بنزین ایران ۲۳۰ دلار گران تر از گازمایع در بورس انرژی / شیوع کرونا بهانه دست منتقدان اتوگاز داد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ مجلس شورای اسلامی طرح استفاده از گازمایع در خودروها را به تصویب رساند و شورای نگهبان نیز آن را تایید کرد. در نتیجه حال نوبت دولت است که با تدوین آیین نامه اجرایی این طرح و تصویب و ابلاغ آن به دستگاه ها برای اجرایی کردن طرح استفاده از LPG در سبد سوخت خودروها قدم بردارد.
از جمله مزایای توسعه اتوگاز در کشور می توان به جلوگیری از فلر کردن و تزریق گازمایع در خط لوله سراسری و هدر رفت آن، صادر کردن بنزین و گازوئیل آزاد شده حاصل از جایگزینی گازمایع با قیمت بیشتر نسبت به گازمایع به ازای هر تن و ارز آوری برای کشور، کاهش آلودگی هوای کلانشهرها و … اشاره کرد.
در این میان اما برخی به بهانه های مختلف با طرح اتوگاز مخالفت کرده و اجرای آن را اشتباه می پندارند. یکی از دلایل منتقدین این طرح، بیشتر بودن قیمت صادراتی هر تن گازمایع نسبت به بنزین است. این در حالی است که در حالت کلی و شرایط معمولی و غیرکرونایی، ایران می تواند هر تن بنزین را با قیمتی معادل ۱۵۰ دلار گران تر از گاز مایع صادر کند و در نتیجه این ادعای منتقدین طرح اتوگاز فاقد اعتبار است.
تصویر ۱- تغییرات قیمت صادراتی بنزین و گازمایع
خبرگزاری فارس در دو گزارش با عنوان «توجیه اقتصادی اتوبوس های LPGسوز به روایت معاملات بورس انرژی/ پیشنهاد زنگنه برای جایگزینی LPG با گازوئیل» و «چرا استفاده از اتوگاز در خودروها توجیه اقتصادی دارد؟/ ناکامی وزارت نفت در صادرات LPG » به بررسی تفاوت قیمت بین بنزین و گازوئیل با گازمایع پرداخته است.
*شیوع کرونا باعث بهم ریختن بازار و تغییر قیمت بنزین و گازمایع شد
از اوایل سال ۲۰۲۰ و با شیوع کرونا، کاهش رفت و آمدها سبب کاهش تقاضا برای بنزین و در نتیجه کاهش مصرف آن شده و باعث شد قیمت این سوخت با روند نزولی مواجه شود. با ادامه این روند شرایط به گونه ای تغییر کرد که در بر هه ای حتی قیمت جهانی بنزین از گازمایع نیز کمتر شود. همچنین در این برهه زمانی قیمت گازمایع برخلاف بنزین با افزایش روبه رو شده و تا حدودی رشد خوبی را تجربه کرد.
این موضوع باعث انتقادات زیادی به طرح اتوگاز شد زیرا در شرایط خاص کرونایی در برهه هایی قیمت صادراتی گازمایع بیشتر از قیمت بنزین بود، بدین صورت منطقی نبود که یک سوخت باارزش (گازمایع) در داخل کشور مصرف شود ولی یک سوخت کم ارزش (بنزین) صادر شود. یعنی با تحولاتی که تحت تاثیر کرونا اتفاق افتاد مزیت توسعه اتوگاز که مبتنی بر افزایش درآمدهای ارزی بود در جایگزینی گازمایع به جای بنزین به عیب تبدیل شد، زیرا همانطور که اشاره شد قبل از شیوع کرونا قیمت صادراتی بنزین به طور میانگین تنی ۱۵۰ دلار بیشتر از گازمایع بود ولی بعد از شیوع کرونا این موضوع صادق نبوده و قیمت گازمایع اندکی بیشتر از بنزین شد.
در این بین هر چند حتی در شرایط کرونایی نیز قیمت صادراتی گازوئیل همچنان حدود تنی ۷۰ دلار بیشتر از قیمت صادراتی گازمایع بود و توسعه اتوگاز در جایگزینی گازمایع به جای گازوئیل در سبد سوخت کشور توجیه اقتصادی بالایی داشت اما منتقدین طرح اتوگاز با سوژه قرار دادن بهم ریختن بازار و تغییر قیمت گازمایع و بنزین در برهه زمانی خاص، این موضوع را دستاویزی برای زیرسوال بردن کل طرح کرده بودند.
*پیش بینی موسسات معتبر جهانی از جهش و افت قیمت گازمایع در ۲۰۲۱
البته افزایش قیمت گازمایع در اوایل سال ۲۰۲۱ نیز از قبل توسط مراکز معتبر پیش بینی شده بود. تصویر ۲ پیش بینی روند تغییرات قیمت گازمایع در اوایل سال ۲۰۲۱ را نشان میدهد که با گذر زمان مشخص شد که این پیش بینی نزدیک به واقعیت بود. همانطور که مشاهده می شود قیمت گازمایع در برهه ای کوتاهی از سال ۲۰۲۱ به صورت یک پیک افزایش یافته و دوباره با حالت طبیعی برمی گردد.
تصویر ۲- پیش بینی موسسات معتبر جهانی از تغییرات قیمت LPG
با توجه به تصویر ۲ میتوان گفت افرادی که قیمت گازمایع در شروع سال ۲۰۲۱ را مبنای مقایسه آن با بنزین و گازوییل قرار می دهند و سپس درباره توجیه اقتصادی توسعه اتوگاز قضاوت می کنند تا حد زیادی در اشتباه هستند، زیرا یک برهه زمانی خاص نه تنها قابل تعمیم به تمامی زمان ها نیست بلکه اتفاقا از لحاظ تحلیلی در نقطه مقابل دوره های گذشته و آینده است.
از طرفی از سال ۲۰۱۴ و پس از عرضه گازمایع حاصل از گاز شیل آمریکا در بازار جهانی، به طور کلی روند تغییرات قیمت جهانی گازمایع کاهشی بوده است. این در حالی است که به جز در شرایط شروع بیماری کرونا، قیمت جهانی بنزین و گازوییل تغییرات خاصی نداشته اند. البته تغییرات کاهشی قیمت این دو سوخت در ابتدای شیوع بیماری کرونا بوده و مجددا پس از شروع واکسیناسیون، به روال عادی برگشته اشت.
* بنزین ایران ۲۳۰ دلار گران تر از گازمایع در بورس انرژی
در ایران با مراجعه به آمار معاملات بورس انرژی در می یابید که در چند سال گذشته قیمت هر تن گازمایع به طور میانگین ۱۵۰ دلار کمتر از بنزین و گازوییل است. از این رو جایگزینی این سوخت با بنزین و گازوییل در داخل کشور که منجر به صادرات مقدار معادل بنزین و گازوییل آزاد شده با قیمت بالاتر می شود، درآمد ارزی کشور را افزایش می دهد.
البته با توجه به تصویر ۲ قیمت صادرات گازمایع ایران نیز تا حدی از قیمت جهانی تبعیت کرده است، یعنی در یک برهه زمانی قیمت صادراتی این محصول به طور ناگهانی افزایش یافته و از قیمت صادراتی بنزین بیشتر شده است ولی حال به نظر می رسد دوباره این قیمت کاهش یافته و فاصله ۱۵۰ دلاری هر تن بنزین با گازمایع در حال رقم خوردن است و بدین صورت بازار بنزین و گازمایع به حالت ثبات خود قبل از شیوع کرونا برگشته است.
تصویر ۳ و ۴ قیمت صادراتی بنزین و گازمایع ایران در خردادماه سال جاری را براساس معاملات بورس انرژی ایران نشان می دهد. در این ماه میانگین قیمت صادراتی بنزین و گازمایع به ترتیب ۵۳۳ دلار و ۳۰۵ به ازای هر تن بوده است. به بیان دیگر در ماه گذشته قیمت صادراتی بنزین ایران حدود ۲۳۰ دلار به ازای هر تن بیشتر از قیمت صادراتی گازمایع ایران شده است.
تصویر ۳- قیمت صادراتی بنزین ایران
همانطور که در تصویر ۴ مشخص است تخفیف قیمتی برای هر تن گازمایع نسبت به قیمت پایه حدود ۱۸۰ دلار بوده است. قیمت پایه گازمایع در خرداد ماه سال جاری ۴۸۵ دلار به ازای هر تن بوده است. یعنی به طور میانگین قیمت صادراتی گازمایع ایران در خردادماه ۳۰۵ دلار بر تن بوده است.
تصویر ۴- قیمت صادراتی گازمایع ایران
البته توجیه جایگزینی گازمایع به جای بنزین و گازوئیل در سبد سوخت کشور و صادرات بنزین و گازوئیل معادل آزادشده تنها به قیمت صادراتی بالاتر این دو سوخت محدود نمی شود، بلکه بنابر اطلاعات واصله که بخشی از آنها نیز در گذشته در خبرگزاری فارس منتشر شده است به دلیل محدودیت های صادراتی بخش اعظمی از گازمایع تولید در کشور در خطوط لوله طبیعی و فلرها می سوزد و هدر می رود و با استفاده از گازمایع در سبد سوخت و صادرات بنزین و گازوئیل معادل انگار ایران به اندازه کل قیمت این دو سوخت افزایش درآمد ارزی داشته است نه به اندازه اختلاف قیمت این دو سوخت با گازمایع.
حال که با عادی شدن قیمت ها و ثبات بازار بنزین و گازمایع اختلاف قیمت حداقل ۱۵۰ دلاری آنها به ازای هر تن در حال آشکارتر شدن است به نظر می رسد که فرصت مناسبی است تا در دولت فعلی اقدامات لازم برای تدوین آیین نامه طرح اتوگاز نوشته شده تا دولت سیزدهم با پشتوانه قانونی کافی به اجرای این طرح بپردازد.
انتهای پیام/
از جمله مزایای توسعه اتوگاز در کشور می توان به جلوگیری از فلر کردن و تزریق گازمایع در خط لوله سراسری و هدر رفت آن، صادر کردن بنزین و گازوئیل آزاد شده حاصل از جایگزینی گازمایع با قیمت بیشتر نسبت به گازمایع به ازای هر تن و ارز آوری برای کشور، کاهش آلودگی هوای کلانشهرها و … اشاره کرد.
در این میان اما برخی به بهانه های مختلف با طرح اتوگاز مخالفت کرده و اجرای آن را اشتباه می پندارند. یکی از دلایل منتقدین این طرح، بیشتر بودن قیمت صادراتی هر تن گازمایع نسبت به بنزین است. این در حالی است که در حالت کلی و شرایط معمولی و غیرکرونایی، ایران می تواند هر تن بنزین را با قیمتی معادل ۱۵۰ دلار گران تر از گاز مایع صادر کند و در نتیجه این ادعای منتقدین طرح اتوگاز فاقد اعتبار است.
تصویر ۱- تغییرات قیمت صادراتی بنزین و گازمایع
خبرگزاری فارس در دو گزارش با عنوان «توجیه اقتصادی اتوبوس های LPGسوز به روایت معاملات بورس انرژی/ پیشنهاد زنگنه برای جایگزینی LPG با گازوئیل» و «چرا استفاده از اتوگاز در خودروها توجیه اقتصادی دارد؟/ ناکامی وزارت نفت در صادرات LPG » به بررسی تفاوت قیمت بین بنزین و گازوئیل با گازمایع پرداخته است.
*شیوع کرونا باعث بهم ریختن بازار و تغییر قیمت بنزین و گازمایع شد
از اوایل سال ۲۰۲۰ و با شیوع کرونا، کاهش رفت و آمدها سبب کاهش تقاضا برای بنزین و در نتیجه کاهش مصرف آن شده و باعث شد قیمت این سوخت با روند نزولی مواجه شود. با ادامه این روند شرایط به گونه ای تغییر کرد که در بر هه ای حتی قیمت جهانی بنزین از گازمایع نیز کمتر شود. همچنین در این برهه زمانی قیمت گازمایع برخلاف بنزین با افزایش روبه رو شده و تا حدودی رشد خوبی را تجربه کرد.
این موضوع باعث انتقادات زیادی به طرح اتوگاز شد زیرا در شرایط خاص کرونایی در برهه هایی قیمت صادراتی گازمایع بیشتر از قیمت بنزین بود، بدین صورت منطقی نبود که یک سوخت باارزش (گازمایع) در داخل کشور مصرف شود ولی یک سوخت کم ارزش (بنزین) صادر شود. یعنی با تحولاتی که تحت تاثیر کرونا اتفاق افتاد مزیت توسعه اتوگاز که مبتنی بر افزایش درآمدهای ارزی بود در جایگزینی گازمایع به جای بنزین به عیب تبدیل شد، زیرا همانطور که اشاره شد قبل از شیوع کرونا قیمت صادراتی بنزین به طور میانگین تنی ۱۵۰ دلار بیشتر از گازمایع بود ولی بعد از شیوع کرونا این موضوع صادق نبوده و قیمت گازمایع اندکی بیشتر از بنزین شد.
در این بین هر چند حتی در شرایط کرونایی نیز قیمت صادراتی گازوئیل همچنان حدود تنی ۷۰ دلار بیشتر از قیمت صادراتی گازمایع بود و توسعه اتوگاز در جایگزینی گازمایع به جای گازوئیل در سبد سوخت کشور توجیه اقتصادی بالایی داشت اما منتقدین طرح اتوگاز با سوژه قرار دادن بهم ریختن بازار و تغییر قیمت گازمایع و بنزین در برهه زمانی خاص، این موضوع را دستاویزی برای زیرسوال بردن کل طرح کرده بودند.
*پیش بینی موسسات معتبر جهانی از جهش و افت قیمت گازمایع در ۲۰۲۱
البته افزایش قیمت گازمایع در اوایل سال ۲۰۲۱ نیز از قبل توسط مراکز معتبر پیش بینی شده بود. تصویر ۲ پیش بینی روند تغییرات قیمت گازمایع در اوایل سال ۲۰۲۱ را نشان میدهد که با گذر زمان مشخص شد که این پیش بینی نزدیک به واقعیت بود. همانطور که مشاهده می شود قیمت گازمایع در برهه ای کوتاهی از سال ۲۰۲۱ به صورت یک پیک افزایش یافته و دوباره با حالت طبیعی برمی گردد.
تصویر ۲- پیش بینی موسسات معتبر جهانی از تغییرات قیمت LPG
با توجه به تصویر ۲ میتوان گفت افرادی که قیمت گازمایع در شروع سال ۲۰۲۱ را مبنای مقایسه آن با بنزین و گازوییل قرار می دهند و سپس درباره توجیه اقتصادی توسعه اتوگاز قضاوت می کنند تا حد زیادی در اشتباه هستند، زیرا یک برهه زمانی خاص نه تنها قابل تعمیم به تمامی زمان ها نیست بلکه اتفاقا از لحاظ تحلیلی در نقطه مقابل دوره های گذشته و آینده است.
از طرفی از سال ۲۰۱۴ و پس از عرضه گازمایع حاصل از گاز شیل آمریکا در بازار جهانی، به طور کلی روند تغییرات قیمت جهانی گازمایع کاهشی بوده است. این در حالی است که به جز در شرایط شروع بیماری کرونا، قیمت جهانی بنزین و گازوییل تغییرات خاصی نداشته اند. البته تغییرات کاهشی قیمت این دو سوخت در ابتدای شیوع بیماری کرونا بوده و مجددا پس از شروع واکسیناسیون، به روال عادی برگشته اشت.
* بنزین ایران ۲۳۰ دلار گران تر از گازمایع در بورس انرژی
در ایران با مراجعه به آمار معاملات بورس انرژی در می یابید که در چند سال گذشته قیمت هر تن گازمایع به طور میانگین ۱۵۰ دلار کمتر از بنزین و گازوییل است. از این رو جایگزینی این سوخت با بنزین و گازوییل در داخل کشور که منجر به صادرات مقدار معادل بنزین و گازوییل آزاد شده با قیمت بالاتر می شود، درآمد ارزی کشور را افزایش می دهد.
البته با توجه به تصویر ۲ قیمت صادرات گازمایع ایران نیز تا حدی از قیمت جهانی تبعیت کرده است، یعنی در یک برهه زمانی قیمت صادراتی این محصول به طور ناگهانی افزایش یافته و از قیمت صادراتی بنزین بیشتر شده است ولی حال به نظر می رسد دوباره این قیمت کاهش یافته و فاصله ۱۵۰ دلاری هر تن بنزین با گازمایع در حال رقم خوردن است و بدین صورت بازار بنزین و گازمایع به حالت ثبات خود قبل از شیوع کرونا برگشته است.
تصویر ۳ و ۴ قیمت صادراتی بنزین و گازمایع ایران در خردادماه سال جاری را براساس معاملات بورس انرژی ایران نشان می دهد. در این ماه میانگین قیمت صادراتی بنزین و گازمایع به ترتیب ۵۳۳ دلار و ۳۰۵ به ازای هر تن بوده است. به بیان دیگر در ماه گذشته قیمت صادراتی بنزین ایران حدود ۲۳۰ دلار به ازای هر تن بیشتر از قیمت صادراتی گازمایع ایران شده است.
تصویر ۳- قیمت صادراتی بنزین ایران
همانطور که در تصویر ۴ مشخص است تخفیف قیمتی برای هر تن گازمایع نسبت به قیمت پایه حدود ۱۸۰ دلار بوده است. قیمت پایه گازمایع در خرداد ماه سال جاری ۴۸۵ دلار به ازای هر تن بوده است. یعنی به طور میانگین قیمت صادراتی گازمایع ایران در خردادماه ۳۰۵ دلار بر تن بوده است.
تصویر ۴- قیمت صادراتی گازمایع ایران
البته توجیه جایگزینی گازمایع به جای بنزین و گازوئیل در سبد سوخت کشور و صادرات بنزین و گازوئیل معادل آزادشده تنها به قیمت صادراتی بالاتر این دو سوخت محدود نمی شود، بلکه بنابر اطلاعات واصله که بخشی از آنها نیز در گذشته در خبرگزاری فارس منتشر شده است به دلیل محدودیت های صادراتی بخش اعظمی از گازمایع تولید در کشور در خطوط لوله طبیعی و فلرها می سوزد و هدر می رود و با استفاده از گازمایع در سبد سوخت و صادرات بنزین و گازوئیل معادل انگار ایران به اندازه کل قیمت این دو سوخت افزایش درآمد ارزی داشته است نه به اندازه اختلاف قیمت این دو سوخت با گازمایع.
حال که با عادی شدن قیمت ها و ثبات بازار بنزین و گازمایع اختلاف قیمت حداقل ۱۵۰ دلاری آنها به ازای هر تن در حال آشکارتر شدن است به نظر می رسد که فرصت مناسبی است تا در دولت فعلی اقدامات لازم برای تدوین آیین نامه طرح اتوگاز نوشته شده تا دولت سیزدهم با پشتوانه قانونی کافی به اجرای این طرح بپردازد.
انتهای پیام/
پرسش و پاسخ در
بنزین ایران ۲۳۰ دلار گران تر از گازمایع در بورس انرژی / شیوع کرونا بهانه دست منتقدان اتوگاز داد
گفتگو با هوش مصنوعی