به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نماز یکی از عبادت های مهمی است که ریشه در تمام شریعت های ابراهیمی دارد. خداوند در قرآن از نماز برخی از انبیای الهی از جمله ابراهیم، موسی، شعیب، عیسی و زکریا علیهم السلام سخن می گوید. این عبادت در دین اسلام در پنج نوبت و در ۱۷ رکعت و به شکل منظمی خوانده و در سایر ادیان با تفاوت هایی ادا می شود. «صابئیان» و «مندائیان» از ادیانی بودند که عبادت شان نزدیک به نماز مسلمانان بود. این ادیان از جمله اقوام پارت ها و ساسانیان بودند. صابئی دین کسانی است که در زبان عربی «مغتسلة» می گفتند. آنها قبل از نماز، وضو گرفتن را هم لازم می دانستند. رشامه یکی از آداب واجب آنها بود که قبل از ادای نماز انجام می دادند که ما به آن وضو می گوییم. برای هر مندایی واجب بود، سه بار در روز، صبح، ظهر و عصر عمل رشامه (وضو) را انجام دهد. برای این کار باید نیت کند و ذهن خود را از هرگونه آلودگی پاک کند و خود را از افکار مادی برهاند تا به این ترتیب خالصانه کنار آب رود و پس از خواندن دعا، اقدام به رشامه کند. (اصل و نسب و دین های ایرانیان باستان / ۴۵۱)

ویل دورانت در تاریخ تمدن خود در مورد عبادت یونان باستان می نویسد «مؤمنان در جریان عبادت، خود را به مذبح که در جلوی معبد قرار داشت، می رساندند و به وسیله قربانی و نماز از خشم خدا ایمنی می یافتند و یاری او را جلب می کردند.» (تاریخ تمدن، ج۱ ، ص۲۲۸) و نیز طبق آماری که «جان ناس» در کتاب تاریخ ادیان خود می آورد، معابد مذهبی شینتو (مذهب وطن پرستی ژاپن) تعدادشان در سال ۱۹۴۵ به یکصد هزار می رسید. این معابد عموما دارای حصار مقدس و دروازه هایی موسوم به «توری» بودند که شهرت جهانی دارد و نیز مناره ای به سبک گلدسته های مساجد اسلامی داشتند. پیش از آغاز پرستش، زائر باید تطهیر می کرد و دست و دهان خود را می شست و در وضوخانه ی معبد وضویی می گرفت و با بر هم نهادن دو کف دست به محازات سینه که شیوه مخصوص پرستش ژاپنی است، تعظیم می کرد و بعد با به صدا در آوردن زنگ، انجام نماز و نیایش و تعظیم محدود، مشغول عبادت می شد. (تاریخ جامع ادیان جان ناس، ص۴۲۷)

در مورد مانی و آئین او گفته شده که در شبانه روز چهار نماز را واجب می دانستند و نمازگزار باید با آب روان یا راکد مسح کند و روبروی آفتاب بایستد و به سجده رود و بگوید: «مبارک است راهنمای ما، فارقلیط، پیامبر ما و مبارک است فرشتگان نگهبان او و مسبحان، لشکریان پرتو افشان او» پس از گفتن این کلمات برخیزد و راست بایستد و بعد به سجده دوم رود، بگوید: «به پاکی یاد شده ای تو ای مانی پرتو افشان و راهنمای ما، که ریشه روشنایی و نهال زندگی و شجره بزرگی هستی که تمامش بهبودی بخش است» باز بلند شود و بایستد و به سجده سوم رود و دعاهایی بگوید و این کار را تا سجده دوازدهم ادامه دهد.

زرتشتیان نمازشان بسیار شبیه نماز مسلمانان بوده و همان طور در پنج وقت باید نماز و دعاهای مخصوص را بخوانند و نیز مقدماتی برای انجام مراسم عبادی دارند که بی شباهت به مقدمات نماز در اسلام نیست؛ در کتاب «دیانت زرتشتی» آمده است، زرتشتی ها هر ۲۴ ساعت را به ۵ دوره یا گاه تقسیم می کنند و آداب مذهبی تابع این پنجگانه است. بر هر زرتشتی مؤمن فرض است که در هر یک از پنج دوره، ادعیه و مناجات های خاص بخواند. این ادعیه و نیایش ها با ستایش و تمجید «اورمزد» همراه است و از اصول و واجبات ضروری زندگانی روزانه زرتشتیان محسوب می شود. اکثر زرتشتیان به خواندن ادعیه در صبحگاه و شامگاه اکتفا می کنند. جهت نیایش زرتشتیان، به سوی منبع نور (آفتاب، ماه و چراغ) است و اکثر با خم شدن و سجده بر روی زمین و نشان دادن عبودیت و بندگی خود به اورمزد، دعای خود را پایان می دهند. فرضیات به زبان اوستایی تلاوت می شود. مؤمنین زرتشتی اغلب همراه آن، ادعیه ای نیز به فارسی یا گجراتی می خوانند. برخی از بهدینان نه تنها فرضیات را حفظ هستند بلکه بعضی از یشت ها و یا قسمتی از آنها از جمله بهرام یشت را حفظ می کنند. (مری بویس، دیانت زرتشتی، ص۱۵۵)

درباره ی حضرت مسیح علیه السلام، آیاتی درسوره مریم، نشانگر انجام این عبادت الهی، توسط آن حضرت است، همچنان که خداوند از زبان این رسول بزرگوار در سوره مریم می فرماید «و أوصانی بالصلاة و الزکاة ما دمت حیا»؛ یعنی تا آن زمان که زنده ام، به نماز و زکات توصیه شدم. دکتر احمد شلبی متفکر اسلامی و پژوهشگر ادیان می گوید: «مهم ترین عبادات نزد مسیحیان روزه و نماز است، ولی محدوده ی آنها متفق علیه نیست، بسیاری از مسیحیان معتقدند که انتظامات و قانون در روزه و نماز اختیاری است نه اجباری. مسیحیان هفت نماز در روز و شب دارند که عبارتند از: نماز صبحگاهان (بکور) و نماز ساعت سوم و ششم و نهم و یازدهم و دوازدهم و نیمه ی شب. و اهتمام و توجه آنها به نماز، بیشتر از روزه است و نماز، ترتیبی خاص ندارد.» نماز متفق علیه نمازی است که مسیح علیه السلام آن را تعلیم داده و در انجیل متی آمده است: «پس اینطور دعا کنید. ای پدر ما که در آسمانی، نام تو مقدس باد، ملکوت تو بیاید، اراده ی تو چنانکه در آسمان است بر زمین نیز کرده شود، نان کفاف ما را امروز به ما بده و قرض های ما را ببخش چنانکه ما نیز قرضداران خود را می بخشیم و ما را در آزمایش نیاور بلکه از شریر ما را رهایی ده زیرا ملکوت و قوت و جلال تا ابد الآباد از آن تو است. آمین.»

اما نماز، آثار فردی و اجتماعی متعددی را در بر دارد که قرآن به بخش هایی از آن اشاره می کند. آنچه در آموزه های قرآنی درباره فوائد معنوی نماز آمده است، منحصر در دین اسلام نیست بلکه می توان گفت هر نمازی فوائد مشترکی هم دارد؛ از جمله آنکه خداوند می فرماید نماز، انسان را از فحشاء و منکرات باز می دارد. «و أقم الصلاة إن الصلاة تنهی عن الفحشاء و المنکر» (۴۵ عنکبوت) یا نماز را برای رسیدن به یاد و محضریت خویش معرفی می کند: «و أقم الصلاة لذکری» (طه۱۴) جالب است که خطاب خداوند در این آیه به موسی علیه السلام است. در «قاموس کتاب مقدس» در مورد فایده نماز آمده است: «فایده دعا و نماز متنبه ساختن قوی و منور کردن قلوب و ضمایر و سبب ترغیب و استحکام اعتماد و توکل بر حضرت خالق و قادر کل است، به طوری که از آن پس امکان دارد و استدعاها و در خواست ها و تضرعات ما را مرحمت فرماید. اما نماز خانگی که عبارت از نماز جماعتی اهل خانه باشد، سبب استحکام و تقویت و تسلط والدین و حفظ نظامات خانوادگی شده حقایق دینی را در قلوب اطفال غرس می کند.» (کتاب مقدس (عهد جدید) ۳۸۵)

انتهای پیام/