به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیلاب های سال ۹۸، سیلاب هایی کم نظیر در تاریخ ایران بودند که خسارات های بسیاری از خود به جای گذاشتند. نخستین میزگرد به منظور بررسی ابعاد گوناگون این سیلاب ها با عنوان «میزگرد سیلاب» در خبرگزاری تسنیم برگزار شد که مطالب مطرح شده در این میزگرد، در بخش های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان شد.

اکنون دومین میزگرد با عنوان «نقش سدها در مدیریت سیلاب » که با حضور «علیرضا سعیدی» معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران و «نیما حامد انسانیت» کارشناس مدیریت منابع آب در خبرگزاری تسنیم برگزار شده، در بخش های مختلف در قالب متن و فیلم تقدیم مخاطبان خواهد شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش نخست میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » با عنوان «سیلاب هایی که به خاطر سدها حتی حس نشدند/ واقعه فروردین ۹۸ نشان داد سد کم داریم+فیلم» منتشر شد. در این بخش، مطالبی چون «سد در بدترین حالت، تأخیر در جریان سیلاب ایجاد می کند»، «تعدیل ۷۰درصدی سیلاب فروردین ۹۸ توسط سد گتوند»، «باید منطقی و بر اساس اصول در خصوص سدها بحث کنیم»، «به خاطر وجود سدها سیلاب های بزرگ را حتی حس نکردیم»، «اراضی آبی خوزستان بسیار وابسته به سدها هستند»، «بدترین نوع بهره برداری از سد هم نقش تخریبی ندارد»، «نمی توان نقش مؤثر سدهای زنجیره ای روی کارون را نادیده گرفت»، «۴۰درصد کشاورزی دنیا وابسته به سدها است»، «برق آبی ها ارزان ترین برق را در اختیار ما قرار می دهند» و «در حوضه های کارون، دز و کرخه داریم آب را تقدیم دریا می کنیم» عنوان شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش دوم میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب » با عنوان «وجود سد می تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را به صفر برساند/ مقصر دانستن سدها یک مغالطه است+فیلم» منتشر شد. در این بخش مطالبی چون «مهار سیلاب می تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد»، «مهار سیلاب می تواند جزو اهداف اصلی یا فرعی ساخت یک سد باشد»، «ارزش وجود ظرفیت خالی ۶۰۰میلیون مترمکعبی در مخزن سیمره برای کمک به شرایط بحرانی کرخه را با چه معیاری می توان سنجید؟»، «کسانی که می گویند در ساخت سد افراط کرده ایم ابتدا با تعاریف آشنا شوند»، «سد و مخزن بزرگ می تواند آثار تغییرپذیری طبیعت را کاهش دهد و حتی به صفر مطلق برساند»، «این بحث که سدها محیط زیست را رو به نابودی می برند اصلا بحث درستی نیست»، «این یک مغالطه است که لزوم وجود سد را به عنوان یک ابزار، به خاطر تقابل برنامه ریزی اشتباه، نادیده بگیریم» و «در خوزستان به هیچ وجه رقابت بین کشاورزی و محیط زیست نداریم» عنوان شد.

* * * * * * * * * * * * * *

بخش سوم میزگرد «نقش سدها در مدیریت سیلاب ها» در ادامه آمده است.

* باید بدانیم خودمان را با کجا مقایسه می کنیم که می گوییم در سدسازی افراط یا تفریط کرده ایم

علیرضا سعیدی، معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران با بیان اینکه «بسیار بحث داغی است که در سدسازی افراط می کنیم یا تفریط»، گفت: باید ابتدا ۲ - ۳ نکته را در این باره از خودمان بپرسیم تا به جواب برسیم؛ اول اینکه ما داریم با کی و کجا خودمان را مقایسه می کنیم که می گوییم افراط یا تفریط؟ با کشورهای توسعه یافته یا با کشورهای در حال توسعه؟ بعد بیاییم یک خط کش بگذاریم که با هر کدام از کشورها که خودمان را مقایسه می کنیم، با آن خط کش خودمان را بسنجیم.

* امریکا تا سال ۲۰۰۰ بیش از ۷۰ هزار سد ساخت

وی افزود: به طور مثال تا سال ۲۰۰۰ بیش از ۷۰ هزار سد در کشور امریکا ساخته شده و در کشور سوئد از سال ۱۸۹۰ ساخت نیروگاه های برق آبی و سدهای بزرگ شروع شد؛ این کشور بعد از جنگ جهانی دوم به شدت ساخت سدها را سرعت داد تا به سال ۱۹۵۰ رسید که در این سال اعتراضات مردمی آغاز شد؛ دولت سوئد با توجه به اینکه حدود ۶۰ درصد انرژی تولیدی خود را از انرژی برق آبی تأمین می کند، تا سال ۱۹۷۴ یا ۱۹۷۷ به اعتراضات توجه چندانی نکرد و به موازات آن سدسازی ها و احداث نیروگاه های برق آبی را ادامه داد؛ چرا که می دانست منفعت کشور و ملتش این است که انرژی برق آبی باشد و این سدها ساخته شود.

* دولت سوئد ابتدا سدهای مورد نیازش را ساخت و سپس به اعتراضات توجه نشان داد

سعیدی خاطرنشان کرد: از اینرو دولت سوئد مدارا کرد تا به سال ۱۹۷۴ یا ۱۹۷۷ رسید و در حالی که سدسازی ها در این کشور ادامه داشت، دو طرح ملی را در مجلس این کشور با عناوین «اثرات زیست محیطی ساخت سد» و «منافع برق آبی سدها» تعریف کردند و جمع بندی این دو طرح این نشد که دیگر سد نسازند، بلکه آمدند از رودخانه هایی که تا آن زمان بهره برداری نشده بود، ۳۰ درصد را به حافظان محیط زیست اختصاص دادند و به سازندگان برق آبی ها اعلام شد که هرچه پتانسیل روی آن بخش از رودخانه ها دیدید حذف کنید و در بقیه نقاط دوباره پتانسیل یابی کنید؛ یعنی سدسازی نه تنها حذف و متوقف نشد بلکه کماکان ادامه پیدا کرد.

وی ادامه داد: دولت سوئد زمانی سراغ این مباحث رفت که سدسازی های مورد نیاز کشورش تقریبا تمام شده بود و حدود ۸۰ درصد سدهای مورد نیازش را ساخته بود.

* ترکیه روی رودخانه ای با آورد ۲۰ میلیارد مترمکعب در سال، یک مخزن ۵۰ میلیارد مترمکعبی ساخته است

سعیدی در تشریح وضعیت کشورهای درحال توسعه به کشور ترکیه اشاره کرد و گفت: ترکیه روی دجله و فرات در حال ساخت ۲۲ سد است؛ ترکیه سد آتاتورکی ساخته که حجم مخزن آن ۵۰ میلیارد مترمکعب است اما آورد رودخانه ای که این سد روی آن ساخته شده، ۲۰ میلیارد مترمکعب است.

وی افزود: برخی از مسئولان ما می گویند چون آورد رودخانه ما فلان مقدار است پس حجم مخازن ما هم باید فلان مقدار باشد، درحالی که ما باید ببینیم آن خط کش و معیار ما چیست؛ اگر خط کش را درست بسازیم و درست اندازه گیری کنیم، آن وقت متوجه می شویم که نیاز به سدسازی هست یا نیاز نیست.

* مقایسه وضعیت سدسازی ایران با کشورهای توسعه یافته که ساخت سدهایشان به اتمام رسیده درست نیست

معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تصریح کرد: نمی توان این مسئله را عنوان کرد که چون کشورهای توسعه یافته دیگر سدسازی نمی کنند پس دوران سدسازی به اتمام رسیده؛ چرا که ساخت سد در کشورهای توسعه یافته به پایان رسیده و آنها هر چه نیاز داشتند سد ساخته اند و این مقیاس درستی برای مقایسه نیست.

وی ادامه داد: سوئد تا دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی موضوع سدسازی را کشاند و بعد از آنکه سدسازی های مورد نیازش به اتمام رسید گفت حالا این چند رودخانه را برای محیط زیستی هایی می گذاریم که حرف های درستی را دارند مطرح می کنند.

* مدیریت سازه ای و غیرسازه ای مکمل هم هستند نه در مقابل هم

سعیدی با بیان اینکه «مدیریت سازه ای و مدیریت غیرسازه ای دو بحث متفاوت بوده اما مقابل و متضاد هم نیست»، گفت: وقتی داریم راجع به این صحبت می کنیم که مدیریت سازه ای انجام می شود، یعنی ما می خواهیم توسعه را با یک عنصر سازه ای جلو ببریم؛ و عناصر غیرسازه ای، یعنی ما ساخت و سازی نمی خواهیم انجام دهیم و با نرم افزار یا هشدار و کارهایی از این جنس می خواهیم شرایط را مدیریت کنیم.

وی افزود: این دو کاملا مکمل هم هستند و اصلا نمی توانیم بگوییم که مثلا یک سامانه هشدار سیلی داشته باشیم و بگوییم در فروردین ماه ۹۸ سیلی خواهد آمد اما عضو سازه ای برای مهار و مدیریت سیلاب نداشته باشیم؛ بلکه حتما یک عضو سازه ای نیاز داریم و هیچ راهکار دیگری برای جایگزینی یک عضو سازه ای در مهار و مدیریت سیلاب نداریم.

سیلاب

* اگر تمام سدهایمان را ساخته بودیم الان می توانستیم تنها سراغ راهکار مکمل برویم

معاون فنی و پژوهشی شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران تصریح کرد: یعنی اگر عوامل غیرسازه ای داشته باشیم، حتما به وجود یک عنصر سازه ای نیاز داریم و مدیریت سازه ای و غیرسازه ای به جای هم نیستند، بلکه مکمل هم هستند و اصلا نمی شود یکی را متوقف کرد و تنها یکی را مورد توجه قرار داد.

وی ادامه داد: البته در شرایطی که تمام سدهایی که نیاز داشتیم را ساخته بودیم، الان می توانستیم تنها سراغ راهکارهای مکمل برویم.

انتهای پیام/