قصه آلودگی هوا غصه ای بی پایان و بی نتیجه اکثر کلان شهرها و مناطق صنعتی کشورمان و در این میان شهر تبریز است که به خاطر بی تدبیری مسوولان و دست اندرکاران این حوزه و دستگاه های ذی ربط همچنان ادامه دارد و در ایام فصل سرما نیز به اوج می رسد.

خبرگزاری فارس از تبریز- موسی کاظم زاده: امسال با شروع فصل سرما به دلیل پدیده وارونگی، آلودگی هوا مسئله چالش انگیز کلان شهرهای چون تهران، اصفهان، تبریز، اراک و … شده است، از این رو این شهرها به دلیل صنعتی بودن، شمار زیاد وسایل نقلیه دودزا، حجم بالای جمعیت و نبود آمایش سرزمین در ساخت و سازهای شهری بیشتر روزهای سال را با هوای ناسالم و آلوده سپری می کنند.

از سویی، شهر تبریز نیز که از گذشته از این شهر به عنوان باغ شهر ایران نام می بردند، با ایام فصل سرما سیمای بهتری نسبت به سایر کلان شهرهای کشورمان پیدا نمی کند.

بنابراین، دوشنبه ۲۵ آذرماه هم بنا به تصویب مدیریت بحران استان آذربایجان شرقی مدارس پنج شهر آذربایجان شرقی (تبریز، خسروشاه، اسکو، ایلخچی و سهند) به علت افزایش آلایندگی هوا در تمام مقاطع صبح و بعد ظهر تعطیل می شود.

در هر حال هوای کلان شهر تبریز با آغاز فصل سرما اگر بارندگی و وزش باد در آن نباشد در اکثر مواقع در وضعیت هشدار و ناسالم برای گروه های حساس قرار می گیرد به طوریکه این وضعیت بحرانی هوای شهر تبریز در آن ایام به حدی می رسد که آموزش و پرورش استان مجبور می شود به علت تداوم آلودگی هوا، مدارس تمامی مقاطع تحصیلی مناطق شهری و روستایی نواحی پنج گانه تبریز و دیگر شهرهای همجوار را در نوبت صبح و بعداز ظهر تعطیل اعلام کند.



واقعیت این است که این روزها شهر تبریز با دارا بودن جمعیت نزدیک به دو میلیون نفر، تردد نزدیک به ۵۰۰ هزار انواع خودرو و با مصرف سوخت ۱,۲ میلیون لیتر بنزین و به ویژه داشتن مراکز صنعتی مهمی همچون نیروگاه حرارتی، مجتمع پتروشیمی، پالایشگاه، ماشین سازی و تراکتورسازی و ده ها کوره آجرپزی، موقعیت توپوگرافی و عدم پراکنش مؤثر آلاینده ها به عنوان یکی از ۱۰ شهر آلوده کشور به شمار می رود.

با این حال نباید فراموش کرد، براساس اطلاعات موجود تا سال ۱۳۸۴ صنایع بیشترین سهم را در آلودگی هوای شهر تبریز داشتند اما این روزها با گازسوز شدن قسمت اعظم واحدهای صنعتی از جمله نیروگاه حرارتی بیشترین سهم آلودگی این شهر مربوط به خودروها بوده که این امر هم به دلیل فرسودگی آنهاست.

در همین راستا براساس مطالعات صورت گرفته در سال های اخیر سهم عمده آلودگی هوای کلان شهر تبریز یعنی بیش از ۷۰ درصد آن، مربوط به منابع متحرک یا همان وسایط نقلیه بوده و در حدود ۲۸ درصد بقیه را منابع ثابت از جمله صنایع، مناطق مسکونی و تجاری) به خود اختصاص داده است.

همچنین براساس طرح بررسی میزان هیدروکربن های فرار در هوای تبریز؛ سهم منابع مختلف شامل ۴۳,۸ درصد سهم حمل و نقل، ۴۱,۳ درصد سهم جایگاه های سوخت گیری، ۱۴,۳ درصد سهم صنایع، ۰,۶ درصد سهم منابع خانگی و تجاری بوده است.

با این وجود، کارشناسان محیط زیست مهم ترین علت تشدید آلودگی کلان شهر و به خصوص شهر تبریز را این روزها، وارونگی دما و هوا، کیفیت نامطلوب سوخت و خودروهای فرسوده بیان می کنند، نکته در خور تأمل دیگر در این زمینه اینکه در حال حاضر این شهر به عنوان یکی از قطب های مهم صنعت کشورمان به حساب می آید و صنایع مهمی چون نیروگاه حرارتی، پالایشگاه، مجتمع پتروشیمی، ماشین سازی، تراکتورسازی و … را در خود جای داده که به خاطر وجود همین صنایع، امروزه این شهر به عنوان دومین شهر آلوده ایران مطرح است.

روزگاری نه چندان دور شهر تبریز به علت وجود داشتن باغ های فراوان و زیبا در داخل و حاشیه های کنار این شهر به عنوان «باغ شهر ایران» معروف بود که این روزها فقط نام این باغ ها در تابلو های معابر عمومی، کوچه ها، شهرک ها، محلات و خیابان های شهر اولین ها بر جای مانده است که به یقین تخریب این باغ ها، روز به روز بر شدت آلودگی هوا در شهر اولین ها افزوده است.

با این اوصاف، در اثر عوامل متعددی که به بخشی از این ها اشاره شد، بحران آلودگی هوا در شهرهای بزرگ و صنعتی کشورمان چون تبریز و دیگر کلان شهرهای دیگر ایران در اکثر مواقع سال از شرایط پاک خارج و در وضعیت ناسالم و خطرناک قرار می گیرد.

حال آنچه در این زمینه اهمیت دارد اینکه، معضل آلودگی هوای کلان شهرها و به ویژه شهر تبریز طی دهه اخیر و به ویژه چند سال گذشته، باوجود تمام تشدید اقدامات مسوولان و دستگاه های ذی ربط در این ارتباط چون معاینه فنی خودروها، تعطیلی ادارات، سازمان ها و مدارس، کنترل هوشمند، اجرای طرح ترافیک و زوج و فرد، آب پاشی، نصب فن و پنکه و …، باز هم آلودگی هوا در شهرهای صنعتی و پرجمعیت کشورمان به عنوان یک چالش اصلی و بسیار مهم برای سلامت شهروندان به حساب می آید.

البته این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت و آن اینکه، با وجود این معضل که در چندین دهه در کلان شهرها حاکم است، هنوز دستگاه ها، سازمان های ذی ربط، مسوولان و دست اندرکاران این امر، راهکار عملیاتی و مفید برای کاهش آلودگی هوا در کلان شهرها ارائه نکردند و یا به سخن دیگر تاکنون هیچ گونه اقدام مناسبی برای کاهش این معضل انجام نشده است.

به هر حال آنچه در این خصوص مهم است، این است که ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯﻣﺪﺕ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻛﺸﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ، ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﺠﺎﺭﻯ ﻫﻮﺍﻳﻰ ﻭ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﺁﺳﻢ می شود ﻭ ﻫﺮﭼﻪ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﺯﻥ ﻫﻮﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺁﺳﻢ ﻣﻰ ﺷﻮﻧﺪ.

ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺗﻤﺎﺱ ﺩﺭﺍﺯﻣﺪﺕ ﺑﺎ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮﻭﺯ ﺑﺮﻭﻧﺸﻴﺖ ﻣﺰﻣﻦ ﻭ ﺁﻣﻔﻴﺰﻡ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ. ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺑﺎ ﮔﺎﺯ ﺭﺍﺩﻭﻥ (ﻧﺎﺷﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﺧﺖ ﻣﻮﺗﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﺰﻟﻰ ﻭ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺳﻨﮕﻴﻦ) ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺭﻳﻪ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ.



ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﻭ ﻣﻴﺮ ﺣﻴﻮﺍﻧﺎﺕ ﺷﺪه ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﮔﻴﺎﻫﺎﻥ ﻣﻀﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻋﻼﻭه ﺑﺮ ﺁﻥ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ عفونت های ﺗﻨﻔﺴﻰ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ. ﺣﺘﻰ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﻮﺍ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮﺍﻧﻰ ﺑﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻰ ﻭ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﺭﺩ.







این مرگ و میر به طور خاص مربوط به آسم، برونشیت، تنگی نفس، حملات قلبی و آلرژی های مختلف تنفسی است.

از سوی دیگر، مهم ترین مسئله ای که در این خصوص از سوی کارشناسان این حوزه به عنوان مهم ترین چالش پیش روی کلا شهرها مطرح است، اینکه سالیانه ۳ میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند که ۹۰ درصد آنان در کشورهای توسعه یافته و در بعضی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را از دست می دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است.

فرجام سخن اینکه، قصه آلودگی هوا غصه ای بی پایان و بی نتیجه اکثر کلان شهرها و مناطق صنعتی کشورمان و در این میان شهر تبریز است که به خاطر بی تدبیری مسوولان و دست اندرکاران این حوزه و دستگاه های ذی ربط همچنان ادامه دارد و در ایام فصل سرما نیز به اوج چالش انگیز آن می رسد، به طوریکه مردم این شهرها برای رهایی از آن و نفس کشیدن دست به دعا می شوند که رحمت الهی شامل بارش برف و باران و وزش باد حال آنان را خوب نماید!

نکته قابل تأمل دیگر در این راستا اینکه همیشه و در همه حال، دستگاه های ذی ربط و به ویژه مسوولان و کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست می گویند، تاکنون اقدامات بسیاری را در زمینه طرح جامع کاهش آلودگی هوا در هشت کلان شهر کشور شامل تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز، کرج و اصفهان صورت گرفته است.

اما به راستی چرا با وجود همه این تدبیرها و اقدامات صورت گرفته در این راستا، از جمله استاندارد کردن سوخت و معاینه فنی خودروها و بسیاری از کارها و اندیشه های دیگر، باز هم میزان آلودگی در کشور روز به روز بیشتر و دستیابی به هدف های تعیین شده و نتایج مطلوب آنگونه که باید میسر نمی شود؟

نکته حائز اهمیت دیگر در این مقوله اینکه، اکنون هنوز سوالات بی شماری در این خصوص برای شهروندان کلان هرها و به خصوص شهروندان شهر تبریز مطرح است و اینکه کارشناسان و مسوولان شهری و محیط زیست چه نسخه ای را برای کاهش آلودگی هوا در نقاط مختلف کشورمان و در راس آنها در کلان شهر تبریز پیچیده اند؟

آیا این آلودگی هوا هر روز بهتر از دیروز در شهرهای بزرگ صنعتی و پرجمعیت ایران خیمه خواهد زد؟



انتهای پیام/ ۶۰۰۲۳ /س/ر