استان لرستان از دیرباز به عنوان یکی از سکونتگاه های اولیه بشر به شمار رفته و یافته های متعدد باستان شناسی در این سرزمین گواه این موضوع است. در این میان دره منحصر بفرد خرم آباد با داشتن غارها و پناهگاه های صخرهای متعدد در برگیرنده شواهد دیرینه شناسی از دوران پارینه سنگی تا به امروز است.



به گزارش ایسنا، این دره آثار زندگی انسان را از دیرباز در خود جای داده و دارای اهمیت فوق العاده ای در مطالعات دوران پارینه سنگی جنوب غرب آسیا در ارائه آثار و بقایای ارزنده است.



هر یک از غارها و پناهگاه های صخره ای این دره به عنوان یک یافته ویژه باستان شناسی مورد توجه است چراکه به عنوان نخستین سکونتگاه های انسان محسوب می شوند.



هم اکنون غارهای کلدر، گیلوران، قمری و پناهگاه صخرهای گرارجنه مورد کاوش باستانشناسان قرار گرفته و در این مسیر یافتههای تازهای از سن زندگی انسان هوشمند در این منطقه به دست پیدا آمده است.



تا پیش از این کاوشها، بر اساس یافته های به دست آمده باستان شناسان با استناد تاریخ نگاری به دست آمده از غار کنجی قدمت سکونت بشر در دره خرم آباد را حدود ۴۰ هزار سال قبل می دانستند که حال این آمار دگرگون شده است.



در زون کوهستان های زاگرس شواهد حیوانی بسیاری یافت شده است



در این خصوص پروفسور وندرماد، دیرین شناس برجسته هلندی با بیان اینکه غارهای قمری، گیلوران، کلدر و پناهگاه صخره ای گرارجنه مورد کاوش قرار گرفتند، افزود: زون های جغرافیایی حیوانات مختلف در اکثر نقاط جهان وجود دارند و در زون کوهستان های زاگرس شواهد حیوانی بسیاری یافت شده است.



وی بیان کرد: در غار کلدر گونه های کرگدن، گوزن زرد و بز کوهی را داشتیم و مطالعاتی روی پستانداران ریز انجام شده است.



این دانشمند دیرینه شناسی ادامه داد: همچنین گونه های بسیار ریز میکروسکوپی نیز در این غار پیدا شده و نیاز به بررسی های بیشتری است.



وندرماد با اشاره به اینکه در غار قمری گونه های گوزن درشت و زرد یافت شده است، اضافه کرد: همچنین در غار کلدر نمونه های استخوانی از خرچنگ، لاک پشت، جوجه تیغی، گرگ، اسب وحشی و گراز را پیدا کرده ایم.



وی با بیان اینکه تکه های استخوانی از گوزن زرد در این غار پیدا شده و احتمالا مربوط به ۱۰۰ هزار سال قبل است، افزود: همچنین فسیل بخشی از جمجمه انسان هوشمند در غار کلدر پیدا شده که مربوط به پارینه سنگی جدید بوده و در مورد قدمت آن مطالعات مقدماتی شروع شده است.



برای به دست آوردن بقیه آناتومی انسان هوشمند نیاز به کاوش بیشتری داریم



دکتر بهروز بازگیر، باستان شناس بین المللی و سرپرست تیم کاوش غار کلدر خرم آباد اظهار کرد: دستاوردهای کاوش در محوطه های پارینه سنگی دره خرم آباد پتانسیل های گردشگری، علمی و آموزشی زیادی را برای سرزمین ما ایجاد خواهد کرد.



وی با بیان اینکه در مورد مسیرهای احتمالی پراکنش و مهاجرت انسان های هوشمند(هموساپین ها) مطالعات زیادی انجام شده است، افزود: تنگه جبل الطارق، سیسیلی، کریدور فلسطین و باب المندب ازجمله این مسیرها هستند که مورد بررسی قرار گرفته اند.



بازگیر یکی از مهم ترین محوطه های گزارش شده از موج اول مهاجرت و پراکنش انسان های هوشمند در قاره افریقا پیدا شده و البته اولین شواهد انسان های هوشمند در اروپا بیش از ۴۳ هزار سال نیست.



این باستان شناس گفت: تا سال ۲۰۱۴ میلادی هیچ خبری از مطالعه محوطه های باستانی در ایران انجام نشده و تمامی شواهد به خصوص در زاگرس متعلق به غار کنجی با ۴۰ هزار سال قدمت بود.



وی با بیان اینکه غار کلدر یکی از مهم ترین و قدیمی ترین محوطه های غرب آسیا در مسیر پراکنش و مهاجرت انسان های هوشمند به قاره اروپا است، اظهار کرد: شواهد به دست آمده در غار کلدر مربوط به ۵۴ هزار و ۴۰۰ سال پیش است.



بازگیر خاطرنشان کرد: در باستان شناسی نوین برای درک گاه نگاری باید مطالعات منطقه ای و فرامنطقه ای انجام شود و سپس به یک نقطه تمرکز داشت که این کار را انجام دادیم و دستاورد امروز نتیجه ۱۱ سال کار مطالعاتی است.



سرپرست تیم کاوش غار کلدر خرم آباد بیان کرد: برای کاوش هدفمند، غار کلدر انتخاب شد و در فصل دوم کاوش مصنوعات سنگی دوران پارینه سنگی میانه و جدید به دست آمد.



وی با بیان اینکه هم اکنون تکهای از جمجمه انسان هوشمند به دست آمده و برای به دست آوردن بقیه آناتومی نیاز به کاوش بیشتری داریم، گفت: قدیمی ترین شواهد استفاده از قیر طبیعی در ایران و غرب قاره آسیا در این غار پیدا شده است.



سن زندگی در غار کلدر به ۵۴ هزار و ۴۰۰ سال رسیده است





در این باره امین قاسمی، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان اظهار کرد: هم اکنون فصل سوم کاوش های باستان شناسی به سرپرستی دکتر بازگیر از غار کلدر در حال انجام است.



وی با بیان اینکه مطالعاتی خوبی در این غار انجام شده است، ادامه داد: یکی از بزرگترین استخوان شناسها نیز این تیم را همیاری کرده و در مورد یافته های باستان شناسی اظهارنظر می کند.



قاسمی خاطرنشان کرد: در صورت اخذ مجوز از پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی کاوش های مجدد در قالب فصل چهار و یا ادامه فصل سه ادامه می یابد.



مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان بیان کرد: با توجه به کاوش های به عمل آمده سن زندگی در غار کلدر به ۵۴ هزار و ۴۰۰ سال رسیده است.



به گفته وی علاوه بر دست افزارها تکه ای از جمجمه انسان هوشمند نیز از این غار به دست آمده که بررسی ها و گاه نگاریهای به عمل آمده این موضوع را تایید می کند.



سایت موزه در استان ایجاد شود



در ادامه دکتر سید موسی خادمی، استاندار لرستان وجود آثار تاریخی با قدمت خیلی بالا را از مزیت های استان برشمرد و اظهار کرد: شواهد بدست آمده از انسان های هوشمند به لحاظ مباحث مرتبط با گردشگری و علمی و پژوهشی از اهمیت بالایی برخوردار است.



وی در ادامه بر لزوم پیگیری این مباحث تاکید کرد و با اشاره به اینکه کشفیات غار کلدر یک کار جدید است، اظهار کرد: این اقدامات می تواند به نتایج بهتری منجر شود که در وهله اول باید بخش های تحقیقی و پژوهشی کار را ضمن گسترش همکاری ها با دانشگاه های خارجی تقویت کرد.



استاندار لرستان بیان کرد: استان با فضای تاریخی و رونمایی های صورت گرفته از گذشته در کشف میراث بشریت و گذشته انسان ها نقش مهمی را ایفا خواهد کرد.



وی تاکید کرد: همه باید کمک کنیم این طلای خفته در خاک برای استفاده مردم جهان نمایان و عرضه شود.



خادمی تصریح کرد: یکی از راه های توسعه گردشگری ایجاد سایت موزه است، بنابراین باید برای جذابیت بیشتر آن کارهای دیگری در دستور کار قرار گیرد تا بتوانیم از مزیت های این کشفیات تاریخی برای توسعه استان استفاده لازم را ببریم.



در گذشته انسانها غارها را به عنوان سکونتگاه خود انتخاب میکردند و اکنون این غارها روایتگر زندگی افراد و نیاکان ما هستند . دره خرمآباد با ۱۷ غار و پناهگاه صخرهای یکی از قدیمیترین سکونتگاههای بشر محسوب میشود و مطالعه در خصوص این مامنهای اولیه حرفهای زیادی برای گفتن خواهد داشت.

درک توالی گاهنگاری محوطه از دوره پلیستوسین تا هولوسین به ویژه دستیابی گاهنگاری استقراری پارینه سنگی میانه، جستوجو برای کشف فسیل گونههای انسانی به منظور انجام آنالیز دیانای جهت پی بردن به منشا و خاستگاه انسانهای هوشمند و درک مسیر مهاجرتی این گونه و تداوم آنالیزها به منظور درک صحیحتری از کاربری مصنوعات سنگی و اقتصاد معیشتی منطقه مورد مطالعه از جمله اهدافی است که در فصل سوم کاوش غار کلدر مورد توجه قرار گرفته و امید میرود با موافقت ادامه بررسیها یافتههای بیشتری از انسانهای هوشمند دست پیدا کنیم.



گزارش از سمیرا عزیزی خبرنگار ایسنا لرستان



انتهای پیام