به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خداوند انسان را موجودی اجتماعی آفریده و امتحانات و ابتلائاتش را نیز در این فضا رقم زده است. انسان نمی تواند جدای از جامعه حرکت کند و انتظار داشته باشد به سعادت حقیقی نیز دست یابد. وقتی نگاه می کنیم و می بینیم که خداوند تبارک وتعالی پیامبران و امامان معصوم علیهم السلام را حجت و دلیل برای هدایت انسان ها قرار داده است، به این معنای مهم دست می یابیم که سرنوشت انسان برای خالقش اهمیت دارد آن هم انسانی که اشرف مخلوقات قرار داده شده است.

دغدغه مندی اجتماعی در زیست اجتماعی، با نگاه متعالی به وجود می آید و موجب ارتقای درجه انسان خواهد شد. اعلی مرتبه آن را قرآن کریم برای پیامبر خدا صلی الله علیه و آله بیان می کند آنجا که می فرماید: «لقد جاءکم رسول من أنفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمؤمنین رءوف رحیم؛[۱] به یقین، رسولی از خود شما به سویتان آمد که رنج های شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است.»

انسان در حرکتش به سمت خدا باید به جایی برسد که دیگر خود را نبیند و فقط نظاره گر آن چیزهایی باشد که در آینه روشن الهی به آن دستور داده شده است. در کلام امام حسن عسکری علیه السلام این سیر صعودی به سمت رضایت الهی قرین با همان ویژگی های اجتماعی انسان قرار داده شده، ویژگی هایی که از جنس دغدغه مندی، مسئولیت پذیری و همنوع دوستی است. گویی رابطه ای تنگاتنگ بین خدا و خلق او وجود دارد که نسبتی زیبا را برای انسان مؤمن ایجاد می کند که با آن سکوی پرشی برای خود بسازد؛ نسبتی زیبا، رشددهنده و بسیار پویا و آرامش دهنده. امام حسن عسکری علیه السلام این دوگانه را به زیبایی بیان می کند و می فرماید: «خصلتان لیس فوقهما شیء الإیمان بالله و نفع الإخوان؛[۲] دو خصلت است که بالاتر از آن دو نیست؛ ایمان به خدا و نفع برای برادران.»

ایمان حقیقی، انسان را به خدمت به خلق که در رأس آن برادران و خواهران ایمانی قرار دارند فرا می خواند و آن را در نظر انسان مانند بالی برای ارتقای به درجات بالاتر از ایمان قرار می دهد. به صراحت می توان این ویژگی را در کلام امام حسن عسکری علیه السلام یافت که ارتقای رتبه مؤمن در گرو توجه به حقوقی است که براداران و خواهران ایمانی او به گردنش دارند آنجا که بیان می فرماید: «إن معرفة حقوق الإخوان تحبب إلی الرحمن، و تعظم الزلفی لدی الملک الدیان، و إن ترک قضائها یمقت إلی الرحمن، و یصغر الرتبة عند الکریم المنان؛[۳] به درستی که شناخت حقوق برادران دوست داشتنی است نزد خداوند رحمان و عظیم می کند نزدیکی انسان را نزد خدای مالک و چیره کننده. ترک آن رتبه انسان را نزد خدا پایین می آورد.»

وقتی در لسان معصوم علیه السلام به اثبات این حق که با ابعاد زندگی اجتماعی انسان گره خورده است پرداخته می شود و به محبوبیت شناخت آن حقوق توسط انسان در نزد خدا، اشاره می شود، باید به این سؤال نیز پاسخ داد که این حقوق کدامند که هر انسانی برای خدایی شدن و سیر الی الله به شناخت و مراعات آن نیازمند است. هر حقی که ایجاد شود در سمت مقابل آن، تکلیفی بار خواهد شد و ما لازم است تکلیف خود را بدانیم.

برخی از مهم ترین این حقوق را می توان در وصایای امام حسن عسکری علیه السلام نسبت به شیعیان یافت؛ آنجا که شیعیان را خطاب قرار داده و می فرمود: «أوصیکم بتقوی الله … صلوا فی عشائرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم و أدوا حقوقهم فإن الرجل منکم إذا ورع فی دینه و صدق فی حدیثه و أدی الأمانة و حسن خلقه مع الناس قیل هذا شیعی فیسرنی؛[۳] شما را سفارش می کنم به رعایت تقوای الهی … در میان قبیله و عشیره هایشان نماز گزارید، در تشییع جنازه هایشان حضور یابید، از بیمارانشان عیادت کنید و حقوقشان را بپردازید؛ زیرا هر یک از شما که در دینش پارسا و در گفتارش راستگو باشد و امانت مردم را بپردازد و با آنان خوش اخلاقی کند، در این صورت گویند: این یک شیعه است! من از شنیدن آن جمله شادمان می شوم.»

ایشان آن قدر برایشان خدمت صادقانه به مردم اهمیت داشت که شیعه بودن رهروانش را به آن گره می زد و می فرمود تا جایی باید در این مسیر تلاش کرد که زبانزد خاص و عام شد. به راستی شیعه حقیقی کسی است که گره گشاترین افراد از کارها و مشکلات مردم باشد و در میان آنها رفت وآمد داشته باشد و اوج صداقت و امانت داری خود را به آنها نشان دهد. این قسمت از وصایای امام حسن عسکری علیه السلام برای هر شیعه و رهرو راه این امامان معصوم، بسان یک سند است که انسان با بهره گیری از آن باید بر درجات تقربش به پروردگار متعال بیفزاید و بیشترین میزان رضایت الهی را کسب کند.

شیعه حقیقی کسی است که با مسئولیت پذیری های اجتماعی اش، زینت امامان خود می شود که بارزترین آن را ما در این ایام دیدیم؛ زمانی که دستورات سخت ستاد ملی کرونا صادر شد، به اعتراف بیشتر کارشناسان این عرصه، بیشترین رعایت ها در این زمینه از اقشار مذهبی و متدین مشاهده شد و اینگونه است که می توان برای آن امامان سراسر نور یک مدال افتخار بود.

* حجت الاسلام مصطفی راهی استاد حوزه علمیه قم

--------------------------

پی نوشت:

۱.آیه ۱۲۸ سوره توبه.

۲.بحار الأنوار ، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، ج ۷۵، ص ۳۷۴، انتشارات دار احیاء التراث العربی، بیروت.

۳.التفسیر المنسوب إلی الإمام العسکری علیه السلام، ج ۱، ص ۳۲۱، انتشارات مدرسه الامام مهدی (علیه السلام)، قم، ۱۴۰۹.

۴.تحف العقول عن آل الرسول علیهم السلام، حسن بن علی ابن شعبه، ج ۱، ص ۸۹۱، ترجمه صادق حسن زاده، انتشارات آل علی، قم، ۱۳۸۲.

انتهای پیام/