به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بیشتر اوقات، امر به معروف و نهی از منکر با زبان عمل و رفتارهای سازنده محقق می شود نه با زبان سر. امر به معروفی که همراه با شرایط مندرج در رساله های عملیه نباشد که از جملۀ آنها علم، احتمال اثرگذاری، عدم خطر جانی و مالی و آبرویی و افتادن در مفسده است، نتیجۀ مطلوبی ندارد. امر به معروفی که در آن خیرخواهی نباشد و همراه با حقارت و خالی کردن عقده های درونی و حرص داشتن نسبت به ملت باشد، نتیجۀ وارونه می دهد؛ در واقع از یک سو بزرگان هر جمعی شامل خانواده و جامعه باید ضمن آنکه علم لازم نسبت به آن مسئله را داشته باشند و خود نیز عامل به آن باشند، باید با حسی پدرانه و دلسوزانه و البته مدبرانه مبادرت به اصلاح کنند و از سوی دیگر مردم نسبت به هم نوعان خویش، روحیه ای برادرانه و خواهرانه داشته باشند.

وقتی به سیاق یکی از مجموعه آیات مربوط به امر به معروف و نهی از منکر مراجعه می کنیم، این تبیین را می بینیم. خداوند در آیات ۱۰۳ تا ۱۰۵ آل عمران می فرماید

«و اعتصموا بحبل الله جمیعا و لا تفرقوا واذکروا نعمت الله علیکم إذ کنتم أعداء فألف بین قلوبکم فأصبحتم بنعمته إخوانا وکنتم علی شفا حفرة من النار فأنقذکم منها کذلک یبین الله لکم آیاته لعلکم تهتدون»؛ یعنی «و همگی به ریسمان خدا (قرآن و عترت) چنگ بزنید و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگ) خدا را بر خود، به یاد آورید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به برکت نعمت او، برادر شدید. و شما بر لب حفره ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می کند، امید که هدایت شوید.»

بعد در آیۀ بعد می فرماید حالا در چنین فضایی از مهر و عطوفت و الفت:

«و لتکن منکم أمة یدعون إلی الخیر ویأمرون بالمعروف وینهون عن المنکر وأولئک هم المفلحون»؛ یعنی «باید از میان شما جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنها همان رستگارانند.»

بنابراین این آیه را می توان از چند جنبه مطالعه کرد:

۱- از جنبۀ سیاق آیات؛ به این معنا که این آیۀ امر به معروفی درست در سیاق آیۀ قبل قرار دارد و این نکته را به ما می فهماند که باید امر به معروف و نهی از منکر در فضایی مهربانانه، سراسر عطوفت و همراه با روحیه ای دلسوزانه و برادرانه اتفاق بیفتد.

۲- از جنبۀ ضرورت امر به معروف و نهی از منکر که خداوند موظف می کند در جامعه و در جمع دوستان و خانواده و تشکیلات اداری، همواره باید یک عده ای باشند که نسبت به مثبتات و منفیات حساس باشند؛ به این معنا که دیگران را دعوت به ارزش ها کنند و روحیه ای ناصحانه داشته باشند و اگر خلافی مشاهده کردند، با جمع همراهی نکنند بلکه نسبت به آن خلاف واکنش نشان دهند تا این روحیۀ بیدارباشی همواره در آن محیط حکمفرما باشد. گزاف نیست که بگوییم بیشترین مصیبتی که بر یک جمع بزرگ و کوچک وارد می شود، به دلیل عدم جامۀ عمل پوشاندن به همین دستور خداوندی است.

بعد در آیۀ ۱۰۵ تأکید می کند:

«و لا تکونوا کالذین تفرقوا واختلفوا من بعد ما جاءهم البینات و أولئک لهم عذاب عظیم»؛ یعنی «و مانند کسانی نباشید که پراکنده شدند و اختلاف کردند، (آن هم) پس از آنکه نشانه های روشن (پروردگار) به آنان رسید و آنها عذاب عظیمی دارند.»

یعنی مانند عده ای نباشید که تفرقه بین آنها افتاد و اختلاف پیشه کردند بعد از آنکه نشانه های خدا برایشان آمد. یعنی عمدۀ هرج و مرج هایی که در جامعه رخ می دهد، به دلیل عدم اهتمام به مسئلۀ امر به معروف و نهی از منکر و شرایط تحقق این دو امر است. از یک سو جمع و جامعه ای که در بین آنها افراد مصلحی نباشند به اختلاف و پراکندی دچار می شوند و از دیگر سو افرادی مبادرت به امر به معروف و نهی از منکر می کنند که اهل تألیف قلوب و اتحاد قلب ها نیستند و بلکه نگاهی محقرانه و خصمانه به افراد دارند. از این منظر است که رهبر معظم انقلاب به عنوان پدر معنوی جامعۀ ما همواره مؤمنین را دعوت به خیرخواهی در امر به معروف و نهی از منکر می کنند.

انتهای پیام/