معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد گفت: سال گذشته ۹۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت شده که با اختصاص ۱۵ درصد آن که حدود ۱۳۵ هزار میلیارد تومان می شود می توان مشکل بیکاری ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را حل کرد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس- حسن رضایی: در سال های گذشته یکی از برنامه های اصلی کمیته امداد توانمند سازی مددجویان با استفاده از ظرفیت های اشتغال در کشور بوده است و در همین راستا سال گذشته کمیته امداد رکورد ارائه تسهیلات اشتغال به مددجویان کمیته امداد را زد.

در همین راستا با حجت الله عبدالملکی، معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد امام خمینی(ره) به گفت وگو پرداخته ایم که مشروح آن در ادامه آمده است:

فارس:چه برنامه ای برای افزایش اشتغال مددجویان در کشور دارید؟

مهم ترین محور توانمندسازی نیز اشتغال است

مهم ترین برنامه کمیته امداد برای رفع فقر، توسعه اشتغال است. کمیته امداد به این جمع بندی رسیده است که هر چقدر هم کمک بلاعوض به مددجویان پرداخت کند، اتفاق خاصی نمی افتد و نهایتا منجر به خودکفایی و توانمندی مددجویان نمی شود، لذا باید اقدامی انجام دهد که این افراد بتوانند روی پای خود بایستند و مهم ترین محور توانمندسازی نیز اشتغال است.

مقام معظم رهبری نیز در حکم انتصاب رئیس کمیته امام خمینی(ره) که در تیر ماه سال ۹۸ ارائه کردند، تأکید کرده اند که ایجاد درآمد با ثبات برای خانواده های نیازمندان اتفاق بیفتد.

در حال حاضر ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام(ره) هستند و در خصوص برنامه های اشتغال اولویت با خانواده های تحت پوشش این نهاد حمایتی است و مخاطب دوم آن نیز افراد نیازمندی هستند که شغلی ندارند و درآمدی نیز کسب نمی کنند و به عنوان بیکار محسوب می شوند.

۳ میلیون نفر تحت پوشش هیچ نهادی نیستند

در بانک های اطلاعاتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی حدود ۳ میلیون نفر تحت پوشش هیچ نهادی نیستند و حقوقی هم دریافت نمی کنند. این افراد نیز جزو مخاطبین کمیته امداد محسوب می شوند و در برنامه های اشتغال در حد منابع و امکاناتی که داریم از این افراد نیز حمایت خواهیم کرد.

۴ میلیون و ۵۰۰ هزار بیکار در کشور داریم

۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیکار بر اساس آمار داریم که مجموعا یک سوم بیکاران کشور مخاطبین کمیته امداد هستند. بخشی از این افراد بیکار رسمی و بخشی دیگر نیز افرادی هستند که جویای کار نیستند؛ چراکه از پیدا کردن کار ناامید شده اند و عده ای هم افرادی اند که اشتغال زیر ۱۲ ساعت در هفته دارند که درآمدهای آنها هزینه و کفاف زندگی را نمی دهد.

یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مخاطبین کمیته امام(ره) محسوب می شوند

تعریف ما از بیکاری در کشور تعریف رسمی سازمان جهانی کار است.از ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بیکار یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر مخاطبین کمیته امام(ره) محسوب می شوند که از این تعداد یک میلیون نفر جزو خانواده تحت پوشش کمیته امداد هستند و ۵۰۰ هزار نفر نیز مستعدین اشتغال محسوب می شوند که تحت پوشش دائمی کمیته امداد نیستند.

برای شناسایی این افراد خدمات مددکاری ارائه می شود تا از نیازمند بودنشان اطمینان حاصل شود و کدی دریافت می کنند که به نوعی تحت پوشش موقت کمیته امداد برای برنامه اشتغال قرار بگیرند.

۵۳ درصد با ایجاد شغل علاقه ای به تحت پوشش بودن کمیته امداد ندارند

در سال ۹۶ مطالعه ای صورت گرفت که چگونه نیازمندان واقعی را شناسایی و نیازشان را برطرف کنیم و افرادی که نیازمند بودند و تحت پوشش قرار نگرفته بودند شناسایی شدند و تیم پژوهشی با آنها به گفتگو پرداخت که ۵۳ درصد اعلام کردند اگر بتوانند اشتغالی داشته باشند، علاقه ای به تحت پوشش بودن کمیته امداد ندارند و این موضوع برخلاف تصور ما بود.

یک سوم کل اشتغال کشور را کمیته امداد ایجاد کرده است

کمیته امداد توانسته در سنوات گذشته یک سوم کل اشتغال کل کشور را ایجاد کند. در سال ۹۷ از مجموع ۴۶۰ هزار شغلی که در کشور ایجاد شد، بر اساس آمار رسمی ۱۴۸ هزار شغل را کمیته امداد ایجاد کرده است.

فارس: آیا این اشتغال ها پایدار است؟

پایداری شغل هایی که کمیته امداد ایجاد می کند بالا است

به طور کلی نمی توانیم هیچ شغلی را پایدار عنوان کنیم؛ چراکه پایداری نسبی است و حتی ممکن است در مدت زمانی حتی کارخانه های خودروسازی به دلیل نوسانات اقتصادی تعطیل شوند.

اما به طور متوسط پایداری طرح های اشتغال کمیته امداد در کل کشور خیلی بالاتر است و یکی از علل این که مشاغل ما پایدار است، این است که بعد از اجرای طرح کار اصلی کمیته امداد و مجریان طرح آغاز می شود. این مجریان بین ۳ تا ۵ سال طرح اشتغال را تحت نظارت فنی دارند و در هر سه ماه یک بار در سال اول و در سال های بعدی هر ۶ ماه یک بار به طرح های اشتغال سرکشی می کنند و اگر نیاز به تسهیلات تکمیلی و یا تسهیلات نجات داشته باشند، این کمک به آنها می شود.

اگر سرمایه در گردش آنها کفاف طرح را ندهد، مجددا به این افراد تسهیلات داده خواهد شد و تحت آموزش قرار می گیرند و برای بازار فروش هم مشاوره به آنها داده می شود و برای بعضی از مشاغل مانند صنایع دستی و فرش هم خرید تضمینی از آنها انجام می شود.

برای ما پایداری مشاغل خیلی مهم است و اگر فردی وارد برنامه اشتغال شود و شکست بخورد، کمیته امداد از دو جهت لطمه خواهد دید. اول این که آن فرد باید مجددا تحت پوشش کمیته امداد قرار بگیرد و دوم این که بدهکار هم محسوب می شود و به همین دلیل ما به دنبال آن هستیم که اگر طرح اشتغال باعث ایجاد درآمد و موفقیت نشود، آن را انجام ندهیم و طرح هایی که موفقیت در آن با اطمینان بالایی انجام می شود را به سرانجام برسانیم.

ایجاد ۱۷۵ هزار و ۹۰۰ شغل در سال ۹۸

در سال ۹۸ آمار اشتغال کمیته امداد ۱۷۵ هزار و ۹۰۰ نفر بوده است که نسبت به سال قبل تقریبا ۱۹ درصد در تعداد طر ح های اشتغال رشد داشته ایم و در قالب مبلغ تسهیلات نیز رشد کمیته امداد ۸۸ درصد بوده که رکورد جدیدی در این خصوص ثبت شده است.

ما در سال ۹۸، ۴ هزار و ۷۱۰ میلیارد تومان تسهیلات قرض الحسنه اشتغال پرداخت کرده ایم و در سال ۹۷، این مبلغ ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده است.

فارس: چرا تسهیلات ۸۸ درصد و تعداد طرح ها ۱۹ درصد افزایش یافته است؟

دلیل آن این است که به جهت تورمی که در سال های ۹۷ و ۹۸ وجود داشته، سرمایه مورد نیاز برای اجرای طرح ها نیز افزایش یافته است.

متوسط تسهیلات اشتغال در سال ۹۸ حدود ۳۰ میلیون تومان بوده است

در سال ۹۷ متوسط سرمایه ای که تخصیص داده ایم ۱۸ میلیون تومان بوده و در سال ۹۸ این عدد به ۳۰ میلیون تومان رسیده است؛ چراکه همه چیز گران شده است و متناسب با افزایش منابعی که داشته ایم، تعداد اشتغال بیشتری نتوانستیم ایجاد کنیم.

در سال ۹۸ مشکلاتی به وجود آمد که نگذاشت عملکرد بهتری را در حوزه اشتغال داشته باشیم. در آبان ماه سال ۹۸ در جریان اغتشاشات تعدادی از بانک ها آسیب دیدند و فعالیت ما را متوقف کردند. ما با شبکه بانکی برای پرداخت تسهیلات فعالیت می کنیم که این موضوع وقفه ای در کار ما ایجاد کرد.

کرونا ترمز پیشرفت اشتغال را کشید

دومین آسیب در سال ۹۸ نیز مسأله کرونا بود که در اسفند ماه ترمز دستی پیشرفت کمیته امداد در حوزه اشتغالزایی را در وسط اتوبان کشید. هر چقدر ما به سمت آخر سال می رویم، حجم پرداختی های طرح های اشتغال ما بیشتر می شود؛ چراکه از ابتدای سال ما مشاوره های شغلی و آموزش را آغاز می کنیم و بعد از آن معرفی به بانک و تضامین بانکی برای دریافت تسهیلات انجام می شود و در ماه های آخر سال به صورت پرحجم تسهیلات از سوی بانک پرداخت می شود.

یکی از ماه های پرکار کمیته امداد در حوزه اشتغالزایی ماه اسفند است و مجری طرح نیز به دلیل این که به تورم سال بعد نخورد، در اسفند ماه کارشان را اجرایی می کنند.

کرونا از اسفند ماه موجب توقف توسعه اشتغالزایی در کمیته امداد شد و گلایه از بانک ها داریم چراکه قرار نیست با بیماری چرخ اقتصاد کشور متوقف شود و می توانند با رعایت شرایط بهداشتی کارشان را ادامه دهند.

شبکه بانکی ۱۹ درصد از تسهیلات مصوب کمیته امداد را اختصاص نداد

مشکل سوم نیز شبکه بانکی بود که کل منابع کمیته امداد را به صورت صد درصد تخصیص ندادند و ما از مجموع ۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان منابع مصوب در سال ۹۸ هزار و ۹۰ میلیارد تومان را دریافت نکردیم که حدود ۱۹ درصد از منابع ما توسط شبکه بانکی پرداخت نشد که اگر این منابع اختصاص پیدا می کرد، رکورد ۲۰۰ هزار شغل در سال ۹۸ را ثبت می کردیم.

پیش از اتمام برنامه ششم به تعهد اشتغال عمل کرده ایم

بر اساس برنامه ۵ ساله ششم کمیته امداد باید سالی ۷۰ هزار شغل ایجاد می کرد و این یعنی در سال در پایان برنامه ۳۵۰ هزار شغل در کشور توسط کمیته امداد ایجاد می شد و این در حالی است که توانسته ایم تاکنون این تعداد از شغل را در کشور ایجاد کنیم.

بیش از ۷۰۰ هزار شغل تا پایان برنامه ششم ایجاد می کنیم

۳۵۰ هزار شغل توسط کمیته امداد بیش از پایان برنامه ششم در کشور ایجاد شده است و تاکنون ۴۹۴ هزار فرصت شغلی توانسته ایم ایجاد کنیم و تا پایان برنامه ششم بیش از ۷۰۰ هزار شغل در کشور ایجاد خواهد شد که دو برابر تکلیف برنامه ششم کشور برای کمیته امداد است.

۲۰۰ هزار فرصت شغلی در سال ۹۹

برای سال ۹۹ هم مجموعا بودجه مصوب ۶ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است که اگر به صورت کامل تخصیص پیدا کند، انتظار داریم ۲۰۰ هزار فرصت شغلی را در سال ۹۹ ایجاد کنیم البته اگر شبکه بانکی با ما همکاری لازم را داشته باشد.

در ابتدای سال بیش از ۲ هزار میلیارد تومان پرونده در شبکه بانکی وجود دارد که مشاوره شغلی آنها انجام شده است و آموزش های فنی و حرفه ای لازم را دیده اند و مشاوره شغلی نیز انجام شده است و با دریافت تسهیلات آماده اجرای طرح های خود هستند و با تخصیص تسهیلات این افراد توسط بانک ها می تواند مشاوره های جدید در کمیته امداد برای اشتغال شتاب بگیرد.

در حال حاضر حدود ۳۰۰ هزار نفر از حوزه حمایت کمیته امداد به حوزه اشتغال معرفی شده اند و مشاوره های لازم را دریافت می کنند و با توجه به این که ما نمی توانیم تراکم کاری را زیاد کنیم، مجبوریم پیگیری های لازم را از بانک ها برای پرداخت تسهیلات قبلی انجام دهیم تا افراد تازه نیز به این لیست معرفی شوند.

فارس: توضیحی درباره سیکل اشتغال بدهید؟

ورودی های حوزه اشتغال از حوزه حمایت کمیته امداد هستند که در آنجا کار مددکاری انجام می شود و ما به غیر از حوزه حمایت، ورودی دیگری نداریم. افرادی که تحت پوشش کمیته امداد هستند و آنهایی که تحت پوشش نیستند، باید از سوی حوزه حمایت به اشتغال معرفی شوند.

حوزه مددکاری بر اساس معیارها، افراد را اولویت بندی و به حوزه اشتغال معرفی می کند و در مرحله اول این افراد بررسی می شوند که آیا مستعد اشتغال هستند یا خیر و تعریف ما برای مستعد اشتغال یک تعریف ساده است؛ کسی که هیچ منعی برای کار نداشته باشد. حتی ما برای حوزه حمایت این طور تعریف کرده ایم که افراد معلول هم می توانند در حوزه اشتغال معرفی شوند؛ چراکه می توانند کارهای زیادی را انجام دهند.

در اولین قدم مشاوره شغلی اولیه ای انجام می شود و آن مشاوره شغلی شامل بررسی استعدادهای آن فرد اعم از استعداد فردی و امکانات محیطی آن است.

این افراد استعدادسنجی و علاقمندسنجی می شوند و در یک فرایند فنی مشاوره شغلی دریافت می کنند و مسیر شغلی آن فرد تعیین می شود.

نظام هدایت شغلی کمیته امداد هزار و ۷۰۰ نفر کارشناس شغلی دارد که مشاوره های لازم را به افراد مستعد ارائه می دهند و در این مسیر هزار و ۵۰۰ نفر نیز راهبر شغلی (کارآفرین برتر) حضور دارند که راهکارهای تولید محصولات و بازار فروش و طرح های لازم را ارائه می دهند.

هزار و ۸۳۶ طرح راهبری شغلی داشته ایم که موجب ایجاد ۶۴ هزار و ۵۰۰ شغل شده است که از این تعداد ۲۴ هزار و ۵۰۰ شغل در سال ۹۸ و مابقی آن در سال ۹۹ اجرایی می شود.

۵۰ درصد از طرح ها از طریق نظام راهبری شغلی و با همکاری کارآفرینان حرفه ای کشور و تحت مدیریت آنها انجام می شود.

فارس: چه مقدار تسهیلات پرداخت می کنید؟

سقف تسهیلات اشتغال ۵۰ میلیون تومان است

سقف تسهیلات اشتغال را شورای عالی اشتغال تعیین می کند که در سال ۹۸ سقف تسهیلات کمیته امداد ۵۰ میلیون تومان بوده است و ما تقاضا داریم که این سقف را افزایش دهند تا بتوانیم طرح های قوی تر و بهتری را به سرانجام برسانیم.

تسهیلاتی که ارائه داده می شود، متناسب با شغل ارائه خواهد شد و قبل از معرفی به بانک مشاوره های لازم درباره ایجاد شغل داده شده است.

تسهیلات کمیته امداد برای ایجاد اشتغال متناسب با طرحی که ارائه دادند از ۵۰۰ هزار تومان تا ۵۰ میلیون تومان متفاوت است و اگر پس از ارزیابی ها طرح های اشتغال نیاز به تسهیلات بیشتری داشته باشند، با کارشناسی های لازم این تسهیلات پرداخت می شود.

فارس: چه زمانی با ایجاد اشتغال برای مددجویان اعلام می شود که به خودکفایی رسیده اند؟

طرح های سال ۹۸ در اواخر سال ۹۹ خودکفایی آنها بررسی و اعلام می شود، چون طبق ضوابط ما حداقل ۶ ماه باید مددجویان حداقل درآمد قانون کار را بتواند کسب کند و کارش نیز ادامه یابد. این که اگر در یک ماه ۳ میلیون درآمد داشت، از ماه بعد به عنوان خودکفا از تحت پوشش کمیته امداد خارج شود، درست نیست؛ چراکه ممکن است در ماه بعد دچار چالش و مشکل شود. بنابراین باید حداقل ۶ ماه از کسب درآمد آن بگذرد و بعد از آن نسبت به خودکفایی تصمیم بگیریم.

معمولا ۴۰ درصد از طرح های اشتغالزایی کمیته امداد به خودکفایی منجر می شود. ما در بحث اعلام خودکفایی بسیار با احتیاط جلو می رویم و هیچ اصراری نداریم که سریعا این موضوع را اعلام کنیم.

فارس: کدام استان ها بیشترین اشتغالزایی را داشته اند؟

در استان های مختلف به واسطه نسبت جمعیت مددجویان و شرایط اقلیمی استان ها متفاوت است. در حال حاضر بیشترین طرح های اشتغالزایی در استان های فارس، اصفهان، آذربایجان شرقی، خوزستان و سیستان و بلوچستان انجام شده است و معمولا در استان هایی که فضای کسب و کارشان مستعدتر است امکان اشتغالزایی بیشتری وجود دارد.

ما تمام تلاشمان را می کنیم که در سال ۹۹ به شرط همکاری شبکه بانکی بتوانیم ۲۰۰ هزار فرصت شغلی را هدف گذاری کنیم و سال گذشته هم ۱۷۵ هزار فرصت شغلی ایجاد کردیم ولی هنوز آمار مقایسه ای اشتغال کشور در اسفند ۹۸ نسبت به اسفند ماه ۹۷ منتشر نشده است، ولی با فرض این که ۵۵۰ هزار شغل ایجاد شده باشد، به نظر می رسد یک سوم کل اشتغال کشور را تأمین کرده ایم.

۵۰ درصد اشتغال های کمیته امداد در کشور از طریق راهبری شغلی و با محوریت کارآفرینان حرفه ای اجرایی می شود که این مدل راهبری شغلی الگویی برای رفع بیکاری در کل کشور است.

حل مشکل بیکاری کشور

کمیته امداد توانسته است با هزار و ۵۰۰ نفر راهبر شغلی تقریبا ۶۴ هزار شغل را ایجاد کند؛ یعنی به ازای هر راهبر به طور متوسط ۴۰ نفر. تقریبا ۴۰۰ هزار نفر کارآفرین حرفه ای در کشور داریم که می توانند راهبر شغلی باشند و در صورتی که این افراد در این مدل شغلی قرار بگیرند، می توانیم ۱۶ میلیون نفر را شاغل کنیم، این در حالی است که کل جمعیت بیکار کشور ۴٫۵ میلیون نفر است و این یعنی اگر کارآفرینان حرفه ای کشور بر اساس مدل راهبری شغلی کمیته امداد وارد عمل شوند، می توانیم مشکل بیکاری کشور را حل کنیم.

در اردیبهشت ماه سال گذشته معاون اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که عمده شغل را در کشور نهادهای حمایتی مثل کمیته امداد و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام ایجاد کردند و قطعا دولت با نگاه لیبرال و سرمایه داری و ایجاد طرح های بزرگ اشتغال مناسب را ایجاد کند.

با ۱۵ درصد از تسهیلات کل کشور می توان مشکل بیکاری کشور را حل کرد

اگر برای ۴٫۵ میلیون بیکار کشور متوسط ۳۰ میلیون تومان تسهیلات اشتغال در نظر بگیریم، ۱۳۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات لازم است تا معضل بیکاری کشور حل شود و این در حالی است که شبکه بانکی سال گذشته بر اساس اعلام معاون اول رئیس جمهور ۹۰۰ هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده است و اگر ۱۵ درصد کل این تسهیلات شبکه بانکی با مشارکت کارآفرینان کشور به افراد مستعد اشتغال داده شود، مشکل بیکاری کشور حل خواهد شد. البته به شرط این که از مدلی استفاده شود که تاکنون جواب داده است و موجب اشتغال شده است و دولت با مدل سرمایه گذاری خارجی در پروژه های بزرگ نمی تواند معضل اشتغال را حل کند.

سه راهبرد برای افزایش اشتغال در کشور/۵۰۰ مرکز نیکوکاری کارآفرینی و اشتغال

ما سه راهبرد جلب مشارکت فعالان فضای کسب و کار را داریم که جهادگران کارآفرین و خیرین کارآفرین هستند و سال گذشته ۵۰ مرکز نیکوکاری کارآفرینی و اشتغال در کشور ایجاد شد و امسال به ۵۰۰ مرکز خواهد رسید که در خصوص برنامه ریزی اشتغال در همان شهرستان فعالیت می کنند.

سال گذشته ۳۴۰ نفر از دانشجویان جهادگر وارد برنامه اشتغال کمیته امداد شدند که امسال تلاش می کنیم این تعداد به ۲ هزار نفر برسد و کارآفرینان حرفه ای که به عنوان راهبر شغلی فعالیت می کنند نیز از هزار و ۳۰۰ نفر به ۴ هزار نفر برسد.

نقش کارآفرینان در حل مشکل بیکاری

ما فکر می کنیم اگر این ۴ هزار نفر به ۲۰ هزار نفر برسد مسأله اشتغال محرومین به کل حل خواهد شد و این موضوع افق بلندمدت ما است.

راهبرد دوم ما نیز تکمیل زنجیره های ارزشی است و در حال حاضر یک زنجیره ارزش در فرش و صنایع دستی داریم که تمام حلقه ها را تحت نظارت و مدیریت قرار داده است.

سومین راهبرد نیز مطالبه برای بهبود فضای کسب و کار کشور است و با توجه به این که یک سوم بیکاری کشور توسط کمیته امداد برطرف می شود و در فضای کسب و کار داعیه دار هستیم و فضای کسب و کاری که در آن فساد و رانت وجود داشته باشد به نتیجه نخواهد رسید؛ بنابراین با ۳۰ دانشگاه برتر کشور به گفتگو نشستیم تا راهکارهای لازم برای ارتقای اشتغال را ارائه دهیم.

قطعا ما از مدل های موفق کشورهای خارجی نیز در توسعه و ارتقای کسب و کار استفاده خواهیم کرد و در این خصوص ۲۰ کشور را انتخاب کرده ایم و مذاکرات اولیه نیز در این خصوص صورت گرفته است.

ورود مددجویان به مشاغل دانش بنیان

ما برنامه مفصلی نیز برای مشاغل دانش بنیان داریم؛ چراکه از یک میلیون مددجوی کمیته امداد ۵ هزار نفر آنها مستعد مشاغل دانش بنیان هستند که در این خصوص نیز اقداماتی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری صورت گرفته است.

انتهای پیام/