پشت پرده آمارهای نصیری چیست؟ / ۷۰درصد ایرانیانی که حجاب را نمی خواهند!
آمار مرکز افکارسنجی «گمان» از نظر علمی و پشتوانه حمایتی در چه جایگاهی قرار دارد و آیا استناد نصیری به این آمار عاملی برای وجاهت صحبتهای او در تقسیم بندی از دینداری و عدم دینداری ایرانیان هست؟
گروه خانواده: روز گذشته شبکه چهار سیما، میزبان یک گفت وگو و مناظره جنجالی بود. در این مناظره زنده که در برنامه زاویه انجام شد، آقایان مهدی نصیری و حسین سوزنچی درباره «مناسبات حجاب و سیاست در ایران» صحبت کردند.
موضوع حجاب، حجاب اجباری و نگاه جمهوری اسلامی به حجاب همیشه یکی از موضوعات پربحث و اظهارنظر درحوزه مسائل عقیدتی و سیاسی بوده است. اما فارغ از سوژه این مناظره و اصل موضوع، صحبتهای مهدی نصیری؛ روزنامه نگار و نویسنده که در این برنامه تحت عنوان پژوهشگر مسسائل دینی شرکت بوده، حواشی زیادی به دنبال داشت. نصیری در این برنامه مدعی شد که ۷۰درصد مردم ایران به حجاب اجباری و اصل مسئله حجاب اعتقادی ندارند. او در بسیاری از بخش های صحبت خود مستقیم و غیرمستقیم نظر به تعطیلی احکام اسلامی در جامعه داد و برای این ادعای خود نیز از آمارهایی استفاده کرد. اما آمارهایی که نصیری از آن استفاده کرد مربوط به یک مرکز افکارسنجی به نام «گمان» بود نه آمارهای وزارت ارشاد.
در این گزارش فارس بررسی می کند که آمار مرکز افکارسنجی «گمان» از نظر علمی و پشتوانه حمایتی در چه جایگاهی قرار دارد و آیا استناد نصیری به این آمار عاملی برای وجاهت صحبت های او در تقسیم بندی از دینداری و عدم دینداری ایرانیان هست یا خیر؟
مرکز « گمان» توسط چه کسانی اداره می شود؟
برای اینکه بدانیم یک موسسه و مرکز به کجا وابسته است و اطلاعات خام خود را از چه طریقی به دست می آورد اول از همه باید درباره گردانندگان آن بدانیم. آماری که نصیری درباره میزان دینداری مردم ایران و التزام اعتقادی آنها به حجاب ارائه داد آماری از مرکز مطالعات گمان یا «گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان» است. این گروه که که خودشان را موسسه ای مستقل و ثبت شده در هلند برای مطالعات افکارسنجی ایرانیان معرفی می کند تحت سرپرستی شخصی به نام «دکتر عمار ملکی» هستند.
یک جستجوی ساده ما را با عمار ملکی آشنا می کند. او پسر «محمد ملکی» فعال ملی- مذهبی و جزو روسای دانشگاه تهران در اوایل انقلاب است. ملکی بعدها اظهاراتی ضدنظام و سیاست های جمهوری اسلامی از خود ارائه داد. عمار ملکی نیز به تبعیت از پدر همین راه در پیش گرفت و در شبکه های اجتماعی چهره ای ضدانقلاب و ضدنظام جمهوری اسلامی از خود به نمایش گذاشت.
درباره بنیاد برومند
در مقدمه گزارش مرکز گمان درباره دینداری ایرانیان آمده است که حمایت مالی این کار به عهده «بنیاد برومند» بوده است. جستجوها نشان می دهد که هم مرکز گمان و هم بنیاد برومند بودجه خود را از NED ( بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی) دریافت می کنند. NED هم مشخصا بودجه اش را از کنگره آمریکا و سازمان سیا می گیرد.
اما این بنیاد را اشخاصی به نام «لادن و رویا برومند» فرزندان «عبدالرحمان برومند» اداره می کنند. نام عبدالرحمان برومند در تاریخ جز اعضای نهضت مقاومت ملی ایرانیان یعنی نهضتی که صددرصد در مقابل و مخالف امام خمینی(ره) بود قرار گرفته است. و البته تاریخ دانان می دانند که موسس این حزب هم کسی نبود جز «شاپور بختیار».
تا اینجا هویت و سوگیری سیاسی و عقیدتی افرادی که پشت ارائه این گزارش بودند مشخص شد. اما نباید از ایرادات محتوایی و علمی این گزارش و نظرسنجی غفلت کرد.
جمع آوری اطلاعات به روش پرخطای «گلوله برفی»
در توضیحات الگوی نظرسنجی «گمان» آمده است که روش جمع آوری اطلاعات در این موسسه روش «گلوله برفی» است. در این روش پرسشنامه سوالات درباره یک موضوع مشخص برای افرادی فرستاده می شود و از آنها خواسته می شود بعد از تکمیل پرسشنامه آن را برای دوستان و آشنایان خود نیز بفرستند. بزرگترین مشکل جمع آوری اطلاعات در روش گلوله برفی این است که جامعه آماری بین یک طیف فکری محدود می شود. چرا که طبیعتا افراد بیشتر با کسانی که از فکری و سیاسی مانند خود فکر می کنند در ارتباط و دوستی هستند.
همین روش باعث بروز خطاهای فاحش و گاهی به دور از عقل در گزارشات این موسسه شده است. به عنوان مثال «گمان» در انتخابات سال ۱۳۹۶ از جامعه آماری خود پرسیده بود که کسانی که در این انتخابات شرکت کرده اند نظرشان درباره جمهوری اسلامی چیست؟ در نتیجه این نظرسنجی از مجموع کسانی که به حسن روحانی رای داده بودند ۹۶درصد اعتقادی به جمهوری اسلامی نداشتند! حتی ۳۵درصد کسانی هم به آیت الله رئیسی رای داده بودند، مخالف جمهوری اسلامی بودند! این موسسه در یک نظرسنجی دیگر برای انتخاب مجلس در سال گذشته نیز به این نتیجه رسیده بود که ۶۸درصد مردم ایران یقینا در انتخابات شرکت نمی کنند!
در واقع این نتایج عجیب و غریب حاصل یکی از غیرعلمی ترین روش های آماری یعنی روش «گلوله برفی» است که در آن جامعه آماری فقط شامل یک طیف کم نوسان فکری می شود و افراد با تفکر متفاوت نقشی در آن ندارند. در نهایت هم «گمان» این نظرات به نام چکیده ای از عقاید جامعه ایرانی معرفی کرده است. درحالی که بررسی جزئی تر جامعه آماری «گمان» اوضاع نظرسنجی آن را بیشتر از پیش زیرسوال می برد.
تحلیل جامعه آماری مرکز «گمان»
به گفته مرکز «گمان» آنها برای تهیه این گزارش افراد باسواد و بالای ۱۹سال که جمعیت بزرگسال ایران به حساب می آیند را انتخاب کرده اند. درحالی که از نظر جنسیتی ۶۸درصد این جامعه آماری مرد و تنها ۳۱درصد آنان زن بوده اند. در ادامه ۹۶درصد جامعه آماری شهری و تنها ۳ونیم درصد روستایی بوده اند. از نظر گرایشات سیاسی نیز روش گلوله برفی کار خود را درست انجام داده و ۶۲درصد شرکت کنندگان طرفداران حسن روحانی هستند که با مجموع کسانی که در انتخابات رای نداده اند ۹۶درصد این جامعه آماری را تشکیل می دهند. حتی از لحاظ مکان سکونت نیز ۴۰درصد شرکت کنندگان تهرانی بوده و سهم برخی استان ها فقط چهار یا پنج درصد بوده است. نمودار دایره ای اعتقادات در نظرسنجی گمان می گوید فقط ۳۰درصد شرکت کنندگان شیعه بوده اند.
لزوم استناد به منابع معتبر برای مناظره های معتبر
همه مواردی که گفته شد نشان می دهد که نظرسنجی که مهدی نصیری در مناظره خود به آن استناد کرده است چه مقدار دچار مشکلات اساسی زیربنایی و محتوایی بوده است. از کسانی که موسسه نظرسنجی زیر نظر آنان اداره می شود تا بودجه ای که برای آن دریاف می شود و تا محتوایی به یکی از غیرعلمی ترین روش های ممکن کسب و به آمار تبدیل می شود.
مناظره و بحث و گفت وگو پیرامون مسائل عقیدتی و سیاسی با تمام حساسیت هایی که ممکن است برخی به ارائه این دست موارد داشته باشند بین جمعیت نخبه و فرهیخته جایگاه و مهم و لازمی دارد. لازم است تا پیرامون این مباحث همیشه بحثهای علمی و مدون در جریان باشد تا نسل جدید هم با آرای و نظرات درباره مسائلی که در جامعه رواج دارد آشنا بشوند. اما قدم اول در این دست مناظره ها استفاده از منابع موثق است. اگر قرار است حرفی راهگشا باشد منابع و استدلال ها باید طوری انتخاب بشوند تا قابلیت دفاع از آنها وجود داشته باشد.
اکنون مهدی نصیری باید به این سوال مخاطبین برنامه زاویه و همچنین معتقدین به نظام جمهوری اسلامی و اصل حجاب پاسخ بدهد که چرا به استناد یک منبع آماری به شدت متزلزل و غیرموثق، ۷۰درصد مردم ایران را به عدم اعتقاد به یکی از اصول دین به نام حجاب متهم کرده است؟
انتهای پیام/
گروه خانواده: روز گذشته شبکه چهار سیما، میزبان یک گفت وگو و مناظره جنجالی بود. در این مناظره زنده که در برنامه زاویه انجام شد، آقایان مهدی نصیری و حسین سوزنچی درباره «مناسبات حجاب و سیاست در ایران» صحبت کردند.
موضوع حجاب، حجاب اجباری و نگاه جمهوری اسلامی به حجاب همیشه یکی از موضوعات پربحث و اظهارنظر درحوزه مسائل عقیدتی و سیاسی بوده است. اما فارغ از سوژه این مناظره و اصل موضوع، صحبتهای مهدی نصیری؛ روزنامه نگار و نویسنده که در این برنامه تحت عنوان پژوهشگر مسسائل دینی شرکت بوده، حواشی زیادی به دنبال داشت. نصیری در این برنامه مدعی شد که ۷۰درصد مردم ایران به حجاب اجباری و اصل مسئله حجاب اعتقادی ندارند. او در بسیاری از بخش های صحبت خود مستقیم و غیرمستقیم نظر به تعطیلی احکام اسلامی در جامعه داد و برای این ادعای خود نیز از آمارهایی استفاده کرد. اما آمارهایی که نصیری از آن استفاده کرد مربوط به یک مرکز افکارسنجی به نام «گمان» بود نه آمارهای وزارت ارشاد.
در این گزارش فارس بررسی می کند که آمار مرکز افکارسنجی «گمان» از نظر علمی و پشتوانه حمایتی در چه جایگاهی قرار دارد و آیا استناد نصیری به این آمار عاملی برای وجاهت صحبت های او در تقسیم بندی از دینداری و عدم دینداری ایرانیان هست یا خیر؟
مرکز « گمان» توسط چه کسانی اداره می شود؟
برای اینکه بدانیم یک موسسه و مرکز به کجا وابسته است و اطلاعات خام خود را از چه طریقی به دست می آورد اول از همه باید درباره گردانندگان آن بدانیم. آماری که نصیری درباره میزان دینداری مردم ایران و التزام اعتقادی آنها به حجاب ارائه داد آماری از مرکز مطالعات گمان یا «گروه مطالعات افکارسنجی ایرانیان» است. این گروه که که خودشان را موسسه ای مستقل و ثبت شده در هلند برای مطالعات افکارسنجی ایرانیان معرفی می کند تحت سرپرستی شخصی به نام «دکتر عمار ملکی» هستند.
یک جستجوی ساده ما را با عمار ملکی آشنا می کند. او پسر «محمد ملکی» فعال ملی- مذهبی و جزو روسای دانشگاه تهران در اوایل انقلاب است. ملکی بعدها اظهاراتی ضدنظام و سیاست های جمهوری اسلامی از خود ارائه داد. عمار ملکی نیز به تبعیت از پدر همین راه در پیش گرفت و در شبکه های اجتماعی چهره ای ضدانقلاب و ضدنظام جمهوری اسلامی از خود به نمایش گذاشت.
درباره بنیاد برومند
در مقدمه گزارش مرکز گمان درباره دینداری ایرانیان آمده است که حمایت مالی این کار به عهده «بنیاد برومند» بوده است. جستجوها نشان می دهد که هم مرکز گمان و هم بنیاد برومند بودجه خود را از NED ( بنیاد اعانه ملی برای دموکراسی) دریافت می کنند. NED هم مشخصا بودجه اش را از کنگره آمریکا و سازمان سیا می گیرد.
اما این بنیاد را اشخاصی به نام «لادن و رویا برومند» فرزندان «عبدالرحمان برومند» اداره می کنند. نام عبدالرحمان برومند در تاریخ جز اعضای نهضت مقاومت ملی ایرانیان یعنی نهضتی که صددرصد در مقابل و مخالف امام خمینی(ره) بود قرار گرفته است. و البته تاریخ دانان می دانند که موسس این حزب هم کسی نبود جز «شاپور بختیار».
تا اینجا هویت و سوگیری سیاسی و عقیدتی افرادی که پشت ارائه این گزارش بودند مشخص شد. اما نباید از ایرادات محتوایی و علمی این گزارش و نظرسنجی غفلت کرد.
جمع آوری اطلاعات به روش پرخطای «گلوله برفی»
در توضیحات الگوی نظرسنجی «گمان» آمده است که روش جمع آوری اطلاعات در این موسسه روش «گلوله برفی» است. در این روش پرسشنامه سوالات درباره یک موضوع مشخص برای افرادی فرستاده می شود و از آنها خواسته می شود بعد از تکمیل پرسشنامه آن را برای دوستان و آشنایان خود نیز بفرستند. بزرگترین مشکل جمع آوری اطلاعات در روش گلوله برفی این است که جامعه آماری بین یک طیف فکری محدود می شود. چرا که طبیعتا افراد بیشتر با کسانی که از فکری و سیاسی مانند خود فکر می کنند در ارتباط و دوستی هستند.
همین روش باعث بروز خطاهای فاحش و گاهی به دور از عقل در گزارشات این موسسه شده است. به عنوان مثال «گمان» در انتخابات سال ۱۳۹۶ از جامعه آماری خود پرسیده بود که کسانی که در این انتخابات شرکت کرده اند نظرشان درباره جمهوری اسلامی چیست؟ در نتیجه این نظرسنجی از مجموع کسانی که به حسن روحانی رای داده بودند ۹۶درصد اعتقادی به جمهوری اسلامی نداشتند! حتی ۳۵درصد کسانی هم به آیت الله رئیسی رای داده بودند، مخالف جمهوری اسلامی بودند! این موسسه در یک نظرسنجی دیگر برای انتخاب مجلس در سال گذشته نیز به این نتیجه رسیده بود که ۶۸درصد مردم ایران یقینا در انتخابات شرکت نمی کنند!
در واقع این نتایج عجیب و غریب حاصل یکی از غیرعلمی ترین روش های آماری یعنی روش «گلوله برفی» است که در آن جامعه آماری فقط شامل یک طیف کم نوسان فکری می شود و افراد با تفکر متفاوت نقشی در آن ندارند. در نهایت هم «گمان» این نظرات به نام چکیده ای از عقاید جامعه ایرانی معرفی کرده است. درحالی که بررسی جزئی تر جامعه آماری «گمان» اوضاع نظرسنجی آن را بیشتر از پیش زیرسوال می برد.
تحلیل جامعه آماری مرکز «گمان»
به گفته مرکز «گمان» آنها برای تهیه این گزارش افراد باسواد و بالای ۱۹سال که جمعیت بزرگسال ایران به حساب می آیند را انتخاب کرده اند. درحالی که از نظر جنسیتی ۶۸درصد این جامعه آماری مرد و تنها ۳۱درصد آنان زن بوده اند. در ادامه ۹۶درصد جامعه آماری شهری و تنها ۳ونیم درصد روستایی بوده اند. از نظر گرایشات سیاسی نیز روش گلوله برفی کار خود را درست انجام داده و ۶۲درصد شرکت کنندگان طرفداران حسن روحانی هستند که با مجموع کسانی که در انتخابات رای نداده اند ۹۶درصد این جامعه آماری را تشکیل می دهند. حتی از لحاظ مکان سکونت نیز ۴۰درصد شرکت کنندگان تهرانی بوده و سهم برخی استان ها فقط چهار یا پنج درصد بوده است. نمودار دایره ای اعتقادات در نظرسنجی گمان می گوید فقط ۳۰درصد شرکت کنندگان شیعه بوده اند.
لزوم استناد به منابع معتبر برای مناظره های معتبر
همه مواردی که گفته شد نشان می دهد که نظرسنجی که مهدی نصیری در مناظره خود به آن استناد کرده است چه مقدار دچار مشکلات اساسی زیربنایی و محتوایی بوده است. از کسانی که موسسه نظرسنجی زیر نظر آنان اداره می شود تا بودجه ای که برای آن دریاف می شود و تا محتوایی به یکی از غیرعلمی ترین روش های ممکن کسب و به آمار تبدیل می شود.
مناظره و بحث و گفت وگو پیرامون مسائل عقیدتی و سیاسی با تمام حساسیت هایی که ممکن است برخی به ارائه این دست موارد داشته باشند بین جمعیت نخبه و فرهیخته جایگاه و مهم و لازمی دارد. لازم است تا پیرامون این مباحث همیشه بحثهای علمی و مدون در جریان باشد تا نسل جدید هم با آرای و نظرات درباره مسائلی که در جامعه رواج دارد آشنا بشوند. اما قدم اول در این دست مناظره ها استفاده از منابع موثق است. اگر قرار است حرفی راهگشا باشد منابع و استدلال ها باید طوری انتخاب بشوند تا قابلیت دفاع از آنها وجود داشته باشد.
اکنون مهدی نصیری باید به این سوال مخاطبین برنامه زاویه و همچنین معتقدین به نظام جمهوری اسلامی و اصل حجاب پاسخ بدهد که چرا به استناد یک منبع آماری به شدت متزلزل و غیرموثق، ۷۰درصد مردم ایران را به عدم اعتقاد به یکی از اصول دین به نام حجاب متهم کرده است؟
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «پشت پرده آمارهای نصیری چیست؟ / ۷۰درصد ایرانیانی که حجاب را نمی خواهند!» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.