چرا مردم ایران در دوران قاجار و پهلوی تحقیر و عقب مانده شدند؟



گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم بیانیه «گام دوم انقلاب اسلامی» که بعد از ۲۲ بهمن ۹۷ و از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی منتشر شد، سرآغاز فصل جدیدی در جمهوری اسلامی ایران است، فصلی که از این پس باید با امید و تکیه بر جوانان بر مشکلات گذشته و ناکامی ها غلبه کرد و این کار جز با شناخت نقاط ضعف و قوت ۴۰ساله انقلاب میسر نمی شود.

خبرگزاری تسنیم، در راستای تبیین این بیانیه، در سلسله گزارش هایی به بررسی بندهایی از این بیانیه می پردازد تا شناخت رهنمودهای رهبر انقلاب در شروع فصل جدید جمهوری اسلامی راحت تر صورت گیرد.

در ادامه پانزدهمین گزارش را با موضوع «انحطاط در دوران پهلوی» می خوانید:

رهبر انقلاب اسلامی در بندی از بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی عنوان فرموده اند: «انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار بشدت تحقیر شده و بشدت عقب مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت.»

سلطنت پادشاهان قاجار از سال ۱۱۷۴ شمسی با تاج گذاری آقامحمدخان قاجار آغاز شد و تا سال ۱۳۰۴ ادامه یافت. پس از آن نیز پهلوی اول و دوم تا پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ بر کشور ایران حکومت کردند. نفوذ جدی استعمار به ایران چند سال پس از آغاز سلطنت قاجار و با سفر جان ملکم انگلیسی به ایران صورت گرفت.

سلطنت قاجار مصادف با حوادث گوناگونی همچون جنگ های ایران با روسیه، انعقاد قراردادهای مختلف با روسیه و انگلیس و واگذاری امتیازاتی به آنان، انقلاب مشروطیت و جنگ جهانی اول بود.

در دوره فتحعلی شاه قاجار جنگ های ایران و روسیه (۲ جنگ بزرگ در یک دوره ۲۵ ساله) رخ داد که در نتیجه این جنگ ها ایران شکست خورد و با انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمنچای بخش هایی از خاک کشورمان (قفقاز و ترکمنستان امروزی) به امپراتوری روسیه پیوست. انگلیس نیز در دوره قاجار توانست امتیازهای رویترز و دارسی را از ایران دریافت کند. ایران همچنین در این دوره بنا بر قرارداد ۱۹۰۷ (قرارداد سن پترزبورگ) بین دو کشور انگلیس و روسیه تقسیم شد. پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روسیه نیز قرارداد ۱۹۱۹ ایران و انگلیس به امضا رسید که طبق این قرارداد تمام امور کشوری و لشکری ایران زیر نظر مستشاران انگلیسی و با مجوز آنان انجام می گرفت. گرچه این قرارداد به دلیل مغایرت با قانون اساسی مشروطه و مخالفت های با آن اجرایی نشد، اما یک سال بعد با کودتای انگلیسی (کودتا ۳ اسفند ۱۲۹۹ با طراحی آیرونساید ژنرال انگلیسی اجرا شد) رضاخان میرپنج فرمانده کل قوا شد.



آیرونساید ژنرال انگلیسی و عامل کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ بود که در پی آن رضاخان، سپه سالار شد

حیات پهلوی اول و دوم نیز با نفوذ و سلطه انگلیسی ها گره خورده است. رضاشاه با کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ روی کار آمد و سپس به سلطنت رسید. شهریور سال ۱۳۲۰ و پس از آغاز جنگ جهانی دوم، نیروهای نظامی شوروی از شمال و نیروهای نظامی انگلیس از جنوب به مرزهای کشور تهاجم کردند. با حرکت نیروهای نظامی روس و انگلیسی به سوی تهران، رضاشاه استعفا داد و با کشتی انگلیسی به آفریقای جنوبی تبعید شد. پس از سقوط رضاشاه، نمایندگان اشغالگران در خصوص انتخاب پادشاه جدید به مذاکره پرداختند که در نهایت محمدرضا پهلوی (فرزند رضاشاه) به پیشنهاد انگلیس به عنوان شاه ایران انتخاب شد.

در دوران قاجار و پهلوی علاوه بر مناطقی که بر اساس عهدنامه های گلستان و ترکمنچای از ایران جدا شدند، بخش های وسیعی از آسیای میانه، افغانستان، بلوچستان و سیستان نیز از ایران منفک شدند. در دور قاجار همچنین به جدایی بخش های وسیعی از کردستان رسمیت داده شد. بحرین نیز در آخرین سال های حکومت محمدرضا شاه پهلوی از ایران جدا شد. در مجموع بیش از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ایران جدا شد که این مساحت بیش از دو برابر مساحت کنونی ایران است.

شکست ایران در جنگ های دوره قاجار، جدایی بخش های وسیعی از سرزمین ایران و حکومت دیکتاتوری رضاشاه موجب شد که ملت ایران حقیر بشود. در دوره رضاشاه بسیاری از مردم ایران توسط حکومت کشته شدند. کشتار مردم در مسجد گوهرشاد، زمین دارانی که زمین های خود را به رضاشاه ندادند و نویسندگان و شعرا همچون فرخی یزدی، میرزاده عشقی و واعظ قزوینی موجب شد که موجی از خفقان و هراس در جامعه به وجود بیاید. خوی دیکتاتوری رضاشاه با تاسیس ساواک در دوران محمدرضا شاه نیز ادامه یافت.

شکست نهضت مشروطه پس از پیروزی ای که به دست آمده بود و تکرار این شکست در جریان ملی شدن صنعت نفت را هم باید به لیست شکست هایی که موجب تحقیر مردم ایران شد، اضافه کرد.

در دوران قاجار و پهلوی، روشنفکرهای غرب زده مکمل پازل تحقیر ایران در کنار شکست های ایران و دیکتاتوری پهلوی بودند. این روشنفکرها معتقد بودند که باید از غرب تقلید کنیم و سر تا پا فرنگی شویم.

در دوران قاجار و پهلوی، روشنفکرهای غرب زده مکمل پازل تحقیر ایران در کنار شکست های ایران و دیکتاتوری پهلوی بودند. این روشنفکرها معتقد بودند که باید از غرب تقلید کنیم و سر تا پا فرنگی شویم. یکی از آن روشنفکرهای غرب زده سیدحسن تقی زاده رئیس مجلس سنای ایران بود. او استاد اعظم لژ فراماسونری، عاقد پیمان دارسی در سال ۱۳۱۲ و از مشروطه خواهانی بود که به شدت ضددین بود و به مبارزه با دین می پرداخت. تقی زاده از چهره های مؤثر تاریخ مشروطیت و مشهور به غربگرایی است. او معتقد بود که «از ناخن پا تا موی سر باید غربی شد» و می گفت: «اولین بمب تقلید از غرب را در ایران منفجر کرد».

بر اثر تسلط سیاست های استعماری و استبدادی و سلطنت های موروثی خاندانی و تبعیت از نسخه روشنفکرهای غرب زده و تقلید از غرب، ایران در دوران قاجار و پهلوی دچار عقب ماندگی علمی شود. در سال های پایانی حکومت پهلوی ایران با فروش روزانه ۶ میلیون بشکه نفت رتبه ۵۲ رشد علمی ایران در جهان و رتبه ۴۰ سرعت رشد علمی را در جهان داشت که پس از انقلاب اسلامی، رتبه رشد علمی ایران به ۱۶ رسید و در سرعت رشد علمی نیز اول شد.

عقب ماندگی علمی ایران در دوران قاجار و پهلوی همراه با عقب ماندگی های اقتصادی، فرهنگی و نظامی هم بود. در سال های پایانی دوره قاجار و در دوره احمدشاه قاجار قحطی بزرگی در کشور به وجود آمد که حدود ۱۰ میلیون نفر بر اثر گرسنگی و بیماری فوت کردند. دولت انگلیس و حکومت احمدشاه قاجار طبق اسناد تاریخی عاملان این قحطی بزرگ و نسل کشی ایرانیان بودند.



در پایان دوره قاجار بر اثر قطحی بزرگ حدود ۱۰ میلیون نفر کشته شدند. دولت انگلیس و حکومت احمدشاه قاجار عاملان این قطحی بزرگ بودند.

عقب ماندگی اقتصادی ایران در دوران پهلوی نیز ادامه داشت. در این دوران بسیاری از مناطق ایران و بسیاری از مردم از امکانات اولیه محروم بودند، به طوری که مردم بشاگرد (در جنوب شوق استان هرمزگان) به دلیل اینکه جاده ای نداشته و لابه لای کوه ها محصور شده بودند، به کلی فراموش شده بودند. چند هزار نفر از مردم بشاگرد تا پیروزی انقلاب در فقر و گرسنگی کامل زندگی می کردند که در سال ۶۱ به صورت اتفاقی و به واسطه کنجکاوی دو تن از مسئولان هلال احمر که برای امداد به مناطق جنگ زده با هلی کوپتر از فراز بشاگرد عبور کرده و وضع اسفناک و پوشش فقیرانه آن ها را دیده بودند، بشاگرد با ۹۰۰ روستا را کشف کردند.



بشاگرد منطقه ای بزرگ در جنوب شرق استان هرمزگان است که در دوره پهلوی این منطقه با ۹۰۰ روستا به دلیل محصور بودن بین کوه ها و نداشتن جاده، مردم آن در فقر کامل زندگی می کردند.

راه آهن هم که در دوره رضاشاه در ایران احداث شد با هدف تجاری و مسافربری برای تاجران و مردم ایران نبود، بلکه یک خط آهن نظامی برای انگلیس بود. هدف دولت انگلیس از احداث این خط آهن، حمله احتمالی به شوروی و مقابله با آن بود.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ایران درگیر یک جنگ تحمیلی از سوی عراق با حمایت بیش از ۵۰ کشور شد. این جنگ گرچه ۸ سال به طول انجامید و طولانی ترین جنگ قرن بیستم لقب گرفت، اما در نتیجه آن و برخلاف تمامی جنگ ها در دوران پهلوی و قاجار، بخشی از کشور در دست دشمن باقی نماند. پس از آن نیز به دلیل قدرت نظامی که ایران به دست آورده بود، علیرغم تهدیدهای گوناگون و متعدد، اقدام نظامی علیه ایران صورت نگرفت.

انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی

💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «چرا مردم ایران در دوران قاجار و پهلوی تحقیر و عقب مانده شدند؟» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.