یک کارشناس صنایع دستی و هنرهای سنتی گفت: شیوه انتقال تجربه در گذشته به شکل رابطه صمیمی استاد و شاگردی بود، یعنی رابطه نزدیک استاد و هنرجو ولی در حال حاضر این آموزش جریانی یک طرفه پیدا کرده است و میزان دریافت و کیفیت انتقال مطالب که منجر به تربیت درست و هدفمند هنرجویان می شود، اهمیت چندانی ندارد.

به گزارش ایسنا، صدرا شریعتمداری در حاشیه نخستین نشست از سلسله نشست های تخصصی دانشکده هنرهای کاربری دانشگاه هنر که به مناسبت هفته صنایع دستی برگزار شد، پیرامون وضعیت کنونی صنایع دستی و افق چشم انداز آن به گفت وگو پرداخت.

این فعال مد و لباس در پاسخ به پرسشی درباره اینکه «پیشرفت تکنولوژی و به کارگیری ماشین آلات صنعتی در تولید محصولات هنری تا چه اندازه برای صنایع دستی بومی ایران می تواند خطرناک باشد؟» گفت: تولید و تکنولوژی هیچ وقت خطر نیست، اما وقتی به عنوان ابزاری تهدیدآمیز از آن استفاده شود، خطر به شمار می رود؛ به عنوان مثال تکنولوژی می تواند به صورت هوشمند فرش ببافد، در این مرحله صنعت و تکنولوژی خطر محسوب نمی شود، ولی اگر همین تکنولوژی بخواهد جایگزین تولید فرش ابریشمی و دستبافت شود، حوزه تولید فرش دستی را دستخوش خود قرار داده و روند رو به رشد آن را متوقف می سازد.

در اروپا دستگاه های جدیدی در حوزه تولید فرش راه اندازی شده اند که مانند انسان، هوشمند کار بافت فرش را با رعایت جزئیاتی مانند گره زدن فرش انجام می دهند و سعی شده در این فرایند روح و اصالت هنر تا حد امکان محفوظ بماند اما اگر این جریان فراگیر شده و به حذف نیروی انسانی خلاق و هنرمند منتهی شود آن زمان است که پیشرفت تکنولوژی را باید آفتی برای هنرهای سنتی و صنایع دستی به حساب آورد.

تکنولوژی به کار هنری سرعت بخشیده و تعادل میان بازار عرضه و تقاضا به وجود می آورد، این امر ذاتا تهدید نیست چرا که در مقابل فرایند سنتی تولید هنر با اتکا به نیروی انسانی و دست هنرمند در حال وقوع است و هنر اصیل همواره جایگاه و شأن خود را در میان هنردوستان حفظ کرده است.

در مجموع باید گفت که ماشین آلات صنعتی در پرداختن به کار در حوزه هنری توانایی موفقی به لحاظ ایجاد اصالت هنری ندارند و فقط می توانند خلق اثر کنند، اما انسان هنرمند هوشمند علاوه بر خلق اثر هنری، اصالت هنری نیز برایش حائز اهمیت است.

او در پاسخ به پرسش دیگری درباره قیمت گزاف صنایع دستی که موجب می شود اغلب مخاطبان، خرید محصولات ماشینی و کم بها را ترجیح دهند، گفت: به نظر من هیچ تعادلی در این زمینه وجود ندارد که کسی نگران آن باشد، زیرا ما هنوز به مرحله تعادل نرسیدیم که نگران خارج شدن از آن باشیم، تا زمانی که همه دنبال کار آماده و ماشینی هستند حرکت تأثیرگذاری در این حوزه صورت نمی گیرد زیرا فهم این موضوع نیازمند زمان زیادی است و فکر و ذهن باید رشد و تغییر کند و این موازنه، زمانی به وجود می آید که فهم ایجاد شود به این معنی که فرد خریدار تفاوتی را به لحاظ اصالت و کیفیت میان محصول خلاقانه دستی و محصول ماشینی قائل شود.

اگر جامعه مصرفی به جنس های صنعتی گرایش داشته باشد فرهنگ تند مصرف کردن رشد می کند، متأسفانه اکثریت مردم دنبال فرهنگ تند مصرف کردن (فرهنگی که در آن مردم دنباله روی جنس ماشینی و استفاده از آن هستند، در چنین وضعیتی تعادل ایجاد نمی شود، حال اگر در چنین وضعیتی فرهنگ کند مصرف کردن ایجاد شود، انسان ها مجاب خواهند شد اثر اصیل خلق کنند در این صورت است که کالا با ارزش می شود و عمر مفید آنها نیز بالا می رود.

شریعتمداری درباره راهکار پیشنهادی برای جایگزینی انتقال سنتی فنون و تجربه در صنایع دستی، اظهار کرد: شیوه انتقال تجربه در گذشته به شکل رابطه صمیمی استاد و شاگردی بود، به این شکل که استاد از نزدیک نظاره گر روند کار و پروژه هنری و خلق آثار اصیل صنایع دستی بوده و نقش مشاوره و راهنمایی دلسوزانه را ایفا می کرد، ولی در حال حاضر شکل آموزش هنر به گونه ای است که جریان آن یک طرفه است و استاد در این میان به شکل طوطی وار مطالبی را به شکل فشرده و سطحی در اختیار دانشجو قرار می دهد بدون اینکه به میزان دریافت و کیفیت انتقال مطالب که منجر به تربیت درست و هدفمند هنرجویان و دانشجویان می شود، فکر کند. رابطه استاد و شاگردی و پرورش هدفمند هنرجو تا رسیدن به مقامات بالای هنری به شکل سنتی آن در حال حاضر شاید تنهاترین طریق درست و اصولی در انتقال تجارب و فنون باشد و نمی توان برای آن جایگزین مناسبی را یافت.

انتهای پیام