به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، سیره عملی حکومت امیر مؤمنان علیه السلام بهترین الگو برای مسئولان حکومت اسلامی محسوب می شود؛ زیرا جامعه اسلامی پس از رحلت رسول الله با این چالش نیز مواجه شد. امام (ع) در برخورد با گرایشات کارگزاران به سمت اشرافی گری و خیانت به بیت المال بسیار حساس بودند و با قاطعیت برخورد می کردند. ایشان در عهدنامه مالک اشتر به او فرمان می دهد با کارگزاران خائن برخورد جدی صورت گیرد و صرفا با عزل به پایان نرسد. حضرت می فرمایند «از همکاران نزدیکت سخت مراقبت کن و اگر یکی از آنان دست به خیانت زد و گزارش جاسوسان تو هم آن خیانت را تأیید کرد، به همین مقدار گواهی قناعت کرده، او را با تازیانه کیفر کن و آنچه را که از اموال در اختیار دارد از او باز پس گیر؛ سپس او را خوار دار و خیانت کار بشمار و طوق بدنامی به گردنش بیفکن.»

خود نیز آن زمان که به صورت مستقیم با تخلف مسئولان مواجه می شد، با آنها برخوردی جدی و غیر قابل اغماض می کرد و یا آنها را تهدید به عزل و جرائم شدید می کرد. ایشان آنگاه که از خیانت «منذر بن الجارود العبدی» کارگزار آن حضرت در شهر اصطخر استان فارس درباره پاره ای از آنچه او را بر آن ولایت داده بود، آگاهی یافت، نوشت:

«پس از یاد خدا و درود، همانا شایستگی پدرت مرا نسبت به تو خوشبین کرده و گمان کردم همانند پدرت هستی و راه او را می روی. ناگهان به من خبر دادند که در هواپرستی چیزی فروگذار نکرده و توشه ای برای آخرت خود باقی نگذاشته ای. دنیای خود را با تباه کردن آخرت آبادان می کنی و برای پیوستن با خویشاوندانت از دین خدا بریده ای.

اگر آنچه به من گزارش رسیده، درست باشد، شتر خانه ات و بند کفش تو، از تو با ارزش تر است و کسی که همانند تو باشد، نه لیاقت پاسداری از مرزهای کشور را دارد و نه می تواند کاری را به انجام رساند، یا ارزش او بالا رود، یا شریک در امانت باشد یا از خیانتی دور ماند؛ پس چون این نامه به دست تو رسد، نزد من بیا. ان شاءالله.»

أما بعد، فإن صلاح أبیک غرنی منک، و ظننت أنک تتبع هدیه و تسلک سبیله؛ فإذا أنت فیما رقی إلی عنک لا تدع لهواک انقیادا و لا تبقی لآخرتک عتادا، تعمر دنیاک بخراب آخرتک و تصل عشیرتک بقطیعة دینک. و لئن کان ما بلغنی عنک حقا، لجمل أهلک و شسع نعلک خیر منک، و من کان بصفتک فلیس بأهل أن یسد به ثغر أو ینفذ به أمر أو یعلی له قدر أو یشرک فی أمانة أو یؤمن علی جبایة. فأقبل إلی حین یصل إلیک کتابی هذا، إن شاء الله.

منذر کسی است که امیر مؤمنان در باره او فرمود: آدم متکبری است. به دو جانب خود می نگرد و در دو جامه که بر تن دارد می خرامد و پیوسته بر بند کفش خود می دمد که گردی بر آن ننشیند.

در فرازی از این نامه، امام علیه السلام به چهار جرم منذر اشاره کرده و می فرماید:

در هواپرستی چیزی فروگذار نکردی؛ فإذا أنت فیما رقی إلی عنک لا تدع لهواک انقیادا

توشه ای برای آخرت خود باقی نگذاشته ای؛ و لا تبقی لآخرتک عتادا

دنیای خود را با تباه کردن آخرت آبادان می کنی؛ تعمر دنیاک بخراب آخرتک

برای پیوستن با خویشاوندانت از دین خدا بریده ای؛ و تصل عشیرتک بقطیعة دینک.

بنابراین به منذر می فهماند «از یک طرف پیروی بی قید و شرط از هوا و هوس به گونه ای که در حالاتش آمده است او در آن ایام خوشگذرانی را به حد اعلا رسانده بود; پیوسته مشغول گردش و تفریح و صید لهوی و بازی با سگ ها و کارهایی از این قبیل بود و دیگر اینکه از دنیا که مزرعه آخرت است، بهره ای برای خود ذخیره نمی کنی و سوم اینکه نه تنها از این دنیا چیزی برای آخرت نمی اندوزی بلکه آخرت خود را به بهای آباد کردن دنیا ویران می کنی و چهارم اینکه بیت المال را در بین خویشاوندان خود تقسیم می کنی و پیوند با خویشاوندان را به بهای قطع رابطه با دینت دنبال می کنی.

آن گاه امام علیه السلام او را به طور مشروط به علت اعمالش شدیدا تحقیر می کند و می فرماید: «اگر آنچه از تو به من رسیده است درست باشد شتر (بارکش) خانواده ات و بند کفشت از تو بهتر است؛ ولئن کان ما بلغنی عنک حقا، لجمل أهلک و شسع نعلک خیر منک.

این دو تعبیر نهایت حقارت «منذر» را به سبب خیانتش اثبات می کند.» (پیام امام امیرالمومنین، شرح نهج البلاغه آیت الله مکارم شیرازی)

انتهای پیام/