به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم ، نشست بررسی ظرفیت ها و امکانات کتابخانه های ایران و تاجیکستان در حوزه تبادل نسخه های خطی با حضور مهدی کریمی، پژوهشگر حوزۀ آسیای مرکزی و حجت زمانی، نسخه پژوه برگزار شد.

مهدی کریمی در این نشست دربارۀ سیر تحولاتی که منجر به شکل گیری کشور های جدید در آسیای مرکزی و تأثیر این تحولات بر سرنوشت نسخ خطی در آسیای مرکزی، بیان کرد: در سال ۱۸۶۰ میلادی نیرو های روس وارد آسیای مرکزی شدند و روند پیشرفت آن ها در سال ۱۹۲۴ تکمیل شد. در سال ۱۹۲۰ میلادی عمارت بخارا سقوط کرد و شاهد فروپاشی تمام دولت های مستقل در آسیای مرکزی بودیم. همچنین تا سال ۱۹۲۰ میلادی زبان فارسی، زبان دیوانی و اداری در آسیای مرکزی بود. از سال ۱۹۲۴ میلادی به بعد استفاده از زبان فارسی در آسیای مرکزی باکمرنگ شدن هویت فارسی و مرزبندی های جدید، میراث زبان فارسی هم پراکنده شد.

وی در ادامه گفت: بخشی از میراث زبان فارسی به دلیل شکل گیری جمهوری مستقل تاجیکستان در سال ۱۹۲۹ میلادی راهی شهر دوشنبه شد و همزمان در مرکز شرق شناسی و نسخ خطی تاجیکستان شکل گرفت. بخش زیادی از این میراث در وادی فرغانه و جنوب ازبکستان باقی ماند. با از بین رفتن دولت شوروی، ایران برای تصحیح میراث زبان فارسی همکاری هایی را با ازبکستان و تاجیکستان آغاز نمود. متأسفانه بعد ها به دلیل تنش در روابط سیاسی، همکاری های فرهنگی دو کشور ایران و تاجیکستان ادامه پیدا نکرد.

این پژوهشگر حوزه آسیای مرکزی بیان کرد: متأسفانه مشکلات سیاسی به سرعت در حوزۀ فرهنگ وارد می شوند و اولین قربانی تنش های سیاسی، حوزۀ فرهنگ است. همان طور که گفتم ارتباط ایران و تاجیکستان تنش های سیاسی بسیاری را تجربه کرده است و اگر یک کار جدی بخواهد بین دانشگاهیان و رایزنان فرهنگی به صورت مستقل از دولت ها شکل بگیرد این ارتباطات برقرار نبود و این باعث شد که مراکز فرهنگی ما در تاجیکستان تعطیل شوند.

کریمی در خصوص جایگاه رایزنان فرهنگی در حوزۀ فرهنگ اذعان کرد: مسئلۀ دیگر آموزش نسخه پژوهان است. رایزنان فرهنگی ما در کشور های آسیای مرکزی توانایی مالی اندکی دارند. دولت ها در برقراری روابط فرهنگی بین کشور های آسیای مرکزی و آموزش نسخه پژوهی معمولا فقط در حد تسهیل گری ظاهر می شوند، بنابراین به نظر من دانشگاهیان می توانند متولی شوند و روابط فرهنگی ایران با کشور های آسیای مرکزی را افزایش و بهبود بخشند. اگر تمهیداتی در حوزۀ دانشگاهی و دولتی اندیشیده شود من فکر می کنم بر این موانع بتوانیم غلبه پیدا کنیم.

خطسیریلیک، یکخطبرساختهاست

در ادامۀ این نشست، حجت زمانی، نسخه پژوه بیان کرد: در دوران روابط خوب ایران و تاجیکستان، فهرست نویسی نسخ خطی آغاز و چاپ شد. به نظر من فهرست نویسی نسخ خطی هنوز جای کار دارد. فقط با یک فهرست خام نمی شود کاری انجام داد، باید ارتباط بیشتری بین دو ملت هم فرهنگ و هم زبان ایران و تاجیکستان برقرار شود. تاجیکستان به دلایل مختلف اصرار دارد که همچنان از خط سیریلیک استفاده کند و این در صورتی است که خط سیریلیک یک خط برساخته است.

وی افزود: در چند سال اخیر بار ها روابط ایران و تاجیکستان دچار تلاطم شده است. اما با این حال فهرست هایی از نسخ خطی دو کشور فراهم شده است. من از دولت های ایران و تاجیکستان می خواهم که با رفع مشکلات روادید و دیپلماتیک، کار نسخه پژوهان و محققان را برای ایجاد روابط فرهنگی بین دو کشور حل کنند.

گفتنی است، این نشست به همت خانۀ کتاب و ادبیات ایران برگزار و از طریق تلویزیون اینترنتی کتاب پخش شده است. علاقه مندان می توانند این برنامه را از آرشیو این تلویزیون در بستر تلوبیون مشاهده کنند.

انتهای پیام/