ابعاد گسترده عدل در قرآن ، عدالت در اسلام
عدل در قرآن، آنجا که به توحید یا معاد مربوط میشود، به نگرش انسان به هستی و آفرینش، شکل خاص می دهد و به عبارت دیگر، نوعی «جهانبینی» است؛ آنجا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط میشود یک «مقیاس و معیار» قانونشناسی است و به عبارت دیگر، جای پایی است برای عقل که در ردیف کتاب و سنت قرار گیرد و جزء منابع فقه و استنباط به شمار آید.
فصل دوّم: جایگاه و اهمیت عدالت | ۲
گستره ی دامنه عدالت
از قانونگذاری و تنظیم روابط حقوقی گرفته تا سیاست، اقتصاد، روابط اجتماعی و حتی روابط افراد درون یک خانواده، مجال گستردهای برای کاربست عدالت است. لذا قوانین و هنجارهای یک جامعه باید عادلانه باشد؛ چنانکه قانونگذار و نیز مجری قانون باید عادل باشند.
در یک نظام اجتماعی عادلانه، انتظار میرود که نه تنها نهادهای رسمی جامعه، یعنی دولت و قانون عادلانه باشند، بلکه مناصب اجتماعی و سیاسی نیز عادلانه توزیع شوند. از سوی دیگر، بار مسئولیتها، وظایف و دشواریهای زندگی اجتماعی باید منصفانه و عادلانه میان افراد توزیع شده باشد.
در حوزه قضاء و دادرسی نیز مبحث عدالت، جایگاه رفیعی دارد؛ چنانکه در حوزه فرهنگ و آموزش و بهداشت نیز سخن از سهمبری عادلانه افراد از این عرصه ها در میان است.
از حریم عمومی و ظرف اجتماع که فارغ شویم، در حوزه خصوصی نیز مبحث عدالت به طور جدی مطرح است. فیلسوفان و عالمان اخلاق، همواره از فضیلت عدالت به منزله برترین یا یکی از برجستهترین فضایل اخلاقی بحث کردهاند.[١]
ابعاد گسترده عدل در قرآن
استاد شهید مرتضی مطهری مینویسد:
... در قرآن، از توحید گرفته تا معاد و از نبوت گرفته، حتی تا امامت و زعامت و از آرمانهای فردی گرفته تا هدفهای اجتماعی، همه بر محور عدل استوار شده است. عدل در قرآن، همدوش توحید، رکن معاد، هدف تشریع نبوت، فلسفه زعامت و امامت، معیار کمال فرد و مقیاس سلامت اجتماع است.
عدل در قرآن، آنجا که به توحید یا معاد مربوط میشود، به نگرش انسان به هستی و آفرینش، شکل خاص می دهد و به عبارت دیگر، نوعی «جهانبینی» است؛ آنجا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط میشود یک «مقیاس و معیار» قانونشناسی است و به عبارت دیگر، جای پایی است برای عقل که در ردیف کتاب و سنت قرار گیرد و جزء منابع فقه و استنباط به شمار آید. آنجا که به امامت و رهبری مربوط میشود، یک «شایستگی» است، آنجا که پای اخلاق به میان می آید، آرمانی انسانی است و آنجا که به اجتماع کشیده میشود یک «مسئولیت» است... .[٢]
در تشریع و قانونگذاری، شهید مطهری می گوید:
«عدل تشریعی» یعنی اینکه در نظام جعل و وضع و تشریع قوانین، همواره اصل عدل، رعایت شده و میشود، نیز صریحاً مورد توجه قرار گرفته است.
در قرآن کریم تصریح شده که حکمت بعثت و ارسال رسل این است که عدل و قسط بر نظام زندگانی بشر حاکم باشد:
«لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ»؛[٣]
«همانا فرستادگان خویش را با دلایل روشن فرستادیم و همراه آنان کتاب و مقیاس (قانون) فرستادیم تا مردم بدین وسیله عدل بپادارند.
بدیهی است که برقراری اصل عدل در نظامات اجتماعی، موقوف به این است که اولاً: نظام تشریعی و قانونی، نظامی عادلانه باشد و ثانیاً: عملاً به مرحله اجرا در آید. علاوه بر این اصل کلی که قرآن در مورد همه پیامبران بیان کرده است، در مورد نظام تشریعی اسلامی می گوید:
«قُلْ أَمَرَ رَبِّی بِالْقِسْطِ»[٤] یا در مورد برخی دستورها می فرماید: «ذَلِکُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللهِ».[٥]
فاصله ما تا عدالت
در انقلاب اسلامی و از زبان مسئولان جمهوری اسلامی، عدالت، ارزش مطلق است، چنانکه آیة الله خامنه ای می گوید:
«در انقلاب اسلامی ما ـ که یک حرکت دینی بود ـ به طور طبیعی عدالت جایگاه ممتازی داشت و دارد در شعارهای مردمی، در قانون اساسی، در بیانات امام راحل، در گفتمانهای موضعی و در زمانهای مختلف و به مناسبتهای مختلف که جمهوری اسلامی مطرح کرده، این جایگاه ممتاز دیده میشود. فرض کنید در دوران دفاع مقدس که هی می آمدند فشار می آوردند و شعار صلح را مطرح میکردند برای اینکه جمهوری اسلامی را از میدان خارج کنند، آنجا جمهوری اسلامی شعار «صلح عادلانه» را مطرح کرد. خب صلح یک ارزش مطلق نیست، یک ارزش نسبی است؛ یک جایی صلح خوب است، یک جایی صلح بد است، جنگ خوب است.
اما عدالت این جور نیست، عدالت یک ارش مطلق است؛ هیچجا نداریم که عدالت بد باشد. خب، در جمهوری اسلامی این وضعیت وجود داشته، [عدالت] سرلوحه دغدغه های نظام، از اول انقلاب بوده؛ در بخش اجرای عدالت، انصافاً کارهای زیادی هم انجام گرفته؛ لیکن راضیکننده نیست... آن چیزی که ما نیاز داریم، آن چیزی که ما دنبالش هستیم، عدالت حداکثری است؛ نه صرفاً در یک حد قابل قبول؛ نه، ما دنبال عدالت حداکثری هستیم، ما میخواهیم ظلم در جامعه نباشد. تا این مرحله خیلی فاصله داریم. بنابراین، برای این باید تلاش کرد».[٦]
عدالت نیاز دیروز و امروز و فردا
در سخنان مقام معظم رهبری ـ مدظله العالی ـ آمده است:
«... احساس میکنم در کشور ظرفیت انسانی گستردهای برای پیگیری و به سرانجام رساندن این بحث مهم ـ یعنی بحث عدالت ـ وجود دارد. صاحبنظرانی هم که در این جلسه حضور ندارند، از نظر ما شرکای این بحثاند. حتماً در سرتاسر کشور، در دانشگاه ها، در حوزه ها در پژوهشگاه های گستردهای که خوشبختانه در کشور وجود دارد، هستند کسانی از صاحب نظران که در این مقوله در این بحث یا تحقیقاتی دارند یا آماده هستند که تحقیقاتی را انجام دهند. ما آنها را در این بحث شریک میدانیم... .
بحث عدالت بایستی به یک گفتمان نخبگانی تبدیل شود. باید این مسئله را دنبال کنیم و پیگیری این بحث را رها نکنیم؛ چون زمینه ها خیلی زیاد است، نیاز خیلی شدید است... امروز که ما به بحث عدالت می پرزدازیم... به این دلیل است که میخواهیم گفتمان عدالت، یک گفتمان زنده و همواره حاضر در صحنه باشد. در میان نخبگان، در میان مسئولان در میان مردم بهخصوص در بین نسلهای تازه، باید عنوان عدالت و مسئله عدالت، به عنوان یک مسئله اصلی به طور دائم مطرح باشد.[٧]
شمول عدالت
اسلام در تعمیم و شمول عدالت، آنقدر تأکید دارد که دستور می دهد باید اجرا شود در هر جا، در هر حال، بر هر کس و در هر لحظه.
مثلاً قرآن کریم می فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید برای خدا قیام کنید و به عدل گواهی دهید و دشمنی با یکدیگر شما را وادار نکند که عدالت نورزید. عدالت ورزید که آن به تقوا نزدیکتر است و از خدا بترسید، همانا خدا به هرکاری که میکنید آگاه است».[٨]
امام علی(ع) به فرزندش امام حسین(ع) چنین وصیت میفرماید: «تو را سفارش میکنم به تقوا داشتن از خدا در روزگار توانگری و تهیدستی... و به رعایت عدالت با دوست و دشمن».[٩]
عدالت، فراتر از انسان
اجرای عدالت به قدری مهم است که بر اساس پاره ای از نصوص دینی معتقدیم، حیوانات نیز اگر ظلم کنند، مورد تقاص و بازخواست قرار میگیرند، ابوذر غفاری می گوید: روزی در محضر رسول خدا(ص) بودم که دو بُز به همدیگر شاخ زدند، حضرت فرمود: آیا می دانید چرا این دو بز به هم شاخ زدند؟ اصحاب گفتند: نمیدانیم. حضرت فرمود: «اگر شما نمیدانید ولی خدای تعالی میداند و در آخرت، میان اینها داوری خواهد کرد».[١٠]
در حدیث دیگر آمده: «خداوند تمام این جنبندگان را در قیامت بر میانگیزاند و قصاص بعضی را از بعضی دیگر میگیرد حتی از حیوان شاخ داری که بی جهت به حیوان بی شاخ، زده است».[١١]
در شرح آیه شریفه «وَإِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ»[١٢] بسیاری از مفسران گفتهاند: منظور آن است که در قیامت حیوانات وحشی را محشور کنند برای اجرای عدالت.[١٣]
حتی با یهودیها
پیامبر خدا(ص) فرمود: «پروردگارم، مرا از ستم کردن بازداشته است؛ چه در حق هم پیمان و اهل ذمه و چه در حق هر کس دیگر».[١٤]
مردی یهوی به نام «جریجره» که چند دیناری از پیامبر خدا(ص) طلبکار بود از ایشان تقاضای پرداخت آن را کرد.
پیامبر(ص) به او فرمود: «ای یهودی، اکنون چیزی ندارم به تو بدهم».
یهودی گفت: ای محمد از تو جدا نمیشوم تا بپردازی.
فرمود: «پس با تو می نشینم».
حضرت نشست و در همان جا نماز ظهر، عصر، مغرب و عشا و نماز صبح روز بعد را خواند و یاران پیامبر(ص) یهودی را تهدید میکردند و می ترساندند. پیامبر(ص) وقتی متوجه شد، فرمود: «با او چه کار دارید؟»
گفتند: یا رسول الله یک یهودی شما را حبس کرده است.؟!
پیامبر خدا(ص) فرمود: «پروردگارم مرا از ظلم بازداشته چه در حق معاهَد و چه دیگری».
هنگامی که آن روز به پایان رسید، یهودی بسیار تحت تأثیر قرار گرفت، شهادتین بر زبان جاری کرد و ایمان آورد و گفت: نیمی از دارایی ام در راه خدا باشد به خدا سوگند من این کار را با تو نکردم جز برای آنکه بدانم ویژگیهای بیان شده در تورات را داری یا نه. که آن ویژگی ها چنین اند: محمد بن عبدالله که در مکه مبعوث می شود و به مدینه هجرت می کند و فرمانرواییاش تا شام پیش می رود نه تند و خشن است نه در کوچه و بازار فریاد می زند و نه دشنام و ناسزا می گوید.
به این دلیل، مسلمان شدم و شهادتین میدهم به یکتایی خدا و رسالت تو، این دارایی من است پس به هرگونه که خدا میخواهد خرج کن. (آن یهودی هم مرد ثروتمندی بود).[١٥]
عدالت، اخلاقی است فرااسلامی، یعنی از اخلاق انسانیت فرد موحد قلمداد می شود نظیر صله رحم، یا ردِّ امانت که فراتر از جامعه مسلمانان است از طرفی مبنای عدالت، برابری اولیه همه آدمیان است پیامبر(ص) می فرماید: «النّاسُ سِوَاءٌ کَأسنانِ المِشْطِ» همه مردم برابرند، بهسان دندانه های شانه».[١٦]
کسانی که از عدالت دم میزنند ولی به گونه دیگر رفتار میکنند در قرآن کریم با عنوان «الغاوون» معرفی شده اند، و عذابشان بسی دشوار است و به رو در جنهم میافتند: «و جهنم را در نظر کافرانِ اغواگر آشکار کنند».[١٧] و در چند آیه بعد می فرماید: «آنها و کافران را سرنگون در جهنم اندازند».[١٨]
حضرت امام باقر(ع) در تفسیر آیه می فرماید: «این افرادِ مورد عذاب، قومی هستند که با زبانشان، عدلی را توصیف میکردند ولی در عمل، سراغ آن کار دیگر می رفتند».[١٩]
خودآزمایی
١- یک نظام اجتماعی عادلانه چگونه است؟
٢- «الغاوون» چه کسانی هستند؟
پی نوشت ها
[١]. احمد واعظی، نقد و بررسی نظریه های عدالت، ص٢٣ ـ ٢٤.
[٢]. عدل الهی، مرتضی مطهری، ص٣٧.
[٣]. حدید، آیه٢٥.
[٤]. اعراف، آیه٢٩.
[٥]. بقره، آیه٢٨٢.
[٦]. بیانات مقام معظم رهبری در دومین نشست اندیشه های راهبردی ٢٧/٢/١٣٩٠، گفتارهایی در عدالت اجتماعی، ج١، ص٢٧.
[٧]. گفتارهایی در عدالت اجتماعی، ج١، عادل پیغامی و همکاران، دانشگاه امام صادق(ع)، عبارت پشت جلد کتاب.
[٨]. مائده، آیه٨: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُونُواْ قَوَّامِینَ لِلّهِ شُهَدَاء بِالْقِسْطِ وَلاَ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَى أَلاَّ تَعْدِلُواْ اعْدِلُواْ هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى وَاتَّقُواْ اللهَ إِنَّ اللهَ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ».
[٩]. حرانی، تحفالعقول، ص٨٨: «أوصیكَ بِتَقَوَی اللهِ فِی الغِنَی وَ الفَقرِ... وَ بِالعَدلِ عَلَی الصِّدیقِ وَ العَدُوِّ».
[١٠]. طبرسی، مجمعالبیان، ج٤، ص٤٦١ و عروسیحویزی، تفسیر نورالثقلین، ج١، ص٧١٥: «... لکن الله یدری و سیقضی بینهما».
[١١]. همان: «إن الله یحشر هذه الأمم و یقص من بعضها لبعض حتی یتقص للجماء من القرناء».
[١٢]. تکویر، آیه٥.
[١٣]. ر.ک: شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج٤، ص١٢٩ و ج١٠، ص٢٨١؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج٤، ص٤٦١؛ سبزواری، إرشاد الأذهان الی تفسیر القرآن، ص٥٩١؛ طباطبائی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج٧، ص٧٣ ـ ٧٦، ذیل آیه شریفه ٥ در سوره تکویر؛ بحارالانوار، ج٦١، ص٨١ و طبرسی، جوامع المجامع، ج٦، ص٥٦٩.
[١٤]. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج٢، ص٦٧٨، ح٤٢٤٢؛ محمدی ری شهری، دانشنامه امام حسین(ع)، ج١٤، ص١٥٦، ح٣٩٤٩: «مَنَعَنِی رَبِّی أن أظلِمَ مُعاهِداً وَ لَا غَیرِه».
[١٥]. حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج٢، ص٦٧٨، ح٤٢٤٢؛ ابنعساکر، تاریخ دمشق، ج١، ص٢٨٤ و متقیهندی، کنزالعمال، ج١٢، ص٤٠٧، ح٣٥٤٤٣.
[١٦]. نهج الفصاحه، ص٦٣٥، ح٣١٤٩ و تاریخ یعقوبی، ج٢، ص١٠٠: «الناس سواء کأسنان المشط».
[١٧]. شعراء، آیه٩١: «وَبُرِّزَتِ الْجَحِیمُ لِلْغَاوِینَ».
[١٨]. همان، آیه٩٤: «فَکُبْکِبُوا فِیهَا هُمْ وَالْغَاوُونَ».
[١٩]. کلینی، الکافی، ج١، ص٤٧، ح٤؛ و ر.ک: بحرانی، تفسیر البرهان، ذیل آیات مذکور.
دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت
برچسب ها: عدل عدالت آیت الله ابراهیم امینی
اشتراک گذاری
مطالب مرتبط
مهربانی؛ فراتر از عدالت | از دیدگاه امام رضا، حاکم باید چگونه باشد؟
سیاست عادلانه چگونه است؟ | رابطه اعتدال و عدالت
ابهام در تفسیر عدالت؛ علت ستمگری ها
سخنان متفکران اسلامی درباره عدالت
عدالت در زبان شارع | انواع عدالت
عدل
عدالت در اسلام | ۱۸
زمینه های مشترک بین دولت و ملت برای اجرای عدالت
تحقق عدالت اجتماعی به جز از طریق ایجاد عدالت درونی در مدیران، ممکن نیست، زیرا شخص ضعیفالنفس و بیارادهای که از ایجاد اعتدال بین قوای نفسانی خود عاجز و از قدرت کنترل رفتار و تسلط بر خود، محروم است در گامنهادن در راه دشوار و پرفراز و نشیب عدالت اجتماعی نیز ناتوان است.
عدالت در اسلام | ۱۷
عدالت با حیوانات
اسلام برای صیانت از هر حقی، فقه و قانون دارد، ولی اصرار دارد که با اخلاق و گذشت و بزرگواری در روابط و برخوردهای اجتماعی، زندگی را روان و شیرین سازید، اگر بین زن و شوهر و سایر فامیل، فداکاری، گذشت و رفتاری اخلاقی باشد نیازی به دادگاه و اعمال قانون پیدا نمی شود و همچنین روابط سایر اقشار مردم با یکدیگر.
عدالت در اسلام | ۱۶
مهربانی؛ فراتر از عدالت | از دیدگاه امام رضا، حاکم باید چگونه باشد؟
در آن هنگام شخص دیگری که امام را میشناخت، وارد حمام شد. وقتی صحنه را مشاهده کرد بر سر آن نظامی فریاد زد: خودت را نابود کردی! آیا فرزند پیامبر خدا(ص) را به خدمت میگیری؟ مرد نظامی ـ که به شدت ترسیده بود ـ خود را به روی پاهای امام انداخت، میبوسید و با تضرع و پشیمانی عرض میکرد: ای زاده پیامبر! چرا آن وقتی که من آمرانه با شما سخن گفتم، شما از دستور سرپیچی نکردید تا چنین نشود؟
عدالت در اسلام | ۱۵
تفاوت های عدل و انصاف | عدالت درباره دشمن
اگر حضرت برای خود امتیازی قائل شده بود بیعدالتی و ستمی نبود، ولی سیره و مکتب آنان میآموزاند که این پنج معیار دنیوی، سبب بالا و یا پایین بودن مردم نمیشود و اگر هم کسی مقرب عندالله یا روسیاه است، به اعمال افراد مربوط است، نه به امتیازهای دنیوی. بهعلاوه اگر کسی در وادی معنویت قدمی برداشته مثلاً جبهه رفته یا عالم دینی شده باید مزدش را از خدا بخواهد، نه اینکه از مردم توقع احترام داشته باشد.
عدالت در اسلام | ۱۴
اهمیت عدالت
عدالت آن قدر ارجمند است که خداوند عادل می فرماید: «و خداوند هیچگاه هیچ ستمی را بر جهانیان نمی خواهد» و نه تنها هرگونه ستمی را مردود می شمارد، بلکه به پیامبرش دستور می دهد که کمترین میل و اعتمادی به ستمگران نداشته باشد...
عدالت در اسلام | ۱۳
تأثیر متقابل معنویت و عدالت
آیا انتظار اجرای عدالت از چنین تفکری، صحیح است؟ قطعاً جوانان متدین و خودساخته نیز کم نیستند، ولی قبله قلب بیشتر جوانان و مدیران کنونی، پول بیشتر و رفاه و التذاذ افزونتر شده است آن هم به هر قیمتی که فراهم آید، زیرا امروزه تنها ارج و ارزش عالی در جامعه ما همانا پول است و سایر ارزشها، یا در رتبه های بعدیاند و یا باید قربانی همین بت گردند!
عدالت در اسلام | ۱۲
شرایط اجرای عدالت | عوامل ضمانت اجرای قانون
سخن در این نیست که مردم، عدالت را نمی پسندند، نه هیچکس حتی دزدان و یا سران ستم که استعمارگران باشند نیز هنگام تقسیم غنائم در میان خودشان، به عدالت توصیه می کنند. پس همگان عدالت را دوست می دارند، ولی اکنون در روابط اجتماعی ما سازوکاری حاکم است که نتیجه اش همین حال و روزی است که مشاهده می شود.
عدالت در اسلام | ۱۱
انتظار مردم از دین اجتماعی
حکومت آن است که حضرت امیر به ابن عباس میگوید که «به قدر این کفشِ بی قیمت هم پیش من نیست»[١٢] آنکه هست؛ اقامه عدل است، آن چیزی که حضرت امیر ـ سلام الله علیه ـ و اولاد او می توانستند درصورتیکه فرصت بهشان بدهند، اقامه عدل را به آنطوری که خدای تبارک و تعالی رضا دارد انجام بدهند، اینها هستند، لکن فرصت نیافتند.
عدالت در اسلام | ۱۰
هدف از تأسیس حکومت
نظام اسلامی وقتی میتواند بر سر پا بایستد که از جهات گوناگون اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و... مستقل باشد. بنابراین، داشتن اقتصادی پویا و خودکفا شرط استقلال کشور است و چنین زمینه ای فراهم نمیگردد، مگر با روش عادلانه و دلسوزانه ی فرد فردِ جامعه، تنها خودسازی و عدالت است که میتواند مانع سودجوییها و منفعتطلبی افراد بهویژه سردمداران جامعه باشد.
عدالت در اسلام | ۹
پیامبر(ص) و تشکیل حکومت
به ناچار برای مردم حاکم و امیری، خوب یا حتی بد، ضروری و لازم است که در سایه حکومتش، مؤمن به عمل صالح بپردازد و کافر از منافع زندگیاش بهره مند گردد و مردم تا دم مرگ در آسایش باشند و فیء و بیت المال به وسیله او جمع آوری و با دشمن جنگ شود و راه ها امن گردد و به کمک او ضعیف از قوی، حقش را بگیرد و نیکوکاران در راحت و رفاه باشند و از شر بدکاران آسایش داشته باشند.
عدالت در اسلام | ۸
ابعاد گسترده عدل در قرآن
عدل در قرآن، آنجا که به توحید یا معاد مربوط میشود، به نگرش انسان به هستی و آفرینش، شکل خاص می دهد و به عبارت دیگر، نوعی «جهانبینی» است؛ آنجا که به نبوت و تشریع و قانون مربوط میشود یک «مقیاس و معیار» قانونشناسی است و به عبارت دیگر، جای پایی است برای عقل که در ردیف کتاب و سنت قرار گیرد و جزء منابع فقه و استنباط به شمار آید.
عدالت در اسلام | ۷
عدالت؛ سبب حیات و زندگی
باید همه فکر این معنا را بکنیم که رژیممان را رژیم اسلامی بکنیم. رژیم اسلامی به این است که این افرادی که در کار هستند، این افرادی که در این رژیم سر کار هستند، فرض کنید مشغول به خدمتگزاری هستند کارمندهای دولتی همه شان، هر کدام آنجا که کار می کنند، کارشان کار اسلامی باشد. این فکر نباشد که حالا که این اداره، آنجایش خراب است، خوب، بگذار اینجایش هم خراب باشد! حالا که آن آدم آنجا خلاف میکند، خوب، بگذار اینجا هم خلاف بکند. همه مکلفیم، همه ما.
عدالت در اسلام | ۶
سیاست عادلانه چگونه است؟ | رابطه اعتدال و عدالت
دو نامه از حضرت علی(ع) موجود است که حضرت، ضمن راهنماییها و سفارشها میفرماید: «در مواردی با صلابت و قاطعیت و شدت رفتار کن و در مواردی با نرمش؛ بدیهی است اگر حاکم همهجا و همیشه با نرمش رفتار کند، مردم به اوامر او، گوش نمیدهند و اگر همیشه با شدت و خشونت رفتار کند، ملت آزرده میگردد.
عدالت در اسلام | ۵
مقبولیت تبعیض ها
بسیاری، عدل را به مساوات معنا کرده اند. این معنا از روایات هم استفاده میشود، ولی نه همه جا، بلکه در موارد خاصی رعایت عدالت به رعایت مساوات است؛ مثلاً در تقسیم بیت المال که کار زمامداران است و یا قضاوت بین متخاصمین که کار قاضیان است و سایر داوریها، ولی در مواردی رفتار یکسان، ظلم و غیرمعقول است
عدالت در اسلام | ۴
مصادیق و حیطه های عدالت اجتماعی
گاهی نظر روایات به تبیین عدالت فقهی است که در «شاهد» یا «امام جماعت» لازم است و آن ملکه ای است که مانع ارتکاب کبیره و اصرار بر صغیره میگردد. عدالت به این معنا صفت و خصلت نیکویی است مثل تقوا، اخلاص، ورع و عفت و گاهی نظر روایات به عدالت اجتماعی یا حکومتی است که همین قسم، محل بحث ماست.
عدالت در اسلام | ۳
ابهام در تفسیر عدالت؛ علت ستمگری ها
به نظر ما عدالت یک مفهوم عقلانی است و با عقل میتوان به بررسی و ارزیابی آن پرداخت. قرآن، تعریفی از این اصطلاح ارائه نمیدهد و با این کار و در واقع، عدالت را یک مفهوم انسانی تلقی میکند که برای قوه عقلانی بشر قابل وصول است و در هیچ جای قرآن نیامده که عدل چیست، ولی در موارد متعدد دستور رفتار عادلانه را به بشر صادر نموده و این دلیل آن است که بشر با عقل خویش قوه تمیز عدالت از ظلم را دارد.
عدالت در اسلام | ۲
سخنان متفکران اسلامی درباره عدالت
عادل کسی است که به راستی و درستی به وظایف قانونی خود عمل کند و از افراط و تفریط بپرهیزد تا ضمن تمتع از حقوق حقه خود، کسی در اثر اعمال خودسرانه او از حقوق قانونی خویش محروم نشود.
عدالت در اسلام | ۱
عدالت در زبان شارع | انواع عدالت
یکی از صفات حق تعالی، عدل است که هم در دنیا و هم در مقام پاداش و جزا در آخرت، با آفریدگان به عدالت رفتار میکند و احکامش هم عادلانه است. همچنین در پیامبر و امام و جانشینانشان عدالت را شرط میدانیم و عدل را جزء اصول مذهب می شماریم.
- |
- اهداف
- |
- تماس با ما
- |
- درباره ما
- |
- پیوندها
- |
- جستجو
- |
- عضویت برای دریافت مطالب
- |
- RSS
نشانی: تهران، خیابان جمهوری اسلامی، مسجد هدایت، دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی | شماره تلفن: ٠٢١٣٣٩٥٩٨١٧ - ٠٢١٣٣٩٠٧٠٢٤ - ۰۹۳۵۱۳۰۹۴۹۳
نشانی سایت: hedayatgar.ir, hedayatgar.com, hedayatgar.org
نشانی ایمیل سایت: info@hedayatgar.ir
تمام حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به هدایتگر است و استفاده از مطالب صرفا با ذکر منبع بلامانع است.https://hedayatgar.ir/fa/services/15/298
https://hedayatgar.ir/fa/news/6475/%D8%A7%D8%A8%D8%B9%D8%A7%D8%AF-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%B9%D8%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «ابعاد گسترده عدل در قرآن ، عدالت در اسلام» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.