حکمت عید فطر در بیان امام رضا(ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مفهوم عید به روزهایی اطلاق می شود که مشکلات از قوم و جمعیتی برطرف شده و بازگشت به پیروزی ها و راحتی های نخستین می کند. در اعیاد اسلامی به مناسبت اینکه در پرتو اطاعت یک ماه مبارک رمضان و یا انجام فریضه حج، صفا و پاکی فطری نخستین به روح و جان باز می گردد و آلودگی ها که برخلاف فطرت است، از میان می رود، عید گفته شده است. (تفسیر نمونه، ج۵، ص ۱۳۱)
در این بین عید سعید فطر یکی از بزرگ ترین و مهم ترین اعیاد مسلمین جهان شمرده می شود؛ عیدی که نبی مکرم اسلام (ص) آن را «یوم الجایزه؛ روز جایزه» نامیده اند، روزی که خداوند پاداش عبادات مسلمانان را در یک ماه بندگی عطا کند. پیامبر(ص) طی این روایت فرمود: «چون روز اول ماه شوال شود، منادی ندا می دهد : ای مؤمنان، صبحگاهان به سوی جایزه هایتان بشتابید». سپس فرمود: «ای جابر جایزه های خدا، جوایز این پادشاهان نیست». سپس فرمود: آن روز،(عید فطر) روز جایزه هاست؛ إذا کان أول یوم من شوال نادی مناد أیها المؤمنون اغدوا إلی جوائزکم ثم قال یا جابر جوائز الله لیست بجوائز هؤلاء الملوک ثم قال هو یوم الجوائز.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۴، ص۱۶۸)
اما درباره فلسفه عید فطر شیخ صدوق در کتاب خود «من لا یحضره الفقیه» به نقل از امام رضا(ع) روایت می کند:
روز فطر را بدان جهت عید کرده اند که مجتمع مسلمانان باشد و مسلمانان در این روز گرد آیند و از شهر خارج شده دسته جمعی به صحرا روند و خداوند را به پاس آنکه بر ایشان منت گذارده و نعمتها انعام فرموده سپاس گویند. پس روز عید قرار داده شد و روز اجتماع و گرد آمدن مسلمین تا یکدیگر را ببینند و از احوال یک دیگر باخبر باشند و روزه ها را افطار کنند و روزه نگیرند و زکات تن خویش به مستحقان دهند و روی به درگاه خداوند آورند و روزی باشد که حوائج خود را به درگاه خداوند متعال عرض کنند و التماس و زاری و تضرع کنند.
إنما جعل یوم الفطر العید لیکون للمسلمین مجتمعا یجتمعون فیه و یبرزون لله عز و جل فیمجدونه علی ما من علیهم فیکون یوم عید و یوم اجتماع و یوم فطر و یوم زکاة و یوم رغبة و یوم تضرع
و نیز بدان جهت آن روز را عید قرار دادهاند که نخستین روز از سال است که خوردن و آشامیدن در آن رواست؛ زیرا نخستین ماه از سال نزد اهل حق ماه رمضان است پس خداوند عز و جل خواست که در آن برای مسلمانان مجمعی باشد که آنان گرد هم آیند و خدا را حمد کنند و تقدیس کنند. و باز به همین علت است که تکبیر در نماز عید بیش از سایر نمازها است زیرا جز این نیست که تکبیر برای بزرگداشت و تعظیم و تمجید الهی است بپاس آنکه بندگان را هدایت فرموده و عافیت بخشیده است، چنان که خداوند عز و جل خود فرمود: و لتکبروا الله علی ما هداکم و لعلکم تشکرون یعنی: تا خداوند خود را به بزرگی یاد کنید بر اینکه شما را هدایت فرموده است، شاید شما شکر نعمتهای خداوندی را بجا آورید. (سوره بقره ۱۸۵)
لأنه أول یوم من السنة یحل فیه الأکل و الشرب لأن أول شهور السنة عند أهل الحق شهر رمضان فأحب الله عز و جل أن یکون لهم فی ذلک مجمع یحمدونه فیه و یقدسونه و إنما جعل التکبیر فیها أکثر منه فی غیرها من الصلاة لأن التکبیر إنما هو تعظیم لله و تمجید علی ما هدی و عافی کما قال الله عز و جل- و لتکبروا الله علی ما هداکم و لعلکم تشکرون (من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۲۲)
انتهای پیام/
در این بین عید سعید فطر یکی از بزرگ ترین و مهم ترین اعیاد مسلمین جهان شمرده می شود؛ عیدی که نبی مکرم اسلام (ص) آن را «یوم الجایزه؛ روز جایزه» نامیده اند، روزی که خداوند پاداش عبادات مسلمانان را در یک ماه بندگی عطا کند. پیامبر(ص) طی این روایت فرمود: «چون روز اول ماه شوال شود، منادی ندا می دهد : ای مؤمنان، صبحگاهان به سوی جایزه هایتان بشتابید». سپس فرمود: «ای جابر جایزه های خدا، جوایز این پادشاهان نیست». سپس فرمود: آن روز،(عید فطر) روز جایزه هاست؛ إذا کان أول یوم من شوال نادی مناد أیها المؤمنون اغدوا إلی جوائزکم ثم قال یا جابر جوائز الله لیست بجوائز هؤلاء الملوک ثم قال هو یوم الجوائز.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۴، ص۱۶۸)
اما درباره فلسفه عید فطر شیخ صدوق در کتاب خود «من لا یحضره الفقیه» به نقل از امام رضا(ع) روایت می کند:
روز فطر را بدان جهت عید کرده اند که مجتمع مسلمانان باشد و مسلمانان در این روز گرد آیند و از شهر خارج شده دسته جمعی به صحرا روند و خداوند را به پاس آنکه بر ایشان منت گذارده و نعمتها انعام فرموده سپاس گویند. پس روز عید قرار داده شد و روز اجتماع و گرد آمدن مسلمین تا یکدیگر را ببینند و از احوال یک دیگر باخبر باشند و روزه ها را افطار کنند و روزه نگیرند و زکات تن خویش به مستحقان دهند و روی به درگاه خداوند آورند و روزی باشد که حوائج خود را به درگاه خداوند متعال عرض کنند و التماس و زاری و تضرع کنند.
إنما جعل یوم الفطر العید لیکون للمسلمین مجتمعا یجتمعون فیه و یبرزون لله عز و جل فیمجدونه علی ما من علیهم فیکون یوم عید و یوم اجتماع و یوم فطر و یوم زکاة و یوم رغبة و یوم تضرع
و نیز بدان جهت آن روز را عید قرار دادهاند که نخستین روز از سال است که خوردن و آشامیدن در آن رواست؛ زیرا نخستین ماه از سال نزد اهل حق ماه رمضان است پس خداوند عز و جل خواست که در آن برای مسلمانان مجمعی باشد که آنان گرد هم آیند و خدا را حمد کنند و تقدیس کنند. و باز به همین علت است که تکبیر در نماز عید بیش از سایر نمازها است زیرا جز این نیست که تکبیر برای بزرگداشت و تعظیم و تمجید الهی است بپاس آنکه بندگان را هدایت فرموده و عافیت بخشیده است، چنان که خداوند عز و جل خود فرمود: و لتکبروا الله علی ما هداکم و لعلکم تشکرون یعنی: تا خداوند خود را به بزرگی یاد کنید بر اینکه شما را هدایت فرموده است، شاید شما شکر نعمتهای خداوندی را بجا آورید. (سوره بقره ۱۸۵)
لأنه أول یوم من السنة یحل فیه الأکل و الشرب لأن أول شهور السنة عند أهل الحق شهر رمضان فأحب الله عز و جل أن یکون لهم فی ذلک مجمع یحمدونه فیه و یقدسونه و إنما جعل التکبیر فیها أکثر منه فی غیرها من الصلاة لأن التکبیر إنما هو تعظیم لله و تمجید علی ما هدی و عافی کما قال الله عز و جل- و لتکبروا الله علی ما هداکم و لعلکم تشکرون (من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۵۲۲)
انتهای پیام/
پرسش و پاسخ در
حکمت عید فطر در بیان امام رضا(ع)
گفتگو با هوش مصنوعی