<span class="text danger">چهل</span> نظریه و رهنمود از دانشمند و حکیم بزرگ جهانیان <a href="/fa/dashboard/ ir/حضرت امام حسن مجتبی سلام الله علیه" class="text info">حضرت امام حسن مجتبی سلام الله علیه</a> در رابطه با مسائل علوم انسانی
چهل حدیث از امام حسن مجتبی علیه السلام
۱- لا أدب لمن لا عقل له .
آن را که خرد نیست، ادب نیست .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۱ / ۶
۲- لما سأله أبوه عن الشح : أن تری ما فی یدیک شرفا وما أنفقت تلفا .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به پرسش پدرش از او درباره تنگ چشمی : تنگ چشمی آن است که آنچه را داری مایه شرافت پنداری و آنچه را انفاق کنی ، تلف شده و بر باد رفته انگاری .
وسائل الشیعه : ۱۶ / ۵۳۹ / ۱ .
۳- وقد سئل عن الجبن : الجرأة علی الصدیق ، والنکول عن العدو .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به این پرسش که : بزدلی چیست ؟ : دلیری در برابر دوست و گریختن از برابر دشمن .
۴- لما سأله أبوه عن تفسیر الجهل : سرعه الوثوب علی الفرصة قبل الاستمکان منها ، والامتناع عن الجواب .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به پرسش پدرش از تفسیر نادانی : زود پریدن روی فرصت پیش از آن که آن را کاملا به دست آوری و خودداری کردن از جواب .
معانی الأخبار : ۴۰۱ / ۶۲
۵- وقد سئل عن الحلم : کظم الغیظ وملک النفس .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به پرسش از معنای بردباری : (بردباری) فرو خوردن خشم و خویشتنداری است .
۶- من عبد الله عبد الله له کل شیء .
هر که خدا را بندگی کند خداوند همه اشیاء را بنده او گرداند .
تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۰۸
۷- ما فتح الله عز و جل علی أحد باب مسألة فخزن عنه باب الإجابة .
خداوند عز و جل باب مسألت (و دعا) را به روی هیچ کس نگشود ، که باب اجابت را به روی او بسته باشد .
۸- أنا الضامن لمن لم یهجس فی قلبه إلا الرضا أن یدعو الله فیستجاب له .
کسی که در دلش هوایی جز خشنودی (خدا) خطور نکند ، من ضمانت می کنم که خداوند دعایش را مستجاب کند .
بحارالانوار : ۲۵/۳۵۱/۴۳
۹- من قرأ القرآن کانت له دعوة مجابة إما معجلة و إما مؤجلة .
کسی که قرآن بخواند ، یک دعای مستجاب شده دارد ، دیر مستجاب شود ، یا زود .
بحارالانوار : / ۹۳ / ۳۱۳ / ۱۷
۱۰- من اتکل علی حسن الاختیار من الله ، لم یتمن أ نه فی غیر الحال التی اختارها الله له .
هرکه به حسن انتخاب خداوند تکیه کند ، جز آن وضعی را که خدا برایش برگزیده است ، آرزوی داشتن وضعی دیگر نکند .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۰۶ / ۶
۱۱- کیف یکون المؤمن مؤمنا وهو یسخط قسمة ویحقر منزلته والحاکم علیه الله ؟ !
مؤمن چگونه می تواند مؤمن باشد در حالی که از قسمت خود ناخشنود باشد و منزلت و وضعیت خود را ناچیز شمارد با آن که که حاکم بر او (و تعیین کننده سرنوشتش) خداست ؟.
بحارالانوار : ۴۳ / ۳۵۱ / ۲۵
۱۲- ما نقصت زکاة من مال قط .
زکات ، هرگز چیزی را از ثروت کم نمی کند .
بحارالانوار : ۹۶ / ۲۳ / ۵۶
۱۳- لرجل جاء إلیه یستشیره فی تزویج ابنته : زوجها من رجل تقی ، فإنه إن أحبها أکرمها وإن أبغضها لم یظلمها .
امام حسن علیه السلام خطاب به مردی که با ایشان در باره ازدواج دختر خود مشورت کرد : او را به مردی باتقوا شوهر ده ؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی کند .
مکارم الأخلاق : ۱ / ۴۴۶ / ۱۵۳۴
۱۴- إن المسألة لا تحل إلا فی إحدی ثلاث : دم مفجع ، أو دین مقرح ، أو فقر مدقع .
درخواست کردن روا نیست مگر در یکی از این سه جا : خون بهای سنگین ، یا بدهکاری توانفرسا ویا فقر کشنده.
۱۵- الإعطاء قبل السؤال من أکبر السؤدد .
بخشیدن پیش از طلب کردن (کسی) از بزرگترین سروری است .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۳ / ۷
۱۶- وقد سئل عن الشجاعة : مواقفة الأقران ، والصبر عند الطعان .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به این سؤال که شجاعت چیست ؟ : ایستادگی در برابر هماوردان و پایداری در نبرد .
تحف العقول : ۲۲۶
۱۷- فی جواب رجل قال له : إنی من شیعتکم : یا عبد الله ، إن کنت لنا فی أوامرنا و زواجرنا مطیعا فقد صدقت ، وإن کنت بخلاف ذلک فلا تزد فی ذنوبک بدعواک مرتبة شریفة لست من أهلها ، لا تقل : أنا من شیعتکم ، ولکن قل : أنا من موالیکم ومحبیکم ومعادی أعدائکم ، وأنت فی خیر وإلی خیر .
امام حسن علیه السلام در جواب مردی که عرض کرد : من از شیعیان شما هستم : ای بنده خدا ! اگر مطیع اوامر و نواهی ما باشی ، راست می گویی ، ولی اگر چنین نباشی ، پس با ادعای منزلت والایی که تو اهل آن نیستی ، بر گناهانت میفزای . مگو : من از شیعیان شما هستم ، بلکه بگو : من از دوستداران شما و دشمن دشمنان شما هستم . در این صورت ، تو آدم خوبی هستی و به خوبی گرایش داری .
تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۰۶
۱۸- قد أکثر من الهیبه الصامت .
آدم خموش ، بسیار پر هیبت است .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۳ / ۷
۱۹- نعم العون الصمت فی مواطن کثیرة وإن کنت فصیحا .
در بسیاری جاها ، چه یاور نیکویی است ، خاموشی ؛ هر چند که سخنور باشی .
معانی الأخبار : ۴۰۱ / ۶۲
۲۰- المصائب مفاتیح الأجر .
مصیبتها ، کلیدهای اجرند .
أعلام الدین : ۲۹۷
۲۱- صاحب الناس مثل ما تحب أن یصاحبوک به .
با مردم آن گونه رفتار کن که دوست داری با تو رفتار کنند .
أعلام الدین : ۲۹۷
۲۲- بالعقل تدرک الداران جمیعا ، ومن حرم من العقل حرمهما جمیعا .
با خرد است که هر دو سرا به دست می آید و هر که از خرد محروم باشد ، از هر دو سرا محروم شود .
کشف الغمه : ۲ / ۱۹۷
۲۳- لما سئل عن العقل : التجرع للغصة حتی تنال الفرصة .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به این سؤال که خرد چیست ؟ : جام اندوه را جرعه جرعه نوشیدن تا به دست آمدن فرصت .
معانی الأخبار : ۲۴۰ / ۱
۲۴- لما سأله أبوه علیه السلام عن العقل : حفظ قلبک ما استودعته .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به سؤال پدر بزرگوارش از او که خرد چیست ؟ : این که دلت آنچه را به او می سپاری ، نگه دارد .
معانی الأخبار : ۴۰۱ / ۶۲
۲۵- العادات قاهرات ، فمن اعتاد شیئا فی سره وخلواته ، فضحه فی علانیته وعند الملأ .
عادتها مقهور کننده اند . پس ، هر کس در نهان و خلوتهای خود به چیزی عادت کند ، همان چیز او را در آشکار و میان جمع رسوا سازد .
تنبیه الخواطر : ۲ / ۱۱۳
۲۶- الغفلة ترکک المسجد، وطاعتک المفسد .
غفلت آن است که مسجد (رفتن برای نماز) را ترک کنی و از شخص مفسد فرمان بری .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۵ / ۱۰
۲۷- إن الله عز و جل بمنه ورحمته لما فرض علیکم الفرائض لم یفرض علیکم لحاجة منه إلیه ، بل رحمة منه إلیکم (علیکم) لا إله إلا هو ، لیمیز الخبیث من الطیب ، ولیبتلی ما فی صدورکم ، ولیمحص ما فی قلوبکم .
خداوند عز و جل چون از روی کرم و رحمت خود فرایض را بر شما واجب ساخت ، نه بدان سبب بود که به شما نیاز داشت ، بلکه از سر مهر و رحمت آن خدای یگانه به شما بود ، تا ناپاک را از پاک جدا سازد و آنچه را در سینه های شماست ، بیازماید و آنچه را در دلهای شماست ، ناب و خالص گرداند .
بحارالانوار : ۲۳ / ۹۹ / ۳
۲۸- التفکر حیاة قلب البصیر .
اندیشیدن، مایه زنده دلی صاحب بصیرت است.
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۵ / ۱۱
۲۹- اوصیکم بتقوی الله وإدامة التفکر ؛ فإن التفکر أبو کل خیر وامه .
شما را به تقوای الهی و تداوم اندیشه سفارش می کنم ؛ زیرا که اندیشیدن پدر و مادر همه خوبیهاست .
تنبیه الخواطر : ۱ / ۵۲
۳۰- اعلم أن مروة القناعة والرضا أکثر من مروة الإعطاء .
بدان ، که مردانگی قناعت و خرسندی ، بیش از جوانمردی بخشش است .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۱۱ / ۶
۳۱- لا ینبغی لمن عرف عظمة الله أن یتعاظم، فإن رفعة الذین یعلمون عظمة الله أن یتواضعوا ، و (عز) الذین یعرفون ما جلال الله أن یتذللوا (له ) .
سزاوار نیست کسی که بزرگی خدا را می شناسد، خود بزرگ بین باشد ؛ زیرا بلند مرتبگی کسانی که عظمت خدا را می دانند ، در این است که افتادگی کنند و عزت کسانی که جلال و شکوه خدا را می شناسند ، در این است که اظهار ذلت کنند .
بحارالانوار : ۷۸ / ۱۰۴ / ۳
۳۲- فی المائدة اثنتا عشرة خصلة یجب علی کل مسلم أن یعرفها : أربع منها فرض ، و أربع سنة ، وأربع تأدیب . فأما الفرض : فالمعرفة ، والرضا ، والتسمیة ، والشکر . وأما السنة : فالوضوء قبل الطعام ، والجلوس علی الجانب الأیسر ، والأکل بثلاث أصابع . ولعق الأصابع . وأما التأدیب : فالأکل مما یلیک ، وتصغیر اللقمة ، وتجوید المضغ ، وقلة النظر فی وجوه الناس .
آداب سفره دوازده تاست که هر مسلمانی باید آنها رابداند : چهارتای آنها واجب است ، چهار تا سنت (مستحب) و چهار تا از باب رعایت ادب می باشد . اما آن چهارتا که واجبند : معرفت ، خشنودی ، نام خدا بر زبان آوردن و شکرگزاری . و آن چهار که سنت است : دست شستن پیش از غذا خوردن ، نشستن بر طرف چپ (بدن) ، خوردن با سه انگشت و لیسیدن انگشتها . و اما آن چهار که از باب رعایت ادب می باشد : خوردن از آنچه در جلوی توست ، کوچک گرفتن لقمه ، خوب جویدن غذا و کمتر نگاه کردن به صورت مردم .
بحارالانوار : ۷۳ / ۳۰۵ / ۲۳
۳۳- علم الناس وتعلم علم غیرک ، فتکون قد أتقنت علمک وعلمت ما لم تعلم
به مردم بیاموز و دانش دیگران را فراگیر ، تا دانش خود را استوار کرده و آنچه را که ندانسته ای بدانی .
کشف الغمة : ۲ / ۱۹۷ .
۳۴- لا یعزب الرأی إلا عند الغضب .
رأی [درست] جز هنگام خشم پنهان نمی ماند .
نزهة الناظر : ۷۲ / ۱۴
۳۵- قطع العلم عذر المتعلمین .
دانش عذر دانش اندوزان را گسسته است .
تحف العقول : ۲۳۶ .
۳۶- یا بن آدم ، إنک لم تزل فی هدم عمرک منذ سقطت من بطن امک ، فخذ مما فی یدیک لما بین یدیک ؛ فإن المؤمن یتزود ، و الکافر یتمتع
ای فرزند آدم! تو از همان زمان که از شکم مادرت افتاده ای، پیوسته در راه ویران کردن [خانه ]عمرت قدم بر می داری. پس، از آنچه در دست داری برای آنچه در پیش داری بهره برگیر؛ زیرا که مؤمن توشه بر می دارد و کافر خوش می گذراند.
بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۱۲ /۶ .
۳۷- أسلم القلوب ما طهر من الشبهات .
سالمترین دلها، دلی است که از شبهات پاک باشد.
تحف العقول : ۲۳۵ .
امام حسن علیه السلام لما سئل عن الکرم :
۳۸- الابتداء بالعطیة قبل المسألة ، و إطعام الطعام فی المحل .
امام حسن علیه السلام در پاسخ به این پرسش که بزرگواری چیست؟ فرمود : دهش پیش از خواهش و اطعام کردن در قحطی.
بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۰۲ /۲
۳۹- من عدد نعمه محق کرمه .
هر که احسانهای خود را بر شمرد، بخشندگی خویش را از بین برده است.
بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۱۳ /۷ .
الإمام الحسن علیه السلام فی ذم الدنیا :
۴۰- الراغب فیها عبد لمن یملکها .
امام حسن علیه السلام در نکوهش دنیا : دنیاخواه، بنده دنیادار است.
کنز العمال : ج ۱۶ ص ۲۱۴ ح ۴۴۲۳۶
گزیده سخنان امام حسن مجتبی علیه السلام
گزیده سخنان امام حسن مجتبی علیه السلام
چهل حدیث از امام حسن مجتبی علیه السلام
امام حسن مجتبی علیه السلام
گزیده سخنان امام حسن علیه السلام
http://hadith.net/post/۶۲۶۵۲/چهل-حدیث-از-امام-حسن-مجتبی-علیه-السلام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «چهل نظریه و رهنمود از دانشمند و حکیم بزرگ جهانیان حضرت امام حسن مجتبی سلام الله علیه در رابطه با مسائل علوم انسانی» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.