خبرگزاری فارس گروه قرآن و فعالیت های دینی: بعد از پخش سخنان موهن فائزه هاشمی در فضای مجازی درباره پیامبر اعظم (ص) که در آن گفته بود: پیامبر (ص) چون کار اقتصادی بلد نبود، اموال حضرت خدیجه (س) را حرام کرد. برخی مخاطبان خبرگزاری فارس با ثبت پویشی در سامانه فارس من خواستار برخورد جدی با فائزه هاشمی شدند که برای مشاهده این پویش می توانید از اینجا اقدام کنید. این پویش تاکنون بیش از ۵۳ هزار امضا را به خود اختصاص داده است.

برای بررسی این ادعای اهانت بار با حجت الاسلام حبیب عباسی از کارشناسان دینی و نویسنده کتاب «بانوی سلام» گفت وگو کردیم. در این گفت وگو او به بررسی نقش اولین مجاهد اسلام در تثبیت و تشریع این دین الهی پرداخت و بیان داشت: حضرت خدیجه (س) مجاهدی بود که با علم و آگاهی در این راه قدم گذاشت تا عبودیت و بندگی اش را به درگاه احدیت ثابت کند که ثمره این اقدامش سلامی شد که حضرت جبرئیل از سوی خدا بر حضرت خدیجه (س) رساند.

مشروح این گفت وگو را در ادامه می خوانید:

خدمات اولین مجاهد اسلام به رسول خدا (ص)

حضرت خدیجه سلام الله علیه در همان ساعات اولیه رسمی آغاز اسلام و صدور نبوت از جانب باری تعالی به رسول خاتم (ص)، لقب نخستین مجاهد اسلام را به خود اختصاص داد. مجاهدی که یک تنه به حمایت رسول خدا پرداخت و این مجاهدتش تا پایان عمر پربرکتش پابرجا بود. خدیجه ای که از خاندان شریف قریش و موحدان آن روزگار بود که با علم و آگاهی از آینده محمدامین همسری او را قبول کرد. عقیده او به پروردگار یکتا عزمش را برای همراهی آخرین پیامبر الهی جزم کرده بود. بی شک خدمات اولین مجاهد اسلام به رسول خدا (ص) در ابعاد مختلفی قابل بحث و گفت وگو است که می توان آن ها را ذیل عناوینی چون خدمات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … مطرح کرد. نکته مهم این است که حضرت خدیجه (س) از بانوان ثروتمندان عصر خود بود و با توجه به شناخت خوبی که نسبت به اسلام و نبی مکرم داشت، در راستای پیشبرد برنامه های اسلام تمامی اموال خود را در این راه انفاق کرد.

اموال حضرت خدیجه

«و کانت خدیجة یومئذ أوسط نساء قریش نسبا و أعظمهن شرفا و أکثرهن مالا …» (۱)؛ خدیجه در نسب و قبیله متوسط بود و در شرافت و بزرگواری بزرگ تر از همه و در مال ثروتمندتر از همه بود.

تاریخ نویسان مظاهر ثروت خدیجه (س) را در سه مورد ذیل خلاصه کرده اند:

۱ هشتاد هزار شتر، اموال تجارتی او رابه اطراف و اکناف جزیره العرب و خارج از آن از مصر و حبشه و روم و شام و … حمل و نقل می کردند.

۲ بارگاهی از حریر سبز با طناب های ابریشم بر بام خانه با شکوهش برافراشته بود، و در آنجا از رفت و آمد مردم از زن و مرد، پذیرایی می شد و او به زیردستان کمک های شایان می کرد.

۳ چهارصد غلام و کنیز امور زندگی او را رسیدگی و سرپرستی می کردند و دستگاه عریض و طویل زندگی خدیجه (س) را اداره می کردند. (۲)

بخشش تمامی اموال به رسول خدا (ص) با علم و آگاهی کامل

حضرت خدیجه (س) با دیدن نور هدایت، تمامی اموال خودش را به رسول الله بخشید. در بحار الانوار آمده است: «ثم إن خدیجة قالت لعمها ورقة: خذ هذه الأموال و سر بها إلی محمد (ص) و قل له: إن هذه جمیعها هدیة له و هی ملکه یتصرف فیها کیف یشاء و قل له إن مالی وعبیدی وجمیع ما أملک و ما هو تحت یدی فقد وهبته لمحمد (ص) إجلالا و إعظاما له فوقف ورقة بین زمزم و المقام و نادی بأعلی صوته: یا معاشر العرب إن خدیجة تشهدکم علی أنها وهبت نفسها ومالها وعبیدها وخدمها و جمیع ما ملکت یمینها و المواشی والصداق والهدایا لمحمد (ص) و جمیع ما بذل لها مقبول منه و هو هدیة منها إلیه إجلالا و إعظاما و رغبة فیه فکونوا علیها من الشاهدین». (۳)

خدیجه به عمویش ورقه گفت: این اموال را بگیر و به محمد (ص) بده و بگو تمام این اموال هدیه به شماست و تمامی آن در ملکیت شما و هرگونه که به بخواهی تصرف کن. و بگو مال و خدم و تمام آنچه در ملکیت و زیر نظر من است را به خاطر تجلیل و تعظیم محمد به او بخشیدم. ورقه در میان زمزم و مقام ایستاد و با صدای بلند فریاد زد: ای مردم عرب، خدیجه شما را شاهد می گیرد و شما گواه باشید که او خودش، ثروت و سرمایه اش و همه خدم و حشم و جمیع مایملک خود و چهارپایان و صداق و مهریه و هدایایی که به رسیده است را به محمد بخشید تا تجلیل و تعظیم شود همه شما گواه باشید.

این بخشش خدیجه را خداوند در قرآن یادآوری کرده است: «و وجدک عائلا فاغنی»(ضحی/ آیه ۸). (ای رسول خدا) تو را تنگدست یافت و بی نیاز گردانید. در تفسیر این آیه آمده است: «حدثنی جعفر بن محمد الفزاری معنعنا عن ابن عباس رضی الله عنه و وجدک ضالا عن النبوة فهدی إلی النبوة و وجدک عائلا فأغنی بخدیجة» (۴)؛ ابن عباس در تفسیر این آیه می گوید: … چون ترا صاحب فقر یافتم، به وسیله خدیجه (س) غنی گردانیدم.

در مناقب آل ابی طالب آمده است: «تفسیر وکیع قال ابن عباس فی قوله … و وجدک عائلا فأغنی بمال خدیجة» (۵)؛ ابن عباس در مورد آیه و وجدک عائلا فأغنی می گوید: بی نیازی رسول خدا (ص) با مال خدیجه بود.

رسول خدا (ص) بارها به دفعات زیاد از کار بزرگ حضرت خدیجه یاد کرده اند: «إن رسول الله (ص) قال ما نفعنی مال قط ما نفعنی مال خدیجة» (۶)؛ هیچ ثروتی هرگز مرا آن گونه سود نبخشید که ثروت خدیجه (س) به من سود بخشید.

در بحارالانوار آمده است: «قالت أم سلمة فلما ذکرنا خدیجة بکی رسول الله صلی الله علیه و آله ثم قال خدیجة و أین مثل خدیجة صدقتنی حین کذبنی الناس و وازرتنی علی دین الله و أعانتنی علیه بمالها» (۷)؛ ام سلمه گفت: وقتی نام خدیجه نزد رسول خدا برده می شد. رسول خدا(ص) گریه می کرد و می فرمود: کجا مثل خدیجه پیدا می شود، هنگامی که مردم مرا تکذیب کردند او مرا تصدیق کرد. در مسیر دین خدا مرا یاری کند و با اموال خود مرا در یاری دین خدا مدد کرد.

حضرت آدم ابوالبشر هم به بزرگی از همسر رسول خدا (ص) یاد کرده است: «و روی أن آدم (ع) قال: إنی لسید البشر یوم القیامة إلا رجل من ذریتی نبی من الأنبیاء یقال له محمد (ص) فضل علی بإثنین : زوجته عاونته وکانت له عونا وکانت زوجتی علی عونا ….(۸)؛ آدم (ع) فرمود: در روز قیامت، من سید بشرم. مگر مردی که از ذریه من و پیامبری از پیغمبران است که او را احمد گویند با دو چیز بر من فضیلت دارد: یکی همسری است که او را یاری و معاونت کند، همسرش برای او یار و مددکار باشد و زوجه من بر من یار باشد که مرا به فتنه اندازد.

نقش نخستین مجاهد اسلام در خنثی سازی اولین تحریم ظالمانه

حضرت خدیجه (س) نه تنها از اعتبار و موقعیت اجتماعی خود برای دفاع از رسول اکرم (ص) سود می برد، بلکه با ورود به صحنه های دشوار به دفاع از حریم نبوت پرداخت. او خود در شعب ابی طالب حضور یافت و همراه پیامبر (ص) سه سال در آنجا به سر برد. این سه سال را می توان سال های اوج فداکاری ام المؤمنین نامید. او در طول سه سال تحریم اقتصادی، تأمین نیازهای مالی مسلمانان را بر عهده داشت.

«و کانت خدیجة لها مال کثیر فأنفقته علی رسول الله (ص) فی الشعب» (۹)؛ برای حضرت خدیجه (س) اموال زیادی بود که در ماجرای شعب همه بر به رسول خدا (ص) بخشید.

در بحارالانوار در این رابطه آمده است: «اجتمعت قریش فی دار الندوة و کتبوا صحیفة بینهم أن لا یؤاکلوا بنی هاشم و لا یکلموهم و لا یبایعوهم و لا یزوجوهم و لا یتزوجوا إلیهم و لا یحضروا معهم حتی یدفعوا إلیهم محمدا فیقتلوه و أنهم ید واحدة علی محمد یقتلونه … و کانت خدیجة رضی الله عنها لها مال کثیر فأنفقته علی رسول الله (ص) فی الشعب» (۱۰)؛ قریشیان در دارالندوه جمع شدند و پیمانی را نوشتند با این مضمون: نه چیزی به آن ها بدهند و نه با آن ها سخنی بگویند نه با آن ها داد و ستدی کنند، نه دختری از آن ها بگیرند و نه دختری به آن ها بدهند و نزد آنان حاضر نشوند تا این که محمد را تحویلشان بدهند تا او را بکشند و قریشان برای کشتن محمد ید واحد هستند … (در این زمان) خدیجه اموال فراوانی داشت در شعب همه را به محمد (ص) انفاق کرد.

در تاریخ یعقوبی از منابع اهل سنت هم به این مجاهدت حضرت خدیجه (س) اشاره شده است: «فأقام و معه جمیع بنی هاشم و بنی المطلب فی الشعب ثلاث سنین حتی أنفق رسول الله ماله و أنفق أبو طالب ماله و أنفقت خدیجة بنت خویلد مالها و صاروا إلی حد الضر و الفاقه» (۱۱)؛ بنی هاشم و بنی مطلب با پیامبر(ص) سه سال در شعب بودند تا اینکه رسول الله (ص)، ابوطالب و خدیجه اموالشان را انفاق کرد تا حدی که به تنگی افتادند.

از سال هفتم تا دهم بعثت اوج فشارهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی علیه مسلمانان بود، یک تحریم همه جانبه علیه مسلمانان که می توانست نهال نوپای اسلام را بخشکاند، اما انفاق حضرت خدیجه (س) مانع از اجرایی شدن نقشه دشمنان شد و هنوز با گذشت بیش از ۱۴۰۰ سال از آن واقعه، امروز اسلام در جهان می درخشد و طرفداران زیادی دارد. این مهم محقق نشد مگر با مجاهدت ام المؤمنین حضرت خدیجه کبری (س) نخستین مجاهد و رزمنده اقتصادی اسلام.

پی نوشت ها

۱ عبدالملک بن هشام بن أیوب الحمیری المعافری أبو محمد الوفاة: ۲۱۳ ه، السیرة النبویة ج ۲ ص ۸- دار النشر: دار الجیل بیروت ۱۴۱۱ ، الطبعة : الأولی ، تحقیق : طه عبد الرءوف سعد. أبی جعفر محمد بن جریر الطبری الوفاة: ۳۱۰ ه، تاریخ الطبری ج ۱ ص ۵۲۱- دار النشر : دار الکتب العلمیة – بیروت.

۲ محمد محمد اشتهادری. حضرت خدیجه همسر پیامبر اسطوره ایثار و مقاومت ص ۴۳ تا ۵۳- انتشارات نبوی. تهران. چاپ دوم ۱۳۸۴ شمسی.

۳ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (وفات: ۱۱۱۰ ق). بحار الأنوار ج۱۶ ص ۷۱- ناشر: دار إحیاء التراث العربی. بیروت. سال چاپ: ۱۴۰۳ ق. نوبت چاپ: دوم.

۴ کوفی، فرات بن ابراهیم (وفات: ۳۰۷ ق). تفسیر فرات الکوفی ص ۵۶۹- ناشر: مؤسسة الطبع و النشر فی وزارة الإرشاد الإسلامی. تهران. سال چاپ: ۱۴۱۰ ق. نوبت چاپ: اول.

۵ ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی (وفات: ۵۸۸ ق). مناقب آل أبی طالب علیهم السلام ج ۳ ص ۹۹- ناشر: علامه. قم. سال چاپ: ۱۳۷۹ ق. نوبت چاپ: اول.

۶ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (وفات: ۱۱۱۰ ق). بحار الأنوار ج ۱۶ ص ۶۳- ناشر: دار إحیاء التراث العربی. بیروت. سال چاپ: ۱۴۰۳ ق. نوبت چاپ: دوم.

۷ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (وفات: ۱۱۱۰ ق). بحار الأنوار ج ۴۳ ص ۱۳۱- ناشر: دار إحیاء التراث العربی. بیروت. سال چاپ: ۱۴۰۳ ق. نوبت چاپ: دوم.

۸ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (وفات: ۱۱۱۰ ق). بحار الأنوار ج ۱۶ ص ۱۱- ناشر: دار إحیاء التراث العربی. بیروت. سال چاپ: ۱۴۰۳ ق. نوبت چاپ: دوم.

۹ امین الاسلام طبرسی (وفات: ۵۴۸ ق). إعلام الوری بأعلام الهدی ص ۵۰- ناشر: اسلامیه، تهران. سال چاپ: ۱۳۹۰ ق. نوبت چاپ: سوم.

۱۰ علامه مجلسی (وفات: ۱۱۱۱ ق). بحار الأنوار ج ۳۵ ص ۹۱- ناشر: مؤسسة الوفاء. بیروت. سال چاپ: ۱۴۰۴ ق.

۱۱ أحمد بن أبی یعقوب بن جعفر بن وهب بن واضح الیعقوبی. الوفاة: ۲۹۲ ه، تاریخ الیعقوبی ج ۲ ص ۳۱- دار النشر: دار صادر، بیروت.

انتهای پیام/