خبرگزاری مهر- گروه دین و اندیشه: بعد از قرآن کریم، حدیث دومین منبع و سند دین شناسی و تعیین کننده راه سعادت انسان ها است. تکیه بر این منبع حیات بخش در برخی حوزه های دین پژوهی همچون فقه و بخش هایی از اخلاق بیشتر و گسترده تر است؛ زیرا اصول این دانش ها در قرآن به اجمال و اشاره آمده و تفصیل آن را باید در حدیث یافت.

حضرت آیت الله خامنه ای همواره در ابتدای درس خارج فقه خود که تا پیش از کرونا، چندین سال منظم برگزار گردید به قرائت و تبیین و شرح یک حدیث می پرداختند.احادیثی که با مضامین اخلاقی و اجتماعی و قابل استفاده برای عموم جامعه است و شرح حضرت آیت الله خامنه ای بر احادیث نیز حاوی نکات نو و کاربردی در سبک زندگی اسلامی است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی در ابتدای جلسه درس خارج فقه ۱۸ فروردین ماه ۱۳۹۲ با استناد به روایتی از امام صادق (ع) می پردازند که در ادامه صوت و متن این جلسه تقدیم مخاطبان می شود:

کان فی وصیة النبی (صلی الله علیه و آله) لعلی (علیه السلام) [ان قال: یا علی] … و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة الزوال و علیک بصلاة الزوال و علیک بصلاة الزوال .(۱) کان فی وصیة النبی (صلی الله علیه و آله) لعلی (علیه السلام)

چند فقره از این وصیت نبی مکرم به امیرالمؤمنین (علیه الصلاة و السلام) را قبلا در اینجا خواندیم.

و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة اللیل و علیک بصلاة اللیل

حضرت سه مرتبه تکرار می فرمایند این جمله را که نافله ی شب را حتما به جا بیاور. خصوصیاتی در این بلند شدن در نیمه ی شب -سحر- و عبادت کردن و توجه کردن وجود دارد که در هیچیک از نمازهای ۲۴ ساعت شبانه روز، این خصوصیات وجود ندارد؛ لذاست که تأکید شده است، حضرت هم در اینجا سه مرتبه به امیرالمؤمنین این را تأکید می کنند که حتما نماز شب را به جا بیاورید. از قول مرحوم آقای حاج میرزا علی آقای قاضی (رضوان الله علیه) نقل کرده اند که آن اوایل که مرحوم آقای طباطبایی رفته بودند نجف و با ایشان آشنا شده بودند، ایشان می گفتند در راه با آقای طباطبایی برخورد کردند و [ایشان را] دیدند، گفتند که آقا جان، یا پسرم! اگر دنیا می خواهی نماز شب بخوان، اگر آخرت می خواهی نماز شب بخوان؛ یعنی اولین توصیه ی مرحوم حاج میرزا علی آقای قاضی (رضوان الله علیه) به یک شاگرد برگزیده ی برجسته هم همین بود که نماز شب [بخوان]. دوستان، بخصوص افرادی که بنیه ی جوانی دارند، باید این را مراعات کنند؛ این خصوصیت بسیار مهم را رعایت کنند، نماز شب را نگذارند ترک بشود؛ یعنی رفتار با نماز شب باید مثل نماز فریضه باشد. حالا یک وقت جوری شد که انسان نتوانست و خسته بود و نشد، خب هیچ؛ اما مادامی که قادر است و می تواند و محذور مهمی ندارد و اضطراری ندارد، حتما مقید باشد به اینکه نماز شب را به جا بیاورد؛ این را بایستی همه رعایت کنند.

و علیک بصلاة الزوال و علیک بصلاة الزوال و علیک بصلاة الزوال

سه مرتبه هم فرمودند «صلاة زوال». به نظر می رسد به قرینه ی «صلاة اللیل» که قبلا فرمودند، مراد نافله ظهر است نه نماز ظهر. خب نماز ظهر که فریضه و واجب است؛ این تأکیدی که کرده اند مربوط به نافله ظهر است. اینجا هم مرحوم آقای قاضی (رضوان الله علیه) در یکی از مکتوباتی که به بعضی از تلامذه ی خودشان دارند، روی نافله ظهر خیلی تکیه می کنند، می فرمایند که این «صلاة الاوابین» است؛ این تعبیر مرحوم آقای قاضی است که نافله ی ظهر «صلاة الاوابین» است، که خب خیلی اهمیت دارد، جزو نوافل بسیار مهم است.

۱) کافی، ج ۸، ص ۷۹؛ «وصیتی که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) به حضرت علی (علیه السلام) فرمودند این بود که ایشان فرمود: بر تو باد به [خواندن] نماز شب، بر تو باد به [خواندن] نماز شب، بر تو باد به [خواندن] نماز شب، بر تو باد به [خواندن نافله ی] نماز ظهر، بر تو باد به [خواندن نافله ی] نماز ظهر، بر تو باد به [خواندن نافله ی] نماز ظهر.»