خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه: امروز ۱۹ مهر مصادف با سالروز تولد منوچهر آشتیانی، پژوهشگر فلسفه، جامعه شناس و مترجم ایرانی است. او زاده ۱۹ مهر ۱۳۰۹ در سنگلج بود و خواهرزاده نیما یوشیج و از نوادگان میرزاحسن آشتیانی است. آشتیانی در سال ۱۹۷۱ از دوره دکتری دانشگاه هایدلبرگ فارغ التحصیل شد و از شاگردان کارل لویت و گادامر بوده است. بنابراین عمده تحصیلات آکادمیکش تحت سنت هایدگری بوده است.

آشتیانی در دوره ای از تحصیل خود نیز در فرایبورگ و در کلاس های مارتین هایدگر حاضر شد. رساله دکتری او یک کار تطبیقی بود بین آرای مولوی و مایستر اکهارت که با راهنمایی کارل لویت از آن دفاع کرد. زنده یاد آشتیانی در این رساله به گونه ای ثابت کرد که تفکرات مولوی، اکهارت و هایدگر در اصل تفکری عرفانی است و نه فلسفی. نظریات او را هانس گئورگ گادامر هم خواند و تایید کرد و به آشتیانی گفت که او نیز سال ها دارد عارف بودن هایدگر را گوشزد می کند، اما کسی نمی پذیرد.

گفتارهایی پیرامون شناخت مناسبات اجتماعی (۱۳۸۱)، جامعه شناسی شناخت کارل مانهایم (۱۳۸۴)، ماکس وبر و جامعه شناسی شناخت (۱۳۸۳)، کارل مارکس و جامعه شناسی شناخت (۱۳۸۶)، درآمدی به بحران جامعه شناسی جهانی معاصر (۱۳۸۸) و زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ (۱۳۹۸) برخی از آثار وی هستند پرونده زندگی منوچهر آشتیانی پس از یک دوره بیماری طولانی در ۸ مهر ۱۳۹۹ بسته شد.

همان گونه که در فهرست ذکر شد، یکی از آخرین کتاب های او «زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ» است. این کتاب آشتیانی درباره مفهوم «زمان» که همیشه بدیهی پنداشته شده و در عین حال مبهم است، تألیف شده و می کوشد به پرسش هایی در باب معنای زمان در تاریخ و اجتماع پاسخ دهد؛ پرسش هایی چون: بداهتی که در مواجهه نخست با زمان درک می کنیم یا دسترس ناپذیری و ابهام در معنای آن از چه منشایی حاصل می گردد؟ آن معنای گسترده و ژرف تر زمان آیا از خود جهان تاریخ (عالم بشریت) و تاریخ جهان (کیهان) بر می آید؟ اساسا رابطه میان این دو در بحث از زمان چگونه تبیین پذیر است؟ آیا آن طور که ایدئالیست های انتقادی می اندیشند، زمان و مکان تنها مقولات نظام دهنده ذهن ما هستند؟ آیا زمان بندی هر هستنده ای عین خودهستندگی آن است و زمان، چنان که هایدگر می گوید، تمامیت وجود است؟

نویسنده در تلاش برای توضیح این پرسش ها و جست وجوی پاسخ آنها کتاب را ذیل دو مقوله عمده فرایند تاریخی زمان و جنبه های فلسفی آن تنظیم کرده است؛ به گونه ای که خواننده در مواجهه با مسئله زمان در پرتو اندیشه ای اصیل به طرح مسئله بنیادی و نیز تقریری نوین از بحث، دست خواهد یافت. آشتیانی پس از بررسی فرایند تاریخی بحث زمان و تطور مفهومی آن در غرب و شرق تا آگوستین و سپس کانت، مانهایم و هایدگر به جامعه شناسی تاریخ نیز پرداخته است. او در سیری به هم پیوسته و منسجم از رویکرد جهان طبیعی یا به بیان خودش «رویکرد جهان شناختی دهرگرایانه»، پای به عالم اسطوره و تصورات الاهیاتی می نهد و در طی مسیر با تحلیل نمودشناسانه دیالکتیکی و هرمنوتیکی به محتوای موضوع زمان دست می یابد و از رویکرد فلسفی (فلسفه اجتماع و تاریخ) مسئله را می کاود.

«زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ» در جایگاه یکی از واپسین تألیفات منوچهر آشتیانی را انتشارات علمی و فرهنگی نخست بار در سال ۱۳۹۸ و با شمارگان ۱۰۰۰ چاپ کرده و با قیمت ۳۵ هزار تومان در بازار نشر و در دسترس علاقه مندان قرار داده است.