حسابرسی های ۱۰ ساله و یک ساله تأمین اجتماعی این روزها مورد انتقاد بسیاری از کارفرمایان و کارشناسان قرار گرفته است، آیا حسابرسی در تأمین اجتماعی به سود کارگران و کارفرمایان است؟

به گزارش خبرگزاری فارس از همدان، یکی از مهمترین مسائلی که در روزگار نه چندان مناصب اقتصادی مطرح است، رابطه بین سه عنصر «کارگر»، «کارفرما» و «تأمین اجتماعی» است. حسابرسی های ۱۰ ساله و حتی حسابرسی های یک ساله تأمین اجتماعی این روزها مورد انتقاد بسیاری از کارفرمایان و کارشناسان قرار گرفته است. اگرچه از تیرماه ۱۳۹۶ بنابر مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی حسابرسی ۱۰ ساله متوقف شده است اما همچنان حسابرسی های یک ساله توسط سازمان حسابرسی تأمین اجتماعی در حال انجام است.

بارها مدیرکل تأمین اجتماعی استان در جلسات رسمی اعلام کرده مدیریت حسابرسی بر عهده آن نیست و مجموعه ای مجزا این اقدام را انجام می دهد. سؤالی که در اینجا پیش می آید این اختلافات به چه دلیل است؟ کارفرمایان معتقدند بیمه برای هر نوع پرداختی اعم از دستمزد و یا خرید حق بیمه می خواهد که منطقی نیست، کارگران می گوید پرداخت بیمه حق آنهاست و تأمین اجتماعی نیز اعلام می کند که وظیفه خود را انجام می دهد.

به همین دلیل با دعوت از رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت، معاون اداره کل تأمین اجتماعی، دبیر خانه کارگر، رئیس اداره امور کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی به بررسی این مسائل پرداختیم.

فارس: بفرمایید در حال حاضر اختلاف کارفرمایان و تأمین اجتماعی بر سر چه مسائلی است؟

محمدرضا جعفری- رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت همدان: سازمان تأمین اجتماعی به بخش خصوصی که حق بیمه پرداخت می کنند تعلق دارد و برای این به وجود آمد تا با هدایت دولت به اقشار ضعیف جامعه مدد رساند اما با توجه به تعهداتی که دولت نسبت به تأمین اجتماعی داشته و عمل نکرده است، این سازمان با کمبود بودجه مواجه شده و نتوانسته به طور کامل وظایف خود را ایفا کند.

این مسأله برای کارگر و کارفرما در شرایط نامناسب اقتصادی امروز مشکلات بسیاری ایجاد کرده که از جمله آن می توانیم به بحث حسابرسی ۱۰ ساله اشاره کرد که بلای جان کارفرما شده است. نکته مهم این است که خود سازمان این اقدام را انجام نمی دهد بلکه شرکتی که دستورالعمل کلیشه ای دارد به حسابرسی می پردازد و تا زمانی که اثبات کنیم حق چگونه است مدت ها درگیر خواهیم شد. ممکن است دستمزدی به کارگری پرداخت شده باشد و بیمه آن پرداخت نشده است و حالا سازمان تأمین اجتماعی خواهان پرداخت این مبلغ است که گاها به کارگر هم نمیرسد.

این مشکلات در حالی است که فکر و ذهن کارفرما به تولید کار، پرداخت حق و حقوق کارگر در شرایط بد امروزی معطوف است و به این فکر می کند که حداقل چند کیلو مرغ به کارگرش بدهد. اما یکباره در این شرایط باید پاسخ تأمین اجتماعی و دارایی را به دلیل خرید این مرغ نیز بدهد و پاسخگو باشد. مگر چند درصد کارفرمایان ما خلافکار هستند که باید به طور مداوم مورد بازرسی قرار بگیرند و در نهایت سازمان تأمین اجتماعی که قرار است در کنار کارگر و کارفرما قرار داشته باشد، به عنوان یک هیولا جلوه کند.

محمدابراهیم شریعتی- معاون امور بیمه ای اداره کل تأمین اجتماعی استان همدان: سازمان تأمین اجتماعی یک نهاد بین المللی است و قانون آن در مجامع بین المللی تهیه و تصویب شده است البته ماهیت سازمان تأمین اجتماعی در ایران با نظام اسلامی همخوانی دارد.کشورهای پیشرفته دنیا سعی می کنند که نظام تأمین اجتماعی را تقویت کنند چراکه با توسعه آن فقر را می توان ریشه کن کرد.

دولت ها باید از نظام تأمین اجتماعی حمایت کنند و تنها نباید بار به دوش کارفرمایان باشد. ما در برخی از محیط های کارگری فرار بیمه ای داریم در حالی که فراموش کردیم کارگران و جوانان آینده دارند. اگر کارفرمایی نتواند به تأمین آینده کارگر بپردازد، نمی تواند از آینده تولید مطمئن باشد. در پاسخ به سخنان آقای جعفری باید بگویم سازمان تأمین اجتماعی حق خودش را پس از ۱۰ سال می خواهد احیا کند و این به این معنا نیست که می خواهد حقوقی جدید را دریافت کند. بر اساس قانون ماده ۴۷ تأمین اجتماعی، این سازمان سالیانه موظف است دفاتر کارفرمایان را بررسی کند و اگر حق بیمه ای پرداخت نشده باشد، مطالبه شده و برای کارگر سابقه به حساب می آید. در گذشته تأمین اجتماعی قصور داشته و سوابق را حساب نکرده، اما چند سالی هست که می تواند سوابق را احصا و حق بیمه کارگران را وصول کند. البته از ۳۱ تیر ماه ۹۶، حسابرسی ۱۰ ساله منتفی شده و سالیانه به بررسی دفاتر کارفرمایان می پردازیم.

فارس: برون سپاری حسابرسی باعث بروز مشکلاتی می شود و اگر خلأ قانونی وجود ندارد، پس چرا اجرای آن با مشکل مواجه است؟

شریعتی: سازمان حسابرسی در کنار تأمین اجتماعی است و در کلان مدیریت با خود او است، بدهی که به کارفرما ابلاغ شد، او تا یک ماه حق اعتراض دارد که دو هیأت به آن رسیدگی می کنند که متشکل از نماینده کارگران، نماینده کارفرمایان، نماینده وزیر کار و نماینده تأمین اجتماعی است. در این هیأت، کارفرما نیز دعوت می شود و به دفاع از خود می پردازد و پس از استماع دفاع کارفرما، حکم خود را صادر می کند، در این لحظه باز اگر کارفرما نظری داشته باشد، ۲۰ روز فرصت دارد تا اعتراض خود را اعلام کند و در هیأت تجدید نظر دوباره نمایندگان کارگر، کارفرما، وزارت کار، سازمان تأمین اجتماعی و شورای عالی تأمین اجتماعی گردهم آمده و رسیدگی انجام می شود.

فارس: آیا کارگاه هایی داریم که کارگران خود را بیمه نکنند، اگر هست تعدادشان به چه میزان است؟

حمیدرضا اسلامی- مدیر روابط کار اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان: آماری مبنی بر اینکه چند درصد از کارفرمایان فرار بیمه ای دارند، در دسترس نیست و کارفرمایان دلایل خود را برای بیمه نکردند ارائه می کنند. بخشی از کارگران برای مدتی برای کارفرمایان به طور آزمایشی کار می کنند تا در صورت رضایت از آن کار را ادامه دهند و کارفرما برای چند روز بیمه واریز نمی کند. در حالی که ما معتقدیم برای یک ساعت نیز باید بیمه شوند. بیمه کردن امروز به یک فرهنگ تبدیل شده و اکثر کارفرمایان ما عموما قانون را رعایت می کنند و لیست های بیمه را به موقع پرداخت می کنند. البته ممکن است به دلیل شرایط اقتصادی امروز پرداخت حق بیمه به تأخیر بیفتد اما بالاخره پرداخت خواهد شد. البته بخشی از مشکلات نیز به دلیل جهل به قانون است. از سوی دیگر محدودیت های نیرو در تأمین اجتماعی و بازرسی اداره کار نیز امکان رصد همه کارگاه ها را نمی دهد اگر چه هر بازرس متعهد است در سال ۵۰۰ کارگاه را مورد بازرسی قرار دهد اما پراکندگی کارگاه ها نیز بازرسی را سخت می کند. بخشی از کارگران نیز اعلام می کنند بیمه نمی خواهند که به نوعی ضعف فرهنگی است چراکه بیمه شده پدر یا مادر و یا همسرش است و ترجیح می دهد که هفت درصد حق بیمه را دریافت کند و کارفرما نیز به دلیل ناآگاهی قبول می کند. حداکثر ۳۰ درصد پرونده هایی که در مراجع اداره کل بررسی می شود به مسائل بیمه بازمی گردد که بر اساس قانون بررسی و رسیدگی می شود.

چنگیز اصلانی- دبیر خانه کارگر استان همدان: همه قوانین به جز قوانین الهی که در کمال مطلوب بوده، قابل تغییر و ارتقاست. بنابراین برای بهتر شدن صنعت و تولید باید قوانین مربوطه را توسط متخصصان و افرادی که در متن امور قرار دارند؛ تغییر کند. قانون تأمین اجتماعی برای بشریت است و مختص به کارگر و یا کارفرما نیست. امروز واحدهای صنعتی با سه مشکل عمده تأمین نقدینگی، پرداخت اقساط بانکی و حق تأمین اجتماعی مواجه هستند. بنابراین باید قوانین ما اصلاح شود تا همه سود ببرند به طوری که کارگر و کارفرما دغدغه تأمین معیشت خود را نداشته باشند و اقتصاد کشور جلو رود. قانون زمانی ایراد ندارد که زیرساخت های لازم وجود داشته باشد و مجلس باید نسبت به این مسأله ورود کند.

فارس: در حال حاضر چند درصد مشکلات کارگران به بیمه باز می گردد؟

اصلانی: ۹۰ درصد مشکلات کارگران ما بیمه است و ۹۹ درصد امنیت شغلی است و تنها یک نفر امنیت دارد و آن هم مالک کارخانه است، البته کارفرما به طور عمدی کوتاهی نمی کند و تحریم ها بسیار در این زمینه حائز اهمیت است.

جعفری: همه کافرمایان مجبورند به قوانین تأمین اجتماعی آشنا باشند؛ کافی است کارگر به تأمین اجتماعی مراجعه کند و بگوید کار می کند و اسمش وارد لیست می شود. بنابراین کارفرمایی وجود ندارد که نخواهد حق تأمین اجتماعی را پرداخت نکند. اما سؤوال این است که با انجام حسابرسی کدام حق و حقوق به کارگر می رسد؟ فرآیند این مسأله را که بررسی می کنیم می بینیم منفعتی به کارگر نرسیده است. مسأله ای که با تأمین اجتماعی داریم، دستمزدهایی است که خارج از لیست پرداخت می شود. به عنوان نمونه وقتی با سرویس ایاب و ذهاب قرارداد منعقد می کنیم، باید نامه نگاری انجام شود که آیا باید بیمه اش کم شود یا خیر؟ پس از ۱۵ روز رفت و آمد تأمین اجتماعی نامه می دهد که کم نکنید؛ در حالی که قانون از ابتدا می گوید که کسی که خودش بیمه است نیازی به کم کردن حق بیمه در قرارداد ندارد.

بزرگترین دغدغه ما این است که سازمان تأمین اجتماعی متعلق به کارگر و کارفرما است و دولت نباید ورود کند. در هیأت بدوی و تجدید نظر وزنه دولتی و تأمین اجتماعی بیشتر است. مشکل عمده ما این است که حسابرسی تأمین اجتماعی وارد بررسی می شود و بنا بر برداشت شخصی کارشناسان لیست بدهی صادر می کند در حالی که اگر همان زمان موارد را گوشزد می کرد، می توانستیم به تفاهم بیشتر برسیم. حسابرسی تأمین اجتماعی زیر بار مصوبه اقتصاد مقاومتی نرفته است در حالی که حسابرسی ۱۰ ساله متوقف شده و تنها باید یک ساله را حسابرسی کنیم. هزینه ای که بابت حسابرسی و هیأت ها پرداخت می شود، بیش از درآمدی است که اگر به صورت عادلانه به مسائل نگریسته شود، کسب می شود.

فارس: آیا پیگیری برای تخصیص مبلغ اخذ شده بابت حسابرسی به کارگر انجام می شود؟

اسلامی: مسؤولیت اداره کل کار رسیدگی به موارد اختلاف است بنابراین تا کارگر شکایت نکند، ما نمی توانیم ورود کنیم مشکل ما در این انجا تفسیرهای بد از قانون ما را با مشکل مواجه می کند.

فارس: ترکیب هیأت ها در تأمین اجتماعی می تواند عدالت را محقق کند؟

شریعتی: سازمان تأمین اجتماعی دارای هیأت مدیره است که از کارگران، کارفرمایان و وزیران تشکیل شده است.هیچگاه در استان های دیگر هیچ مشکلی بین کارفرمایان و سازمان تأمین اجتماعی نداریم. دلیل این اتفاق به درون استان باز می گردد، نه کارفرمایان قوی وجود دارد و نه تأمین اجتماعی که منابع مورد نیازش از داخل تأمین شود. حدود ۶۰ درصد منابع ما از داخل استان تأمین می شود و مابقی آن از سایر استان ها می آید. در استان همدان کمترین ضریب بیمه شده را داریم به طوری که ۴۳ تا ۴۴ درصد جمعیت استان زیر پوشش بیمه تأمین اجتماعی هستند که دلیل آن به توان پایین اقتصادی بازمی گردد.

در پاسخ به آقای جعفری باید گفت که ۲۰ تا ۳۰ درصد هزینه های استان را شستا و استان هایی که درآمد مازاد دارند، تأمین می شود. اگر سازمان تأمین اجتماعی سرمایه گذاری نمی کرد، نمی توانست از عهده تعهدات خود برآید به طوری که تأمین اجتماعی یاریگر دولت است. در رابطه با حسابرسی باید گفت که سازمان تأمین اجتماعی به دنبال حق بیمه است. این موارد در کمیسیون تخصصی بررسی می شود که حقی از کارفرما تضییع نشود. شخصی که دفترها را بررسی می کند، پرداخت ها را به عنوان دستمزد می بیند، پس ثبت می کند؛ بنابراین به هیأت ها می آورد، بررسی می شود و مازاد آن خارج می شود.

جعفری: مدیرکل تأمین اجتماعی استان همدان، اعلام کرده که مسؤولیت حسابرسی تأمین اجتماعی با او نیست. حسابرسی در قانون نیست، بازرسی دفاتر در قوانین آمده است. موسسه حسابرسی درصدی از میزان مبلغی که صادر کرده است، دستمزد برمی دارد.

فارس: مبلغ اخذ شد از حسابرسی در کجا هزینه می شود؟

شریعتی: سازمان تأمین اجتماعی وظیفه دارد که کارگر اگر در ساعت اول کار فوت کرد، باید هزینه خانواده را بپردازد یا اگر قطع نخاع شد، هزینه درمان و زندگی آن را تأمین کند. ما ۱۰ سال است که دفاتر را بررسی نکردیم و حالا می خواهیم بررسی کنیم. البته بر اساس مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی بررسی ۱۰ ساله متوقف شده است و تنها یک ساله را بررسی می کنیم.

اصلانی: ما با توقف حسابرسی توسط ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مخالفیم ولی برای چرخ صنعت، سکوت کردیم وگرنه حق کارگر است که بیمه آن پرداخت شده است.

جعفری: صنعت چون گاو شیرده است که هرچقدر به آن توجه کنی، برای سال ها شیر خواهد داد اما می توان سرش را برید و برای چند شب کباب صرف شود. از سال ۸۴ به هر دلیلی حسابرسی تعطیل شده بود. اما اگر کارگر ۳۰ سال کار کرده است، و زمانی که سابقه می گیرد، متوجه می شود که ۲۷ سال سابقه بیمه دارد، به اداره کار شکایت می کند و سپس با بررسی ادعای کارگر مبلغ از کارفرما اخذ و جریمه آن نیز به قیمت امروز گرفته می شود. بنابراین حسابرسی در این زمان چه معنایی دارد؟

شریعتی: در این میان کارگرانی هستند که شکایت نمی کنند و وارد این عرصه نمی شوند.وقتی شخصی آگاهی چندانی ندارد، چگونه باید حقوق وی را استیفا کرد. برخی از خانواده هایی که تحت پوشش کمیته امداد و یا بهزیستی هستند، سرپرست خود را در حادثه کاری از دست دادند و به دلیل نبود بیمه امروز مجبور شدند که تحت پوشش سازمان های حمایت گر قرار بگیرند. اگر بیمه این افراد واریز می شد آیا خانواده اش با این مشکل مواجه می شدند. اگر چنانچه سازمان تأمین اجتماعی حمایت می شد و به جایگاه خود می رسید فقر از جامعه ریشه کن می شد و مشکلات و ناهنجاری های بسیاری رخ نمیداد. بنابراین اگر حسابرسی را زیر سؤال ببریم، عدالت را از بین بردیم.

فارس: تأمین اجتماعی چگونه از کارفرما در شرایط بد اقتصادی حمایت می کند؟

شریعتی: به عنوان نمونه برای کمک به کارفرمایان لیست بدون حق بیمه را دریافت کردیم که و در یک سال جمع شده است، در سر سال واحد تولیدی به دنبال تقسیط کردن آن می آید، که در نهایت به تقسیط نیز نمی تواند عم کند بنابراین اجراییه صادر می شود و به ستاد تسهیل و رفع موانع تولید وارد می شود که در این ستاد دوباره خواهان تقسیط می شوند. الان چه اتفاقی می افتد، در این مدت بیمه شدگان خدمات دریافت کردند و حتی بازنشسته شدند اما حق بیمه آنان پرداخت نشده است و همین مسائل برای تأمین اجتماعی مشکل ایجاد می کند.

فارس: جمع بندی آخر …

اسلامی: هرچه تأمین اجتماعی به روزتر و قدرتمندتر باشد، کارگران در رفاه بیشتری خواهند بود، هر اقدامی در خلاف این مسأله بشود، کارگر با مشکل مواجه می شود.

شریعتی: تأمین اجتماعی را باید کمک کرد تا فقر ریشه کن کرد. در جامعه ما باید ناراحتی ها را کالبدشکافی کرد که آیا حق است یا خیر؟اگر حق بود باید تمکین کرد. تأمین اجتماعی خدمات کلانی در سطح کشور ارائه می دهد و نادیده گرفته میشود. کارفرمای خوش حساب ما هیچگاه به مشکل بر نمی خورد و به تنظیم دفتار بازمی گردد.

جعفری: در شرایط فعلی که مشکلات اقتصادی بسیاری وجود دارد، برخی از اقدامات باعث می شود دید نامناسبی به کارفرما ایجاد شود. نباید به کارفرما به دید خلافکار نگاه کرد.

انتهای پیام/۸۹۰۳۳/خ