به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از ویژگی های مهمی که دربارۀ فضیلت عید فطر در روایات می خوانیم، «مغفرت» خداوند نسبت به بندگانش است و مغفرت در یک معنای کلی یعنی پر کردن چاله های معنوی انسان و یا جبران مافات. انسان در مغفرت الهی تعمیر می شود و به دنبال آن، تبعات اعمال منفی هم از فرد برداشته می شود. به تعبیر امیر مؤمنان در دعای کمیل، برخی گناهان سبب هتک عصمت، برخی سبب نزول نقمت و تغییر نعمت و نیز دسته ای از گناهان، سبب حبس دعا و نزول بلاء می شود؛ لذا برای هر کدام از آنها از خداوند متعال استغفار می طلبند. بنابراین ابتدا و آغاز احیای انسان برای آغاز یک زندگی مؤمنانه و مثبت، غفران الهی است و عید فطر فرصتی مناسب برای بهره از مغفرت خداوند است. از این جهت روز عید فطر «یوم الجوایز» یا «روز جوایز» نامیده شد.۱

پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله ضمن سخنانی در فضیلت شب و روز عید فطر فرمود: «فإذا کانت لیلة الفطر و هی تسمی لیلة الجوائز أعطی الله العالمین أجرهم بغیر حساب؛ فإذا کانت غداة یوم الفطر بعث الله الملائکة فی کل البلاد فیهبطون إلی الأرض و یقفون علی أفواه السکک فیقولون یا أمة محمد اخرجوا إلی رب کریم یعطی الجزیل و یغفر العظیم؛ « … و چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا رسد، خداوند پاداش عمل کنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد و چون صبح روز عید فرا رسد، خداوند ملائک را در تمام شهرها برانگیزد، پس در زمین فرود آیند و سر کوچه و گذرها بایستند و گویند: ای امت محمد (ص)، به سوی پروردگار کریم برای نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بیامرزد.

در این فراز از روایت، رفتن به سوی نماز عید فطر، مقدمۀ دو موهبت خداوند شمرده شده است: «عطای جزیل یا فراوان» و «مغفرت بزرگ»؛ نکتۀ دیگر اینکه این دو موهبت به صفت کرامت خداوند نسبت شده است؛ از این رو فرمود به سوی «رب کریم» یا «پروردگار با کرامت» (برای نماز) خارج شوید.

در فرازهای بعدی این روایت آمده است «فیقول الله عز و جل: فإنی أشهدکم ملائکتی أنی قد جعلت ثوابهم عن صیامهم شهر رمضان و قیامهم فیه رضای و مغفرتی »؛ خداوند عز و جل فرماید: شما را گواه می گیرم که من پاداش روزه ی رمضان و نمازشان را رضایت و مغفرت خود از ایشان قرار دادم. و در انتهای روایت آمده است که خداوند فرمود «انصرفوا مغفورا لکم قد أرضیتمونی و رضیت عنکم»؛ بازگردید که آمرزیده شدید همانا مرا خشنود کردید و من از شما خشنود شدم. (امالی مفید مجلس ۲۷ ، ص۲۳۲)

در روایتی دیگر از امیر المؤمنین نقل است که روز عید فطر برای مردم خطبه خواند و فرمود «ای مردم در این روز شما، روزی است که در آن به محسنان ثواب دهند و بدکاران زیانمندند. این شبیه ترین روز به روز قیامت است. با بیرون آمدن شما از منزل به نمازگاه، یاد کنید بیرون آمدن خود را از گورهایتان به محضر پروردگارتان و یاد کنید به وقوف خود در نمازگاه وقوف خود را در برابر پروردگار خود و یاد کنید به برگشت خود به منزلهایتان برگشت خود را به منزل های بهشت یا دوزخ خود. و بدانید ای بندگان خدا که کمترین مزد مرد و زن روزه دار آن است که ملکی در روز آخر ماه رمضان خطاب به آنها جار می زند مژده گیرید بندگان خدا که برای شما آنچه گذشته از گناهان شما بود آمرزیده شد و بپایید در آینده چطور خواهید بود. أبشروا عباد الله فقد غفر لکم ما سلف من ذنوبکم فانظروا کیف تکونون فیما تستأنفون. (الأمالی( للصدوق)، ص۱۰۱)

همان گونه که مشاهده می شود، خداوند به واسطۀ روز عید فطر تمام گناهان گذشتۀ افراد مؤمن را مورد مغفرت قرار می دهد منتها گویا مانند روایت قبلی، اقامۀ نماز عید فطر بهانه ای برای بهرۀ بیشتر از مغفرت خداوند شمرده شده است.

-------------

پاورقی:

۱- پیامبر(ص) در روایتی فرمود: «چون روز اول ماه شوال شود، منادی ندا می دهد : ای مؤمنان، صبحگاهان به سوی جایزه هایتان بشتابید». سپس فرمود: «ای جابر جایزه های خدا، جوایز این پادشاهان نیست». سپس فرمود: آن روز،(عید فطر) روز جایزه هاست؛ إذا کان أول یوم من شوال نادی مناد أیها المؤمنون اغدوا إلی جوائزکم ثم قال یا جابر جوائز الله لیست بجوائز هؤلاء الملوک ثم قال هو یوم الجوائز.» (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۴، ص۱۶۸)

انتهای پیام/