هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر بردخون و روستاهای اطراف غرق در پارچه ها و بیرق های سبز و سرخ و سیاه می شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری دارد، معابر چادرپوش می شود و حسینیه ها سیاه پوش.

به گزارش خبرگزاری فارس از شهرستان دیر، محرم ماه آگاهی، ماه شکوفایی، ماه سوگواری و ماه عشق است. محرم ماه آزادی و رهایی، ماه رشد و بالندگی، ماه جوشیدن و اندیشیدن و ماه فانی شدن و به ابدیت پیوستن است. محرم مدرسه عشقی است که باید در آن درس آموخت. محرابی است که باید در آن به نماز عشق ایستاد، محرم، ماه حزن و اندوه و عزاداری شیعیان در شهادت حضرت امام حسین(ع) است.

جامه سیاه بر تن بردخون

هر ساله با آغاز ماه محرم، شهر بردخون و روستاهای اطراف غرق در پارچه ها و بیرق های سبز و سرخ و سیاه می شود و کوچه و خیابان حال و هوای دیگری دارد، معابر چادرپوش می شود و حسینیه ها سیاه پوش. مساجد و تکایا رنگ و بوی تازه ای می گیرند و مردم هر محله با شیوه خاص خود به سوگواری سالار شهیدان می پردازند.

مراسم روضه خوانی و سینه زنی و تعزیه و … در گوشه و کنار شهر و دیار ما برگزار می شود و هر کس در حد توان سعی در خدمت رسانی به مراسم عزاداری را دارد تا ذره ای از عشق خود را به امام حسین(ع) ابراز کند.

در بردخون از یک ماه پیش از آغاز محرم، اقدامات اولیه برای آماده سازی و تدارک مراسم عزاداری امام حسین(ع) انجام می شود و بانیان و دست اندرکاران، هدایا و نذورات را جمع آوری می کنند تا از اول محرم عزای حسینی آغاز شود.

مراسم عزاداری طبق رسوم گذشته شامل چند بخش است که نشانگر ارادت و محبت مردم به سالار شهیدان و اصحاب و یاران شهیدش است و این برنامه ها پس از گذشت سال ها از رونق نیفتاده و هر روز پرشورتر از گذشته اجرا می شود.

حلول ماه محرم در بردخون همزمان با طلوع خورشید غریب حزن و اندوه ماه ماتم است که این بار محزون تر از همیشه طلوع می کند تا خبر از آمدن موسم عزا به مردم دهد، محرم که می آید مردم دلباخته این دیار برای بهره بردن از معنویت عزاداری سالار شهیدان، سیاه می پوشند و هر جا باشند خود را به عزا خانه های امام حسین(ع) می رسانند.

روضه خوانی

پس از پیش خوانی و پامنبری، روضه خوانی شروع می شود، روضه خوان با بیان مرثیه خوانی و ذکر مصیبت های اهلبیت(ع) مردم را با غم و اندوه آنان همراه می کند. او در ابتدا با اشعاری حزن انگیز شروع می کند و سپس پیرامون موضوعات دینی و مذهبی به ایراد سخن می پردازد و در پایان به ذکر وقایع و مصیبت شهدای کربلا بویژه سالار شهیدان مشغول می شود.

ذکر گرفتن

بعد از نماز مغرب و عشاء ذکر امام حسین(ع) مردم را به عزاخانه ها دعوت می کند، ذکر مانند اذان برای نماز، جهت باخبرکردن اهالی از برگزاری مراسم روضه خوانی و عزاداری حسینی است، ذاکر به سبکی خاص و با صدایی حزین می خواند و گروه همخوان با صدایی به سبکی خاص (حسینم وا حسینم وا حسینم) را تکرار می کند، این نغمه حزین به (ذکر گرفتن) معروف است.

واحسینم وا حسینم وا حسینم

تعالوا للعزا نبکی حسینم

حسینم وا حسینم واحسینم

به هر جا می شود ذکر حسین راست

جناب مادرش زهرا در آنجاست

حسینم وا حسینم واحسینم

کتاب خوانی

کتابخوان در جلوی مجلس می نشیند و حدود نیم ساعت پیش از روضه خوانی شروع به خواندن کتاب ( بیشتر روضه الشهدا) می کند که به شیوه ای خاص و آهنگی حزین کتاب می خواند و به بیان وقایع کربلا می پردازد و در برخی جاها به ابیات خاصی می رسد و پایان مصراع را کشیده تر می خواند تا افرادی که کنارش نشسته اند جواب ( های) می دهند.

پامنبری

یک نفر که معمولا همراه با روضه خوان است قبل از وی شروع خواندن ذکر مصیبت و اشعار مرثیه در عزای سالار شهیدان می کند و روضه خوان را عزاداری یاری می دهد.

سینه زنی

هرشب پس از پایان مراسم روضه خوانی، عزاداران حلقه دایره ای تشکیل می دهند و با حالت خاصی به سینه زنی سنتی مشغول می شوند که نوحه خوان در وسط قرار می گیرد و بقیه به دور علم و جایگاه بر سینه می زنند.

زنجیرزنی

پس از گذشت چند شب از آغاز عزاداری امام حسین(ع)، گروه های عزاداری با طبل، سنج و دمام و عبور از کوچه ها و معابر و به صورت هماهنگ و با صدای نوحه خوان به زنجیرزنی می پردازند.

علم گردانی

علم گردانی یکی از قدیمی ترین سنت های مردم استان بویژه بخش بردخون است که از اول محرم راه می افتند و از خانه به خانه ای دیگر و شهر به شهر یا روستا به روستا می روند و با خواندن ذکر، خبر از آمدن محرم و ماه ماتم حسین می دهند.

علم شامل چوب بلندی است که دور آن را با پارچه سیاه پوشانده اند و در بالای آن با پرچم های سبز، سفید و قرمز مزین شده و دور تا دور آن با بندهایی بسته شده که هرکس هدیه ای می دهد بندی به عنوان تبرک می گیرد.

همراه با علم گهواره یا به اصطلاح محلی محتک حمل می شود که منسوب به گهواره علی اصغر است که دورش پارچه پوشانده اند و زنگوله ای داخل آن قرار دارد و یک نفر بر سر می گیرد و هنگام حرکت آن را تکان می دهد تا صدای زنگ شینده شود و دور علم می چرخد. البته گهواره را شب عاشورا در محافل عزاداری می برند و تا صبح تکان می دهند و لالایی می خوانند و بر مظلومیت خاندان امام حسین اشک می ریزند.

روز عاشورا قبل از ظهر به مقتل خوانی مشغول می شوند و زمان را به گونه ای مدیریت می کنند تا دقایقی قبل از اذان ظهر مراسم پایان یابد و مرثیه شهادت سالار شهیدان را در آستانه اذان ظهر می خوانند و مردم بر سر و سینه می زنند و عزاداری می کنند و پس از اقامه نماز عزاداران برای صرف ناهار به محافل و مجالس روضه خوانی برمی گردند.

معمولا افرادی که نذری دارند شب عاشورا تا صبح بیدار می مانند و به عزاداری مشغول می شوند و اگر حاجت و خواسته ای دارند نیت می کنند تا به مرتبه اجابت برسد.

مرسوم است که هر شب مردم بر سر سفره امام حسین(ع) پذیرایی می شوند و بانیان محافل و مجالس عزاداری برای افراد مریض و ناتوان نیز غذایی تهیه و به خانه آنان می فرستند.

شب شام غریبان

شب شام غریبان امام حسین نیز در شهر وروستاها مراسم ویژه ای برگزار می شود و به یاد غریبی و مظلومیت امام حسین(ع) و یاران و اصحاب و خاندانش مردم در تاریکی به عزاداری می پردازند و مراسم عزاداری سالار شهیدان تا چند روز بعد از عاشورا در برخی از محافل برگزار می شود.

تعزیه خوانی یا شبیه

یکی از برنامه های ایام محرم برگزاری تعزیه به نام شهدای کربلا مانند تعزیه طفلان مسلم، شام غریبان، حضرت قاسم، ذولجناح، حر و سایر شهدا است که در یکی از میادین برگزار می شود و مردم دور جایگاه آنان تجمع می کنند و به تماشای وقایع روز عاشورا و کربلا می پردازند.

صبحدم

آیین مرثیه خوانی صبحدم یکی از آیین های قدیمی و ریشه دار این منطقه است که در شب عاشورا برگزار می شود و عزاداران که تا اذان صبح بیدار مانده اند با خواندن نوحه خاصی از آفتاب می خواهند که طلوع نکند که مبادا با طلوعش امام حسین شهید شود و همزمان شعری به این مضمون می خوانند و بر سر و سینه می زنند و گریه سر می دهند.

صبحدم یکدم مدم یک امشب از بهر خدا تا حسین کشته نگردد در زمین کربلا

صبحدم بهر خدا امشب از راه وفا جامه ماتم بپوش همچو ما در کربلا

در سال های اخیر نیز دوستداران امام حسین(ع) با برپایی موکب و ایستگاه های صلواتی با انواع نوشیدنی و مواد غذایی از عزاداران حسینی پذیرایی می کنند.

این گوشه ای از آداب و رسوم مردم بردخون در ایام عزاداری سالار شهیدان و خاندان و اصحاب باوفایش است که برای آگاهی مردم بیان شد اما هیچ قلم و زبانی یارای تجلیل از محبان امام حسین نیست.

گفتنی است، همه نیازها و منابع مالی و انسانی مجالس و محافل حسینی توسط مردم و محبان امام حسین(ع) تأمین می شود و با همه مشکلات این برنامه ها هیچگاه تعطیل نمی شود.

گزارش: نامجو زحمتکش

انتهای پیام/م