<a href="/fa/dashboard/ ir/ماه رمضان" class="text info">ماه رمضان</a>؛ فرصتی برای تقویت اراده است

ماه رمضان؛ فرصتی برای تقویت اراده است

مهر | دین و اندیشه | سه شنبه، ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ - ۰۹:۲۴

ماه مبارک رمضان با حس و حال خاصی که دارد بهترین فرصت برای تقویت اراده و اتخاذ تصمیم های بزرگ و عملی کردن آن است.

اراده،انسان،فرموده_است،تلاش،دست،توكل،مشورت،ضعف،كارهاي،عوامل، ...

به گزارش خبرنگار مهر، علی روشن در یادداشتی که به صورت اختصاصی در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است به بیان مواردی در خصوص تقویت اراده در ماه مبارک رمضان پرداخته است:
بسیاری از مردم در لحظاتی از زندگی خود احساس عجز و ناتوانی در برابر مشکلات را تجربه کرده اند و خود را در انجام کارهای مهم و اتخاذ تصمیم های حیاتی سست و بی اراده یافته اند.
چنین افرادی همواره غبطه یا حسرت موفقیت های دیگران را دارند و با دیدن انسان های موفق و شنیدن سخنان ایشان در رسانه ها یا محیط های دیگر ذوق زده می شوند.
غافل از اینکه آنها نیز می توانند در مسیر موفقیت گام بردارند و خود الگوی دیگران باشند.
ماه مبارک رمضان با حس و حال خاصی که دارد بهترین فرصت برای تقویت اراده و اتخاذ تصمیم های بزرگ و عملی کردن آن است.
عوامل سستی اراده و خود کم بینی
این مشکل ریشه ها و علل گوناگونی می تواند داشته باشد.
در یک نگاه کلی دو منشأ اساسی برای آن وجود دارد: یکی ضعف درونی و شخصیتی انسان و دیگری مرعوب شدن از عوامل بیرونی.
در این نوشتار به حول و قوه الهی به بررسی عامل اول، یعنی ضعف های درونی خواهیم پرداخت.
ضعف های درونی و شخصیتی
یکی از عوامل مهمی که مانع کامیابی است، احساس ضعف و سستی در برابر مشکلات و امور خطیر است.
به دلیل شرایط خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی یا داشتن تجربه های ناگوار در زندگی خود یا افراد اطرافیان، گاهی چنین حسی به شخص دست می دهد که او توان انجام هیچ کار اساسی و مهمی را ندارد.
اگر شخص مقهور این احساس شود و آن را بپذیرد، با دست خود توانایی ها و قابلیت هایش را سرکوب کرده است.
علائم و نشانه های ضعف اراده
افرادی که کمبود و ضعف اراده دارند عموما چنین ویژگی هایی دارند:
۱.
قدرت تصمیم گیری ندارند.
۲.
در فکر خود پروژه زیاد دارند.
۳.
کارهای خود را زیاد به تأخیر می اندازند.
۴.
تضاد فکری و علمی دارند.
۵.
زود عصبانی می شوند و صبر و حوصله ندارند .[۱]
انسان های موفق لزوما نابغه نیستند!
یکی از تفاوت های مهم افراد موفق با سایرین، در نوع مدیریت احساسات درونی و غلبه بر ترس از مواجهه با مشکلات و نترسیدن از شکست در مقابل آن است.
انسان های معمولی در برابر مشکلات صبر ندارند و با کوچک ترین احساس ترس از شکست، صورت مساله را پاک کرده و قید آن را می زنند.
در حالی که انسان های موفق، ترس از رویارویی با سختی ها را دست مایه تفکر و مشورت و برنامه ریزی دقیق تر و تلاش بیشتر می کنند تا خود را برای نبرد با دشواری ها آماده تر کنند.
قرآن کریم در این باره فرموده است: «و اصبر علی ما أصابک إن ذلک من عزم الأمور ؛[۲] و در برابر مصائبی که به تو می رسد شکیبا باش که این از کارهای مهم است!» در واقع اراده راسخ و تلاش و کوشش نقش اصلی را در موفقیت انسان دارد و حتی اگر شخصی به لحاظ هوشی نابغه باشد اما اراده و تلاش نداشته باشد، هیچگاه به موفقیت نخواهد رسید.
کتاب هدایت ابدی به زیبایی جایگاه عنصر همت و تلاش را در سرنوشت انسان بیان کرده است: «وأن لیس للإنسان إلا ما سعی ٰ؛[۳] و برای انسان جز آنچه تلاش کرده [هیچ نصیب و بهره ای] نیست.»
ناآگاهی از استعدادها و قابلیت ها
از مهمترین عوامل حس حقارت و خود کم بینی عدم شناخت صحیح از قابلیت ها و توانایی هاست.
اکثر کسانی که همت بلند ندارند و در خود توان عبور از گردنه های سخت را نمی یابند، اینگونه به خود القا کرده اند که استعداد و توان ناچیزی دارند.
درست است که انسان ها استعداد و قابلیت های متفاوتی دارند، اما همه در حد لازم از همه استعدادهای انسانی برخوردارند.
خداوند انسان را برای سفری سخت و دشوار خلق کرده است، همانگونه که قرآن کریم فرموده است: «یا أیها الإنسان إنک کادح إلیٰ ربک کدحا فملاقیه ؛[۴] ای انسان، حقا که تو به سوی پروردگار خود به سختی در تلاشی، و او را ملاقات خواهی کرد.» برای چنین سفر پرمشقت و خطیری خداوند همه ابزار و مواد لازم را به انسان داده است.
کسی که به استعدادهای خدادادی خویش توجه کند، هیچگاه در برابر مشکلات خود را کوچک نمی شمارد.
سرگرمی های بی اساس و بیهوده
از عوامل مهم تخریب شخصیت و ضعف اراده، امور لغو و بیهوده است.
اگر کسی بیشتر وقت خود را به انجام کارهای لغو و بی فایده بگذراند، طبیعی است که هیچگاه اراده قوی برای عبور از موانع را نخواهد داشت.
انسانی که به لغو خو گرفته، توان مدیریت و برنامه ریزی و تحمل سختی و انگیزه تلاش ندارد.
خدای حکیم در قرآن فرموده است: «قد أفلح المؤمنون الذین هم فی صلاتهم خاشعون و الذین هم عن اللغو معرضون ؛[۵] قطعا مؤمنان رستگار شدند؛ آنها که در نمازشان خشوع دارند؛ و آن ها که از لغو و بیهودگی روی گردانند.» امیرالمومنین علیه السلام فرموده است: «اللهو یفسد عزائم الجد ؛[۶] کارهای لهو و بیهوده، تصمیمات جدی را تباه می سازد.» همچنین فرموده اند: «هر کس هوای نفسش قوی شود، عزم و اراده اش ضعیف خواهد شد .»[۷] به طور کلی توجه بیش از حد به امور مادی
و مشتهیات و لذات نفسانی، اعم از خورد و خوراک، خواب، فکاهیات و لذات جنسی و… نقش مهمی در سستی اراده انسان دارد؛ چراکه در چنین مواردی قوای فکری و استعدادهای روحی انسان دچار تنبلی شده و قدرت تفکر و برنامه ریزی کاهش می یابد.
ده ها پرونده باز و بسته نشده!
یکی از دلایلی مهمی که به لحاظ روانشناختی موجب سستی اراده می شود، این است که شخص هر روز ایده جدیدی را در سر بپروراند و هر روز کار جدیدی را آغاز کند.
نتیجه چنین فرایندی این است که شخص بعد از مدتی می بیند که هیچ نتیجه ای به دست نیاورده، لذا دچار یأس شده و کم کم چنین به خود القا می کند که هیچ کاری از او بر نمی آیند.
درصورتی که مشکل از استعداد و توان او نیست بلکه بی توجهی او و عدم برنامه ریزی مناسب عامل ناکامی او بوده است.
برای اینکه انسان به چنین مرحله ای نرسد، لازم است پیش از انجام هر کاری به درستی مشورت و فکر کند و پس از آنکه تصمیم گرفت، حتما آن را به اتمام برساند.
خداوند در توصیه ای حکیمانه به پیامبرش فرموده است: «وشاورهم فی الأمر فإذا عزمت فتوکل علی الله ۚإن الله یحب المتوکلین ؛[۸] و در کارها با آنان مشورت کن، و چون تصمیم گرفتی بر خدا توکل کن؛ زیرا خدا توکل کنندگان را دوست دارد.» پیامبر معصوم و آگاه از علوم الهی است، لذا روی اصلی این سخن با مؤمنین است.
دست نزدن به کاری بدون فکر و مشورت و توکل بر خدا، همان اندازه مهم است که به اتمام رساندن کاری که از روی مشورت و تفکر و توکل بوده است.
امیرالمومنین علیه السلام فرموده است: «العمل العمل ثم النهایة النهایة و الاستقامة الاستقامة ثم الصبر الصبر و الورع الورع ؛[۹] به جد، عمل کنید و حتما آن را به پایانش رسانید و در آن پایداری کنید، آن گاه سخت شکیبایی ورزید و به راستی پارسا باشید.» بر این اساس هم انسان باید دست به اقدام زده و شروع به حرکت کند و هم با استقامت و توکل آن را به پایان رساند.
سخن آخر
ماه مبارک رمضان فرصتی ارزشمند برای تقویت اراده و اتخاذ تصمیم های مهم و آغاز فصل نوینی در زندگی است.
انسانی که در طول ۱۱ ماه به زندگی عادی و روزمره خو گرفته، به یکباره با همتی بلند همه برنامه زندگی خود را تغییر می دهد، از خورد و خوراک گرفته تا خواب و ساعت کاری و سایر برنامه ها.
بنابراین کسی که می تواند به یکباره تمام روال مرسوم خود را تغییر دهد، قطعا می تواند در سایر عرصه ها نیز چنین تحولی را ایجاد کند.
پی نوشت:
[۱] حق جو، محمد حسین؛ شیوه های بالندگی و شکوفایی اراده، ص ۷۲.
[۲] لقمان، ۱۷.
[۳] نجم، آیه ۳۹.
[۴] انشقاق، آیه ۶.
[۵] مومنون، آیه ۱-۳.
[۶] عیون الحکم و المواعظ، دار الحدیث، ص ۶۸.
[۷] غررالحکم، عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی، دفتر تبلیغات، ح ۷۹۵۹.
[۸] آل عمران، آیه ۱۵۹.
[۹] نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.