ایسنا/قزوین دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم تا شاید بتوانیم در راه درست خواندن و درست نوشتن واژه ها، اصطلاح ها، عبارت ها و درنهایت برای پاسداشت زبان فارسی قدمی برداریم.

اکثر مردم، اقل مردم / اکثریت مردم، اقلیت مردم

می گویند: اکثریت مردم عقیده دارند که … یا اقلیت مردم چنینند. اکثر و اقل در عربی، افعل التفضیلند یعنی بیشتر و کمتر یا بیشترین و کمترین؛ اکثریت و اقلیت، اسم مصدرند یعنی زیاد بودن و کم بودن. در این گونه جمله ها باید افعل به کار برود نه مصدر. یعنی باید گفت: اکثر مردم عقیده دارند؛ نه اکثریت مردم. یا اقل مردم، چنینند؛ نه اقلیت مردم چنینند. در زبان فارسی بهتراست به جای (اکثر)، از واژهٔ (بیشتر) استفاده کنیم؛ بیشتر مردم عقیده دارند که … .

االصوت الحسن / صوت حسن / صوت حسین

دریکی دو دههٔ اخیر، بر روی شیشهٔ مغازه هایی که در کار ضبط صوت و وسایل صوتی بودند، ترکیب یا عنوان (صوت الحسن) می نوشتند. البته در عربی (حسن) صفت است و براساس قوانین عربی، موصوف وصفت، هر دو باید با (آل) نوشته شوند (الصوت الحسن) یعنی صدای خوب و نیکو. از همان ترکیب (صوت الحسن) با این که (صوت) بدون (آل) است باز معنایی می توان دریافت کرد. برخی مغازه داران از روی بی توجهی به معنای (حسن) بدون این که بدانند این واژه صفت است (= نیکو) و به گمان این که (حسن) نام شخصی است (مثلا نام حضرت امام حسن)، (حسن) را تغییر می دادند و بر روی شیشه (صوت الحسین) یا (صوت حسین) می نوشتند! درصورتی که این دو واژه با هم تفاوت معنایی دارند.

املا، انشا، اجرا، امضا / املاء، انشاء، اجراء، امضاء

واژه هایی مانند املاء، انشاء، اجراء، امضاء، انقضاء، استثناء، بهاء، بقاء و …در زبان عربی همزهٔ پایانی (ء) دارند. در زبان فارسی برای این که شکل و لباس فارسی به خود بگیرند، بدون همزه نوشته می شوند: املا، انشا، اجرا، امضا، بقا، بها، انقضا و … . این واژه ها در هنگام اضافه، برای سهولت تلفظ (ی) می گیرند. مثلا انشای من، املای کلاس چهارم، اجرای قوانین، امضای قرارداد، به استثنای او، بقای عمرتان و … .

املاک و مستتغلات / املاک و مستقلات

مستتغلات، در عربی جمع (مستتغل) به فتح (غ) و با تشدید (ل) است یعنی خانه و دکان یا هر محلی که از آن کرایه می گیرند. گاهی به کسر (غ): (مستتغلات) و گاهی با (ق): (مستقلات) می نویسند و می خوانند که نادرست است و باید نوشته شود: املاک و مستتغلات.

انتر / عنتر

انتر، واژهٔ فارسی است؛ یعنی بوزینه؛ و با همزه (ا) نوشته می شود: انتر. گاهی دیده می شود به اشتباه، آن را با (ع) می نویسند: عنتر. عنتر در عربی نوعی مگس است و مجازا به معنی شجاع است. بهتراست هرکدام با املای درست خود نوشته شود.

انر انر / عنر عنر

اصطلاح (انر) صفت است و در فارسی با همزه (ا) نوشته می شود: انر؛ به معنی زشت و مهیب است. در زبان مردم معمولا تکرار می شود: (انر انر) و اغلب در جمله نقش قید حالت دارد. یعنی با حالتی زشت و بدقواره. مثال: من انر انر پیش او بروم و چه بگویم؟ یا؛ فلانی انر انر توی چشم من زل زد و … نوشتن آن به شکل عنر عنر نادرست است.

انتهای پیام