به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد موضوع نیروی کار و ماندگاری نیروی جوان فعال اقتصادی در استان یکی از زمینه های پیشرفت هر منطقه و جامعه ای است. ماندگاری نیروی فعال اقتصادی در مناطق مختلف می تواند زمینه ساز توسعه فرصت های شغلی و گسترش آن را فراهم کند و از سوی دیگر تراز اقتصادی هر منطقه نیز توسعه می یابد.

موضوع مهاجرت نیروی فعال اقتصادی که می تواند زمینه ساز توسعه استان باشد یکی از معضلات بازار کار در خراسان شمالی است. این موضوع تابع دلایل مختلفی است که مهم ترین آن ها نبود فرصت های شغلی و سرمایه گذاری در استان خراسان شمالی در یک دهه گذشته به ویژه در دهه ۹۰ است.

نرخ بیکاری استان خراسان شمالی بر اساس آخرین پیمایش در سال ۱۴۰۲ حدود ۷ درصد بوده که نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۱۱ واحد کاهش را تجربه کرده است.

در حالی که استان خراسان شمالی یک میلیون و ۸۰۶ هزار و ۲۶۳ نفر جمعیت فعال و آماده کار دارد از این میزان فقط ۴۲ درصد در تحولات اقتصادی استان مشارکت دارند. در این میان نرخ بیکاری مردان در استان خراسان شمالی ۸٫۱ و نرخ بیکاری زنان ۱۰٫۹ درصد است همچنین نرخ بیکاری در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی است و این نشان دهنده مهاجرت جمعیت روستایی برای انجام کار در سایر مناطق کشور است.

از سوی دیگر با اینکه سهم کشاورزی در استان خراسان شمالی در مقایسه با سایر زیرساخت ها بیشتر است، اما آمارها نشان دهنده این است که بیشترین تسهیلات اشتغال زایی در بخش های حوزه بازرگانی و خدمات بوده و همین موضوع موجب نبود زیرساخت های مالی برای ایجاد مشاغل کشاورزی مسکن و ساختمان٬ صنعت و معدن در استان خراسان شمالی و مهاجرت نیروی کار شده است.

آخرین آمار؛ خراسان شمالی رتبه ششم مهاجرت منفی در کشور

محمدباقر رضازاده کارشناس و فعال اقتصادی درباره یکی بودن مهاجرت مردم با مهاجرت نیروی کار از یک منطقه گفت: با توجه به تأثیرپذیری مهاجرت از جمعیت در معرض، یکی از بهترین و در عین حال مهم ترین شاخص های مهاجرتی برای مقایسه بین مکانی و بررسی توزیع فضایی آن، میزان «خالص مهاجرت» است. این شاخص که تاثیر مهاجرت بر تغییرات جمعیت یک منطقه را نشان می دهد از تفاضل تعداد افرادی است که به عنوان مهاجر وارد یک منطقه شده اند، از تعداد افراد ساکنی که به عنوان مهاجر، محل زندگی خود را به مناطق دیگری تغییر داده اند به دست می آید.

وی افزود: چنانچه این دو باهم برابر باشد میزان خالص مهاجرت برابر با صفر خواهد بود؛ چنانچه تعداد مهاجران وارد شده بیشتر از خارج شده باشد، شاخص مزبور مثبت خواهد بود که مهاجرپذیری منطقه را نشان می دهد و در صورت شرایط عکس، یعنی بیشتر بودن مهاجران خارج شده از وارد شده، شاخص مذکور عددی منفی را نشان داده که مهاجر فرستی منطقه را نشان می دهد.

مدرس اقتصادی دانشگاه گفت: بررسی میزان خالص مهاجرت استان های کشور طی دوره ۱۳۸۵-۱۳۷۵ نشان می دهد در این دوره استان های کرمانشاه، همدان، اردبیل، کردستان، لرستان، آذربایجان شرقی، سیستان و بلوچستان و خراسان شمالی دارای بالاترین سطح منفی میزان خالص مهاجرت هستند. در دوره ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ آمارها حاکی از آن است که که در این دوره استان های لرستان، کرمانشاه، چهارمحال وبختیاری، سیستان و بلوچستان، خوزستان، اردبیل، همدان، کردستان و کهگیلویه وبویراحمد به ترتیب بالاترین میزان خالص مهاجرت منفی را داشته اند.

رضازاده تصریح کرد: در آخرین دوره سرشماری رسمی یعنی ۱۳۹۵-۱۳۹۰، تعداد کل مهاجران جابه جا شده در کشور افزایش پیدا کرد و به بیش از دو میلیون نفر رسیده است. بررسی تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده از استان های کشور نیز نشان از افزایش شدت مهاجرت دارد. در این دوره، بالاترین خالص مهاجرت منفی مربوط به استان های لرستان، چهارمحال وبختیاری، ایلام، همدان، کرمانشاه، خراسان شمالی، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و اردبیل بوده است.

کاهش نیروی کار تابع مهمی از مهاجر فرست بودن استان است

مهاجرت فرست بودن استان منجر به کاهش نیروی انسانی جوان مناطق مهاجرفرست شده و مانع توسعه یافتگی بیشتر این منطقه شده است.

رضا حسینی مدرس اقتصادی و فعال بازار کار در این باره اظهار داشت: بررسی ها حکایت از آن است که دامنه سنی مهاجران عمدتا بین ۲۰ تا ۴۰ سالگی است. همچنین مردان بیشتر از زنان مهاجرت می کنند و مهاجرت زنان نیز عمدتا به صورت تبعیت از همسران شان بوده است. اما بررسی ساختار سنی- جنسی مهاجران استان و البته کشوری طی سال های ۱۳۷۵- ۱۳۶۵ نشان می دهد در این دوره بیشترین مهاجرت مربوط به سنین ۱۵ تا ۳۵ سال بوده است.

وی افزود: در دوره ۱۳۸۵-۱۳۷۵ نیز بالاترین سهم مهاجران مربوط به سنین ۱۵ تا ۳۴ سال با سهم ۳۵ درصدی از کل جمعیت مهاجران بوده است. در دوره ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ و ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ نیز بررسی ها حکایت از آن دارد که در این دوره ها سهم بالایی از مهاجران مربوط به سنین ۱۵ تا ۳۵ سال یعنی افراد در سن کار و تحصیل بوده است. از سوی دیگر، مقایسه جنسی مهاجرت در دوره ۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵ نشان می دهد در این دوره سهم زنان گرچه همواره کمتر از مردان بوده اما سهم آنان طی دوره ۳۰ ساله افزایشی بوده است. این موضوع با افزایش سهم زنان از دانشجویان تحصیلات تکمیلی که بسیاری از آنها پس از تحصیل به شهر خود برنمی گردند، قابل توضیح است.

طبق آمارهای مرکز آمار ایران طی سال های ۱۳۷۵-۱۳۶۵ حدود ۵۳٫۲ درصد از مهاجران مردان و ۴۶٫۲ درصد نیز زنان بوده اند. در دوره ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ سهم مردان از مهاجران ۵۵٫۶ و سهم زنان ۴۴٫۳ درصد بوده است. در دوره ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ سهم مردان از مهاجرت ۵۳٫۵ و زنان ۴۷٫۵ درصد بوده است. اما در آخرین سرشماری این دوره نیز نشان از افزایش مهاجرت های زنان و رسیدن به سطح ۴۸٫۴ درصد در مقابل ۵۱٫۶ درصدی سهم مردان از مهاجران است.

در یک جمع بندی، بالاترین درصد مهاجران در سن ۱۵ تا ۳۴ سال قرار دارند. بخشی از این ها دانشجویان هستند که بعضا پس از اتمام تحصیلات به شهر و روستای خود برنمی گردند و بخش دیگری از مهاجران (بخش عمده) کارگران ماهر و غیرماهری هستند که به دنبال یافتن شغل مهاجرت کرده اند.

همچنین سهم مردان از مهاجران در همه دوره ها (۱۳۶۵ تا ۱۳۹۵) بیشتر از زنان بوده است. این دو ویژگی مهاجرت باعث کاهش جمعیت در سن کار در مناطق مهاجرفرست و افزایش افراد متقاضی کار در مناطق مهاجرپذیر می شود که اگر بالاتر از ظرفیت مهاجرپذیری در مقصد باشد منجر به شکل گیری مشاغل غیررسمی و اقتصاد زیرزمینی، مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیررسمی، آسیب های اجتماعی، افزایش بار ترافیکی و معضلات دیگری در این مناطق می شود.

آماری که در این گزارش آمد٬ نشان می دهد زنگ خطر خروج نیروی کار ماهر و تحصیل کرده سال هاست در خراسان شمالی به صدا درآمده و لزوم توجه به ایجاد زیرساخت هایی برای ایجاد شغل هلی جذاب و پر درآمد برای این گروه یک اولویت فوری برای استان است.

انتهای پیام/۳۱۱