به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از آداب اخلاقی سفر، خدمت به همسفران است. این خصلت به قدری اهمیت دارد که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود «سید القوم خادمهم فی السفر»؛ یعنی سرور مردم کسی است که در سفر خدمتگزار آنان باشد.» خود آن حضرت نیز در سفرها اینگونه بود و به مانند عمده ما مردم نبودند که به دیگران جواز خیر می دادند و نصیحت می کردند، اما حتی خود به اندک آن عمل نمی کردند بلکه سخت ترین کارها را بر عهده می گرفتند نه از زیر کار گریزان باشند.

نقل است پیامبر صلی الله علیه و آله در سفری به اصحاب خود دستور داد گوسفندی ذبح کنند. یکی از آن ها گفت من ذبح می کنم. دیگری گفت من پوست می کنم. سومی گفت: من گوشتش را ریز می کنم . چهارمی گفت: من آن را می پزم. رسول خدا فرمود من هم برای شما هیزم جمع می کنم. اصحاب گفتند شما زحمت نکشید پدران و مادرانمان به فدایت؛ ما به جای شما کار می کنیم. پیامبر فرمود: می دانم که شما به جای من کار می کنید، اما خداوند عز و جل خوش ندارد که بنده اش با عده ای از دوستان و همسفران خود باشد و تنهایی در میان آنها [ امتیازی داشته ] باشد. پس آن حضرت برخاست و شروع به جمع آوری هیزم کرد؛ فقام یلقط الحطب لهم. (مکارم الاخلاق، ۱۳۷۰ش: ص۲۵۲)

در نقلی دیگر می خوانیم در حضور پیامبر صلی الله علیه و آله از مردی سخن به میان آمد و گفته شد: او آدم خوبی است و گفتند ای رسول خدا، آن مرد همسفر حج ما بود. هرگاه در منزلی پیاده می شدیم پیوسته در حال نماز خواندن بود تا آن که حرکت می کردیم و در بین راه نیز همواره قرآن می خواند و ذکر خدا می گفت تا دوباره اتراق می کردیم. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: پس چه کسی شترش را علوفه می داد و غذایش را درست می کرد؟ گفتند ما. حضرت فرمود همه شما از او بهترید؛ کلکم خیر منه (مکارم الأخلاق، ص۲۶۵)

بر اساس این روایات در می یابیم روحیه همدلی، مواسات، ایثار و مردم داری پسندیده ترین خصلت ها در سفر است و آنکه به دیگران بیشتر خدمت کند، بیشتر به خداوند تقرب دارد؛ یعنی در عین حال که به عبادات فردی خود می رسد، کمک به دیگران را در اولویت رفتاری خود قرار می دهد. کم ندیدیم در سفرهای مذهبی، افرادی هستند که صرفا به فکر عبادات و زیارت خود هستند تا به ظاهر برای خود اندوخته ای کسب کنند و برایشان تفاوت ندارد که همسفران شان در مشقت و سختی باشند. چنین خصلتی به جای اینکه سبب رشد فرد شود، سبب تقویت منیت و خودبینی می شود. ما نمونه این رفتار ایثارگرایانه را در سایر عرصه زندگانی عترت می بینیم؛ به عنوان نمونه حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود «الجار ثم الدار»؛ یعنی ابتدا همسایه بعد خانه. اول دیگران بعد خود. بنابراین سفرهای زیارتی فرصت و تمرینی است برای آن عده از مؤمنینی که تصور می کنند این خصلت درونشان نهادینه نشده است. احترام به هم نوع به ویژه در سفرهای معنوی آن مقدار اهمیت دارد که امام صادق علیه السلام به نقل از نبی مکرم اسلام فرمود حق مسافر آن است که اگر بیمار شد، برادرانش سه روز برای او اتراق کنند؛ حق المسافر أن یقیم علیه إخوانه إذا مرض ثلاثا.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۲، ص۶۷۰)

انتهای پیام/