پیامبری که پدر دوم بشر نام گرفت
خداوند در سوره هود با اشاره به تهمت های مخالفان حق به انبیاء و پاسخ آنها، به ماجرای حضرت نوح (ع) و بشارتش به عذابی دردناک می پردازد.
خبرگزاری فارس گروه قرآن و فعالیت های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء ۱۲ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت الاسلام محسن قرائتی تقدیم می شود.
آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
«و لقد أرسلنا نوحا إلی قومه إنی لکم نذیر مبین» * «أن لا تعبدوا إلا الله إنی أخاف علیکم عذاب یوم ألیم» و همانا ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، (او به مردم گفت:) من برای شما هشدار دهنده روشنی هستم. (دعوت من این است) که جز خداوند را نپرستید، که همانا من از عذاب روزی دردناک بر شما می ترسم.
شرح آیات ۲۵ و ۲۵ سوره هود توسط حجت الاسلام قرائتی
نوح پدر دوم بشر
حضرت نوح علیه السلام اولین پیامبر اولوالعزم است که علیه شرک و بت پرستی قیام کرد و چون نسل بشر پس از غرق شدن کفار، همه از حضرت نوح و همراهان اوست، لذا او را پدر دوم گفته اند و چون عمرش از همه پیامبران بیشتر بوده است، او را «شیخ الانبیا» خوانده اند.
شاید مراد از عذابی که حضرت نوح از نزول آن بر قومش می ترسید، قهر الهی در همین دنیا باشد. چنانکه در چند آیه بعد می خوانیم که کفار به نوح می گفتند: «فأتنا بما تعدنا إن کنت من الصادقین»
پیام هایی از آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
۱- حوزه تبلیغ پیامبران، در مرحله اول قوم خودشان است. «أرسلنا … إلی قومه»
۲- هشدار انبیا، به نفع مردم است. «إنی لکم نذیر»
۳- انسان غافل، بیش از هر چیز به هشدار نیاز دارد. «إنی لکم نذیر»
۴- پیام و تبلیغ باید روشن و روشنگر باشد. «نذیر مبین»
۵- پیامبران هم هشدار می دهند، هم مصالح مردم را بیان می کنند. «نذیر مبین»
۶- هدف و وظیفه انبیا، بیان مسئله توحید است. «أن لا تعبدوا إلا الله»
۷- تاریخ شرک، به زمان حضرت نوح نیز بر می گردد. «لا تعبدوا إلا الله»
۸- اصل پرستش و عبادت در هر انسانی وجود دارد، لکن پیامبران مسیر و جهت آن را معین می کنند. «لا تعبدوا إلا الله»
۹- انبیا، خیرخواه و دلسوز مردم بوده اند. «إنی أخاف علیکم»
۱۰- وظیفه مبلغ و مربی، بیان خطرات و عواقب سوء شرک به خداوند است. «أخاف علیکم عذاب یوم ألیم»
آیه ۲۷ سوره مبارکه هود
«فقال الملأ الذین کفروا من قومه ما نراک إلا بشرا مثلنا و ما نراک اتبعک إلا الذین هم أراذلنا بادی الرأی و ما نری لکم علینا من فضل بل نظنکم کاذبین» پس سران قومش که کافر بودند گفتند: ما تو را جز انسانی مثل خودمان نمی بینیم و جز اراذل و اوباش که ساده لوحند (و نسنجیده در نگاه اول یار تو گشته اند)، کس دیگری را پیرو تو نمی یابیم، و برای شما هیچ برتری بر خودمان نمی بینیم، بلکه شما را دروغگو می پنداریم.
شرح آیه ۲۷ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
تضعیف و تحقیر روش مخالفان رهبران الهی برای مقابله با حق
مخالفان حق، گاهی رهبران الهی را تضعیف کرده و می گفتند: شما انسان هایی مثل ما هستید، نه برتر از ما. گاهی پیروان آنها را کوچک می شمرند و می گفتند: آنها افرادی بی سر و پا و بی شخصیت هستند و گاهی مکتب را تضعیف می کردند و می گفتند: سخن شما دروغ و افترا یا سحر یا افسانه های پیشینیان است و یا سخنان شما حرف های عادی است که اگر بخواهیم ما نیز مثل آن را می آوریم.
پیام هایی از آیه ۲۷ سوره هود
۱- معمولا اشراف در خط اول مخالفان انبیا بوده اند. «فقال الملأ الذین کفروا»
۲- مستکبران، از مساوات با توده مردم و خصوصا محرومان ناراحت هستند. «هم أراذلنا»
۳- کسانی که وابستگی کمتری به دنیا دارند، بهتر و زودتر ایمان می آورند. «ما نراک اتبعک إلا الذین هم أراذلنا»
۴- در دید دنیاپرستان، مال و ثروت ارزش است، نه حق و حقیقت. «ما نری لکم علینا من فضل»
۵- مخالفان انبیا، برهان ندارند و آنچه می گویند بر اساس ظن و گمان و وهم است. «بل نظنکم»
۶- عقل کفار در چشم آنهاست. در این آیه ۳ بار کلمه «ما نری» آمده است.
آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
«قال یا قوم أ رأیتم إن کنت علی بینة من ربی و آتانی رحمة من عنده فعمیت علیکم أ نلزمکموها و أنتم لها کارهون» (نوح به قوم خود) گفت: آیا اگر ببینید که من بر دلیل روشنی از طرف پروردگارم باشم و او از نزد خودش، رحمت (ویژه نبوت) را به من داده باشد که بر شما مخفی مانده است، (آیا باز هم سرپیچی می کنید؟) آیا شما را به پذیرش آن وادار کنیم، در حالی که نسبت به آن کراهت دارید؟
شرح آیه ۲۷ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
پاسخ قرآن به مخالفان حق
این آیه به دو ایراد مخالفان که در آیه قبل مطرح شد پاسخ می دهد.
الف: کفار می گفتند: تو انسانی مثل ما هستی. آیه پاسخ می دهد: گرچه من در ظاهر مانند شما هستم، اما مورد لطف و رحمت مخصوص پروردگار قرار گرفته ام و به من وحی می شود. ب: مخالفان می گفتند: پیروان تو افرادی ساده لوح و کوته فکر هستند. آیه پاسخ می دهد که چنین نیست. گرچه آنها در ظاهر از شما ضعیف ترند، اما با دیدن بینه و برهان ایمان آوردند، نه بی دلیل.
انبیا در برابر مخالفان خود سعه صدر دارند، در مقابل آن همه سخنان ناروا و تهمت های نابجا، باز هم سخن از منطق و برهان و عاطفه می زنند.
پیام هایی از آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
۱- انبیا از مردم، با مردم و نسبت به مردم مهربان بوده اند. «قال یا قوم»
۲- در شیوه تبلیغ، از اهرم عاطفه استفاده کنیم. «یا قوم»
۳- دعوت انبیا همراه با بینه و برهان بوده است. «کنت علی بینة»
۴- مقام نبوت، یک رحمت الهی است. «رحمة من عنده»
۵- انبیا تمام کمالات خود را از خدا می دانند. «من ربی، من عنده»
۶- کسی که نتواند برهان، معنویت و نبوت را درک کند، کور است. «فعمیت علیکم»
۷- انسان در انتخاب دین و مذهب اختیار دارد. «أ نلزمکموها»
۸- تا انسان زمینه پذیرش حق را دارا نباشد، نمی تواند از نور وحی استفاده کند. «أنتم لها کارهون»
آیه ۲۹ سوره مبارکه هود
«و یا قوم لا أسئلکم علیه مالا إن أجری إلا علی الله و ما أنا بطارد الذین آمنوا إنهم ملاقوا ربهم و لکنی أراکم قوما تجهلون» (نوح ادامه داد که) ای قوم من! از شما در برابر این دعوت، اجرتی درخواست نمی کنم، پاداش من تنها بر خداست و من کسانی را که ایمان آورده اند (به خاطر خواست نابجای شما) طرد نمی کنم، (چرا که) آنان پروردگارشان را ملاقات خواهند کرد (و از من شکایت خواهند نمود)، ولی من شما را قوم جاهلی می بینم.
اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف می رفتند، نه فقرا
۱- بی توقعی پیامبران، یکی از نشانه های حقانیت آنهاست. «لا أسئلکم علیه مالا»
۲- رمز موفقیت مبلغ، توقع نداشتن از مردم و بی اعتنایی به سرمایه داران است. «لا أسئلکم علیه مالا» البته مبلغان دینی نزد خداوند، اجر بزرگی دارند. «إن أجری إلا علی الله»
۳- اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف می رفتند، نه فقرا. «لا أسئلکم علیه مالا»
۴- اشراف برای ایمان آوردن خود شرط می کردند که فقرا رانده شوند، ولی انبیا قاطعانه با این درخواست مخالفت می کردند. ما أنا بطارد … (جمله اسمیه و حرف (باء) نشانه قاطعیت است)
۵- کسی که هدفش از تبلیغ، مال و مقام نیست، فقیر و غنی در نزد او یکسان است. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۶- به توقع مستکبران اعتنا نکنیم. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۷- کفار مؤمنان را اراذل می شمردند، اما پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمود: من آنها را با شما عوض نمی کنم. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۸- حکومت حق نباید به خاطر جلب رضایت مرفهین، طبقه محروم را از دست بدهد. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۹- آنها که نزد خدا آبرو دارند نباید طرد شوند. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۱۰- یاد قیامت، به موضع گیری های دنیوی جهت صحیح می دهد. «ملاقوا ربهم»
۱۱- تحقیر مؤمنان به خاطر فقرشان، نشانه بی خردی است. «قوما تجهلون»
۱۲- قرآن کسانی که مؤمنان را اراذل می شمرند، جاهل و نادان معرفی می کند. «قوما تجهلون» (نه اشرافی گری نشانه فهم است و نه فقر نشانه جهل)
۱۳- یکی از درجات عرفان، ملاقات و شهود است که مرفهان نسبت به این مقام بی خبرند. «الذین آمنوا إنهم ملاقوا ربهم و لکنی أراکم قوما تجهلون»
آیه ۳۰ سوره مبارکه هود
«و یا قوم من ینصرنی من الله إن طردتهم أ فلا تذکرون» (نوح در جواب تقاضای طرد مؤمنان تهی دست و گمنام گفت:) ای مردم! اگر من آنان را (از خود) برانم، چه کسی مرا در برابر خدا یاری خواهد کرد؟ چرا اندیشه نمی کنید؟
شرح آیات ۲۹ و ۳۰ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
پیام هایی از آیه ۳۰/ رضای مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم
۱- طرد و تحقیر مردم با ایمان، (حتی از طرف انبیا) قهر الهی را به دنبال خواهد داشت. «من ینصرنی من الله إن طردتهم»
۲- هیچ کس نمی تواند مانع قهر خداوند شود. «من ینصرنی من الله»
۳- با طرد مؤمنان، چه کسی به یاری دین خدا می آید؟ «من ینصرنی»
۴- رضای مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم. «من ینصرنی من الله إن طردتهم»
۵- مردم داری انبیا، از روی وظیفه الهی بوده است، نه به خاطر موقعیت شخصی یا اجتماعی خودشان. «من ینصرنی من الله»
۶- در تبلیغ، با شیوه سؤال، وجدان و فکر مردم را به قضاوت بخوانیم. «من ینصرنی، أ فلا تذکرون»
۷- ناتوانی همه موجودات را در برابر قهر الهی، همگان به آن اعتراف دارند، گرچه گاهی از آن غفلت کنند. «أ فلا تذکرون»
انتهای پیام/
خبرگزاری فارس گروه قرآن و فعالیت های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در دوازدهمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء ۱۲ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت الاسلام محسن قرائتی تقدیم می شود.
آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
«و لقد أرسلنا نوحا إلی قومه إنی لکم نذیر مبین» * «أن لا تعبدوا إلا الله إنی أخاف علیکم عذاب یوم ألیم» و همانا ما نوح را به سوی قومش فرستادیم، (او به مردم گفت:) من برای شما هشدار دهنده روشنی هستم. (دعوت من این است) که جز خداوند را نپرستید، که همانا من از عذاب روزی دردناک بر شما می ترسم.
شرح آیات ۲۵ و ۲۵ سوره هود توسط حجت الاسلام قرائتی
نوح پدر دوم بشر
حضرت نوح علیه السلام اولین پیامبر اولوالعزم است که علیه شرک و بت پرستی قیام کرد و چون نسل بشر پس از غرق شدن کفار، همه از حضرت نوح و همراهان اوست، لذا او را پدر دوم گفته اند و چون عمرش از همه پیامبران بیشتر بوده است، او را «شیخ الانبیا» خوانده اند.
شاید مراد از عذابی که حضرت نوح از نزول آن بر قومش می ترسید، قهر الهی در همین دنیا باشد. چنانکه در چند آیه بعد می خوانیم که کفار به نوح می گفتند: «فأتنا بما تعدنا إن کنت من الصادقین»
پیام هایی از آیات ۲۵ و ۲۶ سوره مبارکه هود
۱- حوزه تبلیغ پیامبران، در مرحله اول قوم خودشان است. «أرسلنا … إلی قومه»
۲- هشدار انبیا، به نفع مردم است. «إنی لکم نذیر»
۳- انسان غافل، بیش از هر چیز به هشدار نیاز دارد. «إنی لکم نذیر»
۴- پیام و تبلیغ باید روشن و روشنگر باشد. «نذیر مبین»
۵- پیامبران هم هشدار می دهند، هم مصالح مردم را بیان می کنند. «نذیر مبین»
۶- هدف و وظیفه انبیا، بیان مسئله توحید است. «أن لا تعبدوا إلا الله»
۷- تاریخ شرک، به زمان حضرت نوح نیز بر می گردد. «لا تعبدوا إلا الله»
۸- اصل پرستش و عبادت در هر انسانی وجود دارد، لکن پیامبران مسیر و جهت آن را معین می کنند. «لا تعبدوا إلا الله»
۹- انبیا، خیرخواه و دلسوز مردم بوده اند. «إنی أخاف علیکم»
۱۰- وظیفه مبلغ و مربی، بیان خطرات و عواقب سوء شرک به خداوند است. «أخاف علیکم عذاب یوم ألیم»
آیه ۲۷ سوره مبارکه هود
«فقال الملأ الذین کفروا من قومه ما نراک إلا بشرا مثلنا و ما نراک اتبعک إلا الذین هم أراذلنا بادی الرأی و ما نری لکم علینا من فضل بل نظنکم کاذبین» پس سران قومش که کافر بودند گفتند: ما تو را جز انسانی مثل خودمان نمی بینیم و جز اراذل و اوباش که ساده لوحند (و نسنجیده در نگاه اول یار تو گشته اند)، کس دیگری را پیرو تو نمی یابیم، و برای شما هیچ برتری بر خودمان نمی بینیم، بلکه شما را دروغگو می پنداریم.
شرح آیه ۲۷ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
تضعیف و تحقیر روش مخالفان رهبران الهی برای مقابله با حق
مخالفان حق، گاهی رهبران الهی را تضعیف کرده و می گفتند: شما انسان هایی مثل ما هستید، نه برتر از ما. گاهی پیروان آنها را کوچک می شمرند و می گفتند: آنها افرادی بی سر و پا و بی شخصیت هستند و گاهی مکتب را تضعیف می کردند و می گفتند: سخن شما دروغ و افترا یا سحر یا افسانه های پیشینیان است و یا سخنان شما حرف های عادی است که اگر بخواهیم ما نیز مثل آن را می آوریم.
پیام هایی از آیه ۲۷ سوره هود
۱- معمولا اشراف در خط اول مخالفان انبیا بوده اند. «فقال الملأ الذین کفروا»
۲- مستکبران، از مساوات با توده مردم و خصوصا محرومان ناراحت هستند. «هم أراذلنا»
۳- کسانی که وابستگی کمتری به دنیا دارند، بهتر و زودتر ایمان می آورند. «ما نراک اتبعک إلا الذین هم أراذلنا»
۴- در دید دنیاپرستان، مال و ثروت ارزش است، نه حق و حقیقت. «ما نری لکم علینا من فضل»
۵- مخالفان انبیا، برهان ندارند و آنچه می گویند بر اساس ظن و گمان و وهم است. «بل نظنکم»
۶- عقل کفار در چشم آنهاست. در این آیه ۳ بار کلمه «ما نری» آمده است.
آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
«قال یا قوم أ رأیتم إن کنت علی بینة من ربی و آتانی رحمة من عنده فعمیت علیکم أ نلزمکموها و أنتم لها کارهون» (نوح به قوم خود) گفت: آیا اگر ببینید که من بر دلیل روشنی از طرف پروردگارم باشم و او از نزد خودش، رحمت (ویژه نبوت) را به من داده باشد که بر شما مخفی مانده است، (آیا باز هم سرپیچی می کنید؟) آیا شما را به پذیرش آن وادار کنیم، در حالی که نسبت به آن کراهت دارید؟
شرح آیه ۲۷ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
پاسخ قرآن به مخالفان حق
این آیه به دو ایراد مخالفان که در آیه قبل مطرح شد پاسخ می دهد.
الف: کفار می گفتند: تو انسانی مثل ما هستی. آیه پاسخ می دهد: گرچه من در ظاهر مانند شما هستم، اما مورد لطف و رحمت مخصوص پروردگار قرار گرفته ام و به من وحی می شود. ب: مخالفان می گفتند: پیروان تو افرادی ساده لوح و کوته فکر هستند. آیه پاسخ می دهد که چنین نیست. گرچه آنها در ظاهر از شما ضعیف ترند، اما با دیدن بینه و برهان ایمان آوردند، نه بی دلیل.
انبیا در برابر مخالفان خود سعه صدر دارند، در مقابل آن همه سخنان ناروا و تهمت های نابجا، باز هم سخن از منطق و برهان و عاطفه می زنند.
پیام هایی از آیه ۲۸ سوره مبارکه هود
۱- انبیا از مردم، با مردم و نسبت به مردم مهربان بوده اند. «قال یا قوم»
۲- در شیوه تبلیغ، از اهرم عاطفه استفاده کنیم. «یا قوم»
۳- دعوت انبیا همراه با بینه و برهان بوده است. «کنت علی بینة»
۴- مقام نبوت، یک رحمت الهی است. «رحمة من عنده»
۵- انبیا تمام کمالات خود را از خدا می دانند. «من ربی، من عنده»
۶- کسی که نتواند برهان، معنویت و نبوت را درک کند، کور است. «فعمیت علیکم»
۷- انسان در انتخاب دین و مذهب اختیار دارد. «أ نلزمکموها»
۸- تا انسان زمینه پذیرش حق را دارا نباشد، نمی تواند از نور وحی استفاده کند. «أنتم لها کارهون»
آیه ۲۹ سوره مبارکه هود
«و یا قوم لا أسئلکم علیه مالا إن أجری إلا علی الله و ما أنا بطارد الذین آمنوا إنهم ملاقوا ربهم و لکنی أراکم قوما تجهلون» (نوح ادامه داد که) ای قوم من! از شما در برابر این دعوت، اجرتی درخواست نمی کنم، پاداش من تنها بر خداست و من کسانی را که ایمان آورده اند (به خاطر خواست نابجای شما) طرد نمی کنم، (چرا که) آنان پروردگارشان را ملاقات خواهند کرد (و از من شکایت خواهند نمود)، ولی من شما را قوم جاهلی می بینم.
اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف می رفتند، نه فقرا
۱- بی توقعی پیامبران، یکی از نشانه های حقانیت آنهاست. «لا أسئلکم علیه مالا»
۲- رمز موفقیت مبلغ، توقع نداشتن از مردم و بی اعتنایی به سرمایه داران است. «لا أسئلکم علیه مالا» البته مبلغان دینی نزد خداوند، اجر بزرگی دارند. «إن أجری إلا علی الله»
۳- اگر انبیا دنبال سوء استفاده بودند، به سراغ اشراف می رفتند، نه فقرا. «لا أسئلکم علیه مالا»
۴- اشراف برای ایمان آوردن خود شرط می کردند که فقرا رانده شوند، ولی انبیا قاطعانه با این درخواست مخالفت می کردند. ما أنا بطارد … (جمله اسمیه و حرف (باء) نشانه قاطعیت است)
۵- کسی که هدفش از تبلیغ، مال و مقام نیست، فقیر و غنی در نزد او یکسان است. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۶- به توقع مستکبران اعتنا نکنیم. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۷- کفار مؤمنان را اراذل می شمردند، اما پیامبر صلی الله علیه و آله می فرمود: من آنها را با شما عوض نمی کنم. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۸- حکومت حق نباید به خاطر جلب رضایت مرفهین، طبقه محروم را از دست بدهد. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۹- آنها که نزد خدا آبرو دارند نباید طرد شوند. «ما أنا بطارد الذین آمنوا»
۱۰- یاد قیامت، به موضع گیری های دنیوی جهت صحیح می دهد. «ملاقوا ربهم»
۱۱- تحقیر مؤمنان به خاطر فقرشان، نشانه بی خردی است. «قوما تجهلون»
۱۲- قرآن کسانی که مؤمنان را اراذل می شمرند، جاهل و نادان معرفی می کند. «قوما تجهلون» (نه اشرافی گری نشانه فهم است و نه فقر نشانه جهل)
۱۳- یکی از درجات عرفان، ملاقات و شهود است که مرفهان نسبت به این مقام بی خبرند. «الذین آمنوا إنهم ملاقوا ربهم و لکنی أراکم قوما تجهلون»
آیه ۳۰ سوره مبارکه هود
«و یا قوم من ینصرنی من الله إن طردتهم أ فلا تذکرون» (نوح در جواب تقاضای طرد مؤمنان تهی دست و گمنام گفت:) ای مردم! اگر من آنان را (از خود) برانم، چه کسی مرا در برابر خدا یاری خواهد کرد؟ چرا اندیشه نمی کنید؟
شرح آیات ۲۹ و ۳۰ سوره مبارکه هود توسط حجت الاسلام قرائتی
پیام هایی از آیه ۳۰/ رضای مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم
۱- طرد و تحقیر مردم با ایمان، (حتی از طرف انبیا) قهر الهی را به دنبال خواهد داشت. «من ینصرنی من الله إن طردتهم»
۲- هیچ کس نمی تواند مانع قهر خداوند شود. «من ینصرنی من الله»
۳- با طرد مؤمنان، چه کسی به یاری دین خدا می آید؟ «من ینصرنی»
۴- رضای مخلوق را با غضب خالق معامله نکنیم. «من ینصرنی من الله إن طردتهم»
۵- مردم داری انبیا، از روی وظیفه الهی بوده است، نه به خاطر موقعیت شخصی یا اجتماعی خودشان. «من ینصرنی من الله»
۶- در تبلیغ، با شیوه سؤال، وجدان و فکر مردم را به قضاوت بخوانیم. «من ینصرنی، أ فلا تذکرون»
۷- ناتوانی همه موجودات را در برابر قهر الهی، همگان به آن اعتراف دارند، گرچه گاهی از آن غفلت کنند. «أ فلا تذکرون»
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «پیامبری که پدر دوم بشر نام گرفت» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.