خبرگزاری مهر، گروه استان ها - آرش صالحی: طرح توسعه خیابان شهید انصاری را به جرات می توان بحث برانگیزترین طرح ناتمام توسعه شهری چند دهه گذشته در شهر قزوین قلمداد کرد.

طرحی که ابتدا در ۳ فاز، با هدف ایجاد محور شرقی، غربی مجزا و کاهش بار ترافیکی بافت مرکزی شهر طراحی شد و شامل سه بخش انصاری غربی، میانی و شرقی است که تا امروز دو مرحله غربی و میانی آن اجرا شده است.

طبق طرح تفصیلی شارمن «طرح اولیه خیابان شهید انصاری»، خیابان انصاری شرقی در امتداد خیابان انصاری غربی قرار داشت و بنا بود یک خیابان جدید به پهنای ۳۰ متر با قابلیت تردد خودروها از مبداء دولتخانه صفوی و در دل محله بلاغی تا پیوستن به خیابان شاهد احداث شود.

اما پس از آغاز مرحله تملک طرح و تخریب های صورت گرفته در سالیان اخیر، مخالفت گسترده نهادهای مدنی و حافظ میراث فرهنگی، باعث توقف آن و ارجاع پرونده طرح به شورای عالی معماری و شهرسازی شد که در نهایت به لغو طرح یادشده منجر شد؛ ضمن اینکه طراح منصوب شورای عالی در ادامه طرحی را با محوریت پیاده راه جایگزین طرح قبلی کرد که شامل معبری به عرض ۶ متر و پیاده راه به پهنای ۵٫۳ متر در مقیاس شهری بود.

اما اعتراض جدی مدیران شهری قزوین سرنوشت اجرای این طرح را در هاله ای از ابهام فروبرده و در حال حاضر با مسکوت ماندن اجرای طرح بازآفرینی محله بلاغی، بلاتکلیفی چندین ساله ساکنان محله ۱۲۰۰ ساله بلاغی ادامه دارد.

تاکید شورای عالی بر طرح محله محور

مهسا مغاری، کارشناس شهرسازی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه شورای عالی شهرسازی و معماری طی ۲ مصوبه در سال ۱۳۹۴ بر محله محور بودن طرح توسعه محله بلاغی تاکید کرده، اضافه می کند: این یعنی نباید خیابانی با نام انصاری شرقی داشته باشیم بلکه لازم است طراحی شهری در راستای تجدید حیات و سرزندگی بافت این منطقه صورت گیرد.

وی با اشاره به وجود آثار تاریخی فراوان در محله کهن بلاغی، ادامه می دهد: معلوم نیست چرا شهرداری قزوین از چند دهه قبل اصرار دارد خیابان های عریض را از محلات تاریخی قزوین عبور دهد، اگر قرار بر توسعه شهری است، بهترین جا برای این کار محلات نوساز قزوین مانند کوثر و مینودر است، نه محله ای مانند بلاغی که بیشتر از هزار سال قدمت دارد و پر از آثار تاریخی ارزشمند و جذب کننده گردشگر مانند مسجد و مدرسه حیدریه است.

نابودی بافت اجتماعی محله بلاغی

یک فعال مدنی دلیل اصلی مخالفت سمن های حامی میراث فرهنگی با طرح یادشده را نابودی بافت اجتماعی محله بلاغی دانست و به خبرنگار مهر گفت: چون اجرای طرح ساخت خیابان انصاری شرقی به تخریب هویت و بافت تاریخی محله بلاغی منجر خواهد شد، دوستداران میراث فرهنگی با اجرای این طرح مخالف هستند.

مینا میرزاحسینی، اجرای ناقص طرح انصاری شرقی را علت خالی شدن این محله از ساکنان قدیمی آن تلقی کرد و افزود: بسیاری از اهالی این محله، به علت نداشتن مجوز بازسازی و ساخت وساز بنای خود این محله کهن را ترک کردند.

میرزاحسینی که سال های کودکی اش را دراین محله قدیمی و پرخاطره گذرانده، با ذکر اینکه در کشورهای پیشرفته وتوسعه یافته از نظر فرهنگی، احداث خیابان در محلات تاریخی محلی از اعراب ندارد، گفت: در حال حاضر رویکرد حفاظت محور در محله های تاریخی مد نظر است؛ ضمن اینکه محله بلاغی واجد ارزش های انسانی، تاریخی و اجتماعی زیادی است که با خیابان کشی از بین می روند.

او با یادآوری این نکته که نباید آینده محله بلاغی را فدای نیازهای کوتاه مدت امروز کنیم، ادامه داد: وقتی بحث تراکم پیش می آید، خیلی از ساکنان محله موافقند که ملک خود را بتوانند ۳ یا ۴ طبقه بسازند، یا راحت شدن تردد برایشان خیلی اهمیت دارد؛ ولی به عواقب نامطلوب این ساخت و سازها بر توسعه فرهنگی شهر توجه نمی کنند.

بلاتکلیفی اهالی بلاغی

اما مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مخالفان زیادی هم دارد؛ یکی از این مخالفان، مهرداد شاهسواری از اهالی محله بلاغی است.

او در این باره به خبرنگار مهر گفت: طرح مزبور چند بند مشخص دارد که فکر نمی کنم اگر این بندها اجرا شوند، هیچ کدام از طراحان آن حاضر باشند در محله بلاغی زندگی کنند و گویا قرار است این طرح به قیمت قربانی کردن اهالی این محله اجرا شود.

شاهسواری با اشاره به ۲ ماده و مفاد مهم این طرح، افزود: ممنوع بودن ساختن پیلوت که منجر به از بین رفتن فضای پارک خودرو در محله بلاغی می شود، اعتراض ساکنان محله را در پی داشته و بعضی از اهالی بلاغی در قالب شب نامه هایی که در محل پخش کرده اند، اعتراض شدید خود را به طراحان و تصویب کنندگان این طرح اعلام کرده اند.

او به مسکوت بودن طرح گفته شده در ۸ سال گذشته نیز اشاره کرد و ادامه داد: به واسطه اختلاف شهرداری و سازمان میراث فرهنگی بر سر این طرح، مالکان و اهالی بلاغی نتوانسته اند در این مدت خانه های خود را بازسازی و نوسازی کرده و یا به فروش برسانند، به طوری که به نظر می رسد همه چیز در این محله یخ زده است.

شهردار قزوین نبود نگاه اعتدالی در بین مدیران درگیر با طرح را حلقه مفقوده اجرای طرح توسعه خیابان شهید انصاری در سالهای اخیر دانست و گفت: رویکرد شهرداری قزوین در بافت تاریخی، خدمات رسانی است و به دنبال کسب درآمد در بافت تاریخی نبوده ایم و قصد داریم با ارائه مجوزهای رایگان بخشی از مشکلات شهروندان را رفع کنیم.

علی صفری با بیان اینکه مجموعه مدیریت شهری تمام توان خود را برای رفع مشکلات ساکنان محله بلاغی به کار خواهد بست، افزود: دیدگاه شهرداری قزوین این است که ضمن حفظ انسجام تاریخی و هویت فرهنگی محله بلاغی و توجه به پیاده محوری و انسان محوری بتوان با توجه به شرایط روز به مردم این محله خدمات مناسبی ارائه کرد.

وی هویت و بافت تاریخی محله بلاغی را بسیار با اهمیت خواند و ادامه داد: شورای عالی معماری و شهرسازی مصوبه ای را در قالب ١٢ بند در خصوص ساماندهی محله بلاغی به دستگاه های مرتبط با طرح در استان اعلام کرده که با کلیات آن موافق هستیم، اما برخی موضوعات از جمله ضوابط ساختمانی، عرض گذرها و پهنای معبر نیازمند تصریح و شفاف سازی بیشتری است.

شهردار قزوین، شتابزدگی در اظهارنظر درباره طرح تازه شورای عالی شهرسازی و معماری را ریشه بگومگوهای چندماه اخیر بین شهرداری و مدیرکل سابق میراث فرهنگی بیان کرد و گفت: متاسفانه نگاه برخی مدیران در ادوار مختلف نگاه فنی و جامع الشرایطی نبوده و اجرای طرح شهید انصاری شرقی کمی دستخوش لجبازی برخی مدیران شده است.

صفری ضمن تاکید بر ضرورت تعامل بین سازمان های درگیر در طرح یادشده اضافه کرد: در این باره ۳ جلسه کمیسیون ماده ۵ در شهریور و اسفند ماه سال ۹۶ و شهریور سال جاری برگزار شد که نتیجه آن به شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال شد و امیدواریم با توجه به ایجاد تغییراتی در راس وزارت راه و شهرسازی، گام های مثبتی ازسوی نهادهای بالادستی در راستای رفع مشکل محله بلاغی برداشته شود.

لزوم تمکین مدیران در برابر قانون

سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین هم در خصوص موضوع محله بلاغی و طرح توسعه خیابان انصاری شرقی گفت: در ارتباط با اجرای طرح خیابان شهید انصاری شرقی و ساماندهی محله بلاغی تمام تلاشم را به کار خواهم بست تا مجری مناسبی برای اجرای مصوبه های شورای عالی معماری و شهرسازی کشور باشم.

علیرضا خزائلی با یادآوری اینکه نمی توان بخشی از بندهای ۱۲ گانه تصویب شده توسط شورای عالی معماری و شهرسازی کشور را بر پایه سلیقه و نگاه شخصی یا درون سازمانی اجرا نکرد، اضافه کرد: اختلاف دیدگاه نهادهایی مانند شهرداری و میراث در موضوعاتی مانند بازآفرینی محله بلاغی طبیعی است، اما مهم تکمین همه مدیران در برابر قانون است.

وی در جواب این سؤال که آیا در صورت اعتراض شهرداری، میزان پهنای معبر یا گذر در مصوبه شورای عالی اصلاح خواهد شد، توضیح داد: برخی از نکاتی که از سوی برخی مدیران در رسانه ها مطرح می شود، قابل استناد نیست و جزئیاتی مانند پهنای معبر در جلسات کارشناسی و توسط مشاوران پروژه بررسی می شود.

خزائلی یادآور شد: در نهایت آنچه که از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور ابلاغ شود، توسط دستگاه های ذیربط از جمله میراث فرهنگی لازم الاجراست.

بلاغی؛ چشم انتظار همیاری مسئولان

اما نحوه اجرای طرح ساخت خیابان انصاری شرقی که با هدف اصلاح عبور و مرور و رفع گره های ترافیکی در دستور کار قرار گرفت، با مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری به طور کلی تغییر کرد و از حالت خیابان محور به محله محور تغییر یافت.

طرحی که البته اجرای آن هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد. در حالی که این روزها بسیاری از کارشناسان، از مطالعات غیرکارشناسی و نگاه سوداگرانه را عوامل بروز مشکلات برای بلاغی نشینان می دانند، اما به این نکته توجه ندارند که به تاخیرافتادن اصلاح و اجرای مصوبه شورای عالی شهرسازی، صدمات زیادی به اهالی این محله کهن وارد می کند و لازم است مدیران شهری و مسئولان استان برای خارج کردن ساکنان بلاغی از بلاتکلیفی موجود تلاش بیشتری انجام دهند و وضعیت این محله را تعیین تکلیف کنند.