به گزارش خبرگزاری مهر، در کشور قرقیزستان فرهنگ های متنوعی حضور دارند و روی فرهنگ عمومی این کشور تاثیر گذاشته اند. در این کشور مراکزی نیز در زمینه گفت وگوی فرهنگی فعال هستند که از میان آنها فعالیت «نمایندگی یونسکو» و «مرکز پیشگیری از بحران ها» چشمگیر بوده است. رایزنی فرهنگی ایران در قرقیزستان در تازه ترین گزارش ارسالی خود به مهر، این مراکز را معرفی کرده است. لازم به ذکر است که چنگیز آیتماتوف، نویسنده برجسته و ماندگار قرقیزی نیز تا پیش از زمان درگذشتش، سردبیری نشریه نمایندگی یونسکو در این کشور را بر عهده داشت.

مرکز پیشگیری از بحران ها

این مرکز به عنوان سازمان مردم نهاد در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد و در وزارت دادگستری قرقیزستان نیز به ثبت رسمی رسیده است. این مرکز با مشارکت سازمان یونسکو بیش از ۱۰ همایش بین المللی و داخلی در موضوع گفت وگوی فرهنگی، دینی و تمدنی با حضور مقامات و محققان سرشناس کشورهای خارجی و به ریاست چنگیز آیتماتوف نویسنده مشهور قرقیزی و جهانی برگزار کرده است.

این مرکز همچنین نشریه علمی «آسیای مرکزی و فرهنگ صلح» از سال ۱۹۹۸ الی ۲۰۱۰ با پرداختن به موضوع گفت وگوی فرهنگی در این مرکز و با حمایت سازمان یونسکو منتشر می کرد.

یکی از اولویت های سازمان یونسکو در قرقیزستان فرهنگ صلح و پیشگیری از بحران ها و گفت وگوی فرهنگی است. اهداف این مرکز احترام به حقوق بشر، بردباری و اصول دموکراتیک، توسعه گفت وگوی میان فرهنگی و تنوع فرهنگی، تضمین آزادی بیان و کلام، مبارزه با هرگونه تبعیض و منع خشونت، تجدید سازمانی زیرساخت های اجتماعی و سیاسی در راستای تحکیم صلح و توسعه پایدار، تلاش برای رفع بحران ها و اختلافات خشونت طلب، تشویق از گفت وگوی سازنده در شرایط تنش های اجتماعی و سیاسی است.

برای اجرای این اهداف در سال ۱۹۹۶ سازمان غیر دولتی مرکز بردباری و پیشگیری از بحران ها در آسیای مرکزی تاسیس شد که به دنبال انجام مجموعه اقدامات در راستای توسعه بردباری، پیشگیری از بحران ها و توسعه تفکر فرهنگ صلح و گفت وگوی فرهنگی در منطقه بوده است.

این مرکز در سه حوزه ذیل در داخل و خارج از کشور به موفقیت هایی رسیده است:

*آموزش (تدوین جزوات درسی، برنامه ریزی دوره های آموزشی دموکراسی، بردباری، مدیریت بحرانها، فرهنگ صلح و برگزاری کارگاه های آموزشی)

*اطلاع رسانی و انتشار نشریه ترویج موضوع دموکراسی، بردباری و پیشگیری از بحرانها، انتشار نشریه «آسیای مرکزی و فرهنگ صلح»

*پژوهشی (تحقیقات در زمینه بحران ها و اختلافات قومیتی و دینی در آسیای مرکزی، بردباری، فرهنگ صلح با توجه به ویژگی های منطقه)

این مرکز با هدف دعوت به بردباری، دموکراسی و پیشگیری از بحران ها منبع مهم برای دستیابی به ثبات در جامعه بوده و دوره های آموزشی برای دانشگاه ها تحت عنوان «مبانی بحران شناسی»، «مدیریت بحران ها»، «فرهنگ صلح و بردباری» طراحی کرده است که آزمایش شده و در تعدادی از دانشگاه های بیشکک مانند دانشگاه قرقیزی-روسی اسلاویانی، دانشگاه ملی قرقیزستان و … تدریس می شود. در سال ۱۹۹۹ کتاب های درسی «مبانی بحران شناسی» و در سال ۲۰۰۰ «مبانی سیاست شناسی امنیت» به زبان های روسی و قرقیزی منتشر شده است. کنفرانس ها و سمینارهای آموزشی با موضوع «فرهنگ صلح و بردباری» در سال ۱۹۹۸ با انتشار مجموعه مقالات این همایش برگزار شده بود.

این مرکز چند کارگاه آموزشی در موضوع بحران شناسی برای گروه های مختلف (اعضای سازمان های غیر دولتی و خبرنگاران) برگزار کرده است. به عنوان مثال در ماه می ۲۰۰۱ سمیناری تحت عنوان مدیریت دموکراتیک در جامعه کثیرالملیتی قرقیزستان برگزار کرد. این سمینار به مباحث نظری و عملی مدیریت جوامع کثیرالملیتی و سیاستگذاری داخلی در این جوامع پرداخته است. نیز مسایل آموزش در شرایط فرهنگ های متنوع و متعدد در این سمینار مطرح شد. در نتیجه مجموعه مطالب تحلیلی منتشر شد.

این مرکز پروژه های سازمان یونسکو «گفت وگوی فرهنگی شرق و غرب در آسیای مرکزی» و «تقارب معنوی و گفت وگوی فرهنگی» را اجرا کرده و نیز همکاری نزدیک با کمیسیون ملی قرقیزستان در امور یونسکو داشته است. با مشارکت کمیسیون ملی یونسکو در برگزاری همایش های بین المللی فرهنگ و دین در آسیای مرکزی (۱۹۹۹)، صلح و وفاق مدنی در قرقیزستان (۲۰۰۰)، گفت وگوی فرهنگی و دینی به عنوان بخشی از گفت وگوی تمدنی (۲۰۰۱) مشارکت داشته و نیز مجموعه های مقالات این همایش ها را منتشر کرده است.

برگزاری این همایش ها گام های مثبت در راستای برقراری گفت وگوی فرهنگی و تمدنی در آسیای مرکزی با میراث معنوی غنی و تاریخ کهن بوده است. بحث های انجام شده در این دیدارها می تواند به عنوان الگوی فرهنگ گفت وگو قرار گیرد.

در اواسط ۱۹۹۰ ضرورت تبادل اطلاعات از طریق دانش های آکادمیک در میان محققان و اساتید آسیای مرکزی احساس می شد. مرکز بردباری و پیشگیری از بحران ها با درک این موضوع نشریه علمی-آموزشی «آسیای مرکزی و فرهنگ صلح» را منتشر کرد. در این نشریه تلاش های نخبگان و روشنفکران بومی و خارجی در توسعه ایده فرهنگ صلح، بررسی منشا اختلافات و خشونت، ابعاد بردباری و پیشبرد ایده گفت وگو بین فرهنگ ها و ادیان بصورت مقاله منعکس کرده بود. محور اصلی این نشریه مسائل توسعه منطقه و مسائل معنویت، فرهنگ و تاریخ آسیای مرکزی بوده است.

هدف نشریه ترویج ایده های دموکراسی، فرهنگ صلح، بردباری، همگرایی، گفت وگوی بین ادیان، گفت وگوی شرق و غرب، بررسی عوامل خشونت و پیشگیری از اختلافات در منطقه آسیای مرکزی و قلمرو کشورهای پساشوروی بوده است. موضوعات مهم اجتماعی-سیاسی توسعه منطقه آسیای مرکزی و نیز مسائل معنوی، فرهنگ، تاریخ، آموزش و محیط زیست همواره در کانون توجه این نشریه بوده است. با این حال این نشریه همیشه گرایش خاص داشته و مخاطب آن اقشار وسیعی روشنفکران بوده اند. ریاست هیات تحریریه بین المللی این نشریه را چنگیز آیتماتوف نویسنده مشهور قرقیزستان، تا پیش از درگذشتش بر عهده داشت. محققان و نویسندگان برجسته بومی و خارجی با این نشریه همکاری داشتند. این نشریه به کتابخانه های مهم کشورهای شوروی سابق و نیز دفتر یونسکو در پاریس ارسال می شد از سال ۱۹۹۷ یازده شماره این نشریه منتشر شده است.

در سال ۲۰۰۸ این مرکز به نام «مرکز گفت وگوی فرهنگ ها و تمدن ها» تغییر نام یافت. به دلیل کمبود بودجه انتشار نشریه آن متوقف شد. این مرکز اکنون در آدرس بیشکک، خیابان ارکیندیک، شماره ۵۴ واقع است و ریاست آن را خانم آداش تکتوسونوا بر عهده دارد.

خانم تکتوسونوا مبتکر و مروج ایده گفت وگوی فرهنگی و دینی در قرقیزستان و رئیس اسبق نمایندگی یونسکو در قرقیزستان است. وی صاحب ۶۰ مقاله علمی و دو کتاب با عناوین «هویت ملی و فرهنگی و گفت وگو در شرایط جهانی شدن» و «جزیره ای کوهستانی در راه ابریشم» است. او هم اکنون روی کتاب «تاریخ ادیان قرقیزها و قرقیزستان» کار می کند.

نمایندگی بنیاد بین المللی خیریه «گفت وگوی فرهنگ ها و جهان واحد»

فرهنگ ها ترکیبی از میراث ملموس، آداب و رسوم، سنت ها، سبک زندگی و حکمت ملت ها هستند، که نسل در نسل منتقل شده است. تنوع فرهنگی این کره زمین غنیمت و ثروت انسان هاست. با مطالعه فرهنگ های سایر اقوام به فرهنگ های ملی خود را می شناسیم و به وحدت جهان و بشریت پی می بریم.

بنیاد بین المللی خیریه گفت وگوی فرهنگ ها و جهان واحد در سال ۲۰۰۵ تاسیس شده است و تاکنون بیش از ۵۰۰ طرح در ۵۰ کشور جهان به اجرا رسانده است.

اهداف این بنیاد:

*ایجاد فضاهای مناسب برای برقراری گفت وگوی زنده فرهنگی بین اقوام در محیط طبیعت

*حفظ و ترویج فرهنگ های سنتی و میراث فرهنگی ملت های جهان

*ایجاد صلح در جهان از طریق اجرای برنامه های تعامل و تحکیم دولتی بین اقوام

این بنیاد دفاتر نمایندگی در کشورهای روسیه، قرقیزستان، قزاقستان و چک دارد و ریاست آن بر عهده ولادیمیر ماروسیچ است.

به غیر از این مراکز دانشگاه های مختلف از جمله اسلاویانی و علوم انسانی و نیز سازمان های مردم نهاد این کشور چندین همایش با موضوع گفت وگوی فرهنگی را در سال های مختلف برگزار کردند.

ابتکارات ایران در بخش گفت وگوی فرهنگی

همایش علمی بین المللی «تقارب فرهنگ ها، بنیان صلح و توسعه» که از سوی موسسه بین المللی تقارب فرهنگها و با مشارکت دانشگاه بین المللی قرقیزستان و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ ۸-۷ آذرماه ۱۳۹۶ در بیشکک با حضور نهادهای دولتی، دانشمندان و فعالان مدنی قرقیزستان، ایران، چین، روسیه، قزاقستان، ازبکستان، ترکیه، هند، لیبی، تاجیکستان و همچنین اساتید و دانشجویان در آکادمی ملی علوم قرقیزستان برگزار شد و با صدور بیانیه ای به کار خود پایان داد.

در این همایش دو روزه نخبگان و دانشمندان، خواستار تلاش مشترک در راستای تحقق همکاری های بین المللی در حوزه های علمی، فرهنگی و تشریک مساعی در مبارزه با هرگونه افراط گرایی و تروریسم به منظور حفظ میراث دینی؛ فرهنگی و تمدنی در برای رسیدن به صلح عادلانه شدند.

دراین همایش، ضمن توجه به قرابت و اشتراکات ادیان توحیدی و اسلام که زیر بنای مبانی گفت وگو و تعامل است، بر گسترش گفتمان هم افزایی فرهنگی برای اجرایی شدن جهان علیه خشونت وافراط گرایی تاکید کردند و ضمن اعلام بر اینکه جمهوری اسلامی ایران نقش و سهم قابل توجهی درمبارزه با تروریسم دارد بر گفت وگوی فرهنگی با استفاده از تجربیات مثبت ایران در مباحث و حوزه های دینی، علمی و اجتماعی اتفاق نظر داشتند.

در این نشست اندیشه ورزی، ۳۹ مقاله در قالب ۴ محور (تقارب فرهنگ ها و ادیان توحیدی، تقارب فرهنگ ها و نهادهای جهانی، تقارب فرهنگ ها و امنیت جهانی، تقارب فرهنگ ها ومواریث فرهنگی و تمدنی) ارائه و مقرر شد مجموعه مقالات پس از ترجمه به زبان های روسی، فارسی و انگلیسی در قالب یک کتاب منتشر شده و به دیگر مراکز علمی و فرهنگی کشورهای دیگر ارسال شود. همچنین در این اجلاس یک کلیپ با شناسائی ایران اسلامی در سه حوزه دینی و فرهنگی، حوزه تمدنی و میراثی و ایران معاصر پخش شد و در حاشیه همایش نیز نمایشگاه عکس و کتاب با موضوع ایران شناسی و تقارب فرهنگ ها برگزار شد.

لازم به ذکر است ۷ نفر از شخصیت ها و اساتید ایرانی از جمله منوچهر متکی معاون بین الملل تقریب مذاهب اسلامی، دکتر لاله افتخاری، حجت الاسلام دکتر قنبری معاون بین الملل جامعه المصطفی (ص) و تعداد دیگری از اساتید در این اجلاس حضور داشته و به ارائه مقاله پرداختند.

در نتیجه این همایش توافق شد مرکز تقارب فرهنگ ها در محل دانشگاه بین المللی قرقیزستان تاسیس و نیز نشریه گفت وگوهای فرهنگی ایران و آسیای مرکزی منتشر شود، اما بنابر دلایلی این توافقات هنوز عملی نشده است.