از «انتقاد به مشکلات ناشی از تحریم ها» تا «آمادگی دانشگاه ها برای توسعه تعاملات بین المللی»
نشست روسای دانشگاه های متولی کارگروه همکاری های علمی بین المللی و سفرای کشورهای هدف با محوریت همکاری های علمی و بین المللی و چالش ها و راه های برون رفت امروز با حضور روسای دانشگاه های برتر و جمعی از سفرای کشورهای اروپایی امروز در ساختمان مرکزی وزارت علوم برگزار شد که مشکلات انتقال ارز، محدودیت در دریافت ویزا، تحریم دو دانشگاه شهید بهشتی و صنعتی شریف از جمله نگرانی های مهمی بود که روسای دانشگاه ها در سخرانی های خود به آن اشاره کردند.
به گزارش ایسنا، در این نشست دکتر منصور غلامی توسعه روابط علمی بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی یکی از مهمترین توسعه این برنامه ها جزو اهداف اصلی و برنامه های وزارت علوم به شمار می رود و خوشبختانه دانشگاه های کشور در این زمینه شروع خوبی داشتند به طوری که در چند سال اخیر هم در حوزه انجام پروژه های تحقیقاتی مشترک و توسعه روابط علمی با کشورهای مختلف فعالیت های خوبی را انجام دادند و همین که در عرصه اعزام دانشجویان و اعضای هیئت علمی اقدامات خوبی صورت گرفته است. ضمن اینکه از طرف دیگر پذیرش اساتید و محققین کشورهای دیگر برای حضور در دانشگاه های داخل به منظور انجام فعالیت های تحقیقاتی مشترک مورد توجه قرار گرفته است.
وی در ادامه تصریح کرد: آن چه که در حال حاضر در حوزه توسعه روابط بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی مسئله است توسعه و تعمیق این نوع همکاری ها از سوی دانشگاه های داخل و خارج می باشد به خصوص انتظار داریم کشورهایی که بیشترین همکاری های ملی را طی سال های گذشته داشتیم و در نشست امروز حضور دارند برای بررسی و تحقق این همکاری ها تلاش کنند. در واقع تلاش وزارت علوم بر این بوده است دوره هایی که هزینه های زیادی را دارند به صورت مشترک با دانشگاه طرف خارجی برگزار می شود تا کمتر درگیر مسائل ارزی از جمله انتقال ارز شویم. تا هر دانشگاه یا مرکز علمی سهم خود را براساس این فعالیت در کشور خود پرداخت کند.
دکتر غلامی همچنین تاکید کرد: در خصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی که به فرصت های مطالعاتی خارج کشور اعزام می شوند و همچنین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها وضعیت به این گونه بوده که ما تا سال گذشته مشکلی در اعزام این افراد به خارج از کشور نداشتیم اما طی دو سه ماه اخیر به دلیل محدودیت در منابع ریالی و ارزی که در تخصیص ها اتفاق افتاده است فرآیند این اعزام ها کند شده است.
وزیر علوم خاطر نشان کرد: سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک مرکزی قول داده اند تا بحث تخصیص ارز برای اعزام فرصت مطالعاتی دانشجویان و اعضای هیئت علمی حل شود و این مشکل تا دو ماه آینده رفع می شود و ما مجددا تعهدات خود را براساس برنامه در حوزه اعزام به خارج از سر خواهیم گرفت.
دکتر غلامی در خصوص وضعیت انتقال یافته های علمی دانشگاه های داخل به خارج از کشور نیز گفت: انتقال دستاوردهای علمی براساس چاپ مقاله صورت می گیرد و خوشبختانه ما مشکل خاصی در این حوزه نداریم. اگر چه در گذشته برای چاپ مقالات از سوی مجلات خارجی هزینه ای مطالبه می شد و همکاران ما نیز به راحتی این هزینه ها را پرداخت می نمودند اما در حال حاضر چون این هزینه ها جزو هزینه هایی به شمار می رود که براساس نرخ ارز آزاد تامین می شوند همکاران ما باید از مسیرهایی که در سیستم های صرافی وجود دارد باید این هزینه ها را تامین کنند بنابراین به نظر نمی آید مشکل اساسی در چاپ دستاوردهای علمی داشته باشیم.
ارتباطات بین المللی برای دانشگاه ها بسیار پرهزینه است/نمی توانیم توسعه علمی را محدود کنیم
دکتر محمود نیلی احمدی آبادی امروز به اهمیت توسعه فعالیت های بین المللی دانشگاه ها تاکید کرد و گفت: بین المللی شدن یکی از بهترین استراتژی های دانشگاه های ایران به شمار می رود و با توجه به اینکه در حال حاضر دانشگاه های کشور در موقعیت در حال رشد و توسعه قرار دارند، بنابراین لازم است در عرصه بین المللی فعالیت های رو به رشدی را انجام بدهند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه دانشگاه های ایران از نظر رشد علمی در موقعیت خوبی قرار دارد، اظهار کرد: خوشبختانه اقدامات و برنامه های خوبی در جهت توسعه فعالیت های علمی، آموزشی از جمله برگزاری دوره های مشترک، انجام پروژه های مشترک و تبادل استاد و دانشجو با کشورهای دیگر شروع شده است. به طوری که در حال حاضر ما در رنکینگ های بین المللی رتبه قابل قبولی را به دست آورده ایم اما لازم است این نوع فعالیت های جهانی افزایش پیدا کند.
رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه در حال حاضر انجام پژوهش های صرف بسیار پرهزینه است، خاطرنشان کرد: با توجه به هزینه بالای پژوهش ها لازم است ارتباطات جهانی دانشگاه ها تقویت شود همچنان که ما در حال حاضر در دانشگاه تهران، دانشجویانی از کشورهای مختلف جذب کردیم و پروژه های خوب علمی با دانشگاه های دنیا از جمله فرانسه را شروع کرده ایم اما باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که ارتباطات بین المللی در شرایط امروز برای دانشگاه های داخل بسیار پرهزینه است و ما در مواردی نظیر ویزا، اقامت، سفر و تبادل استاد و دانشجو با مشکلاتی مواجه هستیم.
دکتر نیلی همچنین تاکید کرد: دانش مرز مشخصی ندارد. ویژگی علم و دانش این است که فراتر از مرزهای جغرافیایی به گردش دربیاید. بنابراین ما نمی توانیم توسعه علمی را به یک کشور یا محدوده جغرافیایی خاصی محدود کنیم به همین جهت ناگزیر به همکاری های بین المللی در عرصه علم و دانش هستیم. بنابراین باید ملزومات آن نیز به منظور حرکت در راستای توسعه فراهم شود.
دکتر نیلی تاکید کرد: در حال حاضر ظرفیت خوبی برای تبادل تجربیات افکار و اندیشه ها و همچنین مسائل علمی بین روسای دانشگاه های کشور با دانشگاه های خارجی وجود دارد و این امکان از طریق برگزاری کنفرانس بین این روسا صورت می گیرد اما لازم است زمینه های برقراری این نوع ارتباطات با رفع چالش های فعلی نظیر تامین اعتبار، رفع مشکلات اقامت دائم، ویزا و انتقال پول فراهم شود.
آمادگی دانشگاه بهشتی برای توسعه همکاری های بین الملل/آغاز دوره های مشترک با دانشگاه سوربن
دکتر سید حسن صدوق دانشگاه شهید بهشتی را یکی از معتبرترین و جامع ترین دانشگاه های ایران توصیف کرد و گفت: تعداد دانشجویان خارجی و داخلی مشغول به تحصیل در این دانشگاه و همچنین تعداد اعضای هیأت علمی مجرب حاکی از این است که دانشگاه شهید بهشتی پتانسیل خوبی برای برقراری ارتباطات بین المللی دارد و ما آماده هستیم در زمینه های مختلف علمی، آموزشی، تبادل استاد و دانشجو، انجام پروژه های مشترک و … با دانشگاه های خارجی همکاری و تعامل داشته باشیم.
وی در ادامه تصریح کرد: خوشبختانه در حال حاضر دانشگاه شهید بهشتی همکاری خوبی با دانشگاه های خارجی اعم از دانشگاه های روسیه در حوزه های مختلف به خصوص برگزاری دوره های مشترک شروع کرده است ضمن اینکه با دانشگاه سوربن فرانسه نیز همکاری های خوبی در جهت راه اندازی رشته های مشترک در حوزه حقوق را آغاز نموده ایم.
دکتر صدوق خاطر نشان کرد: براساس تفاهمی که با دانشگاه سوربن فرانسه داشتیم قرار است دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی با دانشکده پاریس ۱ و دانشگاه سوربن که ۱۴ هزار دانشجو در رشته حقوق دارد و هدایت کننده یک کنسرسیوم دانشگاهی در حوزه حقوق است همکاری داشته باشد.
وی تأکید کرد: براساس تفاهم صورت گرفته دوره های مشترک دو دانشگاه شهید بهشتی و سوربن فرانسه در رشته حقوق از امسال برگزار می شود و دانشجویان شرکت کننده در این رشته ها مدرک مشترک دریافت می کنند.
صدوق خاطر نشان کرد: دانشگاه شهید بهشتی آماده توسعه همکاری های علمی، پژوهشی و آموزشی با دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی خارج از کشور است و امیدواریم که این همکاری ها با رفع چالش های فعلی تقویت یابد.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: در حال حاضر بیش از ۴۰۰ دانشجو دکتری در دانشگاه شهید بهشتی مشغول تحصیل هستند و اگر امکانات بودجه ای اجازه بدهد آماده اعزام این دانشجویان به فرصت های مطالعاتی هستیم اما متأسفانه به دلیل مشکلات موجود تحقق آن در سال جاری با مشکل مواجه شده است.
کاهش اعزام به فرصت های مطالعاتی در ۴ ماه اول امسال
دکتر حسین سالار آملی قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل و رئیس مرکز همکاری های علمی بین المللی از روند رو به رشد تولیدات علمی مشترک ایران با سایر کشورها و نیز افزایش سفرهای علمی محققان و دانشمندان برجسته جهان به داخل کشور خبر داد.
وی ادامه داد: آمار افراد اعزامی در چهارماهه اول سال جهت دوره های کوتاه مدت در سال ۹۷ تعداد ۱۱۶ نفر و در سال ۹۸ تعداد ۱۰۱ نفر بوده است و تعداد اعزام اعضای هیئت علمی برای شرکت در کنفرانس های بین المللی در کل ۵۴۱ نفر بوده است.
وی به ۱۰ کشور که بیشترین اعزام محقق و عضو هیئت علمی را در سال ۹۸ داشته اند، اشاره کرد و گفت: به ترتیب کشورهای آلمان، ایتالیا، سوئیس، فرانسه، سوئد، قزاقستان، اسپانیا، ترکیه، چین و عراق در صدر قرار دارند.
دکتر سالارآملی در ادامه با اشاره به تعداد اساتید و محققان خارجی که به ایران سفر کرده اند، اظهار داشت: در چهار ماهه اول سال ۹۷ تعداد ۶۴۹ محقق و عضو هیئت علمی و در چهار ماهه اول سال ۹۸ تعداد ۶۱۸ نفر از کشورهای ایتالیا، آلمان، بلژیک، فرانسه، لهستان، استرالیا و عراق به ایران سفر کرده اند.
وی درخصوص مجموع پروژه های تحقیقاتی مشترک جاری با دانشگاه های برتر دنیا افزود: در مجموع ۲۷۳ پروژه با کشورهای پاکستان، هند، سویس، آفریقای جنوبی، روسیه، مجارستان و ترکیه در حال انجام است و تولیدات مشترک ایران به تفکیک کشورهای همکار در پایگاه ISI در بازه سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ با آمریکا حدود ۱۲۹۷۳، کانادا ۵۷۸۶، چین ۳۳۸۴، ترکیه ۳۰۸۱ تولیدات علمی مشترک بوده است.
قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل، به ۱۰ دانشگاه برتر ایران به تفکیک درصد مقالات مشترک با کشورهای دیگر در بازه سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ اشاره کرد و گفت: دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تبریز و دانشگاه شیراز ده دانشگاه برتر کشور هستند که دارای درصد بالای مقالات مشترک علمی با سایر کشورهای دنیا می باشند.
برگزاری دوره های آموزشی مشترک با دانشگاه های خارجی بسیار «هزینه بر» است
دکتر علی خاکی صدیق با تاکید بر این که وزارت علوم علاقمند به توسعه دوره های مشترک دانشگاه های داخلی با دانشگاه های خارج از کشور است گفت: برگزاری دوره های مشترک بین المللی یکی از چهار سیاست اصلی وزارت علوم در جهت بین المللی سازی دانشگاه ها است تا در نتیجه اجرای این برنامه کمکی به ارتقای کیفی برنامه های آموزشی داشته باشد. البته برگزاری این دوره ها باید به شیوه درست اجرا شود.
وی در ادامه تصریح کرد: اصول برگزاری دوره های مشترک بین المللی دانشگاه های داخلی این است که ما این دوره ها را که در حال حاضر بیشتر در مقطع تحصیلات تکمیلی راه اندازی می کنیم را تقویت کنیم و همچنین وضعیت دانشگاه های ما بیشتر تلاش می کنند در حوزه های جدید علوم و فناوری این دوره ها را افزایش دهند. و کمتر در حوزه های سنتی ورود پیدا می کنند. البته برگزاری این دوره ها در رشته های سنتی به طول کامل حذف نشده است اما بیشتر در علوم جدید برگزاری این دوره های مشترک مورد توجه قرار می گیرد و همچنان علاقمند به این هستیم که در علوم جدید با دانشگاه های معتبر برگزاری دوره های خود را تقویت کنیم.
معاون آموزشی وزارت علوم همچنین به چالش های برگزاری دوره های مشترک دانشگاه های داخل با خارج از کشور اشاره کرد و گفت: برخی از این چالش ها بیشتر به حوزه مسائل مالی مرتبط می شود و در واقع هزینه بر شدن این دوره ها مشکلی است که دانشگاه ها با آن مواجه هستند در نتیجه متقاضیان کمتری در این دوره ها شرکت می کنند در نتیجه این موضوع کیفیت برگزاری دوره ها را ممکن است تحت تاثیر قرار دهد.
دکتر خاکی صدیق خاطر نشان کرد: یکی از اقداماتی که وزارت علوم دنبال آن است تا هزینه های ناشی از برگزاری دوره های مشترک کاهش یابد این است که ما بتوانیم با طرف های خارجی به گونه ای این دوره ها را برگزار کنیم که هزینه های کمتری از نظر شهریه نیاز داشته باشد.
معاون آموزشی وزارت علوم خاطر نشان کرد: در حال حاضر برگزاری این دوره های مشترک اغلب توسط دانشگاه ها انجام می شود و ما در ستاد وزارت علوم فقط نوعی نقش هماهنگ کننده این ارتباطات را ایفا می کنیم چرا که مجوز و اختیار لازم را به دانشگاه ها در خصوص اجرای این دوره ها داده ایم.
۳پدیده کلیدی توسعه ارتباطات بین المللی دانشگاه ها
دکتر حسین سلیمی به سه پدیده مهم در عرصه فعالیت های بین المللی اشاره کرد و گفت: یکی از این پدیده های مهم توجه به راه اندازی شبکه جهانی دانش است که امروز بسیاری از پدیده های اجتماعی و کنش های گروهی را در جهان ما شکل می دهد. بنابراین توجه به این پدیده از سوی کشورهای مختلف بسیار با اهمیت است.
وی در ادامه تصریح کرد: پدیده دوم در حوزه فعالیت های جهانی امر بین المللی شدن دانشگاه ها است که روند در حال فراگیر شدن در دانشگاه های جهان امروز به شمار می رود و پدیده سوم نیز موضوع همکاری های بین دانشگاهی است که این سه پدیده با اینکه از یکدیگر جدا هستند، اما به شدت با یکدیگر ارتباط دارند.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی همچنین خاطرنشان کرد: ما در حوزه سه پدیده فوق نیازمند همکاری در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی هستیم. چرا که در حوزه نظام جهانی دانش بخشی از آن تحت تاثیر یافته های یک قسمت کوچکی از دنیا قرار دارد، در حالی که در سرزمین های مختلف از جمله ایران یافته های بزرگی در حوزه علوم انسانی وجود دارد که می تواند در شبکه جهانی دانش تاثیر مثبتی داشته باشد.
دکتر سلیمی یادآور شد: در زمینه بین المللی شدن دانشگاه ها بدون باز شدن درهای علوم انسانی امکان همکاری های نزدیک در حوزه های تکنولوژی و مهندسی و همچنین علوم پایه به وجود نمی آید. چرا که فهم مشترک از دریچه علوم انسانی خارج می شود.
به گفته وی در شرایط جدید تحریم موانع زیادی برای همکاری های بین المللی در زمینه های تکنولوژی و علوم پایه وجود دارد، در حالیکه ما هیچ مانعی در حوزه علوم انسانی برای همکاری دانشگاهی نداریم.
دکتر سلیمی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد دانشگاه های اروپایی و دانشگاه های جهان از مبانی علوم انسانی در ایران و از تحقیقات جدید این حوزه هیچ چیزی نمی دانند. شاید باز شدن باب مراوده باعث شود دانشمندان کشورهای بزرگ ارتباطات نزدیکتری در این حوزه برقرار کنند.
رئیس دانشگاه شریف رفع تحریم های اتحادیه اروپا علیه ۲ دانشگاه داخلی را خواستار شد
دکتر محمود فتوحی با تاکید بر اینکه همکاری های دانشگاه ها با دانشگاه های کشورهای اروپایی بر اساس تصمیمات اتحادیه اروپا شکل می گیرد، گفت: در حال حاضر ما ۴۲ همکاری مشترک با دانشگاه های عضو EV (اتحادیه اروپا) و ۳۲ همکاری با دانشگاه های کشورهای عضو جنبش غیر متعهد داریم و توانستیم در خصوص برگزاری ۱۲ برنامه مشترک نیز با دانشگاه های اتحادیه اروپا توافق داشته باشیم. ضمن اینکه ۱۱ قرارداد تبادل استاد و دانشجو با این دانشگاه ها نیز به امضا رسیده است.
وی در ادامه بر ضرورت توسعه تعاملات بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی تاکید کرد و افزود: لازم است این ارتباطات در حوزه هایی نظیر فرصت های مطالعاتی، اجرای برنامه های مشترک، تبادل استاد و دانشجو، تعریف پروژه های مشترک علمی و همچنین همکاری در زمینه ابداعات و تبادل تجربیات برتر تقویت شود.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف همچنین بر ضرورت رفع تحریم های اتحادیه اروپا علیه دو دانشگاه صنعتی شریف و شهید بهشتی تاکید کرد و گفت: متاسفانه این تحریم ها موانع و چالش هایی را در حوزه تعاملات بین المللی این دو دانشگاه ایجاد کرده است و ما رفع این تحریم ها را خواستار هستیم.
دکتر فتوحی همچنین با اشاره به چالش های دانشگاه های داخل در حوزه فعالیت های بین المللی، تصریح کرد: مسائلی نظیر انتقال ارز، انتشار مقالات علمی و ورود تجهیزات آزمایشگاهی از جمله مواردی هستند که دانشگاه ها را با مشکل مواجه کرده و امیدوار هستیم این معضلات رفع شود.
راه اندازی دفتر مشترک توسعه همکاری دانشگاه های دو کشور ایران و اتریش
دکتر عزیزالله حبیبی دانشگاه خوارزمی را به عنوان هماهنگ کننده فعالیت های علمی دانشگاه های ایران با کشور اتریش معرفی کرد و گفت: درحال حاضر ۱۷ پروژه مشترک علمی-پژوهشی با همکاری ۱۴ دانشگاه داخلی با کشور اتریش در حال انجام است و همچنین تفاهم نامه همکاری بین دانشگاه های خوارزمی و سایر دانشگاه های داخل با دانشگاه اتریش در زمینه های مختلف منعقد کردیم و این تفاهم نامه ها در حوزه های مختلف اعم از تکنولوژی، فنی تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره های مشترک و … می باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: خوشبختانه تاکنون یکسری نشست های مختلف بین دانشگاه های ایران با دانشگاه های اتریش برگزار شده است و دو نشست نیز تاکنون برگزار نمودیم و تا پایان سال جاری نیز سومین نشست دانشگاه های اتریش با دانشگاه های داخل با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه خوارزمی برگزار خواهد شد که در حال حاضر کارهای مقدماتی این نشست در حال انجام است.
رئیس دانشگاه خوارزمی همچنین به ارائه چند پیشنهاد به منظور تسهیل همکاری های مشترک دانشگاه های داخل با کشور اتریش پرداخت و گفت: به منظور ارتقای سطح این همکاری ها پیشنهاداتی داریم که براساس آن بتوانیم مدارک مشترک دوره های ارشد و دکتری بین دانشگاه های داخل و دانشگاه های کشور اتریش طراحی شود تا بتوانیم تا سال آینده با برگزاری دوره های مشترک این مدارک را به داوطلبان حضور در این دوره ها ارائه دهیم و تلاش داریم بورس های مشترک کوتاه مدت بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بین دانشگاه های دو کشور نیز تا سال آینده افزایش یابد.
وی خاطر نشان کرد: دانشگاه خوارزمی به عنوان هماهنگ کننده همکاری های دانشگاه های داخل با دانشگاه اتریش پیشنهاد داده تا ۱۵ بورس از سوی این دانشگاه به دانشجویان کشور اتریش به منظور حضور در دوره های آموزشی مطالعات اسلامی، زبان و ادبیات فارسی و همچنین حقوق اسلامی اعطا خواهد کرد و این پیشنهاد را با جدیت پیگیری می کنیم ضمن اینکه پیشنهاد داده ایم دفتر مشترک پیگیری همکاری های فعالیت های دانشگاه های دو کشور در ایران و اتریش راه اندازی شود تا این فعالیت ها با جدیت پیگیری شود.
دکتر حبیبی تأکید کرد: برگزاری دوره های کوتاه مدت و بورس دانشجو اعضای هیأت علمی از دیگر مسائلی بود که لازم است مسئولان دو کشور توجه لازم داشته باشند چرا که امروزه به دلیل برخی چالش های ناشی از مشکلات ارزی این نوع فعالیت های ما با مشکلاتی مواجه می شویم به طوری که طولانی بودن زمان اخذ ویزا این چالش ها بیشتر شده است و ما پیشنهاد می کنیم که کمیته ای مأمور پیگیری و حل این گونه مسائل در دانشگاه های دو کشور باشد.
انتهای پیام
به گزارش ایسنا، در این نشست دکتر منصور غلامی توسعه روابط علمی بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی یکی از مهمترین توسعه این برنامه ها جزو اهداف اصلی و برنامه های وزارت علوم به شمار می رود و خوشبختانه دانشگاه های کشور در این زمینه شروع خوبی داشتند به طوری که در چند سال اخیر هم در حوزه انجام پروژه های تحقیقاتی مشترک و توسعه روابط علمی با کشورهای مختلف فعالیت های خوبی را انجام دادند و همین که در عرصه اعزام دانشجویان و اعضای هیئت علمی اقدامات خوبی صورت گرفته است. ضمن اینکه از طرف دیگر پذیرش اساتید و محققین کشورهای دیگر برای حضور در دانشگاه های داخل به منظور انجام فعالیت های تحقیقاتی مشترک مورد توجه قرار گرفته است.
وی در ادامه تصریح کرد: آن چه که در حال حاضر در حوزه توسعه روابط بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی مسئله است توسعه و تعمیق این نوع همکاری ها از سوی دانشگاه های داخل و خارج می باشد به خصوص انتظار داریم کشورهایی که بیشترین همکاری های ملی را طی سال های گذشته داشتیم و در نشست امروز حضور دارند برای بررسی و تحقق این همکاری ها تلاش کنند. در واقع تلاش وزارت علوم بر این بوده است دوره هایی که هزینه های زیادی را دارند به صورت مشترک با دانشگاه طرف خارجی برگزار می شود تا کمتر درگیر مسائل ارزی از جمله انتقال ارز شویم. تا هر دانشگاه یا مرکز علمی سهم خود را براساس این فعالیت در کشور خود پرداخت کند.
دکتر غلامی همچنین تاکید کرد: در خصوص دانشجویان تحصیلات تکمیلی که به فرصت های مطالعاتی خارج کشور اعزام می شوند و همچنین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها وضعیت به این گونه بوده که ما تا سال گذشته مشکلی در اعزام این افراد به خارج از کشور نداشتیم اما طی دو سه ماه اخیر به دلیل محدودیت در منابع ریالی و ارزی که در تخصیص ها اتفاق افتاده است فرآیند این اعزام ها کند شده است.
وزیر علوم خاطر نشان کرد: سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک مرکزی قول داده اند تا بحث تخصیص ارز برای اعزام فرصت مطالعاتی دانشجویان و اعضای هیئت علمی حل شود و این مشکل تا دو ماه آینده رفع می شود و ما مجددا تعهدات خود را براساس برنامه در حوزه اعزام به خارج از سر خواهیم گرفت.
دکتر غلامی در خصوص وضعیت انتقال یافته های علمی دانشگاه های داخل به خارج از کشور نیز گفت: انتقال دستاوردهای علمی براساس چاپ مقاله صورت می گیرد و خوشبختانه ما مشکل خاصی در این حوزه نداریم. اگر چه در گذشته برای چاپ مقالات از سوی مجلات خارجی هزینه ای مطالبه می شد و همکاران ما نیز به راحتی این هزینه ها را پرداخت می نمودند اما در حال حاضر چون این هزینه ها جزو هزینه هایی به شمار می رود که براساس نرخ ارز آزاد تامین می شوند همکاران ما باید از مسیرهایی که در سیستم های صرافی وجود دارد باید این هزینه ها را تامین کنند بنابراین به نظر نمی آید مشکل اساسی در چاپ دستاوردهای علمی داشته باشیم.
ارتباطات بین المللی برای دانشگاه ها بسیار پرهزینه است/نمی توانیم توسعه علمی را محدود کنیم
دکتر محمود نیلی احمدی آبادی امروز به اهمیت توسعه فعالیت های بین المللی دانشگاه ها تاکید کرد و گفت: بین المللی شدن یکی از بهترین استراتژی های دانشگاه های ایران به شمار می رود و با توجه به اینکه در حال حاضر دانشگاه های کشور در موقعیت در حال رشد و توسعه قرار دارند، بنابراین لازم است در عرصه بین المللی فعالیت های رو به رشدی را انجام بدهند.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه دانشگاه های ایران از نظر رشد علمی در موقعیت خوبی قرار دارد، اظهار کرد: خوشبختانه اقدامات و برنامه های خوبی در جهت توسعه فعالیت های علمی، آموزشی از جمله برگزاری دوره های مشترک، انجام پروژه های مشترک و تبادل استاد و دانشجو با کشورهای دیگر شروع شده است. به طوری که در حال حاضر ما در رنکینگ های بین المللی رتبه قابل قبولی را به دست آورده ایم اما لازم است این نوع فعالیت های جهانی افزایش پیدا کند.
رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه در حال حاضر انجام پژوهش های صرف بسیار پرهزینه است، خاطرنشان کرد: با توجه به هزینه بالای پژوهش ها لازم است ارتباطات جهانی دانشگاه ها تقویت شود همچنان که ما در حال حاضر در دانشگاه تهران، دانشجویانی از کشورهای مختلف جذب کردیم و پروژه های خوب علمی با دانشگاه های دنیا از جمله فرانسه را شروع کرده ایم اما باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که ارتباطات بین المللی در شرایط امروز برای دانشگاه های داخل بسیار پرهزینه است و ما در مواردی نظیر ویزا، اقامت، سفر و تبادل استاد و دانشجو با مشکلاتی مواجه هستیم.
دکتر نیلی همچنین تاکید کرد: دانش مرز مشخصی ندارد. ویژگی علم و دانش این است که فراتر از مرزهای جغرافیایی به گردش دربیاید. بنابراین ما نمی توانیم توسعه علمی را به یک کشور یا محدوده جغرافیایی خاصی محدود کنیم به همین جهت ناگزیر به همکاری های بین المللی در عرصه علم و دانش هستیم. بنابراین باید ملزومات آن نیز به منظور حرکت در راستای توسعه فراهم شود.
دکتر نیلی تاکید کرد: در حال حاضر ظرفیت خوبی برای تبادل تجربیات افکار و اندیشه ها و همچنین مسائل علمی بین روسای دانشگاه های کشور با دانشگاه های خارجی وجود دارد و این امکان از طریق برگزاری کنفرانس بین این روسا صورت می گیرد اما لازم است زمینه های برقراری این نوع ارتباطات با رفع چالش های فعلی نظیر تامین اعتبار، رفع مشکلات اقامت دائم، ویزا و انتقال پول فراهم شود.
آمادگی دانشگاه بهشتی برای توسعه همکاری های بین الملل/آغاز دوره های مشترک با دانشگاه سوربن
دکتر سید حسن صدوق دانشگاه شهید بهشتی را یکی از معتبرترین و جامع ترین دانشگاه های ایران توصیف کرد و گفت: تعداد دانشجویان خارجی و داخلی مشغول به تحصیل در این دانشگاه و همچنین تعداد اعضای هیأت علمی مجرب حاکی از این است که دانشگاه شهید بهشتی پتانسیل خوبی برای برقراری ارتباطات بین المللی دارد و ما آماده هستیم در زمینه های مختلف علمی، آموزشی، تبادل استاد و دانشجو، انجام پروژه های مشترک و … با دانشگاه های خارجی همکاری و تعامل داشته باشیم.
وی در ادامه تصریح کرد: خوشبختانه در حال حاضر دانشگاه شهید بهشتی همکاری خوبی با دانشگاه های خارجی اعم از دانشگاه های روسیه در حوزه های مختلف به خصوص برگزاری دوره های مشترک شروع کرده است ضمن اینکه با دانشگاه سوربن فرانسه نیز همکاری های خوبی در جهت راه اندازی رشته های مشترک در حوزه حقوق را آغاز نموده ایم.
دکتر صدوق خاطر نشان کرد: براساس تفاهمی که با دانشگاه سوربن فرانسه داشتیم قرار است دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی با دانشکده پاریس ۱ و دانشگاه سوربن که ۱۴ هزار دانشجو در رشته حقوق دارد و هدایت کننده یک کنسرسیوم دانشگاهی در حوزه حقوق است همکاری داشته باشد.
وی تأکید کرد: براساس تفاهم صورت گرفته دوره های مشترک دو دانشگاه شهید بهشتی و سوربن فرانسه در رشته حقوق از امسال برگزار می شود و دانشجویان شرکت کننده در این رشته ها مدرک مشترک دریافت می کنند.
صدوق خاطر نشان کرد: دانشگاه شهید بهشتی آماده توسعه همکاری های علمی، پژوهشی و آموزشی با دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی خارج از کشور است و امیدواریم که این همکاری ها با رفع چالش های فعلی تقویت یابد.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی تأکید کرد: در حال حاضر بیش از ۴۰۰ دانشجو دکتری در دانشگاه شهید بهشتی مشغول تحصیل هستند و اگر امکانات بودجه ای اجازه بدهد آماده اعزام این دانشجویان به فرصت های مطالعاتی هستیم اما متأسفانه به دلیل مشکلات موجود تحقق آن در سال جاری با مشکل مواجه شده است.
کاهش اعزام به فرصت های مطالعاتی در ۴ ماه اول امسال
دکتر حسین سالار آملی قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل و رئیس مرکز همکاری های علمی بین المللی از روند رو به رشد تولیدات علمی مشترک ایران با سایر کشورها و نیز افزایش سفرهای علمی محققان و دانشمندان برجسته جهان به داخل کشور خبر داد.
وی ادامه داد: آمار افراد اعزامی در چهارماهه اول سال جهت دوره های کوتاه مدت در سال ۹۷ تعداد ۱۱۶ نفر و در سال ۹۸ تعداد ۱۰۱ نفر بوده است و تعداد اعزام اعضای هیئت علمی برای شرکت در کنفرانس های بین المللی در کل ۵۴۱ نفر بوده است.
وی به ۱۰ کشور که بیشترین اعزام محقق و عضو هیئت علمی را در سال ۹۸ داشته اند، اشاره کرد و گفت: به ترتیب کشورهای آلمان، ایتالیا، سوئیس، فرانسه، سوئد، قزاقستان، اسپانیا، ترکیه، چین و عراق در صدر قرار دارند.
دکتر سالارآملی در ادامه با اشاره به تعداد اساتید و محققان خارجی که به ایران سفر کرده اند، اظهار داشت: در چهار ماهه اول سال ۹۷ تعداد ۶۴۹ محقق و عضو هیئت علمی و در چهار ماهه اول سال ۹۸ تعداد ۶۱۸ نفر از کشورهای ایتالیا، آلمان، بلژیک، فرانسه، لهستان، استرالیا و عراق به ایران سفر کرده اند.
وی درخصوص مجموع پروژه های تحقیقاتی مشترک جاری با دانشگاه های برتر دنیا افزود: در مجموع ۲۷۳ پروژه با کشورهای پاکستان، هند، سویس، آفریقای جنوبی، روسیه، مجارستان و ترکیه در حال انجام است و تولیدات مشترک ایران به تفکیک کشورهای همکار در پایگاه ISI در بازه سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ با آمریکا حدود ۱۲۹۷۳، کانادا ۵۷۸۶، چین ۳۳۸۴، ترکیه ۳۰۸۱ تولیدات علمی مشترک بوده است.
قائم مقام وزیر علوم در امور بین الملل، به ۱۰ دانشگاه برتر ایران به تفکیک درصد مقالات مشترک با کشورهای دیگر در بازه سال های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۸ اشاره کرد و گفت: دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه تبریز و دانشگاه شیراز ده دانشگاه برتر کشور هستند که دارای درصد بالای مقالات مشترک علمی با سایر کشورهای دنیا می باشند.
برگزاری دوره های آموزشی مشترک با دانشگاه های خارجی بسیار «هزینه بر» است
دکتر علی خاکی صدیق با تاکید بر این که وزارت علوم علاقمند به توسعه دوره های مشترک دانشگاه های داخلی با دانشگاه های خارج از کشور است گفت: برگزاری دوره های مشترک بین المللی یکی از چهار سیاست اصلی وزارت علوم در جهت بین المللی سازی دانشگاه ها است تا در نتیجه اجرای این برنامه کمکی به ارتقای کیفی برنامه های آموزشی داشته باشد. البته برگزاری این دوره ها باید به شیوه درست اجرا شود.
وی در ادامه تصریح کرد: اصول برگزاری دوره های مشترک بین المللی دانشگاه های داخلی این است که ما این دوره ها را که در حال حاضر بیشتر در مقطع تحصیلات تکمیلی راه اندازی می کنیم را تقویت کنیم و همچنین وضعیت دانشگاه های ما بیشتر تلاش می کنند در حوزه های جدید علوم و فناوری این دوره ها را افزایش دهند. و کمتر در حوزه های سنتی ورود پیدا می کنند. البته برگزاری این دوره ها در رشته های سنتی به طول کامل حذف نشده است اما بیشتر در علوم جدید برگزاری این دوره های مشترک مورد توجه قرار می گیرد و همچنان علاقمند به این هستیم که در علوم جدید با دانشگاه های معتبر برگزاری دوره های خود را تقویت کنیم.
معاون آموزشی وزارت علوم همچنین به چالش های برگزاری دوره های مشترک دانشگاه های داخل با خارج از کشور اشاره کرد و گفت: برخی از این چالش ها بیشتر به حوزه مسائل مالی مرتبط می شود و در واقع هزینه بر شدن این دوره ها مشکلی است که دانشگاه ها با آن مواجه هستند در نتیجه متقاضیان کمتری در این دوره ها شرکت می کنند در نتیجه این موضوع کیفیت برگزاری دوره ها را ممکن است تحت تاثیر قرار دهد.
دکتر خاکی صدیق خاطر نشان کرد: یکی از اقداماتی که وزارت علوم دنبال آن است تا هزینه های ناشی از برگزاری دوره های مشترک کاهش یابد این است که ما بتوانیم با طرف های خارجی به گونه ای این دوره ها را برگزار کنیم که هزینه های کمتری از نظر شهریه نیاز داشته باشد.
معاون آموزشی وزارت علوم خاطر نشان کرد: در حال حاضر برگزاری این دوره های مشترک اغلب توسط دانشگاه ها انجام می شود و ما در ستاد وزارت علوم فقط نوعی نقش هماهنگ کننده این ارتباطات را ایفا می کنیم چرا که مجوز و اختیار لازم را به دانشگاه ها در خصوص اجرای این دوره ها داده ایم.
۳پدیده کلیدی توسعه ارتباطات بین المللی دانشگاه ها
دکتر حسین سلیمی به سه پدیده مهم در عرصه فعالیت های بین المللی اشاره کرد و گفت: یکی از این پدیده های مهم توجه به راه اندازی شبکه جهانی دانش است که امروز بسیاری از پدیده های اجتماعی و کنش های گروهی را در جهان ما شکل می دهد. بنابراین توجه به این پدیده از سوی کشورهای مختلف بسیار با اهمیت است.
وی در ادامه تصریح کرد: پدیده دوم در حوزه فعالیت های جهانی امر بین المللی شدن دانشگاه ها است که روند در حال فراگیر شدن در دانشگاه های جهان امروز به شمار می رود و پدیده سوم نیز موضوع همکاری های بین دانشگاهی است که این سه پدیده با اینکه از یکدیگر جدا هستند، اما به شدت با یکدیگر ارتباط دارند.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی همچنین خاطرنشان کرد: ما در حوزه سه پدیده فوق نیازمند همکاری در حوزه های علوم انسانی و اجتماعی هستیم. چرا که در حوزه نظام جهانی دانش بخشی از آن تحت تاثیر یافته های یک قسمت کوچکی از دنیا قرار دارد، در حالی که در سرزمین های مختلف از جمله ایران یافته های بزرگی در حوزه علوم انسانی وجود دارد که می تواند در شبکه جهانی دانش تاثیر مثبتی داشته باشد.
دکتر سلیمی یادآور شد: در زمینه بین المللی شدن دانشگاه ها بدون باز شدن درهای علوم انسانی امکان همکاری های نزدیک در حوزه های تکنولوژی و مهندسی و همچنین علوم پایه به وجود نمی آید. چرا که فهم مشترک از دریچه علوم انسانی خارج می شود.
به گفته وی در شرایط جدید تحریم موانع زیادی برای همکاری های بین المللی در زمینه های تکنولوژی و علوم پایه وجود دارد، در حالیکه ما هیچ مانعی در حوزه علوم انسانی برای همکاری دانشگاهی نداریم.
دکتر سلیمی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد دانشگاه های اروپایی و دانشگاه های جهان از مبانی علوم انسانی در ایران و از تحقیقات جدید این حوزه هیچ چیزی نمی دانند. شاید باز شدن باب مراوده باعث شود دانشمندان کشورهای بزرگ ارتباطات نزدیکتری در این حوزه برقرار کنند.
رئیس دانشگاه شریف رفع تحریم های اتحادیه اروپا علیه ۲ دانشگاه داخلی را خواستار شد
دکتر محمود فتوحی با تاکید بر اینکه همکاری های دانشگاه ها با دانشگاه های کشورهای اروپایی بر اساس تصمیمات اتحادیه اروپا شکل می گیرد، گفت: در حال حاضر ما ۴۲ همکاری مشترک با دانشگاه های عضو EV (اتحادیه اروپا) و ۳۲ همکاری با دانشگاه های کشورهای عضو جنبش غیر متعهد داریم و توانستیم در خصوص برگزاری ۱۲ برنامه مشترک نیز با دانشگاه های اتحادیه اروپا توافق داشته باشیم. ضمن اینکه ۱۱ قرارداد تبادل استاد و دانشجو با این دانشگاه ها نیز به امضا رسیده است.
وی در ادامه بر ضرورت توسعه تعاملات بین المللی دانشگاه های ایران با دانشگاه های خارجی تاکید کرد و افزود: لازم است این ارتباطات در حوزه هایی نظیر فرصت های مطالعاتی، اجرای برنامه های مشترک، تبادل استاد و دانشجو، تعریف پروژه های مشترک علمی و همچنین همکاری در زمینه ابداعات و تبادل تجربیات برتر تقویت شود.
رئیس دانشگاه صنعتی شریف همچنین بر ضرورت رفع تحریم های اتحادیه اروپا علیه دو دانشگاه صنعتی شریف و شهید بهشتی تاکید کرد و گفت: متاسفانه این تحریم ها موانع و چالش هایی را در حوزه تعاملات بین المللی این دو دانشگاه ایجاد کرده است و ما رفع این تحریم ها را خواستار هستیم.
دکتر فتوحی همچنین با اشاره به چالش های دانشگاه های داخل در حوزه فعالیت های بین المللی، تصریح کرد: مسائلی نظیر انتقال ارز، انتشار مقالات علمی و ورود تجهیزات آزمایشگاهی از جمله مواردی هستند که دانشگاه ها را با مشکل مواجه کرده و امیدوار هستیم این معضلات رفع شود.
راه اندازی دفتر مشترک توسعه همکاری دانشگاه های دو کشور ایران و اتریش
دکتر عزیزالله حبیبی دانشگاه خوارزمی را به عنوان هماهنگ کننده فعالیت های علمی دانشگاه های ایران با کشور اتریش معرفی کرد و گفت: درحال حاضر ۱۷ پروژه مشترک علمی-پژوهشی با همکاری ۱۴ دانشگاه داخلی با کشور اتریش در حال انجام است و همچنین تفاهم نامه همکاری بین دانشگاه های خوارزمی و سایر دانشگاه های داخل با دانشگاه اتریش در زمینه های مختلف منعقد کردیم و این تفاهم نامه ها در حوزه های مختلف اعم از تکنولوژی، فنی تبادل استاد و دانشجو، برگزاری دوره های مشترک و … می باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: خوشبختانه تاکنون یکسری نشست های مختلف بین دانشگاه های ایران با دانشگاه های اتریش برگزار شده است و دو نشست نیز تاکنون برگزار نمودیم و تا پایان سال جاری نیز سومین نشست دانشگاه های اتریش با دانشگاه های داخل با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دانشگاه خوارزمی برگزار خواهد شد که در حال حاضر کارهای مقدماتی این نشست در حال انجام است.
رئیس دانشگاه خوارزمی همچنین به ارائه چند پیشنهاد به منظور تسهیل همکاری های مشترک دانشگاه های داخل با کشور اتریش پرداخت و گفت: به منظور ارتقای سطح این همکاری ها پیشنهاداتی داریم که براساس آن بتوانیم مدارک مشترک دوره های ارشد و دکتری بین دانشگاه های داخل و دانشگاه های کشور اتریش طراحی شود تا بتوانیم تا سال آینده با برگزاری دوره های مشترک این مدارک را به داوطلبان حضور در این دوره ها ارائه دهیم و تلاش داریم بورس های مشترک کوتاه مدت بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی بین دانشگاه های دو کشور نیز تا سال آینده افزایش یابد.
وی خاطر نشان کرد: دانشگاه خوارزمی به عنوان هماهنگ کننده همکاری های دانشگاه های داخل با دانشگاه اتریش پیشنهاد داده تا ۱۵ بورس از سوی این دانشگاه به دانشجویان کشور اتریش به منظور حضور در دوره های آموزشی مطالعات اسلامی، زبان و ادبیات فارسی و همچنین حقوق اسلامی اعطا خواهد کرد و این پیشنهاد را با جدیت پیگیری می کنیم ضمن اینکه پیشنهاد داده ایم دفتر مشترک پیگیری همکاری های فعالیت های دانشگاه های دو کشور در ایران و اتریش راه اندازی شود تا این فعالیت ها با جدیت پیگیری شود.
دکتر حبیبی تأکید کرد: برگزاری دوره های کوتاه مدت و بورس دانشجو اعضای هیأت علمی از دیگر مسائلی بود که لازم است مسئولان دو کشور توجه لازم داشته باشند چرا که امروزه به دلیل برخی چالش های ناشی از مشکلات ارزی این نوع فعالیت های ما با مشکلاتی مواجه می شویم به طوری که طولانی بودن زمان اخذ ویزا این چالش ها بیشتر شده است و ما پیشنهاد می کنیم که کمیته ای مأمور پیگیری و حل این گونه مسائل در دانشگاه های دو کشور باشد.
انتهای پیام
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «از «انتقاد به مشکلات ناشی از تحریم ها» تا «آمادگی دانشگاه ها برای توسعه تعاملات بین المللی»» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.