خبرگزاری فارس، گروه اندیشه: روز گذشته مراسم اختتامیه دهمین جشنواره فارابی با حضور وزیر علوم و معاون اول رئیس جمهور در سالن اجلاس سران برگزار شد. جشنواره فارابی مهمترین جشنواره علوم انسانی در کشور به حساب می آید که در آن هر سال برگزیدگان رشته های مختلف علوم انسانی تقدیر می شوند. پرسش از سیاست های جشنواره فارابی، نشان دهندۀ جهت علمی کشور است. به نظر می رسد جشنواره هایی این چنین بدون این که سیاست مشخصی را دنبال نمایند، اغلب به تشریفاتی دولتی تبدیل می شوند که حاصلی جز سر و صدای رسانه ای ندارد. دکتر حسین میرزایی، رئیس دبیرخانه جشنواره بین المللی فارابی در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشۀ فارس، فقدان یک سیاست معنادار دربارۀ علم را در این جشنواره تایید کرد و وجود چنین سیاستی را نیز چندان ضروری ندانست!

متن گفت وگوی خبرنگار گروه اندیشۀ فارس با دکتر میرزایی در ادامه می آید:



سیاست های دولت آقای دکتر روحانی درباره جشنواره فارابی را چگونه ارزیابی می کنید و چه دستاوردهایی را برای خود برمی شمارید؟

جشنواره فارابی به سیاست دولت ارتباطی ندارد. به طور کلی باید بگویم، جشنواره فارابی جشنواره ویژه تحقیقات علوم انسانی و اسلامی است که امسال شاهد دهمین دوره آن هستیم و اساسا مسأله جشنواره فارابی مسأله شکل گیری جشنواره مستقلی برای علوم انسانی و اسلامی بود. از باب تأکید و ضرورتی بود که احساس می شد این جشنواره به صورت مستقل تأسیس شود. تا قبل از این جشنواره خوارزمی مشترکا هم عهده دار حوزه فنی مهندسی و علوم پایه بود و هم در آن به علوم انسانی توجه می شد. اما در حال حاضر جشنواره فارابی حوزه علوم انسانی و اسلامی را در برمی گیرد.



تا کنون سه بار آقای دکتر روحانی در جشنواره فارابی سخنرانی کرده اند. ایشان بحث هایی را در این جشنواره در رابطه با علم مطرح کردند، مثل صحبتی که درباره عدم امکان مهندسی علوم انسانی و نقش هدایت گری این علوم و سفارش ناپذیری شان گفته بودند. آیا شما به عنوان یکی از نقاط مهم سیاست گذاری علم در کشور درباره این که علوم انسانی ما باید به کدام سمت برود تئوری و نظرگاه خاص خود را دارید؟

جشنواره فارابی وظیفه و کارش سیاست گذاری برای علم نیست. سیاست گذاری را وزارت خانه ها انجام می دهند. آن چه بیشتر در سخنان رئیس جمهور بود، تأکید بر وجوه کاربردی علوم انسانی و تأکیدی که ایشان دارند اینکه علوم انسانی باید به مسائل جامعه بپردازد. از جمله یک بار، اشاره جدی به محیط زیست داشتند و نقشی که علوم انسانی در این مسائل دارد یا بحث های پولی و بانکی. از طرف دیگر دائم بر این تأکید داشتند اگر توفیقی در کشور داشته باشیم قطعا بخش عمده ای از این توفیق ناشی از علوم انسانی و ارتقایی است که در این حوزه داریم. مثلا برجام که پدیده علوم انسانی بوده است؛ یعنی جنس کاری که صورت گرفته است از حقوق بین الملل، بحث روابط بین الملل، علوم سیاسی و ساحت های مختلف دیگر بحث های حقوقی و دیگر جنسش علوم انسانی است.



مسأله اینجاست که اگر روی روان شناسی، جامعه شناسی، فلسفه یا دیگر رشته های علوم انسانی تأکید بشود معنای خاصی برای علم در کشور ایجاد می کند. به هر حال داشتن تصمیم و سیاست دراین باره توسط جشنواره ضروری است.

واقعیت امر این است که چنین سیاستی نداریم. جشنواره چه در آن دوره، چه این دوره ها اصلا ورود به این چیزها نمی کند. دلیلش این است که اثری که به جشنواره ارسال می شود هیئت داوران باید آن را احراز کند تا به عنوان اثر برگزیده معرفی شود. واقعا نمی آییم یک رشته را برجسته کنیم. به رغم اینکه در دولت های مختلف جشنواره بوده استف مداخلات سیاسی در آن وجود نداشته است.



اتفاقا مداخله به آن معنای سیاسی رایجش مدنظر نیست. اما این که حتی در روان شناسی بر رفتارگرایی و علوم شناختی تأکید داشته باشیم دو فضای متفاوت علم را می سازد و همین جور در علوم دیگر. اینکه در کشورهای مختلف دنیا در حوزه های مختلف علمی سرمایه گذاری متفاوتی می کنند یعنی تلقی شان از علم اساسا متفاوت است؛ برخی ها در علوم بنیادی برخی ها در علوم مهندسی به نسبت های مختلف سرمایه گذاری می کنند. حتی در زمینه آثار خارجی اینکه چقدر تمرکز بر آثار خارجی وجود داشته باشد معنایی برای مفهوم علم در ایران می دهد.

فرمایش شما کاملا درست است، ولی جشنواره حالت عام دارد، ممکن است جشنواره های تخصصی این حالت را لازم باشد بیشتر داشته باشند. یک جاهایی که بحث نگاه این تیپی داریم جایزه ویژه می دهیم. مثلا درباره بین رشته ای از باب ضرورت و اهمیت امسال اولین سالی بود که جایزه اعلام کردیم.



ممکن است نتوانیم تحلیلی از وضعیت جشنواره فارابی ارائه دهیم. از این که جشنواره ای که برگزار شد ما را به کدام سمت برد؟! به نظر شما دست آخر آیا تصمیمی در کار هست یا این که ممکن است جشنواره بیشتر به یک جور تشریفات دولتی تبدیل شود؟

آخرین سیاست جشنواره تقدیر از آثار ارزشمند و توجه ویژه به حوزه علوم انسانی است ولی این به معنای جهت گیری نبوده است. جهت گیری را بنده هم مثبت نمی دانم. ولی اینکه بخواهد جهت گیری شود خیر، بیشتر معیار این است که اثر، اثر قابلی باشد و آثار قابل و محققین قابل شناخته شوند.

انتهای پیام/