به گزارش خبرنگارمهر، کتاب «بررسی منشور اخلاق دوستی، محبت و برادری در راستای وحدت امت اسلامی» نوشته فردین احمدی اثری است که به بررسی رابطه محبت خدا به بندگان، محبت بندگان به خداوند و محبت مومنان نسبت به یکدیگر پرداخته است. به مناسبت هفته وحدت بخش کوتاهی از این اثر را مرورو می کنیم؛

«قولوا ءامنا بالله و ما أنزل إلینا و ما أنزل إلی إبراهیم و إسماعیل و إسحاق و یعقوب و الأسباط و ما أوتی موسی و عیسی و ما أوتی النبیون من ربهم لا نفرق بین أحد منهم و نحن له مسلمون» اسلام در سایه وحدت انبیا است و مؤمنان نیز با یکدیگر باید پیوند اخوت و برادری داشته باشند «إ نما المؤمنون إ خوة»

«اخوت» معنایی است که هم می تواند طبیعی باشد و هم اعتباری؛ انسانی که بامعرفت و تکاپوی علمی به مقام معنا رسیده باشد، می تواند با انسانی دیگر که به همان معنا رسیده است، به وحدت عالی نائل گردد و فقط این دو انسان معنوی هستند که می توانند حقیقت وحدت عالی و ضرورت و ارزش آن را احساس نمایند. پیامبر اسلام این گونه مأمور دعوت اهل کتاب به وحدت با مسلمانان بود: «قل یا أ هل الکتاب تعالوا إ لی کلمة سواء بیننا وبینکم أ لا نعبد إ لا الله ولا نشرک به شیئا ولا یتخذ بعضنا بعضا أ ربابا من دون الله فإ ن تولوا فقولوا اشهدوا بأ نا مسلمون».

اتحاد ملی در اندیشه امام خمینی (ره) از مباحث اندیشه سیاسی ایشان محسوب شده و به عنوان معیار و راز و رمز موفقیت ارزیابی شده است؛ بنابراین حفظ وحدت، ضرورت راهبردی جامعه ماست و مسئولیتی سترگ و الهی و در نزد خدا والاترین ارزش و عمل صالح است.وجه مشترک تمامی موضع گیری های هدایت گرانه امام خمینی (ره) قبل و بعد از انقلاب درک تکلیف الهی و عمل به آن و وحدت بر حول محور آن بوده است.حضرت امام خمینی (ره) وحدت را از سنخ رحمت دانسته است و عقیده دارد که این رحمت باید ادامه پیدا کند.

وحدت و همبستگی ملی عبارت است از احساسات تعلق خاطر مشترک و احساس تعهد مشترک افراد به اجتماع یا آن مای بزرگی که به افراد، هویت جمعی می دهد.در خصوص ایران با توجه به صدمات جنگ تحمیلی، فشارها و محدودیت های حاصل از تحریم های اقتصادی و لزوم ترمیم خسارت ها و رهایی از توسعه نیافتگی، یکدلی و همبستگی مسلمانان ضرورتی تام و تمام دارد، به دیگر سخن توسعه همه جانبه ایران در داخل و خارج از کشور به یکپارچگی همه اقوام و گروه ها و شهروندان محتاج است و هر نوع تلاش و اقدام که دانسته و ندانسته به گسست قومی، نژادی و مذهبی می انجامد ضربه ای بر وحدت و همبستگی ملی و توسعه آن خواهد بود.

در حقیقت این وحدت و همبستگی رمز پایداری و پویایی اسلام، رمز پایداری امنیت و پیشرفت و استقلال کشور است و بر ماست که عمق مخاطرات را دریابیم و با بهره بردن از آموزه های دینی و اخلاقی رمز ماندگاری و بالندگی ملت خویش را برای همیشه پاس بداریم.از لوازم استقرار وحدت برای رهبری جامعه اهتمام بیش ازپیش به خودسازی و تعمیق اخلاق و ارزش های معنوی در زندگی خود و جامعه پیرامون است.از مشترکات ادیان توحیدی، تأکید بر ارزش های اخلاقی و تزکیه گفتار و رفتار است؛ ازاین رو، اخلاق می تواند نزدیک ترین ساحت ادیان به همدیگر برای گفت وگو باشد. اخلاق محبت و عشق، جزء انواع اخلاق حداکثری است درنتیجه دعوت به اخلاق حداکثری می تواند ضامن تحقق اخلاق حداقلی باشد.

از منظر نهج البلاغه، اخلاق و اعتقادات به دلیل رابطه متقابل صفات نفسانی و عقاید انسانی، بر یکدیگر مؤثرند. اصل اعتقادی توحید اثبات می کند که جهان دارای شعور و حرکت به سمت کمال و خوبی است

ابعاد وجودی انسان (اعتقادات، صفات نفسانی، رفتار) در یکدیگر تأثیر می گذارند و صفات نفسانی از اعتقادات و اندیشه تأثیر می پذیرند.اعتقاد بر اخلاق و عمل اثر می گذارد و اخلاق و عمل نیز به نوبه خود بر اعتقاد اثر می گذارند. معنویت یا مادیت اخلاقی و عملی کاملا در اعتقاد مؤثر است و بالعکس، اعتقاد مادی یا غیرمادی نیز در اخلاق و عمل مؤثر واقع می شود. برای اعتقاد محکم و استوار داشتن باید فضای مساعد اخلاقی و عملی نیز فراهم آورد. برای مثال، اعتقاد الهی در فضای مساعد اخلاقی و عملی معنوی، استحکام یافته و پایدار می ماند. در غیر این صورت، مادیت اخلاقی به تدریج آن را مضمحل و فرسوده می سازد. اعتقاد مادی و غیر الهی نیز نمی تواند با اخلاق و عمل معنوی سازگار باشد و دیر یا زود، اخلاق و عمل معنوی، اعتقادی همسو با خود را تحقق می بخشد و یا بالعکس ، اعتقاد مادی، اخلاق و عمل مادی موافق و سازگار با خود را تحقق خواهد بخشید و سبب از بین رفتن خلق و فعل معنوی خواهد شد.

عمل اخلاقی باید متصف به اخلاص و حسن فاعلی باشد تا ارزشمند شود. محوریت خداوند در اخلاق، باعث رشد فضایل و وحدت در جامعه توحیدی می شود. اخلاق در فضای دینی و اعتقادی، قابلیت رشد و تحقق حداکثری دارد و اعتقادات، پایه مستحکمی برای اخلاق در جنبه های مختلف انگیزشی، تعریف، هدف و ضمانت اجرایی است.ملتی که از روابط حسنه فیما بین برخوردار باشد و در روابط آن ملت، دوستی و محبت جای دشمنی و عداوت را گرفته باشد، همبستگی ملی خود را به رخ دیگران می کشد. محبت یکی از مهم ترین اخلاقیاتی است که با توجه به گفته امامان معصوم (ع) اساس دین است. به عبارت دیگر دین با استناد به آیات و روایات چیزی غیر از محبت نیست و محبت نیز جز با اطاعت و امتثال دستورات خداوند که در قالب دین ارائه شده است، میسر نمی گردد. امام علی علیه السلام اسلام را دینی می داند که ستون هایش بر محبت استوارشده است: «و اقام دعائمه علی محبته ؛ این اسلام، دین خداوند است که آن را برای خود برگزیده است و ستون هایش را بر محبت خویش استوار ساخته است …».

امام علی ع می فرمایند: اسلام دین خداست که آن را برای خود برگزیده و زیر نظر عنایت خود آن را پرورش و گسترش داده و برای تبلیغ آن بهترین آفریدگانش را انتخاب کرده و پایه های آن را بر اساس محبت خویش برپا داشته است، همه دین ها را باعزت اسلام خوار ساخته و ملت ها را با بلند داشتن آن پست گردانیده و با اکرام آن دشمنانش را تحقیر کرده. خداوند در رابطه با محبت و عزت مسلمین می فرماید: «فسوف یأتی الله بقوم یحبهم و یحبونه أذلة علی المؤمنین أعزة علی الکافرین». محبت پیونددهنده انسان باخدا و دیگر انسان هاست؛ پیوندی که از روی عشق و محبت به اجرای دستورات و فرمان ها محبوب می انجامد. «و أن الله سبحانه قدا متن … من کل خطر» حضرت علی مردم زمان خود را بیشتر ترغیب می فرماید که باهم انس بگیرند و الفت و دوستی را در میان خودشان برقرار سازند و مهم ترین نعمتی که در ارزشمندی کسی را توان آن نیست که بهایی برایش تعیین کند و خداوند به علت آن بر جامعه منت گذارده است. نعمت اتحاد محبت و الفت است به علت منافع عظیم و دفع ضررهای فراوانی که در آن وجود دارد و دلیل اینکه هیچ کس از عهده ی ارزشیابی این نعمت برنمی آید، آن است که این نعمت از هر بهایی باارزش تر و از هر عظمتی برتر است.

حضرت علی می فرمایند: بدانید که بندگان خدا، حافظان علم او هستند آنچه را که باید نگهداری شود نگهداری می کنند و چشمه های دانش الهی را به جریان می اندازند برای کمک به یکدیگر باهم ارتباط دارند و بامحبت و دوستی همدیگر را دیدار می کنند و به وسیله جام های علم و معرفت قلوب یکدیگر را آبیاری می نمایند. اهمیت موضوع محبت آنگاه بیشتر نمایان می شود که بدانیم اگر خداوند محبت و عشق به خود را در انسان ها قرار نمی داد، انسان مهم ترین ابزار خود برای رسیدن به کمال وجودی را از دست می داد. آن هایی که اعمال و رفتارشان برمدار محبت و رضای محبوب حقیقی دور می زند، در پی زیبایی های دنیایی و حتی لذایذ بهشتی نیستند و تنها به این می اندیشند که محبوب چه چیز را دوست دارد و چه چیز را دوست ندارد تا مطابق میل او، عملی را انجام دهند و یا از آن دوری کنند.

کتاب «بررسی منشور اخلاق دوستی، محبت و برادری در راستای وحدت امت اسلامی» نوشته فردین احمدی در ۸۰ صفحه توسط انتشارات نظری در مهرماه ۱۳۹۷ منتشر شده است.