به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از مرکز مطالعاتی الجزیره، پس از یک دوره طولانی هماهنگی در روابط عربستان سعودی و امارات ، که به سطح ائتلاف در یمن و پرونده های دیگر رسید، این روابط به سمت تنش ها کشیده شد.

اختلافات مرحله ای که در جولای ۲۰۲۱ میان امارات و عربستان بر اثر توافق نفت در اوپک پلاس ظاهر شد مربوط به دیدگاه متفاوتی از منافع و نیازهای دو کشور است و به وجود درگیری ها یا بحران ها در روابط آنها مربوط نمی شود.این تنش ها بر نگرش ها و جهت های دو کشور نسبت به آینده نیز تاثیر می گذارد.

بر اساس داده های سال ۲۰۱۹ ، عربستان سعودی بزرگترین کشور در شورای همکاری خلیج فارس است: جمعیت آن ۳۴٫۲ میلیون نفر است که حدود ۴۰ درصد آنها خارجی هستند. تولید ناخالص داخلی این کشور ۷۹۲٫۹ میلیارد دلار و متوسط درآمد سرانه ۲۳٫۱۳ هزار دلار است و تجارت خارجی آن حدود ۶۳٫۶۶ درصد از تولید ناخالص داخلی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی ۱٫۷۱ درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد.

عربستان سعودی با ظهور «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی شاهد تغییراتی بود. وی چندین چشم انداز و ابتکار برای معرفی مجدد کشور به جهان عرب ارائه داد.

در مورد امارات ، این کشور دومین کشور بزرگ در شورای همکاری خلیج فارس است و در حال ارائه ابتکارات و اجرای چندین پروژه برای تبدیل شدن به یک بازیگر منطقه ای است. بر اساس داده های سال ۲۰۱۹ ، جمعیت این کشوربه ۹٫۷۷ میلیون نفر رسید که حدود ۷۰ درصد آنها خارجی هستند. تولید داخلی آن ۴۲۱٫۱ میلیارد دلار و متوسط درآمد سرانه ۴۳٫۱ هزار دلار برآورد شده است. تجارت خارجی آن حدود ۱۶۰٫۹۴ از تولید ناخالص داخلی را شامل می شود و سرمایه گذاری مستقیم خارجی به کشور وارد می شود که ۳٫۷۸ درصد از کل ناخالص داخلی را تشکیل می دهد.

آنچه امارات متحده عربی را متمایز می کند این است که این کشور جاه طلب است که برای ترویج همه شاخص های پایدار که آن را به یک بازیگر منطقه ای تبدیل می کند ، تلاش می کند و جاه طلبی رهبری آن تنها به وضعیت اقتصادی محدود نمی شود ، بلکه اکنون به نقش های سیاسی و امنیتی نیز کشیده شده است.

پرونده های مشترک میان امارات و عربستان

تاریخ روابط عربستان با امارات در سال ۱۹۷۱ با استقلال امارات آغاز شد . عربستان سعودی به عنوان برادر بزرگتری برای کشورهای حوزه خلیج فارس ، قبل از تشکیل شورای همکاری خلیج فارس ظاهر شد.

در هزاره جدید ، جاه طلبی های دو کشور در ارتباط با وقایع زیر افزایش یافت: سپتامبر ۲۰۰۱ ، اشغال عراق در آوریل ۲۰۰۳ ، پروژه خاورمیانه بزرگ ۲۰۰۳ ، به اصطلاح بهار عربی ۲۰۱۱ ، سپس ظهور داعش در سال ۲۰۱۳ و این رویدادها با بحران اقتصادی جهانی در سالهای ۲۰۰۹ و ۲۰۲۰ همراه شد که روابط دو کشور را بر روی همکاری ، هماهنگی و تنش ها باز کرد و مهمترین پرونده های آن عبارتند از:

۱- روابط تجاری میان دو کشور با مبلغ ۱۹٫۴۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ و حدود ۱۷٫۸۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ ، و اگر تجارت منطقه آزاد به آن اضافه شود ، این رقم به ۳۰٫۸ میلیارد دلار می رسد و تراز تجاری به نفع امارات متحده عربی است که حدود ۴٫۳ میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم عربستان در آن وجود دارد و ۴،۴۵۹ علامت تجاری سعودی در امارات ثبت شده است. بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۹ ، در حالی که امارات متحده عربی حدود ۹٫۳ میلیارد دلار در عربستان سعودی در ۱۲۲ پروژه سرمایه گذاری می کند ، بانک های اماراتی ۱۴٫۶ میلیارد دلار در عربستان سعودی سرمایه گذاری می کنند.

همکاری در تعدادی از پرونده های امنیتی از جمله: پرونده یمن ، محاصره قطر ، همکاری در چارچوب اتحاد بین المللی برای امنیت و حفاظت از آزادی کشتیرانی دریایی در خلیج در سال ۲۰۱۹ و همکاری در پرونده های سوریه ، مصر و لیبی نیز بوده است.

اما این همکاریها و روابط تجارت باعث نمی شود که بگوییم این روابط به سطح اتحاد رسیده است؛ بلکه این نوع روابط تنها همکاری سیاسی است که تنش ها و اختلاف نظرهایی میان دو طرف آشکار می شود.

مبانی روابط عربستان و امارات

با وجود همکاری میان امارات و عربستان ، چندین اختلاف تحت عنوان اختلاف مرحله ای و رقابت وجود دارد.

هنوز درآمد هر دو کشور متکی به نفت است . کاهش قیمت نفت و هزینه های بالای تعاملات منطقه ای باعث شد تا اوپک و کشورهای تولید کننده از جمله روسیه و مکزیک بین سپتامبر و دسامبر ۲۰۱۶ با کاهش تولید موافقت کنند. این امر بین دسامبر ۲۰۱۹ تا آوریل ۲۰۲۰ موافقت شد که ۱۰ میلیون بشکه در روز با افزایش تدریجی تولید تا آوریل ۲۰۲۲ کاهش یابد . امارات متحده عربی با این امید موافقت کرد که این اقدام موقت باشد و کاهش یابد. بنابراین در ژوئیه ۲۰۲۱ ، نظر عربستان سعودی برای ادامه این توافق مثبت بود در حالی که امارات متحده عربی خواست تا سهم تولید خود را متناسب با ظرفیت تولید خود افزایش دهد و همین امر موجب اختلاف نظر شد.

در ژوئن ۲۰۱۷ ، عربستان سعودی و امارات متحده عربی ، همراه با بحرین و مصر ، به محاصره قطر روی آوردند که عربستان سعودی برخلاف تمایل امارات خواست به تدریج به محاصره قطر پایان دهد.

اختلافی در مدیریت پرونده یمن ظاهر شد. امارات متحده عربی برای مقابله با انصارالله با عربستان سعودی همکاری کرد اما هدف آن مقابله با جریانات اسلامی در جنوب یمن و دستیابی به خروجی در آبراهه های دریای عربستان و خلیج عدن بود. امارات در ژوئیه ۲۰۱۹ ، عقب نشینی تدریجی نیروهای خود را آغاز کرد عربستان سعودی به طور غیر مستقیم از خلال توئیت های برخی فعالان سعودی ، از جمله « علی الشهابی» تصمیم اماراتی را تحت تأثیر شتابزدگی و عدم هماهنگی با متحدانش نشان داد.

بر اساس گزارش « امیرخان» اقتصاددان در بانک ملی عربستان در اولویت های اقتصادی دو کشور از جمله جذب شرکت های بین المللی اختلافاتی وجود دارد.

در ژوئیه ۲۰۲۱ ، عربستان سعودی پروازهای خود از امارات را متوقف کرد ، که این امر برای جلوگیری از انتقال ویروس کرونا توجیه شد و خطوط هوایی امارات با توقف همه پروازهای بین دو کشور واکنش نشان داد.

عربستان از واردات کالاهای تولید شده توسط شرکتهای منطقه ای و همچنین محصولات صنعتی که ارزش افزوده داخلی آنها کمتر از ۴۰ درصد است، جلوگیری کرد و این امر موجب خسارت به امارات شد.

چندین پرونده بین دو کشور وجود دارد که برخی از آنها دارای جنبه های متفاوت است که اغلب با دیپلماسی شخصی حل و فصل می شود.

تمایل ولیعهد سعودی برای تبدیل کشورش به یک قدرت بزرگ منطقه ای در کنار بلندپروازی« محمد بن زاید» ولیعهد امارات به رقابت در منطقه تبدیل شده است.

هر دو کشور روی رشد ظرفیت اقتصادی غیر نفتی حساب می کنند. این امر نه تنها با نزاع بر سر سهام نفت ، بلکه با به دست آوردن درآمدهای بیشتر نفت برای آغاز مرحله تنوع اقتصادی همراه است. عربستان سعودی معتقد است که برای اطمینان از قیمت مناسب باید عرضه را کنترل کرد. امارات متحده عربی معتقد است که سهمیه ها باید بر اساس ظرفیت تولید برآورد شود .

طی چندین دهه، امارات قادر به جذب سرمایه گذاری های خارجی بود و شرکت های بین المللی را به خود جذب کرد. همچنین به کریدوری برای تجارت ترانزیتی و تجارت مونتاژ تبدیل شد. عربستان سعودی برای توسعه اقتصاد در چشم انداز ۲۰۳۰ دیر حرکت کرد تا درآمد غیرنفتی را به حداکثر برساند.

آینده امارات و عربستان

جایی برای صحبت در مورد احتمال درگیری بین آنها در آینده نزدیک وجود ندارد. زیرا دو کشور در مرحله تغییرات هستند و هر یک از آنها برای دستیابی به منافع وسیع خارجی تلاش می کنند و وقوع تنش ها و اختلاف ها میان آن ها امری طبیعی است که ادامه دارد و هنوز پرونده هایی از جمله تعیین مرز وجود دارد که نشان می دهد سیاست های امارات متحده عربی با سیاست عربستان در آینده سازگار نیست.

در آینده پیش بینی می شود که روابط دو کشور به سمت دور شدن از همکاری و نزدیک شدن به وضعیت رقابت اقتصادی پیش می روند و احتمال دارد که مناسبات میان دو کشور به پایان برسد.

انتهای پیام/