یکی از وسیله های نمادین بکار رفته در آیین سوگواری عاشورا و تاسوعا در میان شیعیان است. علم از فلز، چوب ساخته شده و توسط علم دار حمل می شود.

علم معمولاً در جلوی صف سوگواران حرکت داده می شود. علم های قدیمی تر معمولاً پایه ای دارند که واژه های دینی بر روی آن برنگاشته شده است و دو اژدها یا شیر با دهان باز از آن پاسداری می کنند. گاهی پهنای علم ها به ۳ متر تا ۱۰ متر هم می رسد و غالباً ۱۱ زبانه (تیغه) دارد که زبانه میانی بزرگ تر از بقیه می باشد. حد فاصل زبانه ها را هم با اشیا فلزی که به شکل کبوتر و طاووس و لاله و گنبد و بارگاه و… ساخته شده بود، پر می کردند.

به کسی که علم را با خود حمل می کند، علمدار می گویند. این شخص پایه علم را داخل بند تسمه ای که به کمر و شانه خود بسته، قرار می دهد و با آن حرکت می کند. علم و پرچم از وسایلی است که در جنگ ها از اهمیت اساسی برخوردار بود. البته بین علم و پرچم تفاوت هایی وجود داشته است و از نظر اهمیت هم درجه بندی شده اند. علم شمال کشور با علم بخش های مرکزی ایران اختلاف دارد.