سرچشمه تجملات در اندیشه امام علی(ع)

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا یکی از ویژگی های لازم برای متولیان جامعه اسلامی، روحیه ساده زیستی و عدم روی آوردن به مظاهر دنیاپرستی است؛ زیرا مسئولی که در رفاه زندگی کند، هیچ گاه درکی از طبقات ضعیف جامعه نخواهد داشت. این مسأله به خصوص در شرایطی که جامعه درگیر معضلات اقتصادی و اجتماعی است، بسیار ناخرسند و نامبارک خواهد بود. به طور طبیعی اگر یک مسئول در رفاه کامل و به دور از دغدغه های عموم مردم زندگی کند، درک مناسبی از اوضاع جامعه نخواهد داشت لذا در شرایط بحرانی و التهابات اقتصادی و اجتماعی نمی تواند تصمیمات مناسب را اتخاذ کند.
از این جهت آموزه های دینی ما بر لزوم دوری متولیان جامعه از اشرافیت تأکیدات فراوانی دارد تا حدی که آیات و اخبار متعددی در این باره وجود دارد. برخوردهای امیرالمؤمنین(ع) با فرمانداران خویش که به خوش گذرانی های افراطی و هزینه بردار می پرداختند و حتی پرهیز دشمنان خود از عدم روی آوردن به مظاهر دنیوی، نمونه ای از حساسیت موضوع اشرافیت در دین مبین اسلام است. به عنوان نمونه امیرالمؤمنین(ع) در نامه ای خطاب به معاویه نوشت:
«چه خواهی کرد آن هنگام که پرده های دنیایی که در آنی، از پیش رویت برداشته می شود؛ دنیایی که به آرایه هایش شادمان و با لذتش فریفته شده ای. تو را فرا خوانده و دعوتش را پذیرفته ای، تو را کشانده و به دنبالش رفته ای، تو را فرمان داده و تو از وی فرمان برده ای؟ زود است که نگاه دارنده ای تو را بر حالی نگه دارد که هیچ سپری نتواند از آن رهایی ات دهد. پس از این امر (ادعای خلافت ) دست بردار، خود را برای حسابرسی آماده ساز، برای آنچه بر تو فرود آمده (پیری و مقدمات مرگ) ، دامن به کمر زن و گوش به گفتار گمراهان مسپار و اگر چنین نکنی ، تو را از [ عواقب ]غفلتی که از خویش کرده ای، آگاه خواهم کرد. همانا خوش گذران شده ای و شیطان در تو راه یافته و به آرزوی خود رسیده و همانند روح و خون در وجود تو جاری شده است؛ فإنک مترف قد أخذ الشیطان منک مأخذه و بلغ فیک أمله و جری منک مجری الروح و الدم».
این نامه هرچند خطاب به معاویه نوشته شده است، اما در واقع حضرت به آسیب های دنیاپرستی و تفکرات مادی گرایانه اشاره دارند. در این روایت دو نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه تجملات و دنیاگرایی بدون عقوبت نخواهد بود و بالاخره صاحب خود را با چالش های متعددی روبرو می کند؛ یکی از عواقب تجملات، دوری از معنویت و وابستگی به امور دنیوی است. البته همان طور که اشاره شد، وجود این خصلت در مسئولان یک نظام باعث بروز آسیب های اجتماعی نیز خواهد شد.
دوم اینکه امیرالمؤمنین(ع) اشرافیت و یا «مترف» بودن را به شیطان و نفوذ وسوسه ای او در روح و خون افراد نسبت می دهد. از این جهت می توان به خطرات بعدی این خصلت ناپسند پی برد.
انتهای پیام/
از این جهت آموزه های دینی ما بر لزوم دوری متولیان جامعه از اشرافیت تأکیدات فراوانی دارد تا حدی که آیات و اخبار متعددی در این باره وجود دارد. برخوردهای امیرالمؤمنین(ع) با فرمانداران خویش که به خوش گذرانی های افراطی و هزینه بردار می پرداختند و حتی پرهیز دشمنان خود از عدم روی آوردن به مظاهر دنیوی، نمونه ای از حساسیت موضوع اشرافیت در دین مبین اسلام است. به عنوان نمونه امیرالمؤمنین(ع) در نامه ای خطاب به معاویه نوشت:
«چه خواهی کرد آن هنگام که پرده های دنیایی که در آنی، از پیش رویت برداشته می شود؛ دنیایی که به آرایه هایش شادمان و با لذتش فریفته شده ای. تو را فرا خوانده و دعوتش را پذیرفته ای، تو را کشانده و به دنبالش رفته ای، تو را فرمان داده و تو از وی فرمان برده ای؟ زود است که نگاه دارنده ای تو را بر حالی نگه دارد که هیچ سپری نتواند از آن رهایی ات دهد. پس از این امر (ادعای خلافت ) دست بردار، خود را برای حسابرسی آماده ساز، برای آنچه بر تو فرود آمده (پیری و مقدمات مرگ) ، دامن به کمر زن و گوش به گفتار گمراهان مسپار و اگر چنین نکنی ، تو را از [ عواقب ]غفلتی که از خویش کرده ای، آگاه خواهم کرد. همانا خوش گذران شده ای و شیطان در تو راه یافته و به آرزوی خود رسیده و همانند روح و خون در وجود تو جاری شده است؛ فإنک مترف قد أخذ الشیطان منک مأخذه و بلغ فیک أمله و جری منک مجری الروح و الدم».
این نامه هرچند خطاب به معاویه نوشته شده است، اما در واقع حضرت به آسیب های دنیاپرستی و تفکرات مادی گرایانه اشاره دارند. در این روایت دو نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه تجملات و دنیاگرایی بدون عقوبت نخواهد بود و بالاخره صاحب خود را با چالش های متعددی روبرو می کند؛ یکی از عواقب تجملات، دوری از معنویت و وابستگی به امور دنیوی است. البته همان طور که اشاره شد، وجود این خصلت در مسئولان یک نظام باعث بروز آسیب های اجتماعی نیز خواهد شد.
دوم اینکه امیرالمؤمنین(ع) اشرافیت و یا «مترف» بودن را به شیطان و نفوذ وسوسه ای او در روح و خون افراد نسبت می دهد. از این جهت می توان به خطرات بعدی این خصلت ناپسند پی برد.
انتهای پیام/
پرسش و پاسخ در
سرچشمه تجملات در اندیشه امام علی(ع)
گفتگو با هوش مصنوعی