ایسنا/قزوین درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد؛ بدین منظور بر آن شدیم تا برخی اشکال های رایج امروزی را که در گفتار و نوشتار مردم، فراوان دیده و شنیده می شود، یادآوری و اصلاح کنیم.

دکتر هادی انصاری، تحصیلکرده دکترای زبان و ادبیات فارسی، در مقاله خود با عنوان «درست بنویسیم و درست بخوانیم» که آن را در اختیار ایسنا قرار داده است، می نویسد: درباره درست خواندن و گفتن و نوشتن، تاکنون بسیار گفته اند و نوشته اند و شنیده ایم و خوانده ایم؛ ولی کافی نیست. پاسداشت زبان فارسی و برطرف کردن اشکال ها، نمی تواند به چندنوشته، برنامه، کتاب و جزوه منحصر باشد و اگر هر روز هم یادآوری شود، تکراری نخواهد بود و تأثیرخود را خواهد گذاشت.

نی / نی

نی، با مصوت بلند (ی) بر وزن و تلفظ (زی)، در زبان فارسی قید نفی است به معنی (نه)؛ که در متون گذشته کاربرد فروان داشته است. در دهه های اخیر حتی تحصیلکرده های ادبیات هم قید نفی (نی) را اغلب (نی) به کسر (ن) می خوانند.

این بیت مولانا معروف است: ما برای وصل کردن آمدیم/ نی برای فصل کردن آمدیم

خواجه عبدالله انصاری می گوید: نی از تو حیات جاودان می خواهم/ نی عیش و تنعم جهان می خواهم …

نی به کسر (ن) نام ساز بادی است که در اصل، نای بوده که بعدها به صورت نی، به فتح (ن) تلفظ شده و در روزگارما اغلب (نی) تلفظ می شود. ساز نای امروزی، بیشتر با نام (نای هفت بند) شناخته می شود. بنابراین باید توجه کرد که قید نفی (نی) با مصوت بلند (ی) مانند (زی) خوانده می شود یعنی (نه) و ساز نی به کسر (ن) است.

حرف (و)

وادی ایمن / ایمن

ایمن به فتح همزه و (م) بر وزن افعل، افعل التفضیل است از ریشه ی (ی م ن). ایمن یعنی سمت راست یا دست راست چیزی؛ مترادف یمین است (راست) و مخالف یسار (چپ). در متون ادبی و کلام بزرگان، (ایمن) بیشتر یادآور داستان حضرت موسی -ع- است. ایمن، درواقع سمت راست کوه طور است. گاهی به اشتباه، به کسر همزه (ایمن) می خوانند که نادرست است. ایمن یعنی درامان مانده، محفوظ و به عبارت دیگر، امن؛ مانند: ما ایمنیم؛ یعنی در امان هستیم. ولی وادی ایمن، به فتح همزه درست است.

حافظ می گوید: شب تاراست و ره وادی ایمن درپیش/ آتش طور کجا، موعد دیدار کجاست!

ورق زدن کتاب / تورق

تورق در عربی مصدر باب تفعل است یعنی برگ درخت خوردن، ورقه ورقه یا برگه برگه شدن است. در فارسی به معنای ورق زدن به کار می رود. شاید از آنجا که ورق به معنی برگ است اصطلاح تورق را به کاربرده اند. در فارسی بهتراست به جای تورق، (ورق زدن) به کارببریم. مثال: او این کتاب را ورق هم نزده است.

انتهای پیام