خبرگزاری مهر – گروه استان ها: گرچه نخل برداری به عنوان معروف ترین شیوه عزاداری یزدی ها در ماه محرم به ویژه در روز عاشورا شناخته شده و این سبک عزاداری شهرتی جهانی یافته اما در نقطه نقطه این استان مراسم و آیین سنتی از عزاداری وجود دارد که هر کدام از عصر و دوره ای از تاریخ به جا مانده است.

«جوش دوره» یکی از این آیین هاست که از عصر صفوی در برخی مناطق استان اجرا شده و هنوز هم در شهرهایی نظیر مروست و برخی روستاهای مهریز همچنان اجرا می شود.

جوش دوره از زمان صفویه به صورت ویژه پا گرفت و در چندین سبک اجرا شد که اکنون سه سبک از آن باقی مانده و عزاداران حسینی در شهرستان مروست این سه سبک را اجرا و به این شیوه برای شهدای کربلا عزاداری می کنند.

سبک های جوش دوره در مروست

یکی از محققان فرهنگ عمومی یزد درباره این آیین سنتی و قدیمی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: جوش دوره در این سال ها به سه سبک به اسامی سبک «حسن حسین»، سبک «شور» و سبک «یا رب ربانی» انجام می شود و گاه نیز تلفیقی از سه سبک توسط عزاداران به اجرا در می آید.

علیرضا مصطفوی زاده عنوان کرد: از ابتدای محرم، جوش دوره «حسن حسین» اجرا می شود با این ترتیب که افراد به دو گروه تقسیم می شوند و در هرگروه عزاداران حسینی، شانه به شانه هم ایستاده و دست چپ خود را پشت کمر نفر بعدی گرفته و با دست راست به سینه خود می زنند.

وی عنوان کرد: هنگام اجرای جوش دوره، پاها نیز سبک خاصی برای حرکت دارند که با هر ضربه زدن به سینه، پای راست نیز به زمین کوبیده می شود و در حرکت دست در هوا، پای چپ جای قبلی پای راست گذاشته می شود.

مصطفوی زاده یادآور شد: سبک «شور»، پس از اجرای سبک «حسن حسین» و یا سبک «یا رب ربانی» اجرا می شود که پس از آن مراسم با اجرای چاووشی خوانی خاتمه می یابد.

وی ادامه داد: سبک شور همانند سبک قبلی، حرکت از چپ به راست است با این تفاوت که افراد تا کمر خم شده و با حرکت پا به سمت جلو حرکت کرده و دو ضربه به سینه می زنند و باز به سمت عقب برمی گردند و بدن به حالت عادی بازمی گردد.

اوج سبک شور در شب شهادت امام حسین(ع)

این محقق فرهنگ عامه عنوان کرد: سبک شور جوش دوره در شب شهادت امام حسین(ع) به اوج خود می رسد و اجرای آن تا ۴۰ دقیقه ادامه پیدا می کند.

وی اظهار داشت: سبک «یا رب ربانی» نیز با حرکت نمادین و منحصر به فرد اجرا می شود، توسط یک تک خوان، انواع اشعار خوانده می شود و گروه دوم که شانه به شانه هم ایستاده اند پاسخ می دهند. سبک حرکتی خاص این جوش، این سبک را منحصر به مروست کرده و در هیچ نقطه و در هیچ مراسم سنتی جوش دوره، این سبک دیده نشده است.

مصطفوی زاده یادآور شد: حرکت از چپ به راست، شانه به شانه ایستادند و دست چپ پشت کمر نفر بعدی و با دست راست به سینه زدن گروه برای هر سینه زدن به طور همزمان یک قدم به جلو گذاشته و پای چپ را آهسته کنار پای راست می کوبد و پس از سینه زدن یک قدم به عقب برگشته و پای راست را روی نوک پا کنار پای چپ قرار می دهند.

وی عنوان کرد: جوش دوره تاریخچه ای به قدمت عزاداری در مروست دارد و بزرگان و ریش سفیدان مروست همیشه از اجرای جوش دوره در تمام دوران سخن می گویند.

البته شیوه های عزاداری دیگری نیز در شهرستان مروست وجود دارد و با توجه به نزدیکی این شهر به برخی شهرستان های استان های کرمان و فارس، برخی فرهنگ های عزاداری برگرفته از این دو استان است.

زنده نگه داشتن سبک های قدیمی عزاداری با حضور کودکان و نوجوانان در آیین های عاشورایی

تعزیه، سینه زنی، زنجیرزنی، سنگ زنی و … برخی دیگر از آیین های عزاداری این شهرستان به شمار می رود اما جوش دوره، هم قدمتی طولانی تر دارد هم شیوه ای است که مردم آن را از دل و جان در سوگ شهدای کربلا به ویژه سید و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین(ع) اجرا می کنند.

به دلیل علاقمندی جوانان مروست به این شیوه عزاداری، بعد از گذشت چند قرن، این سبک عزاداری همچنان زنده است و بزرگترها، شرایط حضور نوجوانان و کودکان را در این مراسم سنتی به نحوی فراهم کرده اند که این شیوه تا قرن های آینده نیز رایج خواهد ماند.