این مقاله دربارهٔ استجابت دعا است. برای آشنایی با مفهوم دعا، مدخل دعا را ببینید.

نیایش

نمازهای مستحب
نافله های روزانه•عید•جعفر طیار•سلمان•شکر•استغاثه•وتر•استسقاء
دعاها
کمیل•توسل•افتتاح•ابوحمزه•عرفه•ندبه•سمات•فرج
مناجات ها
مناجات خمس عشر•مناجات شعبانیه
زیارات مشهور
عاشورا•وارث•امین الله•جامعه کبیره•آل یاسین
اذکار
تکبیر•تحمید•تهلیل•تسبیح•تسبیحات حضرت زهرا•صلوات•ذکر یونسیه•استغفار•تعقیبات
کتاب های دعا
مفاتیح الجنان•صحیفه سجادیه•مصباح المتهجد•اقبال الاعمال•مفتاح الفلاح
روزها و ماه ها
شب قدر•نیمه شعبان•روز عرفه•رمضان•رجب•ذی الحجه•لیلةالرغائب
مفاهیم وابسته
دعا•مناجات•زیارت•عبادت•تسبیح•استجابت دعا•التماس دعا

استجابت دعا پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست بندگان از طرف خدا است. خدا در قرآن به بندگان خود وعده استجابت دعا را داده؛ اگرچه مواقعی برآورده شدن دعا بنابر حکمت هایی مانند عدم مصلحت بندگان با تأخیر مواجه می شود. در نامه امام علی به امام حسن(ع) در نهج البلاغه، حکمت های سه گانه ای برای تأخیر استجابت دعا ذکر شده است: گاه مشکلی در نیت و قصد شخص وجود دارد، گاه خدا قصد دادن پاداش بزرگ تری را به شخص دارد و بعضی مواقع هم خدواند چیز بهتری را در وقت دیگری به بنده اش خواهد داد.

مستجاب الدعوة به کسی گفته می شود که دعاهای او پذیرفته می شود. در روایات، دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود و دعای مؤمن در حق برادر مؤمن خود از جمله دعاهایی دانسته شده که رد نخواهد شد.

آیات و روایات، استجابت دعا را مشروط به رعایت برخی امور مانند همسوبودن نیت قلبی و زبان در دعا، چشم پوشی و قطع امید از غیر خداوند و شناخت خدا دانسته اند. همچنین برخی رفتارها مانند گناه، حرام خوری، و ترک امر به معروف و نهی از منکر از موانع استجابت دعا معرفی شده اند.

استجابت دعا به زمان و مکان خاصی محدود نشده؛ اما بنا بر روایات، دعا کردن در برخی از زمان ها مانند روز عرفه و شب قدر و نیز برخی از مکان ها همچون کنار کعبه، اطراف قبر پیامبر(ص) و نزد قبر امامان معصوم و به ویژه زیر قبه امام حسین(ع) به اجابت نزدیکتر است.

وعده الهی

استجابت دعا به معنای پاسخ دادن و پذیرفتن درخواست است.[۱] خداوند به بندگان خود در چند آیه از قرآن وعده استجابت دعا داده است.[۲] «مجیب» به معنای اجابت کننده درخواست بندگان از اسماء الهی است.[۳]

به گفته علامه طباطبایی استجابت دعا امری همیشگی در زندگی انسان است.[۴] اما وعده استجابت دعا نباید جایگزین تلاش انسان برای رسیدن به اهداف و منجر به کنار گذاشتن اسباب ظاهری و مختل شدن مسیر طبیعی زندگی او شود.[۵]

اسباب و شرایط

استجابت دعا در آیات و روایات مشروط به رعایت برخی از شروط و آماده کردن اسباب آن شده است.علامه طباطبایی براساس آیه ۶۰ سوره غافر «ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ» تنها دو شرط برای استجابت دعا برشمرده است که عبارتند از این که اولاً انسان دعا کند یعنی بخواهد. و ثانیاً انسان فقط از خدا بخواهد.[۶]

• همسویی زبان و قلب در دعا: در قرآن استجابت دعای بندگان امری قطعی دانسته است به این شرط که با دعای حقیقی خدا را بخوانند.[۷] علامه طباطبایی دعای حقیقی را به خواندن خدا همزمان با قلب و زبان تفسیر کرده است.[۸] همچنین از امام علی(ع) نقل شده خداوند دعایی که با غفلت دل همراه باشد را مستجاب نمی کند.[۹]


• انقطاع از غیر خدا: دل کندن از اسباب ظاهری و خیالی و خواندن خداوند از روی اخلاص، چراکه خداوند در آیه ۱۸۶ سوره بقره طلب کردن بندگان را فقط به خود مستند کرده است.[۱۰]


• دعا همراه با شناخت خدا: بر پایه روایتی امام صادق(ع) در پاسخ گروهی که از مستجاب نشدن دعا سؤال کردند، نداشتن شناخت و معرفت نسبت به شخصی که خوانده می شود را، دلیل عدم اجابت دعا بیان کرد.[۱۱]


• خضوع و خشوع: آیه ۵۵ سوره اعراف خواندن خدا را با حالت خاضعانه و خاشعانه از مؤمنان طلب می کند. امام صادق(ع) نیز یکی از زمان های استجابت دعا را موقعی می داند که شخص با چشمانی اشکبار، بدنی لرزان و قلبی شکسته مقابل خداوند بایستد.[۱۲]


• دعا همراه با عمل صالح: برای استجابت دعا، انجام عمل صالح و به ویژه دادن صدقه سفارش شده است.[۱۳] در قرآن خداوند به کسانی که ایمان آورده و عمل صالح انجام می دهند وعده اجابت درخواست آنان را داده است.[۱۴]


• دعا در جمع مؤمنان: در روایتی از امام صادق(ع) آمده است، هیچ جماعت چهل نفری از مؤمنان نیستند که به درگاه خداوند دعا کنند و خدا دعای آنان را رد کند و خود ایشان نیز هنگام مشکلات، خانواده و فرزندان خود را جمع کرده، دعا می کرد و آن ها آمین می گفتند.[۱۵]


• پیشی گرفتن در دعا: دعا کردن پیش از آن که گرفتاری و سختی پیش بیاید یعنی در دوران آسایش و سلامتی؛ دارای آثاری است مانند: استجابت دعا، پیشگیری از بلاء، رفع نیاز مندی ها هنگام سختی. بر اساس روایتی از امام صادق (ع) هر کسی پیش از گرفتارشدن به بلا دعا کند هنگام مبتلا شدن دعایش مستجاب شود و فرشتگان با شنیدن صدای او می گویند: صدایی آشناست ودعایش رد نمی شود و هر کس در دعا پیشی نگیرد( و فقط هنگام گرفتاری و بلا دعا کند) دعایش مستجاب نمی شود و وقتی دعا می کند فرشتگان می گویند: این صدا ناآشناست و ما آن را نمی شناسیم. [۱۶][یادداشت ۱] در روایت دیگری از امام صادق(ع)است که کسی که در راحتی و آسایش بسیار اهل دعا نباشد و تنها هنگام گرفتار شدن به بلا دعا کند به او گفته می شود که تا پیش از امروز کجا بودی؟! (أَيْنَ كُنْتَ قَبْلَ الْيَوْمِ) [۱۷]


• فراوان دعا کردن هنگام آسایش: امام صادق(ع) در روایتی فرموده هر کسی دوست دارد که در سختی ها دعایش مستجاب شود باید که در راحتی، فراوان دعا کند.[۱۸]

همچنین دعا همراه با استغفار[۱۹] و دعا همراه با توسل به اهل بیت(ع)[۲۰] از دیگر شرایط و اسباب استجابت دعا معرفی شده است.

• خسته نشدن از دعا کردن.امام رضا(ع) از امام باقر(ع) نقل کرده که شایسته است که انسان با ایمان در رفاه و آسایش همانند زمان سختی و شدت دعا کند. آن گاه امام رضا(ع) فرمود: پس، از دعا خسته نشوید. [۲۱]



• راستگویی، طلب حلال و صله رحم نیز از اموری است که در روایات به دعاکننده توصیه شده است. [یادداشت ۲][۲۲]




• عبادت:

در دعای کمیل، عبادت بندگان از شروط استجابت تضمینی دعا دانسته شده است امام علی(ع) در فرازهای پایانی دعا می گوید: فانک قضیت علی عبادک بعبادتک وامرتهم بدعائک وضمنت لهم الاجابة( ترجمه: خدایا به راستی که تو حکم کردی که بند گانت تو را عبادت کنند و آنان را به دعا فرمان دادی واجابت دعایشان را برایشان ضمانت کردی. [۲۳]

زمان و مکان

استجابت دعا به زمان و مکان خاصی محدود نشده ولی برخی از زمان ها و مکان های برای استجابت دعا سفارش شده است؛ در روایات شب قدر، نیمه شعبان، ۲۷ رجب، عید فطر، روز عرفه، عید قربان، روز اول محرم، هنگام سحر و اذان، شب جمعه، هنگام نزول باران، پس از نمازهای واجب، لحظه دیدن کعبه و ماه های خاصی مانند ماه رجب، ماه شعبان و ماه رمضان از جمله زمان هایی معرفی شده که دعا بیشتر در معرض استجابت قرار می گیرد.[۲۴]

همچنین در متون روایی شهر مکه، مسجد الحرام، کعبه، کنار حجر الاسود، رکن یمانی و حجر اسماعیل، در صحرای عرفات، اطراف قبر پیامبر اکرم(ص)، روضة النبی، حرم امامان شیعه به ویژه تحت قُبّه امام حسین(ع)،[۲۵] مسجد سهله و کوفه از جمله مکان هایی است که گفته شده دعا بیشتر در آنجا به اجابت می رسد.[۲۶]

موانع

در آیات و روایات موانعی برای استجابت دعا ذکر شده است برخی از آنها عبارتند از:

• گناه: در روایتی از امام باقر(ع) گناه از مهم ترین عوامل محرومیت انسان از استجابت دعا معرفی شده است.[۲۷] امام سجاد(ع) نیز نیت بد، بد طینتی، نفاق در حق برادران دینی، به تأخیر انداختن نمازهای واجب تا وقت بعد، ناسزا گفتن و ندادن صدقه را از گناهانی دانسته که مانع استجابت دعا می شوند.[۲۸] همچنین بنا به روایات ظلم کردن،[۲۹] نافرمانی پدر و مادر، قطع رحم،[۳۰] نقض عهد،[۳۱] و سخن چینی،[۳۲] از دیگر موانع دعا هستند. در دعای کمیل از خداوند آمرزش گناهانی خواسته شده که باعث حبسِ دعا و عدم استجابت آن شده است.[۳۳]


• لقمه حرام: بنا بر روایات کسب حرام و حرام خواری تا چهل روز مانع استجابت دعای انسان می شود.[۳۴] در حدیث قدسی خداوند اجابت دعای همه بندگان به جزحرام خوار را وعده داده است.[۳۵]


• دعا فقط در دشواری ها: بر طبق روایات شخصی که می خواهد دعای او در سختی ها مستجاب شود، نباید در آسایش و خوشی خدا و دعا کردن را فراموش کند.[۳۶]


• شک در ولایت اهل بیت(ع): طبق یک روایت کسی که در قلب او شک نسبت به ولایت اهل بیت(ع) وجود داشته باشد اگر تمام عمر هم در حال دعا باشد، دعای او مورد اجابت قرار نخواهد گرفت.[۳۷]


• خیانت و بی وفایی: امام علی(ع) در جواب شخصی که از عدم استجابت دعا سوال کرد، خیانت و بی وفایی دل های مردم در هشت جا را مانع اجابت دعا معرفی کرد. شناخت خدا و اداء نکردن حق او، ایمان به پیامبر اکرم(ص) و عمل نکردن به سیره او، قرائت قرآن و عمل نکردن به آن، ترس از جهنم در گفتار و حرکت به سمت آن در رفتار، رغبت به بهشت در گفتار و دوری از آن در عمل، خوردن نعمت های خدا و ناسپاسی او، دیدن عیوب مردم و ندیدن عیب های خود و دشمنی با شیطان در زبان و دوستی با او در عمل، خیانت های دل است که امام علی(ع) آنها را مانع استجابت دعا می داند.[۳۸]

همچنین ترک امر به معروف و نهی از منکر،[۳۹] و سبک شمردن نماز[۴۰] از موانع استجابت دعا محسوب شده است.

• دعا بدون تلاش و توجه به وظیفه:

هر چند دعا هم خواندن خدا و هم خواستن از خداست اما این به معنی بی توجهی به وظیفه و استفاده از ابزار و وسایل مقتضی و لازم برای تحقق خواسته ها نیست واصولا دعا باید همره با حرکت باشد وگرنه دعا در سکون و بی توجهی و گریز از وظیفه هیچگاه نمی توان استجابتی را از آن انتظار داشت. در برخى احادیث از کسانى که بدون توجه به وسائلى که خداوند قرار داده است، رفع مشکل خود را می ‏طلبند یاد شده است. نمونه هایی در روایات برای اینگونه دعا ذکر شده که عبارتند از:

1. شخصى که خداوند مالى به او عنایت ‏کرده، و او با اسراف و تبذیر و مصرف نابجا اموالش را به هدر می دهد ولی از خدا تقاضاى روزى می کند.
2. مردى که از سوء خُلق همسر خود و اذیت ‏هاى پی ‏درپى او به تنگ آمده و از خدا می خواهد تا او را از دست آن زن راحت کند، حال آنکه خدا راه طلاق را در پیش روی او گذاشته است.
3. شخصى که از آزار مکرر همسایه‏ اش شکایت دارد او را به خاطر آن نفرین‏ می کند، در حالى که می تواند خانه‏ اش را بفروشد و در جاى مناسبى منزل اختیار کند.
4. آنکه در خانه نشسته، کار نمی کند و از خدا طلب رزق می کند در حالى که خداوند راه هاى روزى را پیش روى او قرار داده است.
5. کسى که مالى را به دیگرى قرض داده است و مقروض انکار می کند. سپس دست ‏به دعا برداشته و از خدا برگشت مال خویش را می ‏طلبد، در صورتى که‏ خداوند به او دستور شاهد گرفتن داده است. [۴۱] دونکته را باید توجه کرد نخست این که اینها فقط نمونه هایی از مواردی است که افراد به گمان این که دعا به معنای تعطیلی کار و تلاش و جدیت و برنامه ریزی است فقط در پی آن هستند که با دعا امورشان سامان یابد و نکته دیگر این که آن چه در این روایات مطرح شده صرفا برای توجه دادن به این نکته است که هر مشکلی راه حلی دارد نه این که هر کس با همسرش مشکل پیدا کرد فقط به گزینه طلاق فکر کند و یا این که هر کس با همسایه اش مشکلی پیدا کرد فقط در فکر تغییر محل سکونتش باشد.

حکمت های تأخیر استجابت دعا

به گفته علامه طباطبایی استجابت دعا با رعایت شرایط و رفع موانع از سنت های قطعی الهی است.[۴۲] اما گاهی به خاطر مصالح و حکمت هایی، اجابت دعا به تأخیر می افتد.[۴۳] برخی از این حکمت ها عبارتند از:

• عدم مصلحت بندگان: گاهی شخص دعایی یا طلبی از خداوند می کند که به مصلحت او نیست از این رو خداوند استجابت آن را به تأخیر می اندازد یا آن را مستجاب نمی کند. در قرآن خطاب به مسلمانان آمده است که گاهی چیزی را خوش می دارید که به ضرر شماست یا چیزی را مکروه می دارید که به نفع شماست در حالی که خداوند بهتر از شما صلاح شما را می داند.[۴۴] امام علی(ع) نیز خطاب به فرزندش امام حسن(ع) می فرماید: چه بسیار چیزهایی که تو طالب آن هستنی ولی هلاک دین و دنیای تو در آن است.[۴۵]


• در نامه امام علی به امام حسن(ع) که در نهج البلاغه آمده، حکمت های سه گانه ای برای تأخیر استجابت دعا ذکر شده است: گاه مشکلی در نیت و قصد شخص وجود دارد، گاه خداوند قصد دادن پاداش بزرگ تری را به شخص دارد و بعضی مواقع هم خدواند چیز بهتری را در وقت دیگری به بنده اش خواهد داد.[۴۶] از امام سجاد(ع) نیز نقل شده که: «دعای مؤمن یکی از سه فایده را دارد: یا برای او ذخیره می گردد یا در دنیا برآورده می شود یا بلایی را که می خواست به او برسد، از وی می گرداند»[۴۷].

مستجاب الدعوة

مقالهٔ اصلی: مستجاب الدعوة

مستجاب الدعوة به کسی گفته می شود که دعاهای او پذیرفته می شود یا دعای او گیرا باشد.[۴۸] در روایات آمده که دعای والدین در حق فرزندان، دعای مظلوم علیه ظالم، دعای عمره گزار، دعای روزه دار، دعای امام و پیشوای عادل در حق مردم خود و دعای مؤمن در حق مؤمنان دیگر رد نخواهد شد.[۴۹]

همچنین در روایتی از امام حسن(ع) آمده است اگر کسی مواظب قلبش باشد تا اموری که مورد رضای خدا نیست در آن خطور نکند، من ضامنم که او مستجاب الدّعوة باشد.[۵۰]

پانویس

1.

• ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب.


• 
  
  • سوره بقره، آیه ۱۸۶؛ سوره غافر، آیه ۶۰؛ سوره شوری، آیه ۲۶.
  
  



• 
  
  • ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ذیل واژه جوب.
  
  


• 
  
  • طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۱.
  
  


• 
  
  • مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۶۴۷.
  
  


• 
  
  • https://rezaeitehrani.ir/lecturesSeries/1/
  
  


• 
  
  • سوره بقره، آیه ۱۸۶.
  
  


• 
  
  • طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۳.
  
  


• 
  
  • طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۳؛ فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۶۲.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۶۸.
  
  


• 
  
  • حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۷۳.
  
  


• 
  
  • حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۶۵؛ ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۱۱۱.
  
  


• 
  
  • سوره شوری، آیه ۲۶.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۷.
  
  


• 
  
  • کلینی، الكافي، ۱۴۰۷ق،ج۲، ص۴۷۲.
  
  


• 
  
  • کلینی، الكافي، ۱۴۰۷ق،ج۲، ص۴۷۲.
  
  


• 
  
  • کلینی، الكافي، ۱۴۰۷ق،ج۲، ص۴۷۲.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۸۶.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۱، ص۲۱.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۶۷.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۶۷.
  
  


• 
  
  • مفاتیح الجنان، دعای کمیل،
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۷۷-۴۷۸، ۵۲۲-۵۲۵؛ ج۳، ص۴۱۴، ۴۱۶؛ ج۴، ص۶۷، ۱۵۵؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۷۱، ۳۵۴، ۷۰۱؛ ترمذی، سنن، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۲۲۳.
  
  


• 
  
  • ابن فهد حلی، عدة الداعی و نجاح الساعی، ۱۴۰۷ق، ص ۵۷،
  
  


• 
  
  • اشعری قمی، النوادر، ۱۴۰۸ق، ص۱۴۰؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۴۰۹، ۴۱۱، ۵۳۰-۵۳۲، ۵۵۱؛ قاضی نعمان، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۹۳؛ صدوق، الامالی، ۱۳۷۶ش، ص۶۸۴؛ طوسی، تهذیب الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۵، ۱۰۸؛ متقی هندی، کنز العمال، ۱۴۰۹ق، ج۱۲، ص۱۹۴-۲۲۲.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۷۱.
  
  


• 
  
  • صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۲۷۱.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۳۳۴
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴۸؛ حلوانی، نزهة الناظر، ۱۴۰۸ق، ص۳۷.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۶۸.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۶۸.
  
  


• 
  
  • طوسی، مصباح المجتهد، ۱۴۱۱ق، ص۸۴۴.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۸، ۳۷۳.
  
  


• 
  
  • ابن فهد حلی، عدة الداعی، ۱۴۰۷ق، ص۱۳۹.
  
  


• 
  
  • حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۴۰.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۰۱.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۶-۳۷۷.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۷۸.
  
  


• 
  
  • مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۳، ص۲۱.
  
  


• 
  
  • كلينی، الکافی، چاپ دار الحدیث۷ ج۹۷ ص۵۱۴
  
  


• 
  
  • طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۲، ص۳۲.
  
  


• 
  
  • قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۱، ص۲۸۹.
  
  


• 
  
  • سوره بقره، آیه۲۱۶.
  
  


• 
  
  • نهج البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۹.
  
  


• 
  
  • نهج البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۹.
  
  


• 
  
  • ابن شعبه حرانی، تحف العقول، ۱۴۰۴ق، ص۲۸۰.
  
  


• 
  
  • دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ذیل واژه مستجاب.
  
  


• 
  
  • کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۵۱۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۰، ص۳۵۶؛ ج۹۳، ص۲۵۶.
    *
  
  

1. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۲.

یادداشت

1.

• مَنْ تَقَدَّمَ فِي الدُّعَاءِ اسْتُجِيبَ لَهُ إِذَا نَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ صَوْتٌ مَعْرُوفٌ وَ لَمْ يُحْجَبْ عَنِ السَّمَاءِ وَ مَنْ لَمْ يَتَقَدَّمْ فِي الدُّعَاءِ لَمْ يُسْتَجَبْ لَهُ إِذَا نَزَلَ بِهِ الْبَلَاءُ وَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ إِنَّ ذَا الصَّوْتَ لَا نَعْرِفُهُ.
  *

1. الامام الرضا(ع):...وعليك بالصدق وطلب الحلال ، وصلة الرحم

منابع

• نهج البلاغه، به تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق.


• ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، مصحح علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴.


• ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار الفکر - دار صادر، ۱۴۱۴ق.


• ابن فهد حلی، احمد بن محمد، عدة الداعی و نجاح الساعی، مصحح احمد موحدی قمی، تهران، دار الکتب الإسلامی، ۱۴۰۷ق.


• اشعری قمی، احمد بن محمد بن عیسی، النوادر، قم، موسسه امام هادی، ۱۴۰۸ق.


• ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی و هو الجامع الصحیح، ج۳ و۵، چاپ عبدالرحمن محمد عثمانف بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.


• حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق.


• دهخدا، لغت نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۷ش.


• صدوق، محمد بن علی، الامالی، قم، نشر مؤسسه بعثت، ۱۴۱۷ق


• صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، مصحح علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۰۳ق.


• طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.


• طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، چاپ حسن موسوی خرسان، بیروت ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.


• طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، بیروت، مؤسسة فقه الشیعه، ۱۴۱۱ق.


• فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.


• قاضی نعمان، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الاحکام، چاپ آصف بن علی اصغر فیضی، قاهره [۱۹۶۳-۱۹۶۵]، چاپ افست، قم، بی تا.


• قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن، ۱۳۸۸ش.


• کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.


• متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، چاپ بکری حیانی و صفوة سقا، بیروت ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.


• مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.


• مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش.

دعا

آیات | آیه ۱۸۶ سوره بقره • آیه ۶۰ سوره غافر
کتاب ها | مفاتیح الجنان • صحیفه سجادیه • مصباح کفعمی • مصباح المتهجد • مهج الدعوات • اقبال الاعمال • زاد المعاد • البلد الامین • فلاح السائل • الصحیفه العلویه • جمال الاسبوع • مفتاح الفلاح • عدة الداعی • العدد القویة • مفاتیح نوین • آداب عباسی • نزهة الزاهد
دعاها | | مأثوره | دعای کمیل • دعای علقمه • دعای جوشن کبیر • دعای جوشن صغیر • دعای توسل • دعای ندبه • دعای صباح • دعای سمات • دعای عهد • دعای فرج • دعای افتتاح • دعای حزین • دعای نور • دعای یا عدتی • دعای یا مفزعی • دعای یستشیر • دعای عشرات • دعای مشلول • دعای مجیر • دعای عرفه امام حسین • صلوات شعبانیه • دعای ام داوود • حرز یمانی • دعای سحر • دعای ابوحمزه • دعاهای روزهای ماه رمضان • دعای مکارم الاخلاق • دعای صنمی قریش • دعای سلامتی امام زمان • دعای یا من ارجوه • دعاهای صحیفه سجادیه • دعای یا علی یا عظیم • دعای افطار • دعای اللهم عرفنی نفسک • دعای غریق • دعای وحدت
---|---
غیرمأثوره | دعای عدیله • دعای ناد علی • دعای عالیة المضامین • دعای یا دائم الفضل علی البریة • دعای تحویل سال

مناجات ها | مناجات خمس عشرة • مناجات شعبانیه • مناجات حضرت علی در مسجد کوفه • مناجات التائبین • مناجات الخائفین • مناجات الذاکرین • مناجات الراجین • مناجات الراغبین • مناجات الزاهدین • مناجات الشاکرین • مناجات الشاکین • مناجات العارفین • مناجات المتوسلین • مناجات المحبین • مناجات المریدین • مناجات المطیعین • مناجات المعتصمین • مناجات المفتقرین • مناجات منظوم امام علی(ع)
آداب | تباکی • بکاء • حضور قلب • تضرع
مرتبط | استجابت دعا • التماس دعا • حرز • توبه • مسجد • محراب • عبادت • تسبیح • استغفار • چشم زخم • مستجاب الدعوه • سحرخیزی • دعانویسی • جام چهل کلید • حرز امام جواد(ع) •
دعاهای صحیفه سجادیه / زیارت

• ن


• ب


• و

خداشناسی

برهان ها | برهان نظم • برهان امکان و وجوب • برهان حرکت • برهان حدوث • برهان صدیقین • برهان وجودی • برهان فطرت • برهان تمانع • برهان معجزه • برهان فسخ عزائم • برهان اخلاقی • برهان علیت
مراتب توحید | براهین توحید • وحدت وجود • توحید ذاتی • توحید صفاتی • توحید عبادی • توحید افعالی(توحید در تشریع • توحید در حاکمیت • توحید در خالقیت • توحید در ربوبیت • توحید در الوهیت) • توحید نظری • توحید عملی
صفات الهی | | اسماء و صفات | واجب الوجود • خدا • الله • اسم اعظم • اسماء الحسنی • عادل • احد • واحد • غنی • صمد • حمید • مجید • رحمان • رحیم • خیر الماکرین • ازلی • مُرید • حکیم • علم ذاتی خدا • (علم غیب) • قادر • مجردات • بسیط • ارحم الراحمین • قیوم • مشیت • اراده الهی • جبار • سمیع و بصیر • ربوبیت • اراده تکوینی • حی • ترکیب • رؤیت خدا • رحمت الهی • علم فعلی خدا • عفو الهی
---|---
دسته بندی ها | صفات ذاتی خدا • صفات فعلی خدا • صفات جمال و جلال • صفات ثبوتیه خدا • صفات خبری • تشبیه • تنزیه • تعطیل صفات • تشبیه و تنزیه (کلامی و عرفانی) • توقیفی بودن اسماء الهی • اسما و صفات خدا • اسماء سبعه • صفات سلبیه خدا

خدا و انسان | ایمان • شرک • شرک خفی • کفر • کافر • عبادت • دعا • مناجات • استجابت دعا • اخلاص • تفویض • وحی • الهام • عرفان • توکل • لطف • تکلیف شرعی • دین • قبح عقاب بلابیان • تکلیف فوق طاقت • ثواب • عقاب • امتحان الهی • مسئله شر • تشریع • نسخ • هدایت تکوینی • هدایت تشریعی • هدایت عامه • هدایت خاصه • رویای صادقه • ذکر • ذکر لفظی • ذکر قلبی • تقرب • اراده تشریعی • اراده طولی خداوند • اختیار انسان
مفاهیم وابسته | اثبات خدا • قضا و قدر • جبر و اختیار • توحید مفضل • بداء • توسل • تبرک • اعواض • امر بین الامرین • حسن و قبح • خلیفةالله • جبرگرایی • سخن گفتن خدا با موسی • شبهه ابن کمونه
نبوت • امامت • معاد • پیامبران در قرآن

رده ها:

• دعا



• ارتباط با خدا





• https://fa.wikishia.net/view/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AA_%D8%AF%D8%B9%D8%A7