مجله فارس پلاس: کلاف سردرگم قاچاق دارو حکایت پر معمایی است که تنها می توان با تردید درباره اش سخن گفت. با وجود اینکه ۹۶ درصد داروهای مصرفی کشور داخلی است و تنها تعدادی داروی خاص را وارد می کنیم مسائل مختلفی، از انحصارطلبی و تحریم بر نابسامانی های بازار دارو دامن می زند. موضوعاتی که هرکدامشان مسیر صعب العبوری برای حل شدن مسئله دارو در کشور ماست. اما به راستی چه عواملی باعث ایجاد و افزایش قاچاق و گرانی دارو می شود؟ آیا فقط تحریم های ظالمانه در افزایش میزان قاچاق دارو تأثیرگذار است؟ دراین باره با «میثم مهرپور» کارشناس و تحلیل گر مسائل اقتصادی گفت وگو کرده ایم.

تولید داخلی دارو تحت الشعاع تحریم

«۱۰۲ کارخانه داروسازی و محصولات تولیدی شیمیایی در کشور فعالیت می کنند که نقش محوری در تأمین نیازهای دارویی داخل کشور ایفا می کنند. اکنون حدود ۹۶ درصد داروهای موردنیاز کشور در داخل تولید می شود.» مهرپور، کارشناس اقتصادی با بیان این مقدمه می گوید که ۶۷ درصد مواد اولیه مورد نیاز در حوزه داروسازی داخل کشور، تولید و بیش از ۳۰درصد مواد اولیه دارو از خارج کشور وارد می شود که حدود ۵۰۰ میلیون یورو ارز برای واردات مواد اولیه دارو به کشور نیاز است. صد درصد مواد لازم برای بسته بندی دارو نیز بومی است. او می گوید: «حدود ۴ درصد از داروی کشور را از خارج تهیه می کنیم. به دلیل وجود تحریم، برای تأمین این ۴درصد دارو که عمدتا نیز از اروپا وارد می شود مشکلاتی برای کشور ایجاد شده است. باید در نظر داشته باشیم که ۹۶ درصد دارویی که داخل کشور تولید می شود حدود ۷۰ درصد حجم بازار را در اختیار دارد اما ۴ درصد داروی وارداتی حدود ۳۰ درصد حجم بازار را تشکیل می دهد. از نظر ارزی حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون یورو ارز برای واردات همین ۴درصد دارو تخصیص می یابد.»

از اواسط دهه ۸۰ متأسفانه ارز تخصیصی برای واردات دارو بیش از ۳ برابر ارز تخصیصی برای واردات مواد اولیه تولید دارو شده است.

وقتی پای قاچاق دارو به میان می آید

با بررسی دقیق تر وضعیت بازار دارویی کشور به مشکلات مختلفی می رسیم که همیشه گریبان گیر داروی کشور است. مهر پور دراین باره می گوید: «اگر بخواهیم چالش هایی که سیستم تأمین دارویی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد بررسی کنیم باید دو محور را مدنظر داشته باشیم. اول اینکه با تحریم ظالمانه روبه رو هستیم. دوم اینکه مسائل پیچیده ای در سیستم داخلی کشور وجود دارد که عامل بسیاری از مشکلات است. نبود سازوکارهای مناسب برای صادرات دارو نخستین مسئله است. کشور ما یکی از بهترین تولیدکنندگان داروست که در کشورهای بسیاری و به خصوص کشورهای همسایه شناخته شده است. از کشورهایی مثل عراق و افغانستان می توان به عنوان مشتریان سنتی داروی کشورمان نام برد. ولی تبلیغات و بازاریابی نامناسب باعث بروز مشکلات فراوانی برای صادرات داروهای تولید داخل است که همین موضوع اتفاق نامبارک قاچاق داروهای تولید داخل را رقم می زند. چون داروی ایرانی بسیار ارزان تر از نمونه های مشابه خارجی ست.»

آسیب ارز ۴۲۰۰ بر کمبود دارو

این تحلیل گر مسائل اقتصادی درباره آسیب هایی که تحریم بر سیستم دارویی کشور وارد می کند هم توضیح می دهد: «نخستین آسیب تحریم به سیستم دارویی کشور نبود ارز برای خرید داروست. دومین آن اختلال در سیستم پولی و بانکی است. امکان جابه جایی پول برای خرید دارو وجود ندارد. البته نوسان ارز هم در کمبود دارو تأثیر دارد. نوسان ارز آسیب های متعددی را برای بازار دارد و یکی از آنها بالا رفتن ریسک توزیع توسط بنگاه اقتصادی داروست؛ یعنی واردکننده یا تولیدکننده ترجیح می دهد جنس را تولید نکند و اگر جنسی را دارد آهسته تر عرضه کند. البته ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی هم به ایجاد بازار سیاه دارو کمک بسیاری کرد. بخشی نامشخص از داروهای ضروری که با این ارز واردشده در اختیار بازار آزاد قرارگرفته که همین مشکلات بسیاری را به وجود آورده است. برای روشن تر شدن این موضوع باید بگوییم که تولید و عرضه دارو در کشور مبتلا به انحصارطلبی است. تولید و واردات دارو توسط یک عده مشخص انجام می گیرد. این اختصاص گرایی به گونه ای است که امکان ورود افراد دیگر به این عرصه را نمی دهد. دقیقا همین موضوع است که قیمت دارو را در کشور بالا می برد. باید توجه داشت که یک نظارت ضعیف روی این انحصارطلبی وجود دارد که به فراخور همین حرف ساده، بازار سیاه ایجاد می شود و هزار و یک مسئله رخ می دهد که صدمه و آسیب اصلی اش برای مردم است.»

انتهای پیام/