چهل حدیث « الگوی خانواده »

قرآن کریم :

عاشروهن بالمعروف فان کرهتموهن فعسی ان تکرهوا شیئا و یجعل الله فیه خیرا کثیرا؛سوره نساء، آیه ۱۹

با زنان به شایستگی رفتار کنید، و اگر آنها به جهتی ناخوشایندتان بودند اظهار نکنید چه بسا چیزها که ناپسند شماست، حال آن که خداوند در آن، خیر فراوانی برای شما قرار داده است.

۱ پیامبر صلی الله علیه و آله :من احب ان یلقی الله طاهرا مطهرا فلیلقه بزوجة ؛

هر کس دوست دارد خداوند را پاک و پاکیزه دیدار کند، باید ازدواج نماید.وسائل الشیعه، ج ۲۰، ص ۱۸، ح ۲۴۹۱۲

۲ پیامبر صلی الله علیه و آله :خیر النکاح ایسره؛

بهترین ازدواج آسان ترین آن است.نهج الفصاحه ، ح ۱۵۰۷

۳ پیامبر صلی الله علیه و آله :من زوج کریمته من فاسق فقد قطع رحمه؛

هر کس دختر گرامیش را به ازدواج مردی گنه کار درآورد، در حقیقت نسل خود راضایع کرده است.مکارم الاخلاق، ص ۲۰۴

۴ پیامبر صلی الله علیه و آله :ایاکم و خضراء الدمن، قیل: یا رسول الله و ما خضراء الدمن؟ قال:المراة الحسناء فی منبت السوء؛

از سبزه در زباله دانی دوری کنید! گفتند: ای رسول خدا سبزه در زباله دانی چیست؟فرمودند: زن زیبا در خانواده بد.کافی، ج ۵، ص ۳۳۲، ح ۴

۵ امام علی علیه السلام :لا تغالوا فی مهور النساء فیکون عداوة ؛

مهریه های زنان را سنگین نگیرید، که باعث کدورت و دشمنی می شود.مکارم الاخلاق، ص ۲۳۷

۶ امام سجاد علیه السلام :حق رعیتک بملک النکاح فان تعلم ان الله جعلها سکنا و مستراحا و ا نسا و واقیة و کذلک کل واحد منکما یجب ان یحمد الله علی صاحبه و یعلم ان ذلکنعمة منه علیه و وجب ان یحسن صحبة نعمة الله و یکرمها و یرفق بها و ان کان حقکعلیها اغلظ و طاعتک بها ا لزم فیما احببت و کرهت ما لم تکن معصیة فان لها حقالرحمة و المؤانسة و موضع السکون الیها قضاء اللذة التی لابد من قضائها و ذلکعظیم و لا قوة الا بالله ؛

حق زن آن است که بدانی خداوند او را مایه آرامش و آسایش و همدم و پرستار توقرار داده است، هم چنین بر هر یک از شما واجب است که خداوند را بخاطر وجوددیگری ستایش کند و بداند که او نعمتی است که خداوند ارزانی داشته و واجب است کهبا نعمت خداوندی رفتار نیک داشته باشد و او را گرامی بدارد و با او سازگاری کند و هرچند حق تو بر زنت بیشتر است و فرمان پذیری از تو، در هر چه دوست می داری یانمی پسندی، تا آن جا که گناه نباشد، بر او لازم تر است، در هر حال او این حق را دارد که ازتو مهربانی ببیند و از همدمی تو برخوردار شود، و حق دارد که در برآوردن کامی که بهناچار باید برآورده شود، آرامش و آسایشش تأمین شود و این حقی بس بزرگ است وهیچ نیرو و توانی جز به خداوند نیست.تحف العقول ، ص ۲۶۱

۷ امام صادق علیه السلام :ثلاثة لا یرفع لهم عمل … و امراة زوجها علیها ساخط ؛

سه نفرند که هیچ عملی از آنها پذیرفته نمی شود … و زنی، که شوهرش نسبت به اوخشمگین باشد.کافی ، ج ۵، ص ۵۰۷، ح ۳

۸ امام سجاد علیه السلام :و أما حق ولدک فتعلم انه منک و مضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیرهو شره و ا نک مسئول عما ولیته من حسن الادب والدلالة علی ربه و المعونة له علیطاعته فیک و فی نفسه فمثاب علی ذلک و معاقب فاعمل فی امره عمل المتزین بحسن ا ثره علیه فی عاجل الدنیا، المعذر الی ربه فیما بینک و بینه، بحسن القیامعلیه و الاخذ له منه و لا قوة الا بالله ؛

حق فرزند تو آن است که بدانی او از توست و در این جهان در نیک و بد خویشوابسته به توست و با تو نسبت به پرورش دادن خوب و راهنمایی کردن او به راهپروردگارش و یاری رساندن به او در اطاعت خداوند هم درباره خودت و هم حق اومسؤول هستی و براساس این مسئولیت پاداش می گیری و کیفر می بینی، پس در کار فرزندهمچون کسی عمل کن که کارش را در این دنیا به حسن اثر خویش آراسته می کند و توبه سبب حسن رابطه میان خود و او سرپرستی خوبی که از او کرده ای و نتیجه الهی که ازاو گرفته ای، نزد پروردگار خویش معذور باشی و هیچ نیرو و توانی جز به خداوند نیست.تحف العقول، ص ۲۶۳

۹ امام سجاد علیه السلام :فحق امک فان تعلم ا نها حملتک حیث لا یحمل احد احدا و اطعمتکمن ثمرة قلبها ما لا یطعم احد احدا و ا نها وقتک بسمعها و بصرها و یدها و رجلها وشعرها و بشرها و جمیع جوارحها مستبشرة بذلک فرحة موابلة محتملة لما فیهمکروهها و ا لمها و ثقلها و غمها حتی دفعتها عنک یدالقدرة و اخرجتک الی الارضفرضیت ان تشبع و تجوع هی و تکسوک و تعری و ترویک و تظما و تظلک و تضحیو تنعمک ببؤسها و تلذذک بالنوم بارقها و کان بطنها لک وعاء وحجرها لک حواء وثدیها لک سقاء و نفسها لک وقاء تباشر حر الدنیا و بردها و دونک، فتشکرها علی قدرذلک و لا تقدر علیه الا بعون الله و توفیقه؛

حق مادرت این است که بدانی او تو را چنان در رحم خویش نگهداشته و پرورشداده که کس دیگری را بدان گونه برنگیرد، و از میوه دل خود تو را چنان تغذیه نموده کههیچ کس دیگری را آن گونه غذا ندهد و به راستی تو را با گوش و چشم و دست و پا وپوست و تمام اعضا و جوارحش با خوش رویی و دلشادی نگهداری کرده و هر ناگواری و درد و سختی و نگرانی دوران بارداری ر تحمل کرده، چنان که دست تجاوز آفات وبلای را از تو دور ساخته و تو را بر زمین نهاده و خشنود بوده است که تو سیر باشی و اوخودش گرسنه ماند، و تو لباس بر تن داشته باشی و او برهنه باشد و تو را سیراب سازد وخودش تشنه ماند و تو را در سایه قرار دهد و خودش زیر آفتاب بسربرد، و با بیچارگیخود تو را نعمت دهد، و با بی خوابی خود به تو لذت خواب را چشاند، و شکمش ظرفوجود تو بوده و دامنش پرورشگاه تو و پستان چشمه نوش تو و جانش نگهدارت بودهاست. سرد و گرم دنیا را برای تو و به خاطر تو چشیده است، پس برای قدرشناسی از اینهمه ایثار و از خودگذشتگی او را سپاس گزار باش و جز با یاری و توفیق خداوندنخواهی توانست این همه را قدردانی کنی.تحف العقول ، ص ۲۶۳

۱۰ پیامبر صلی الله علیه و آله :الرجل راع علی اهل بیته و هو مسؤول عنهم و المراة راعیة علی بیتبعلها و ولده و هی مسؤولة عنهم ؛

مرد، سرپرست خانواده است و درباره آنان از او سئوال می شود و زن، سرپرست خانهشوهرش و فرزندان اوست و درباره آنان از وی سئوال می شود.صحیح بخاری، ج ۳، ص ۱۲۵

۱۱ امام باقر علیه السلام :ان اکرمکم عندالله اشدکم اکراما لحلائلهم؛

گرامی ترین شما نزد خداوند، کسی است که بیشتر به همسر خود احترام بگذارد.وسائل الشیعه ، ج ۱۵، ص ۵۸ ، ح ۶

۱۲ امام باقر علیه السلام :لا شفیع للمراة ا نجح عند ربها من رضا زوجها؛

هیچ شفاعت کننده ای برای زن نزد پروردگارش نجات بخش تر از رضایت شوهرشنیست.خصال، ص ۵۸۸

۱۳ پیامبر صلی الله علیه و آله :استوصوا بالنساء خیرا؛

یکدیگر را به رفتار نیک با زنان سفارش کنید.بحارالأنوار ، ج ۳۳، ص ۶۲۸ ، ح ۷۴۴

۱۴ پیامبر صلی الله علیه و آله :ا یما امراة ماتت و زوجها عنها راض دخلت الجنة؛

هر زنی، از دنیا برود و شوهرش از او راضی باشد، به بهشت می رود.نهج الفصاحه، ح ۱۰۲۲

۱۵ پیامبر صلی الله علیه و آله :ان الله یحب المؤمن و یحب اهله وولده و احب شی ء الی الله تعالی انیری الرجل مع امرأته و ولده علی مائدة یأکلون فاذ ا اجتمعوا علیها نظر الیهمبالرحمة لهم فیغفر لهم قبل ان یتفرقوا من موضعهم ؛

خداوند، مؤمن و خانواده و فرزندانش را دوست دارد. محبوب ترین چیز نزد خداوندآن است که مرد را با زن و فرزندانش بر سفره ای ببیند که از آن غذا می خورند. پس در آنهنگام که بر سفره گرد آیند، به آنها نگاهی مهربانانه می کند و آنها را پیش از آن که از جایخود متفرق شوند، می آمرزد.تنبیه الغافلین ، ص ۳۴۳، ح ۴۹۸

۱۶ پیامبر صلی الله علیه و آله :یجب علی الرجل لامرأته ما یجب له علیها، ان یتزین لها کما تتزین لهفی غیر مأثم ؛

همان حقوقی که لازم است مرد در رابطه با همسر خود رعایت کند، بر زن نیز لازماست این که شوهر، خود را برای همسر خویش آراسته کند؛ همان گونه که زن، خود را درغیر گناه برای همسر خویش آراسته می کند.الفردوس ، ج ۵، ص ۵۲۱ ، ح ۸۹۵۳

۱۷ امام صادق علیه السلام :لا غنی بالزوج عن ثلاثة اشیاء فیما بینه و بین زوجته و هیالموافقة لیجتلب بها موافقتها و محبتها و هواها و حسن خلقه معها و استعمالهاستمالة قلبها بالهیئة الحسنة فی عینها و توسعته علیها ؛

شوهر در رابطه با همسرش از سه چیز بی نیاز نیست: سازگاری که با آن، سازگاری ومحبت و عشق زن را به خود جلب کند و خوش اخلاقی با او و دلبری از او با آراستن خودبرای وی و فراهم آوردن امکانات رفاهی او.تحف العقول ، ص ۳۲۳

۱۸ امام علی علیه السلام :فو الله ما اغضبتها و لا اکرهتها علی امر حتی قبضها الله عزوجلالیه و لا اغضبتنی و لا عصت لی امرا و لقد کنت ا نظر الیها فتنکشف عنی الهموم والاحزان ؛

به خدا سوگند که هرگز بر فاطمه علیهاالسلامغضب نکردم و او را به کاری مجبور نساختم، تاآن که خداوند عزوجل او را به نزد خویش برد و او نیز مرا خشمگین نساخت و هرگز برخلاف خواست من عمل نکرد و من هرگاه به او نگاه می کردم، غصه ها و اندوه هایمبرطرف می شد.کشف الغمة ، ج ۱، ص ۳۶۳

۱۹ پیامبر صلی الله علیه و آله :من اعطی له خمسا لم یکن له عذر فی ترک عمل الآخرة: زوجةصالحة تعینه علی امر دنیاه و آخرته و بنون ابرار و معیشة فی بلده و حسن خلقیداری به الناس و حب اهل بیتی؛

به هر کس پنج چیز داده شد، بهانه ای در ترک کار آخرت ندارد: زنی شایسته که او رادر امور دنیا و آخرتش یاری کند، فرزندانی خوب، امکاناتی در شهر خود و اخلاقی خوب که با آن، با مردم مدارا کند و دوستی خاندان من.الدعوات ، ص ۴۰، ح ۹۷

۲۰ امام علی علیه السلام :تغرب عن الاوطان فی طلب العلی و سافر ففی الاسفار خمس فوائد:تفرج هم و اکتساب معیشة و علم و آداب و صحبة ماجد؛

برای کسب مجد و عظمت از وطن خود دور شو و سفر کن، که در مسافرت پنجفایده است: برطرف شدن اندوه، به دست آوردن روزی، و دانش و آداب زندگی،و هم نشینی با بزرگان.مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۱۱۵،ح ۹۱۹۹

۲۱ امام سجاد علیه السلام :ا لقول الحسن یثری المال و ینمی الرزق و ینسئ فی الاجل و یحببالی الاهل و یدخل الجنة؛

گفتار نیک، ثروت را زیاد و روزی را فراوان می کند، مرگ را به تأخیر می اندازد، انسانرا در خانواده محبوب می کند و به بهشت وارد می نماید.خصال، ص ۳۱۷، ح ۱۰۰

۲۲ امام علی علیه السلام :الانصاف یرفع الخلاف و یوجب الایتلاف؛

انصاف، اختلافات را از بین می برد و باعث الفت و همبستگی می شود.غررالحکم، ح ۱۷۰۲

۲۳ امام صادق علیه السلام :ان الله تبارک و تعالی غیور و یحب کل غیور و لغیرته حرمالفواحش ظاهرها و باطنها؛

خداوند تبارک و تعالی با غیرت است و هر با غیرتی را دوست دارد و از غیرتمندیاوست که زشتی ها را از پیدا و ناپیدا، حرام فرموده است.کافی، ج ۵ ، ص ۵۳۵، ح ۱

۲۴ امام علی علیه السلام :ایاک و التغایر فی غیر موضع غیرة فان ذلک یدعو الصحیحة منهنالی السقم ولکن احکم امرهن فان رأیت ذ نبا فعاجل النکیر علی الکبیر و الصغیر وایاک ان تعاقب فتعظم الذنب و تهون العتب ؛

از غیرت نابه جا بپرهیز؛ چرا که این کار، زنان درستکار را به لغزش می کشاند؛ اما برکارزنان، نظارت داشته باش و هرگاه گناهی از آنان دیدی، چه بزرگ و چه کوچک، ازطریق نشان دادن ناخشنودی خویش، با آن برخورد کن و از مجازات کردن بپرهیز، چراکه گناه، بزرگ و تذکر، کم اثر می گردد.تحف العقول، ص ۸۷

۲۵ امام صادق علیه السلام :بروا آباءکم یبرکم ابناؤکم و عفوا عن نساء الناس تعف نساؤکم ؛

به پدر و مادر خود نیکی کنید، تا فرزندانتان به شما نیکی کنند و نسبت به زنان مردمپاکدامن باشید، تا زنانتان پاکدامن باشند.کافی ، ج ۵، ص ۵۵۴ ، ح ۵

۲۶ امام هادی علیه السلام :المراء یفسد الصداقة القدیمة و یحل العقدة الو ثیقة و اقل مافیه انتکون فیه المغالبة و المغالبة أمتن اسباب القطیعة ؛

بگو مگو، دوستی طولانی را از بین می برد و رابطه محکم را به جدایی می کشاند وکمترین اثر بگو مگو این است که هر کدام از دو طرف، می خواهد بر دیگری پیروز شود وهمین در پی پیروزی بودن، مهم ترین عامل قطع رابطه است.نزهة الناظر، ص ۱۳۹، ح ۱۱

۲۷ امام علی علیه السلام :ثلاث لایهنأ لصاحبهن عیش: ا لحقد، و الحسد، و سوء الخلق ؛

سه چیز است که هر کس داشته باشد، زندگی بر او شیرین نیست: کینه، حسد و بد اخلاقی.غررالحکم ، ح ۴۶۶۳

۲۸ پیامبر صلی الله علیه و آله :لا یحل لامراة ان تنام حتی تعرض نفسها علی زوجها تخلعثیابها و تدخل معه فی لحافه فتلزق جلدها بجلده، فاذا فعلت ذلک فقدعرضت نفسها؛

هیچ زنی پیش از آن که خود را در اختیار شوهرش قرار دهد، یعنی لباسش را درآوردو با او به بستر برود و خود را به او بچسباند، حق ندارد بخوابد، وقتی چنین کرد در واقعخود را در اختیار شوهرش قرار داده است.مکارم الاخلاق، ص ۲۳۸

۲۹ پیامبر صلی الله علیه و آله :الا ان خیر الرجال من کان بطی ء الغضب سریع الرضا و شر الرجالمن کان سریع الغضب بطی ء الرضا ؛

بدانید که بهترین انسان ها کسانی هستند که دیر به خشم آیند و زود راضی شوند وبدترین انسان ها کسانی هستند که زود به خشم آیند و دیر راضی شوند.نهج الفصاحه ، ح ۴۶۹

۳۰ پیامبر صلی الله علیه و آله :اذا اراد الله باهل بیت خیرا فقههم فی الدین و وقر صغیرهم کبیرهمو رزقهم الرفق فی معیشتهم و القصد فی نفقاتهم و بصرهم عیوبهم فیتوبوا منها واذا اراد بهم غیر ذلک ترکهم هملا؛

هرگاه خداوند برای خانواده ای خیر بخواهد، آنان را در دین دانا می کند، کوچک ترهابزرگ ترهایشان را احترام می نمایند، مدارا در زندگی و میانه روی در خرج کردن راروزیشان می نماید و به عیوبشان آگاهشان می سازد، تا آنها را برطرف کنند و اگر برایآنان جز این بخواهد، به خودشان واگذارشان می نماید.نهج الفصاحه، ح ۱۴۷

۳۱ پیامبر صلی الله علیه و آله:من کان له امراة تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنة من عملها حتیتعینه و ترضیه و ان صامت الدهر و قامت اللیل و اعتقت الرقاب و ا نفقت الاموال فیسبیل الله و کانت اول من یرد النار ثم قال و علی الرجل مثل ذلک الوزر و العذاب اذاکان لها مؤذیا ظالما ؛

هر زنی، که شوهرش را آزار دهد، اگر تمام عمرش را روزه بگیرد و شب ها عبادت کندو بنده ها آزاد نماید و مال ها در راه خدا انفاق کند، خداوند هیچ نماز و کار نیکی را از اونمی پذیرد، تا آن گاه که به شوهرش کمک کند و او را از خود راضی نماید وگرنه آن زناولین کسی است که به جهنم می رود. سپس فرمودند: مرد، هم اگر همسر خود را اذیتکند یا به او ظلم نماید، چنین گناه و عذابی خواهد داشت.ثواب الاعمال ، ص ۳۳۵، ح ۱

۳۲ پیامبر صلی الله علیه و آله :ان خیر نسائکم الولود الودود العفیفة، العزیزة فی اهلها، الذلیلة معبعلها، المتبرجة مع زوجها، الحصان علی غیره التی تسمع قوله و تطیع امره و اذاخلابها بذلت له ما یرید منها ؛

بهترین زنانتان، زن زایا، بسیار مهربان و پاکدامن است که نزد خویشاوندان خود عزیزباشد و در برابر شوهرش فروتن و مطیع، خود را برای شوهرش بیاراید و از غیر اوبپوشاند، سخن شوهرش را بشنود و فرمان او را اطاعت نماید و چون شوهرش با او خلوتکند، خود را در اختیار او قرار دهد.کافی، ج ۵ ، ص ۳۲۴، ح ۱

۳۳ امام علی علیه السلام :لو ان السماوات و الارض کانتا علی عبد رتقا ثم اتقی الله لجعل الله لهمنهما مخرجا و رزقه من حیث لا یحتسب؛

اگر درهای آسمان ها و زمین بر روی انسانی بسته باشند و او تقوای الهی پیشه کند،خداوند، راه گشایشی در آنها برای او فراهم می کند و از جایی که گمان ندارد، روزی اش می دهد.غررالحکم، ح ۷۵۹۹

۳۴ پیامبر صلی الله علیه و آله :من سعادة المرء المسلم الزوجة الصالحة و المسکن الواسع و المرکبالبهی و الولد الصالح؛

از خوشبختی مرد مسلمان، داشتن همسری شایسته، خانه ای بزرگ، وسیله ایراحت برای سواری و فرزند خوب است.بحارالأنوار، ج ۷۶، ص ۱۵۵، ح ۳۵

۳۵ پیامبر صلی الله علیه و آله :نظر الولد الی والدیه حبا لهما عبادة ؛

نگاه محبت آمیز فرزند به پدر و مادرش، عبادت است.تحف العقول ، ص ۴۶

۳۶ امام صادق علیه السلام :عن ابی ولاد الحناط قال: سا لت ابا عبدالله علیه السلامعن قول الله :«و بالوالدین احسانا» فقال: الاحسان ان تحسن صحبتهما و لا تکلفهما ان یسألاکشیئا هما یحتاجان الیه؛

ابی ولاد می گوید: معنای آیه «به پدر و مادرتان نیکی کنید» را از امام صادق علیه السلامپرسیدم، فرمودند: نیکی به پدر و مادر این است که رفتارت را با آنها نیکوکنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند (یعنی قبل ازدرخواست آنان، نیازشان را برطرف کنی).بحارالأنوار، ج ۷۴، ص ۷۹، ح ۷۸

۳۷ امام صادق علیه السلام :خیر الرجال من امتی الذین لا یتطاولون علی اهلیهم و یحنون علیهم و لا یظلمونهم ؛

بهترین مردان امت من کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند،اهانت نکنند، دلسوزشان باشند و به آنان ظلم ننمایند.مکارم الاخلاق ، ص ۲۱۶

۳۸ پیامبر صلی الله علیه و آله :دعاء الوالد لولده کدعاء النبی لامته ، دعاء الوالدة یفضی الی الحجاب؛

دعای پدر برای فرزندش، همانند دعای پیامبر برای امتش است.دعای مادر از موانع اجابت دعا، می گذرد.مشکاة الانوار، ص ۲۸۲؛ ربیع الابرار ، ج ۲،ص ۲۲۵

۳۹ پیامبر صلی الله علیه و آله :و نساء کاسیات عاریات ممیلات مائلات رؤوسهن کأسنمة البختالمائلة لایدخلن الجنة ولایجدن ریحها و ان ریحها لیوجد من مسیرة کذا وکذا؛

(در آینده) زنانی پیدا می شوند که در عین پوشیدگی برهنه اند (لباس های بدن نما وجوراب های نازک می پوشند) هوسباز و دلفریب می باشند، موهای خود را طوری آرایشمی کنند که مانند کوهان شتر جلوه می کند. اینان داخل بهشت نمی شوند و حتی بویآن را استشمام نمی کنند، با این که بوی بهشت از راه بسیار دور استشمام می شود.صحیح مسلم، ج ۳، ص ۱۶۸۰، ح ۲۱۲۸

۴۰ پیامبر صلی الله علیه و آله :المؤمن یأکل بشهوة اهله، المنافق یأکل اهله بشهوته ؛

انسان با ایمان به میل و رغبت خانواده اش غذا می خورد، ولی منافق میل و رغبت خود را به خانواده اش تحمیل می کند.کافی ، ج ۴، ص ۱۲، ح ۶

http://hadith.net/post/۶۸۸۱