نظرات مراجع عظام تقلید پیرامون برگزاری عزاداری محرم در شرایط کرونا

ایسنا/خراسان رضوی شیوع ویروس کرونا، بسیاری از مراسمات و آیین های ملی و مذهبی مردم دنیا را تحت تأثیر قرار داده است، برگزاری عزای سیدالشهدا(ع) نیز یکی از مهم ترین آیین های اسلامی است که گسترش ویروس کرونا بر آن تأثیرگذار بوده و باعث شده نحوه اقامه و برگزاری آن ها تغییر یابد.
بنابراین نظرات و مباحثات فراوان و متعددی در این خصوص وجود دارد که آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی خود معیار برگزاری این مراسمات عزاداری در ماه محرم و صفر را تعیین کردند. درواقع امسال عزای امام حسین(ع) با رعایت پروتکل های بهداشتی و به سبب جلوگیری از شیوع گسترده ویروس کرونا برگزار خواهدشد تا همواره آزادگی و ایثار امام حسین(ع) و یاران ایشان زنده نگه داشته شود.
مقام معظم رهبری
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی زنده تلویزیونی خود به مناسبت عید سعید قربان درخصوص محدودیت ها و نحوه برگزاری عزاداری امام حسین(ع) در شرایط به وجودآمده ناشی از شیوع ویروس کرونا با تأکید بر این که همه سوگواران حسینی، هیئت ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می کند، عمل کنند، تصریح کردند:
«در عزاداری ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا و کارشناسان بهداشت اعلام می کنند. بنده شخصا هر چه آن ها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه کسانی که می خواهند عزاداری کنند، هیئات، آقایان حضرات منبری ها، صاحبان مجالس، مداح ها، نوحه خوان ها و دیگران این است که هر کاری می کنید، ببینید ستاد ملی کرونا چه می گویند. اگر چنانچه ضابطه ای را معین کرد برای عزاداری، همه ما موظفیم آن را عمل کنیم. مسئله، مسئله کوچکی نیست، مسئله بسیار مهمی است. الان یک مقداری مراقبت هست و کنترل هست؛ خدای نکرده اگر چنانچه همین مقدار هم شل گرفته بشود و از بین برود، آن وقت فاجعه ای به وجود خواهد آمد که دیگر آن سرش ناپیدا است.»
آیت الله نوری همدانی
«ما عزاداری را در چارچوب اجرای دستورات مسئولان متدین و متعهد ستاد کرونا اقامه می کنیم و رعایت مسائل بهداشتی مثل فاصله گذاری، زدن ماسک و غیره با عزاداری قابل جمع است و متدینین باید برای حفظ سلامتی خود و دیگران به توصیه های متخصصان بهداشت و درمان ملزم باشند.هم چنین انتشار و فعالیت در فضای مجازی نیز برای زنده نگه داشتن ایام عاشورا مؤثر خواهد بود.»
آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله ناصر مکارم شیرازی هم با تأکید بر این که عزاداری ماه محرم باید با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار شود، گفتند: شکی نیست که ما اصولی داریم که به هیچ وجه نمی توانیم آن ها را رها کنیم؛ از جمله آن مسئله عزاداری محرم و صفر است. اگر این امور را رها کنیم اسباب دردسر است، اگر بخواهیم عمل کنیم باید به شکلی باشد که هم پروتکل های بهداشتی رعایت شود و هم از جنبه های معنوی و مذهبی غافل نشویم؛ همان گونه که در مورد نماز جمعه هم این دستور داده شده است.
آیت الله مکارم شیرازی در پاسخی مبسوط به سوالات واحد فقه و احکام پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی پژوهشگاه باقرالعلوم(ع)، در زمینه برگزاری عزاداری ماه محرم و صفر با توجه به ایام شیوع ویروس کرونا و الزام رعایت پروتکل های بهداشتی، نظرات خود را بیان کرد که در ادامه مشروح آن بیان شده است.
۱) آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا به دلیل عدم مراعات موارد بهداشتی اعلام شده از جانب چند هیئت محدود، می تواند اقدام به تعطیلی همه هیئات و آیین های مذهبی نماید؟
پاسخ: چنانچه بتواند آن هیئت ها را وادار به رعایت موازین بهداشتی کند حق ندارد هیچ هیئتی را تعطیل کند.
۲) در صورت امکان برگزاری آیین های عزاداری حسینی در محیط های باز (غیر سرپوشیده)، آیا می توان از برگزاری آیین های همراه با مراعات موارد بهداشتی اعلام شده در مکان های سرپوشیده جلوگیری کرد؟
پاسخ: درصورتی که رعایت شود، نباید تعطیل شود.
۳) آیا شخصی که در حال حاضر کرونا دارد یا مشکوک به کرونا است جایز است در مراسم عزاداری شرکت کند؟
پاسخ: جایز نیست.
۴) آیا عمل به دستورات ابلاغی(مثل ماسک زدن، رعایت فاصله های اجتماعی و …) ستاد مبارزه با کرونا در مجالس امام حسین(ع) واجب است؟
پاسخ: آری، همه جا لازم است.
۵) کسی که نذر به اطعام عزاداران در محل عزاداری کرده است، با توجه به ممنوعیت اطعام در محل عزاداری، می تواند غذاها را به صورت بسته بندی شده پخش کنند؟
پاسخ: مانعی ندارد.
آیت الله سیستانی
آیت الله سید علی سیستانی نیز نظرات خود درخصوص استفتائی درباره برگزاری عزاداری های ماه محرم در شرایط کرونایی را در قالب بیانیه عنوان کردند. در ادامه به بیان مشروح نظرات ایشان می پردازیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علی الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین و رحمه الله و برکاته
برای ابراز غم و اندوه در این مناسبت دردناک، و اظهار همدردی با پیامبر اکرم(ص) و خاندان پاک آن حضرت در این مصیبت بزرگی که به اسلام و مسلمانان وارد شده است، راه های مختلفی وجود دارد؛ که از جمله، موارد زیر است:
۱ افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت اباعبد الله (علیه السلام) از طریق شبکه های تلویزیونی و فضاهای اینترنتی؛ برای این منظور شایسته است که مراکز و موسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مداحان توانا هماهنگی به عمل آورند، و نیز مومنان را تشویق کنند تا در خانه های خود و جاهایی مانند آن، به برنامه های سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آن ها استفاده کنند.
۲ برگزاری مجالس خانگی در ساعت های معینی از شب یا روز؛ به گونه ای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت وآمد دارند در آن حضور یابند و به برخی از برنامه های عزاداری، هر چند مجالسی که به صورت مستقیم از شبکه های ماهواره ای یا در فضاهای اینترنتی پخش می شود، گوش بسپارند. اما در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت گردد؛ بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسک های بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
در این مورد همچنین لازم است به تعداد مجاز حاضران برابر با ضوابطی که مقامات ذی ربط تعیین می کنند، اکتفا شود که البته این موضوع با توجه به برگزاری مراسم در فضاهای سرپوشیده یا باز، و بسته به میزان گسترش ویروس در شهرهای مختلف، تفاوت دارد.
۳ پخش و توزیع پردامنه نمادهای عاشورایی، و برافراشتن پرچم ها و قطعات سیاه رنگ در میدان ها و خیابان ها و کوچه ها و دیگر فضاهای عمومی، با رعایت عدم تعرض به حرمت اموال و املاک خصوصی و مانند آن، و تبعیت از قوانین جاری در کشور. البته مناسب است که در این نمادها، بخش هایی از سخنان حضرت امام حسین (علیه السلام) در نهضت بزرگ اصلاح طلبانه آن حضرت و شاهکارهای اشعار و متون گفته شده پیرامون فاجعه کربلا آورده شود. در زمینه خوراکی های مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آن ها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانه های مؤمنان بسنده شود.
خداوند همه را در راه احیای این مناسبت مهم و اقامه عزای سرور جوانان بهشتی (ص) برابر با شرایط موجود موفق بفرماید؛ انه ولی التوفیق.
آیت الله وحید خراسانی
آیت الله وحیدخراسانی در پاسخ به سؤالی مبنی بر وظیفه ما در ایام محرم الحرام نسبت به اقامه عزا حضرت سیدالشهدا(ع) و سایر مناسبات اهل بیت(ع) با وجود بیماری کرونا، بیان کردند: شعائر اهل بیت(ع) و خصوصا اقامه عزای حضرت سیدالشهدا(ع) نباید تعطیل شود ولیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه متخصصین امر توصیه می کنند.
آیت الله علوی گرگانی
آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی درخصوص وظیمه مردم در اقامه عزای سیدالشهدا (ع) در روزهای ماه محرم با توجه به گسترش ویروس کرونا تصریح کردند: اقامه عزای سیدالشهدا (ع) در ماه محرم از جمله مهم ترین شعائر دینی است که هرگز نباید فراموش شود و در شرایط فعلی که ویروس کرونا گسترش یافته است، لازم است با سیاه پوشی و نصب پرچم های عزاداری و مراقبت نفس، مجالس عزاداری به روش های سنتی با رعایت نکته های بهداشتی یا به طرق نوین و ابتکاری انجام شود.
آیت الله شبیری زنجانی
آیت الله شبیری زنجانی از مراجع عظام تقلید درمورد برگزاری عزاداری سیدالشهدا (ع) به صورت جمعی اظهارکردند:
اگر احتمال ابتلا به کرونا در مراسمات عزاداری وجود داشته باشد، حضور در مراسم جایز نیست.
ایشان در خصوص حضور افراد بدون رعایت توصیه های بهداشتی در مراسم عزاداری تأکید کردند: اگر احتمال عقلایی مبتلا کردن یا مبتلا شدن به این بیماری در آن وجود داشته باشد، جایز نیست، هر چند احتمال قوی نباشد.
آیت الله سبحانی
آیت الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید در خصوص عزاداری سیدالشهدا(ع) در دوران کرونا گفتند مسئولان سلامت جامعه باید برنامه ریزی کنند که عزاداری انجام بگیرد و سلامت جامعه نیز محفوظ بماند. ایشان تأکید کردند ایام ماه محرم و صفر، ایام عزاداری است و حسینیان که قلوب آنان لبریز از مهر سالار شهیدان است، این دو ماه را نمی توانند بدون عزاداری سپری کنند، بالاخص به فرموده حضرت امام(ره) که «هر چه داریم از محرم و صفر داریم» و در عین حال سلامت فرد و جامعه نیز یکی از فرائض است که حفظ آن لازم است. مسئولان سلامت جامعه باید برنامه ریزی کنند که عزاداری انجام بگیرد و سلامت جامعه نیز محفوظ بماند. خداوند متعال این بلا را از سر بشریت برطرف فرماید.
آیت الله صافی گلپایگانی
دفتر آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی هم در مورد عزاداری در شرایط کرونا بیان کرد این مرجع تقلید تاکید فرموده اند که عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) باید با رعایت دستورات بهداشتی برگزار شود.
انتهای پیام
بنابراین نظرات و مباحثات فراوان و متعددی در این خصوص وجود دارد که آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی خود معیار برگزاری این مراسمات عزاداری در ماه محرم و صفر را تعیین کردند. درواقع امسال عزای امام حسین(ع) با رعایت پروتکل های بهداشتی و به سبب جلوگیری از شیوع گسترده ویروس کرونا برگزار خواهدشد تا همواره آزادگی و ایثار امام حسین(ع) و یاران ایشان زنده نگه داشته شود.
مقام معظم رهبری
رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی زنده تلویزیونی خود به مناسبت عید سعید قربان درخصوص محدودیت ها و نحوه برگزاری عزاداری امام حسین(ع) در شرایط به وجودآمده ناشی از شیوع ویروس کرونا با تأکید بر این که همه سوگواران حسینی، هیئت ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می کند، عمل کنند، تصریح کردند:
«در عزاداری ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا و کارشناسان بهداشت اعلام می کنند. بنده شخصا هر چه آن ها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه کسانی که می خواهند عزاداری کنند، هیئات، آقایان حضرات منبری ها، صاحبان مجالس، مداح ها، نوحه خوان ها و دیگران این است که هر کاری می کنید، ببینید ستاد ملی کرونا چه می گویند. اگر چنانچه ضابطه ای را معین کرد برای عزاداری، همه ما موظفیم آن را عمل کنیم. مسئله، مسئله کوچکی نیست، مسئله بسیار مهمی است. الان یک مقداری مراقبت هست و کنترل هست؛ خدای نکرده اگر چنانچه همین مقدار هم شل گرفته بشود و از بین برود، آن وقت فاجعه ای به وجود خواهد آمد که دیگر آن سرش ناپیدا است.»
آیت الله نوری همدانی
«ما عزاداری را در چارچوب اجرای دستورات مسئولان متدین و متعهد ستاد کرونا اقامه می کنیم و رعایت مسائل بهداشتی مثل فاصله گذاری، زدن ماسک و غیره با عزاداری قابل جمع است و متدینین باید برای حفظ سلامتی خود و دیگران به توصیه های متخصصان بهداشت و درمان ملزم باشند.هم چنین انتشار و فعالیت در فضای مجازی نیز برای زنده نگه داشتن ایام عاشورا مؤثر خواهد بود.»
آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله ناصر مکارم شیرازی هم با تأکید بر این که عزاداری ماه محرم باید با رعایت پروتکل های بهداشتی برگزار شود، گفتند: شکی نیست که ما اصولی داریم که به هیچ وجه نمی توانیم آن ها را رها کنیم؛ از جمله آن مسئله عزاداری محرم و صفر است. اگر این امور را رها کنیم اسباب دردسر است، اگر بخواهیم عمل کنیم باید به شکلی باشد که هم پروتکل های بهداشتی رعایت شود و هم از جنبه های معنوی و مذهبی غافل نشویم؛ همان گونه که در مورد نماز جمعه هم این دستور داده شده است.
آیت الله مکارم شیرازی در پاسخی مبسوط به سوالات واحد فقه و احکام پژوهشکده تبلیغ و مطالعات اسلامی پژوهشگاه باقرالعلوم(ع)، در زمینه برگزاری عزاداری ماه محرم و صفر با توجه به ایام شیوع ویروس کرونا و الزام رعایت پروتکل های بهداشتی، نظرات خود را بیان کرد که در ادامه مشروح آن بیان شده است.
۱) آیا ستاد ملی مبارزه با کرونا به دلیل عدم مراعات موارد بهداشتی اعلام شده از جانب چند هیئت محدود، می تواند اقدام به تعطیلی همه هیئات و آیین های مذهبی نماید؟
پاسخ: چنانچه بتواند آن هیئت ها را وادار به رعایت موازین بهداشتی کند حق ندارد هیچ هیئتی را تعطیل کند.
۲) در صورت امکان برگزاری آیین های عزاداری حسینی در محیط های باز (غیر سرپوشیده)، آیا می توان از برگزاری آیین های همراه با مراعات موارد بهداشتی اعلام شده در مکان های سرپوشیده جلوگیری کرد؟
پاسخ: درصورتی که رعایت شود، نباید تعطیل شود.
۳) آیا شخصی که در حال حاضر کرونا دارد یا مشکوک به کرونا است جایز است در مراسم عزاداری شرکت کند؟
پاسخ: جایز نیست.
۴) آیا عمل به دستورات ابلاغی(مثل ماسک زدن، رعایت فاصله های اجتماعی و …) ستاد مبارزه با کرونا در مجالس امام حسین(ع) واجب است؟
پاسخ: آری، همه جا لازم است.
۵) کسی که نذر به اطعام عزاداران در محل عزاداری کرده است، با توجه به ممنوعیت اطعام در محل عزاداری، می تواند غذاها را به صورت بسته بندی شده پخش کنند؟
پاسخ: مانعی ندارد.
آیت الله سیستانی
آیت الله سید علی سیستانی نیز نظرات خود درخصوص استفتائی درباره برگزاری عزاداری های ماه محرم در شرایط کرونایی را در قالب بیانیه عنوان کردند. در ادامه به بیان مشروح نظرات ایشان می پردازیم.
بسم الله الرحمن الرحیم
السلام علی الحسین و علی اولاد الحسین و علی اصحاب الحسین و رحمه الله و برکاته
برای ابراز غم و اندوه در این مناسبت دردناک، و اظهار همدردی با پیامبر اکرم(ص) و خاندان پاک آن حضرت در این مصیبت بزرگی که به اسلام و مسلمانان وارد شده است، راه های مختلفی وجود دارد؛ که از جمله، موارد زیر است:
۱ افزایش قابل توجه در پخش مستقیم مجالس حضرت اباعبد الله (علیه السلام) از طریق شبکه های تلویزیونی و فضاهای اینترنتی؛ برای این منظور شایسته است که مراکز و موسسات دینی و فرهنگی، با خطیبان برجسته و مداحان توانا هماهنگی به عمل آورند، و نیز مومنان را تشویق کنند تا در خانه های خود و جاهایی مانند آن، به برنامه های سخنرانی و مداحی گوش فرا داده و از آن ها استفاده کنند.
۲ برگزاری مجالس خانگی در ساعت های معینی از شب یا روز؛ به گونه ای که تنها افراد خانواده و کسانی که با ایشان رفت وآمد دارند در آن حضور یابند و به برخی از برنامه های عزاداری، هر چند مجالسی که به صورت مستقیم از شبکه های ماهواره ای یا در فضاهای اینترنتی پخش می شود، گوش بسپارند. اما در مجالس عمومی، باید همه ضوابط بهداشتی با دقت تمام رعایت گردد؛ بدین معنا که فاصله اجتماعی بین حاضران منظور شود و ماسک های بهداشتی و دیگر لوازم بازدارنده از گسترش ویروس کرونا مورد استفاده قرار گیرد.
در این مورد همچنین لازم است به تعداد مجاز حاضران برابر با ضوابطی که مقامات ذی ربط تعیین می کنند، اکتفا شود که البته این موضوع با توجه به برگزاری مراسم در فضاهای سرپوشیده یا باز، و بسته به میزان گسترش ویروس در شهرهای مختلف، تفاوت دارد.
۳ پخش و توزیع پردامنه نمادهای عاشورایی، و برافراشتن پرچم ها و قطعات سیاه رنگ در میدان ها و خیابان ها و کوچه ها و دیگر فضاهای عمومی، با رعایت عدم تعرض به حرمت اموال و املاک خصوصی و مانند آن، و تبعیت از قوانین جاری در کشور. البته مناسب است که در این نمادها، بخش هایی از سخنان حضرت امام حسین (علیه السلام) در نهضت بزرگ اصلاح طلبانه آن حضرت و شاهکارهای اشعار و متون گفته شده پیرامون فاجعه کربلا آورده شود. در زمینه خوراکی های مرسوم به این مناسبت، ضرورت دارد که شرایط بهداشتی لازم در تولید و توزیع آن ها مد نظر قرار گیرد؛ هر چند رعایت این مسائل موجب گردد که برای جلوگیری از شلوغی در زمان توزیع، تنها به تهیه غذای خشک و رساندن آن به خانه های مؤمنان بسنده شود.
خداوند همه را در راه احیای این مناسبت مهم و اقامه عزای سرور جوانان بهشتی (ص) برابر با شرایط موجود موفق بفرماید؛ انه ولی التوفیق.
آیت الله وحید خراسانی
آیت الله وحیدخراسانی در پاسخ به سؤالی مبنی بر وظیفه ما در ایام محرم الحرام نسبت به اقامه عزا حضرت سیدالشهدا(ع) و سایر مناسبات اهل بیت(ع) با وجود بیماری کرونا، بیان کردند: شعائر اهل بیت(ع) و خصوصا اقامه عزای حضرت سیدالشهدا(ع) نباید تعطیل شود ولیکن با رعایت جهات بهداشتی و آنچه متخصصین امر توصیه می کنند.
آیت الله علوی گرگانی
آیت الله سید محمدعلی علوی گرگانی درخصوص وظیمه مردم در اقامه عزای سیدالشهدا (ع) در روزهای ماه محرم با توجه به گسترش ویروس کرونا تصریح کردند: اقامه عزای سیدالشهدا (ع) در ماه محرم از جمله مهم ترین شعائر دینی است که هرگز نباید فراموش شود و در شرایط فعلی که ویروس کرونا گسترش یافته است، لازم است با سیاه پوشی و نصب پرچم های عزاداری و مراقبت نفس، مجالس عزاداری به روش های سنتی با رعایت نکته های بهداشتی یا به طرق نوین و ابتکاری انجام شود.
آیت الله شبیری زنجانی
آیت الله شبیری زنجانی از مراجع عظام تقلید درمورد برگزاری عزاداری سیدالشهدا (ع) به صورت جمعی اظهارکردند:
اگر احتمال ابتلا به کرونا در مراسمات عزاداری وجود داشته باشد، حضور در مراسم جایز نیست.
ایشان در خصوص حضور افراد بدون رعایت توصیه های بهداشتی در مراسم عزاداری تأکید کردند: اگر احتمال عقلایی مبتلا کردن یا مبتلا شدن به این بیماری در آن وجود داشته باشد، جایز نیست، هر چند احتمال قوی نباشد.
آیت الله سبحانی
آیت الله جعفر سبحانی از مراجع تقلید در خصوص عزاداری سیدالشهدا(ع) در دوران کرونا گفتند مسئولان سلامت جامعه باید برنامه ریزی کنند که عزاداری انجام بگیرد و سلامت جامعه نیز محفوظ بماند. ایشان تأکید کردند ایام ماه محرم و صفر، ایام عزاداری است و حسینیان که قلوب آنان لبریز از مهر سالار شهیدان است، این دو ماه را نمی توانند بدون عزاداری سپری کنند، بالاخص به فرموده حضرت امام(ره) که «هر چه داریم از محرم و صفر داریم» و در عین حال سلامت فرد و جامعه نیز یکی از فرائض است که حفظ آن لازم است. مسئولان سلامت جامعه باید برنامه ریزی کنند که عزاداری انجام بگیرد و سلامت جامعه نیز محفوظ بماند. خداوند متعال این بلا را از سر بشریت برطرف فرماید.
آیت الله صافی گلپایگانی
دفتر آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی هم در مورد عزاداری در شرایط کرونا بیان کرد این مرجع تقلید تاکید فرموده اند که عزاداری حضرت سیدالشهدا(ع) باید با رعایت دستورات بهداشتی برگزار شود.
انتهای پیام
پرسش و پاسخ در
نظرات مراجع عظام تقلید پیرامون برگزاری عزاداری محرم در شرایط کرونا
گفتگو با هوش مصنوعی