به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، مسجد جامع یکی از آثار کهن و تاریخی و در جوار بازار قدیمی این شهر قرار دارد و یکی از ارکان اصلی بافت قدیمی شهر ارومیه محسوب می شود برخی از محققان معتقدند این بنا روزگاری یک آتشکده بوده و بعد از تسلط مسلمانان ویران شد و سپس در قرن هفتم هجری قمری بر روی آن مسجدی بنا شد به اعتقاد این گروه از محققان سبک تزئینات، گچ بری ها، ستون بندی ها و طاق های مسجد جامع به سبک معماری سلجوقیان است.

محراب این مسجد در تاریخ ۶۷۶ هجری قمری ساخته شده و به همراه سایر اجزاء بافت قدیمی شهر به ویژه بازار و راسته های آن بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است مسجد جامع ارومیه دارای آثاری از دوره های تاریخی مختلف است ولی زمان دقیق تجدید بنای این مسجد مشخص نیست و با دو در ورودی که از صحن بزرگ آن منشعب می شود به بازار راه دارد.

مسجد جامع ارومیه قلب تاریخ آذربایجان غربی

شبستان گنبد دار قدیمی هسته اولیه این مجموعه را تشکیل می دهد و حاوی کلیه مشخصات معماری اسلامی است همچنین محراب مسجد با گچ بری نفیسی در این قسمت قرار دارد و به گفته برخی کارشناسان این شبستان به دوره سلجوقیان، قرن ششم هجری قمری به بعد مربوط می شود همچنین محراب این مسجد در تاریخ ۶۷۶ هجری قمری در زمان حکومت ایلخانان ساخته شده است.

به گفته برخی کارشناسان زمان ساخت چهل ستون متصل به شبستان گنبد دار جدیدتر از شبستان نخست بوده و این چهل ستون به سبب صدمات وارده چندین بار مرمت شده است همچنین در خاک برداری از کف آن تعدادی اشیای متعلق به دوره ایلخانان به دست آمده است، در اطراف صحن مسجد جامع حجره های قدیمی وجود دارد که بر اساس گفته های باستان شناسان مربوط به اوایل دوره زندیه و بر اساس سنگ نوشته موجود، زمان احداث آن ۱۱۸۴ هجری قمری است.

کتیبه هایی به خط کوفی در محراب مسجد جامع ارومیه

بخش نوساز اطراف صحن به جای بافت قدیمی ساخته شده و بیشترمربوط به دو دوره اخیر بوده و مصالح به کار رفته در اجزای مختلف ساختمان مسجد نیز متفاوت است، شبستان گنبد دار و چهل ستون با دو نوع مصالح قسمت تحتانی و قسمت بالایی آن از آجر ساخته شده است از مهم ترین عوامل تزئینی مسجد کتیبه های کوفی دور گنبد و گچ بری محراب آن است.

محراب مسجد سراسر پوشیده از کتیبه هایی به خط کوفی و ثلث است متن این کتیبه ها آیات قرانی و نام گچ کار محراب است لازم به یادآوری است که به علت مرمت و قرار دادن چند ردیف کاشی در دوره های بعد قسمتی از آغاز و پایان آیات مذکور از بین رفته است.

در سمت راست محراب جملات «بسم الله الرحمن الرحیم» «الله» «لا اله الا الله» از بین رفته و اکنون کتیبه با هو الحی القیوم آغاز می شود و در سمت چپ با جمله «فمن یکفر» پایان یافته است، در حاشیه بیرونی محراب آیه ۲۵۵ و قسمتی از آیه ۲۵۶ سوره بقره به خط کوفی نوشته شده است.

مسجد جامع ارومیه جزو آثار ملی

این اثر تاریخی نیز مانند سایر آثار تاریخی با گذشت زمان فرسوده شده و به چهره ای قدیمی تبدیل شده است اما با این حال هیچ گاه از ابهت این اثر کاسته نشده البته این بنای تاریخی از سال ۹۳ مورد مرمت و بازسازی قرارگرفته است و اینک مسجد جامع با تمام زیبایی خود نمادی از فرهنگ کهن و اصیل ایرانی بوده و همه ساله مقصد گردشگران و جهانگردان زیادی است.

مسجد جامع ارومیه با شماره ۲۴۳ درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و با بررسی های باستان شناسی آثاری از دوره اسلامی و ساسانی در این مکان کشف شده است.

گزارش از فرزانه ارشادی

انتهای پیام/