به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سال ۲۰۲۳ میلادی، یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه است و تا چند روز دیگر، انتخاباتی در این کشور برگزار می شود که به باور ناظران سیاسی، حساس ترین انتخابات دهه های اخیر ترکیه است.

ترکیه در آستانه یکصد سالگی جمهوری، در عین حال، در ایستگاه آخر سند ۲۰۲۳ ایستاده است. حزب عدالت و توسعه از سال ۲۰۱۱ میلادی، پس از صدها ساعت تحقیق و مطالعات کارشناسی، تدوین سندی به نام چشم انداز ترکیه ۲۰۲۳ را به پایان رساند و اردوغان در آن دوران وعده داد که در سالگرد یکصد سالگی تاسیس جمهوری، اهدافی را محقق کند که می توانست ترکیه را به یکی از توسعه یافته ترین کشورهای منطقه و جهان تبدیل کند. به عبارتی دیگر، سند بالادستی موسوم به چشم انداز ترکیه ۲۰۲۳ مهمترین هدف اردوغان در ۱۱ سال اخیر بوده و حالا مشخص شده که بخش اعظم اهدافی که در این سند آمده محقق نشده اند.

ترکیه در شرایطی به سمت برگزاری انتخابات می رود که شکست اردوغان و حزب عدالت و توسعه در تحقق اهداف سند چشم انداز ۲۰۲۳ میلادی، موجب خرسندی مخالفین شده و پیش بینی می شود که تبعات بحران اقتصادی فعلی، منجر به شکست اردوغان و همراهان او شود.

من اختیارات بیشتری می خواهم

«کافی ست به این برادرتان اعتماد کنید و بگذارید نظام را به شکل ریاستی اداره کنیم.» این مهمترین جمله سخنرانی های اردوغان در سالیان ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میلادی است. او در آن دوران، از مردم ترکیه می خواست که به او اجازه دهند با برگزاری یک همه پرسی، پست نخست وزیری را بردارد، اختیارات پارلمان را کاهش دهد و کاری کند که رئیس جمهور، در اوج اقتدار و اختیار، برای اتخاذ تصمیمات حساس، مستقل و توانمند باشد.

در سال ۲۰۱۸ میلادی، اردوغان با یک رای ناپلئونی ۵۱ درصدی، موفق شد نظام سیاسی را تغییر دهد. یکی از بهانه های مداوم او، این بود که بدون اختیارات گسترده، قادر نخواهد بود که اهداف چشم انداز ۲۰۲۳ را محقق کند.

در گزارش اختصاصی روزنامه «قرار» چاپ آنکارا درباره شکست اردوغان در چشم انداز ۲۰۲۳ آمده است: «قبل از انتخابات ۲۰۱۸ میلادی، مرتبا می گفت بگذارید این برادر شما اختیارات بگیرد تا کار را تمام کند. اما همه آن چه وعده داده می شد، بر روی کاغذ ماند. سیستم ریاست جمهوری، که گفته می شود با ایجاد امکان تصمیم گیری سریع، نابسامانی های بوروکراسی را از بین می برد، طی ۵ سال در بسیاری از حوزه ها از اقتصاد گرفته تا عدالت، از آموزش و پرورش تا کشاورزی، وضعیتی قهقرایی و ویرانی سنگین به همراه داشته و ترکیه را در موقعیت آچمز قرار داد».

در ادامه گزارش مزبور آمده است: «اقتصاد ترکیه در ۵ سال گذشته پیچ های بسیار سختی را پشت سر گذاشت و اهداف سند چشم انداز محقق نشد. در انتخابات ۲۴ ژوئن در سالی که اردوغان نظام سیاسی کشور را تغییر داد، نرخ دلار آمریکا ۴٫۷۴ لیره بود. اما امروز به ۲۰ لیره رسیده است. ترکیه با بیشترین کسری تجارت خارجی مواجه شد و با وجود آن که قرار بود جزو ۱۰ اقتصاد برتر باشیم، شکست خوردیم و الان در رده ۲۱ هستیم».

اقتصاد ترکیه در ۳ سال گذشته، با چنین وضعیت اسفناکی روبرو بوده است:

۱- در حالی که ترکیه یکی از بزرگترین بحران های اقتصادی سال های اخیر را تجربه می کرد، تمام اقدامات دولت صرفا برای نجات حزب حاکم از این وضعیت بود و فکری به حال معیشت مردم نکرد.

۲- سیستم ریاست جمهوری، عملا وضعیت کشور را بدتر کرد.

۳- ارزش لیره ترکیه در برابر آمریکا به پایین ترین حد خود در تاریخ معاصر رسید.

۴- نزدیک به ۱۴۰ میلیارد دلار از منابع ارزی کشور، به خاطر ندانم کاری ها و سیاست های غلط تیم اقتصادی اردوغان از بین رفت.

۵- تورم در مواد غذایی و مسکن در برخی موارد حتی از ۱۰۰ درصد هم بالاتر رفت.

شکست در افزایش درآمد سرانه ملی

در سند چشم انداز ۲۰۲۳ میلادی، اعلام شده بود که میزان سرانه درآمد ملی مردم ترکیه در یکصد سالگی نظام جمهوری، به ازای هر نفر ۲۵ هزار دلار خواهد بود. اما حالا که جمهوری صد ساله شده، حتی نتوانستیم به ۱۰ هزار دلار برسیم.

شکست در کاهش آمار بیکاری

یکی دیگر از وعده های اردوغان در سند چشم انداز ۲۰۲۳ میلادی، این بود که بیکاری تا ۵ درصد کاهش می یابد. اما هنوز هم بیکاری یکی از بزرگترین مشکلات ترکیه است. حالا بیش از ۵ میلیون نفر بیکار هستند و بر اساس آمارهای سال گذشته، این میزان به ۱۰٫۲ درصد رسیده و نهایت هدف اردوغان برای سال ۲۰۲۸ میلادی هم ۷ درصد است! به عبارتی دیگر، اردوغان جرات نداشته حتی هدف شکست خورده چند سال پیش را تکرار کند و در زمینه وعده دادن نیز، پسرفت کرده است.

شکست در تورم تک رقمی

یکی از مواردی که بیش از همه مورد بحث و شکایت قرار گرفت، تورم بود. اردوغان وعده داده بود که در سال ۲۰۲۳ میلادی، میزان تورم در اقتصاد ترکیه تک رقمی باشد و در بدترین شرایط از ۹ درصد فراتر نرود! اما درست در سالی که باید این وعده محقق می شد، تورم تقریبا ۳ رقمی شد!

تورم در حوزه های انرژی، حمل و نقل، غذا، مسکن و پوشاک، زندگی را برای ده ها میلیون خانوار ترکیه، دشوار کرده است.

۲ هزار میلیارد دلار کجا و ۹۰۰ میلیارد دلار کجا

اردوغان در سال ۲۰۱۲ میلادی وعده داد که تنها در عرض ۱۱ سال و در ۲۰۲۳ میلادی، درآمد ملی ترکیه را به ۲ هزار میلیارد دلار می رساند. آن ۱۱ سال سپری شد، اما بر اساس اسناد و ارقام رسمی، در سال ۲۰۲۲ میلادی، حتی به ۹۰۰ میلیارد دلار هم نرسیدیم!

اردوغان برای سال ۲۰۲۸ میلادی هم وعده ۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار داده و دقیقا ۵۰۰ میلیارد دلار از وعده قبلی خود، عقب نشینی کرده است!

وعده طلایی در مورد صادرات

اردوغان در چشم انداز ۲۰۲۳ وعده داده بود که میزان صادرات کشور دقیقا به ۵۰۰ میلیارد دلار برسد. اما حتی نصف این میزان محقق نشد و نهایتا به چنین رقمی رسیدیم: ۲۳۱ میلیارد دلار!

هنوز هم ترکیه در بخش صادرات، از کشورهایی است که بر روی منابع انسانی ارزان قیمت حساب باز کرده و ارزش افزوده قابل توجهی به دست نمی آورد و تولید، در یک مسیر کاملا سنتی و قدیمی است.

در بخش بعدی این گزارش، به دیگر ابعاد شکست اردوغان و حزب عدالت و توسعه در تحقق اهداف چشم انداز ۲۰۲۳ خواهیم پرداخت. در عین حال، به این موضوع اشاره خواهد شد که اصلی ترین دلایل شکست دولت برآمده از آکپارتی در تحقق اهداف مزبور، چه بوده است.

ادامه دارد …

انتهای پیام/