چرا گناه نکردن آسان‌تر از توبه کردن است؟
در گفت وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
حجت الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی درمورد چرایی آسان تر بودن گناه نکردن در مقایسه با توبه کردن بیان کرد: رمضان ماه توبه است و خیلی خوب است اگر در عمرمان اشتباهی، خبطی، گناهی انجام دادیم قبل از رسیدن طوفان مرگ، این موارد را جبران کنیم، حال چه این گناه حق الله باشد و چه حق النفس و چه حق المخلوقات؛ از انسان گرفته تا گل و گیاه و حیوانات. اما اگر خوب به ماجرای زندگی و حیات قبل از طوفان مرگ بنگریم حتما به این نکته مهم پی خواهیم برد که گناه نکردن بسیار آسان تر از توبه و رجوع دوباره به پاکی هاست.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: چرا گناه نکردن آسان تر از توبه نمودن است؟ زیرا:
۱- انسان پس از ارتکاب گناه شاید توفیق توبه حقیقی را نیابد و از دنیا برود.
۲- توبه شرایط زیادی دارد که شاید فرد از پس این شرایط نتواند به خوبی بر آید و همه شروط را رعایت کند.
۳- گناه رسوباتی در روح انسان از خود به جای می گذارد که برطرف ساختن آن بسیار مشکل و طاقت فرساست.
اعتراف به گناهکار بودن
دارم امید عاطفتی از جناب دوست
کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست
دانم که بگذرد ز سر جرم من که او
گر چه پریوش است ولیکن فرشته خوست
«اللهم إن مغفرتک أرجی من عملی و إن رحمتک أوسع من ذنبی
اللهم إن کان ذنبی عندک عظیما فعفوک أعظم من ذنبی» «خدایا البته به آمرزش تو بیشتر امیدوارم تا به عمل خود و البته رحمت تو وسیع تر از گناه من است.
خدایا اگر چه گناه من نزد تو بزرگ است، اما عفو و بخشش تو بزرگتر از گناه من است.»
حجت الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: عفو خدا بیشتر از جرم ماست
نکته سربسته چه دانی خموش
لطف الهی بکند کار خویش
مژده رحمت برساند سروش
رندی حافظ نه گناهیست صعب
با کرم پادشه عیب پوش
راه جذب عفو الهی
او مطرح کرد: امام سجاد علیه السلام در مناجات خویش با خداوند متعال راه جذب عفو را به همه ما معرفی می کنند و چنین می گوید:
«إلهی أنت الذی فتحت لعبادک بابا إلی عفوک سمیته التوبة فقلت توبوا إلی الله توبة نصوحا فما عذر من أغفل دخول الباب بعد فتحه» «خدایا، تو همان کسی هستی که دری برای بندگانت به سوی عفو خود گشودی و آن را «توبه» نام نهادی و گفتی: به سوی خدا توبه کنید آن هم «توبه ای نصوح».
پس اکنون چه عذری دارد کسی که پس از باز شدن این در، وارد آن نمی شود؟
توبه نصوح
این کارشناس مذهبی گفت: نکته بسیار پر اهمیتی در این فقره از کلمات گهربار امام سجاد علیه السلام در این مناجات با عظمت بسیار پر رنگ است و این است که امام سجاد علیه السلام از لسان قرآن کریم می فرمایند: به سوی خدا توبه کنید آن هم هر نوع توبه ای نه بلکه «توبه ای نصوح» و این اهمیت مسئله توبه را دو صد چندان می کند.
معنای توبه نصوح
حجت الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی عنوان کرد: در حدیث شریف نبوی است که وقتی «معاذ بن جبل» از توبه نصوح سوال کرد. حضرت علیه السلام در پاسخ فرمودند:
«ان یتوب التایب ثم لایرجع فی ذنب کما لایعود اللبن الی الضرع» «آن است که شخص توبه کننده، به هیچ وجه بازگشت به گناه نکند، آن چنان که شیر به پستان هرگز باز نمی گردد!»
این تعبیر لطیف، بیانگر این واقعیت است که: «توبه نصوح» چنان انقلابی در انسان ایجاد می کند که راه بازگشت به گذشته را به کلی بر او می بندد، همان گونه که بازگشت شیر به پستان غیر ممکن است.
مقام فردی که توبه نصوح کند
او ادامه داد: معاویة بن وهب که از اصحاب عالی قدر و مورد اطمینان حضرت صادق علیه السلام است، می گوید از حضرت صادق علیه السلام شنیدم که می فرمودند: «إذا تاب العبد المؤمن توبة نصوحا أحبه الله فستر علیه فی الدنیا و الآخرة» «هنگامی که بنده مؤمن توبه خالص و حقیقی کند خدا او را در دایره محبتش وارد می کند، پس بر او در دنیا و آخرت پوشش می اندازد.»
قلت و کیف یستر علیه
به حضرت گفتم: چگونه بر او پوشش قرار می دهد؟
قال ینسی ملکیه ما کتبا علیه من الذنوب
فرمودند: گناهانش را از یاد دو فرشته ای که آن گناهان را بر او نوشته اند، می برد.
و أوحی الله إلی جوارحه اکتمی علیه ذنوبه
و به اعضایش وحی می کند گناهانش را بر او کتمان کنید و پنهان بدارید
و أوحی إلی بقاع الأرض
و به قطعه های زمین وحی می نماید:
اکتمی علیه ما کان یعمل علیک من الذنوب
آن چه بر روی شما از گناهان مرتکب شده بر او بپوشانید
فیلقی الله حین یلقاه و لیس شیء یشهد علیه بالذنوب
پس خدا را ملاقات می کند در حالی که چیزی بر ضدش به چیزی از گناهان گواهی دهد یافت نمی شود.
سطوح توبه
حجت الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: توبه هر فردی با فرد دیگر بنا بر متغیر هایی فرق دارد و خداوند دو نفر را به خاطر ارتکاب یک گناه به یک اندازه عذاب نمی کنند. زیرا نیت ها، مقدار نقش داشتن افراد در گناه، ضربه ها و آسیب هایی که از ایشان به دیگران می رسد و هزاران متغیر و شاخص دیگر که وجود دارد در افراد مختلف فرق می کند.
به همین خاطر می توان برای توبه سطوح مختلفی را در افراد گوناگون در نظر گرفت که ما به سه سطح افراد در مسئله توبه اشاره می کنیم.
توبه عامه مردم
اغلب، این دسته را در شب های قدر می توان در مساجد پیدا نمود.
توبه خواص
ایشان کسانی هستند که نتوانستند به نوافل و مستحبات و مندوبات بپردازند.
خاطره گریه جوان مومن
یک دوستی تعریف می کرد: جوانی را در حرم امام رضا علیه السلام دیدم که بسیار اشک می ریخت و حال آشفته ای داشت، نزدیک شدم و از حال خوش او سوال کردم، اول چیزی نمی گفت، اما با زور و زحمت از دهانش بیرون کشیدم که علت گریه و اشک او به خاطر قضا شدن نماز شب گذشته اش بود.
توبه خاص الخاص
این توبه برای افرادی است که به خاطر خوردن لقمه ای و پوشیدن لباسی و خدمت به فردی … التفاتشان به خداوند کم می شود.
توبه پیامبر اکرم و اولیای خدا از این قبیل بوده است که ایشان خود می فرماید:
«إنه لیغان علی قلبی و إنی لأستغفر الله فی کل یوم سبعین مرة» «گاهی کدورت روی قلبم می نشیند و من در هر روز هفتاد مرتبه استغفار می کنم.»
ارکان توبه
این کارشناس مذهبی افزود: ارکان توبه را می توان در پنج چیز خلاصه کرد:
۱- ترک گناه
۲- ندامت از کار های زشت
۳- تصمیم بر ترک گناه در آینده
۴- جبران گذشته
۵- استغفار مستدام
ان شاءلله خداوند به همه ما توفیق توبه حقیقی و با معرفت قبل از مرگ را نصیب کند.
حجت الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی درمورد چرایی آسان تر بودن گناه نکردن در مقایسه با توبه کردن بیان کرد: رمضان ماه توبه است و خیلی خوب است اگر در عمرمان اشتباهی، خبطی، گناهی انجام دادیم قبل از رسیدن طوفان مرگ، این موارد را جبران کنیم، حال چه این گناه حق الله باشد و چه حق النفس و چه حق المخلوقات؛ از انسان گرفته تا گل و گیاه و حیوانات. اما اگر خوب به ماجرای زندگی و حیات قبل از طوفان مرگ بنگریم حتما به این نکته مهم پی خواهیم برد که گناه نکردن بسیار آسان تر از توبه و رجوع دوباره به پاکی هاست.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: چرا گناه نکردن آسان تر از توبه نمودن است؟ زیرا:
۱- انسان پس از ارتکاب گناه شاید توفیق توبه حقیقی را نیابد و از دنیا برود.
۲- توبه شرایط زیادی دارد که شاید فرد از پس این شرایط نتواند به خوبی بر آید و همه شروط را رعایت کند.
۳- گناه رسوباتی در روح انسان از خود به جای می گذارد که برطرف ساختن آن بسیار مشکل و طاقت فرساست.
اعتراف به گناهکار بودن
دارم امید عاطفتی از جناب دوست
کردم جنایتی و امیدم به عفو اوست
دانم که بگذرد ز سر جرم من که او
گر چه پریوش است ولیکن فرشته خوست
«اللهم إن مغفرتک أرجی من عملی و إن رحمتک أوسع من ذنبی
اللهم إن کان ذنبی عندک عظیما فعفوک أعظم من ذنبی» «خدایا البته به آمرزش تو بیشتر امیدوارم تا به عمل خود و البته رحمت تو وسیع تر از گناه من است.
خدایا اگر چه گناه من نزد تو بزرگ است، اما عفو و بخشش تو بزرگتر از گناه من است.»
حجت الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: عفو خدا بیشتر از جرم ماست
نکته سربسته چه دانی خموش
لطف الهی بکند کار خویش
مژده رحمت برساند سروش
رندی حافظ نه گناهیست صعب
با کرم پادشه عیب پوش
راه جذب عفو الهی
او مطرح کرد: امام سجاد علیه السلام در مناجات خویش با خداوند متعال راه جذب عفو را به همه ما معرفی می کنند و چنین می گوید:
«إلهی أنت الذی فتحت لعبادک بابا إلی عفوک سمیته التوبة فقلت توبوا إلی الله توبة نصوحا فما عذر من أغفل دخول الباب بعد فتحه» «خدایا، تو همان کسی هستی که دری برای بندگانت به سوی عفو خود گشودی و آن را «توبه» نام نهادی و گفتی: به سوی خدا توبه کنید آن هم «توبه ای نصوح».
پس اکنون چه عذری دارد کسی که پس از باز شدن این در، وارد آن نمی شود؟
توبه نصوح
این کارشناس مذهبی گفت: نکته بسیار پر اهمیتی در این فقره از کلمات گهربار امام سجاد علیه السلام در این مناجات با عظمت بسیار پر رنگ است و این است که امام سجاد علیه السلام از لسان قرآن کریم می فرمایند: به سوی خدا توبه کنید آن هم هر نوع توبه ای نه بلکه «توبه ای نصوح» و این اهمیت مسئله توبه را دو صد چندان می کند.
معنای توبه نصوح
حجت الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی عنوان کرد: در حدیث شریف نبوی است که وقتی «معاذ بن جبل» از توبه نصوح سوال کرد. حضرت علیه السلام در پاسخ فرمودند:
«ان یتوب التایب ثم لایرجع فی ذنب کما لایعود اللبن الی الضرع» «آن است که شخص توبه کننده، به هیچ وجه بازگشت به گناه نکند، آن چنان که شیر به پستان هرگز باز نمی گردد!»
این تعبیر لطیف، بیانگر این واقعیت است که: «توبه نصوح» چنان انقلابی در انسان ایجاد می کند که راه بازگشت به گذشته را به کلی بر او می بندد، همان گونه که بازگشت شیر به پستان غیر ممکن است.
مقام فردی که توبه نصوح کند
او ادامه داد: معاویة بن وهب که از اصحاب عالی قدر و مورد اطمینان حضرت صادق علیه السلام است، می گوید از حضرت صادق علیه السلام شنیدم که می فرمودند: «إذا تاب العبد المؤمن توبة نصوحا أحبه الله فستر علیه فی الدنیا و الآخرة» «هنگامی که بنده مؤمن توبه خالص و حقیقی کند خدا او را در دایره محبتش وارد می کند، پس بر او در دنیا و آخرت پوشش می اندازد.»
قلت و کیف یستر علیه
به حضرت گفتم: چگونه بر او پوشش قرار می دهد؟
قال ینسی ملکیه ما کتبا علیه من الذنوب
فرمودند: گناهانش را از یاد دو فرشته ای که آن گناهان را بر او نوشته اند، می برد.
و أوحی الله إلی جوارحه اکتمی علیه ذنوبه
و به اعضایش وحی می کند گناهانش را بر او کتمان کنید و پنهان بدارید
و أوحی إلی بقاع الأرض
و به قطعه های زمین وحی می نماید:
اکتمی علیه ما کان یعمل علیک من الذنوب
آن چه بر روی شما از گناهان مرتکب شده بر او بپوشانید
فیلقی الله حین یلقاه و لیس شیء یشهد علیه بالذنوب
پس خدا را ملاقات می کند در حالی که چیزی بر ضدش به چیزی از گناهان گواهی دهد یافت نمی شود.
سطوح توبه
حجت الاسلام یعقوبی گیلانی گفت: توبه هر فردی با فرد دیگر بنا بر متغیر هایی فرق دارد و خداوند دو نفر را به خاطر ارتکاب یک گناه به یک اندازه عذاب نمی کنند. زیرا نیت ها، مقدار نقش داشتن افراد در گناه، ضربه ها و آسیب هایی که از ایشان به دیگران می رسد و هزاران متغیر و شاخص دیگر که وجود دارد در افراد مختلف فرق می کند.
به همین خاطر می توان برای توبه سطوح مختلفی را در افراد گوناگون در نظر گرفت که ما به سه سطح افراد در مسئله توبه اشاره می کنیم.
توبه عامه مردم
اغلب، این دسته را در شب های قدر می توان در مساجد پیدا نمود.
توبه خواص
ایشان کسانی هستند که نتوانستند به نوافل و مستحبات و مندوبات بپردازند.
خاطره گریه جوان مومن
یک دوستی تعریف می کرد: جوانی را در حرم امام رضا علیه السلام دیدم که بسیار اشک می ریخت و حال آشفته ای داشت، نزدیک شدم و از حال خوش او سوال کردم، اول چیزی نمی گفت، اما با زور و زحمت از دهانش بیرون کشیدم که علت گریه و اشک او به خاطر قضا شدن نماز شب گذشته اش بود.
توبه خاص الخاص
این توبه برای افرادی است که به خاطر خوردن لقمه ای و پوشیدن لباسی و خدمت به فردی … التفاتشان به خداوند کم می شود.
توبه پیامبر اکرم و اولیای خدا از این قبیل بوده است که ایشان خود می فرماید:
«إنه لیغان علی قلبی و إنی لأستغفر الله فی کل یوم سبعین مرة» «گاهی کدورت روی قلبم می نشیند و من در هر روز هفتاد مرتبه استغفار می کنم.»
ارکان توبه
این کارشناس مذهبی افزود: ارکان توبه را می توان در پنج چیز خلاصه کرد:
۱- ترک گناه
۲- ندامت از کار های زشت
۳- تصمیم بر ترک گناه در آینده
۴- جبران گذشته
۵- استغفار مستدام
ان شاءلله خداوند به همه ما توفیق توبه حقیقی و با معرفت قبل از مرگ را نصیب کند.
پرسش و پاسخ در
چرا گناه نکردن آسان‌تر از توبه کردن است؟
گفتگو با هوش مصنوعی