به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، حضور چین در خلیج فارس و افزایش تبادلات اقتصادی اعم از سرمایه گذاری، توسعه کسب و کارهای مشترک و در راس آنها خرید عمده ی انرژی چین از کشورهای خلیج فارس انجام می شود. اما موازنه ی سنتی در خصوص میزان تبادلات اقتصادی در دو کرانه ی شمالی و جنوبی خلیج فارس چند سالی است که برهم خورده است. بر همین اساس در این یادداشت ابتداء مبادلات مالی و تجاری چین با عربستان سعودی و سپس با امارات متحده عربی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و در انتهاء به نگاه چینی به نوع ورود اقتصادی در این دو کشور عربی خواهیم پرداخت.

مبادلات مالی و تجاری چین با عربستان

بر اساس آمار گمرک چین، عربستان اولین شریک اقتصادی چین در غرب آسیا است. حجم مبادلات تجاری طرفین در سال ۲۰۲۲، با افزایش ۳۳٫۱٪ نسبت به سال ۲۰۲۱، به ۱۱۶ میلیارد دلار رسید. حجم تجارت آن ها در سال ۲۰۲۱، برابر با۸۷٫۳ میلیارد دلار بود. ۱۷٪ از مجموع واردات نفت چین از عربستان است که ۲۶٪ مجموع صادرات ریاض می باشد.

پکن، در ژانویه ۲۰۱۶، امضای توافق نامه همکاری جامع استراتژیک با دولت عربستان با دو محور انرژی و کمربند و راه امضا نمود. در اولین جلسه کمیته این توافقنامه در مارس ۲۰۱۷، ۲۱ قرارداد میان دو دولت نهایی شد که ارزش آن ها بالغ بر ۶۵ میلیارد دلار بود. در اوت ۲۰۱۷ در ریاض قراردادهایی به ارزش ۷۰ میلیارد دلار در چارچوب این توافق امضا شد که تفاهم نامه ای تأسیس صندوق سرمایهگذاری مشترک به ارزش ۲۰ میلیارد دلار ازجمله آن ها بود. همچنین، صندوق توسعه صنعتی، صندوق جاده ابریشم چین و بانک اوربرایت[۱] در روند تأسیس قرار گرفتند که همه در راستای توسعه طرحهای کمربند و راه و سند چشم انداز ۲۰۳۰ عربستان تدوین شدند.

در سال ۲۰۱۹ تفاهم نامه هایی میان شرکت هواوی چین در حوزه فناوری و سازمان ملی انرژی چین در خصوص انرژیهای تجدیدپذیر با عربستان به امضا رسید. در مارس ۲۰۲۲ عربستان اعلام کرد آرامکو «تصمیم نهایی سرمایه گذاری» را برای توسعه یک مجتمع پالایشگاهی و پتروشیمی در شمال شرق چین با مشارکت «گروه صنایع شیمیایی شمال هوآجین» و شرکت های گروه صنعتی پانجین شین چنگ اتخاذ کرده است.

در آخرین معامله کلان، آرامکو برای خرید ۱۰٪ از شرکت پتروشیمی «رونگ شنگ» چین به ارزش ۳٫۶ میلیارد دلار قرارداد امضا کرد. در دهمین کنفرانس تجاری اعراب-چین در ۱۱ و ۱۲ ژوئن، ۲۰۲۳ عربستان تفاهم نامه ای به ارزش ۱۰ میلیارد دلار امضا کرد. توسعه صنعت خودروهای الکترونیکی با شرکت چینیHuman Horizons به ارزش ۵٫۶ میلیارد دلار ازجمله آن ها بود.

ریاض بزرگ ترین دریافت کننده سرمایه چین در منطقه در حدفاصل سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۱با مبلغ ۵/ ۴۳میلیارد دلار است. در مقابل سرمایه گذاری عربستان در طرح های چینی اکنون به ۳۵ میلیارد دلار رسیده است.

مبادلات مالی و تجاری چین با امارت

امارات دومین شریک اقتصادی چین در خاورمیانه پس از عربستان سعودی است. براساس آمار گمرک چین، اکنون در سال ۲۰۲۲، امارات دومین شریک تجاری چین در کشورهای خلیج فارس با ۹۹٫۲۶ میلیارد دلار است، این در حالی است سال ۲۰۲۱، ۶۹٫۲ میلیارد دلار بود.

چین در سال ۲۰۲۱، شریک اول امارات بود و ۱۱٫۷ ٪ از کل تجارت خارجی آن را به خود اختصاص داد. ارزش مبادلات تجاری غیرنفتی بین دو کشور بالغ بر ۵۷٫۷۱ میلیارد دلار بود. ۶٪ از مجموع واردات نفت چین از امارات ۶٪ است. در طرح برنامه بلندپروازنه چین و امارات، باید حجم تجارت طرفین در سال ۲۰۳۰ به ۲۰۰ میلیارد دلار برسد.

در طول سفر شی جین پینگ در سال ۲۰۱۶ «مشارکت جامع راهبردی[۲]» و «کمیته مشترک سطح عالی[۳]» برای هدایت مشارکت با امارات اعلام شد. امارات اکنون بزرگ ترین مرکز لجستیکی چین در غرب آسیا است و بیش از ۶۰ ٪ تجارت چین در منطقه از طریق این کشور ترانزیت می شود. در سال ۲۰۲۲، بیش از ۶۰۰۰ شرکت چینی در امارات فعالیت دارند و موافقت نامه های متعددی امضاشده که فرصت های جدیدی را در بخش انرژی پایدار، امنیت غذایی، انرژی و خدمات مالی بازکرده است. در شانگهای، تقریبا ۲۰ شرکت اماراتی در صنایع هوافضا، پتروشیمی، آلومینیوم، گردشگری، مناطق آزاد تجاری و املاک حضور دارد. امارات از طرح کمربند و راه حمایت کرده و پروژه هایی مانند بازار معامله گران دبی، بازار ییوو[۴] امارات و منطقه ی نمایش ظرفیت صنعتی چین و امارات را با مشارکت شرکت های چینی راه اندازی کرد.

چین طی ۱۰ سال گذشته، موفق به انعقاد ۵۰ قرارداد با امارات شد. تنها در سال ۲۰۱۹، ۱۶ معاهده توسط مقامات دو کشور امضا شد. چین سومین سرمایه گذار خارجی بزرگ در امارات متحده عربی امروز است. شرکت سرمایه گذاری مبادله[۵] امارات (با دارایی ۲۸۰ میلیارد دلاری) در حال افزایش فعالیت در چین است. شرکت چینی کوسکو، از بزرگ ترین شرکتهای کانتینری جهان، بندر خلیفه در ابوظبی را به عنوان مرکز عملیات خود در غرب آسیا انتخاب کرده است. مشارکت طرفین شاهد گسترش تجارت الکترونیک فرامرزی و حمایت از توسعه تجارت دوجانبه از طریق تجارت الکترونیک است.

دو کشور مشتاق هستند تا روابط خدمات مالی خود را با اجازه دادن به شعب بانک های مربوطه برای کمک به تجارت و سرمایه گذاری دوجانبه و با تقویت همکاری بین بورس شانگهای و مراکز مالی بین المللی در امارات، تعمیق بخشند. برای مثال، بورس «کمربند و جاده» که در سال ۲۰۱۸ در ابوظبی تأسیس شد، برای تبدیل شدن به یک پلتفرم مهم برای افزایش سرمایه بین المللی کسب وکارهای چینی و شرکت های خارجی برای تأمین سرمایه بین المللی خود است.

به منظور بهبود همکاری مستمر ابوظبی با پکن، بازار جهانی ابوظبی[۶] با ساخت اولین دفتر نمایندگی خارجی خود در پکن، توافق کرد. همچنین بازار جهانی ابوظبی و بورس هنگ گنک، تصمیم گرفتهاند برای تقویت و ترویج نوآوری خدمات مالی در هنگ کنگ و امارات باهم همکاری کنند.

مرکز مالی بین المللی دبی و مرکز دریم ورکس فین تک جیائوزی[۷] چین در ژوئیه ۲۰۲۰ تفاهم نامه در زمینه پیشرفت کمربند و راه، هوش مصنوعی، بلاک چین و … امضا کردند. بانک مرکزی امارات متعهد شد که همکاری خود با اداره پولی هنگ کنگ را برای تشکیل یک گروه کاری مشترک در زمینه زیرساخت های مالی، اتصال بازارهای مالی امارات و هنگ کنگ و مقررات دارایی های مجازی گسترش دهد. همچنین، مشارکت شرکت های چینی در مناطق آزاد امارات ۲۴٪ افزایش داشته است.

پس از فعالیت کمربند و راه برای تقویت، در بازار معامله گران دوبی[۸] در منطقه آزاد جبل علی افتتاح شد. فاز اول آن در سال ۲۰۱۹، توسط شرکت ترابری دیپیورلد[۹] با گروه شهر کالای جچیانگ[۱۰] چین آغاز کرد. همچنین منطقه نمایش ظرفیت صنعتی چین و امارات متحده عربی[۱۱] در منطقه آزاد کیزاد راه اندازی شد.

از زمانی که این پروژه به طور رسمی در سال ۲۰۱۹ راه اندازی شد، این پروژه از حدود ۲۰ شرکت چینی سرمایه گذاری هایی به ارزش بیش از ۱٫۶ میلیارد دلار دریافت کرد. منطقه آزاد دبی با منطقه ویژه لینگانگ شانگهای تفاهم نامه امضا کرده که به شانگهای و دوبی اجازه میدهند تا رویه ها و فرآیندهای لازم را برای شرکت های منطقه تسهیل کنند. ۷۷۰ شرکت چینی در منطقه آزاد دبی حضور دارند. در ژوئن ۲۰۲۳، شرکت اماراتی CYVN، ۷۳۸٫۵ میلیون دلار در شرکت خودروهای برقی نیو چین سرمایه گذاری کرد که ۷٪ از سهام آن شرکت است.

نتیجه گیری

مقایسه همکاری مالی چین با این دو دولت نشان می دهد که هر دو از اهمیت نسبتا یکسانی در نگرش اقتصادی چین به غرب آسیا برخوردارند. حجم تجارت دو کشور با چین رو به افزایش است، در هر دو کشور ذیل کمربند و راه سرمایه گذاری های برنامه ریزی و عملیاتی کرده اند، سرمایه گذاری در انرژی پاک و خودروسازی برقی محور همکاری چین با هر دو کشور است، اما محور همکاری مالی چین و عربستان اغلب حوزه انرژی، زیرساخت و توسعه پالایشگاه با حضور شرکت های بزرگ است و محور همکاری با امارات توسعه نهادهای مالی، توسعه منطقه آزاد و مراودات شرکت های کوچک است.