به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، حیا به معنای شرم داشتن و آزرم از ارتکاب زشتی ها و نیز حالتی نفسانی است که موجب متانت و وقار و خودداری از انجام رفتار ناپسند می شود. در مقابل آن، بی شرمی و بی حیایی قرار دارد. در تعاریف دیگر حیا که در کتب اخلاقی ذکر شده است، از حیا به نوعی انفعال و اتصاف نفسانی و انزجار از کار خلاف آداب برای جلوگیری از کوتاهی کردن در حق دیگران، جهت حرمت شخص مقابل و مواجهه با آنچه آن را نقص می دانند، یاد شده است. همچنین گفته اند حیا شرمی است برخاسته از ادراک خوبی ها و بدی های اختیاری و یا اینکه نیرویی است مهارکننده و نظم دهنده که رفتارهای روانی و فیزیکی انسان را بر اساس «شرع» و «عرف» تنظیم می کند.

از منظر آموزه های دین، از حیا به عنوان کلید خوبی ها ( مفتاح الخیر) یاد شده و ایمان را از اسباب و ضروریات آن برشمرده اند. در واقع قوت و ضعف حیا بستگی به درجات ایمان افراد دارد، یعنی هر اندازه ایمان انسان مستحکم تر، حیا بیشتر و هر اندازه ایمان انسان ضعیف تر، درجه حیا کمتر می شود. اتصال بین ایمان و حیا به قدری چشمگیر است که امام صادق (ع) فرمود: «ایمان ندارد کسی که حیا ندارد؛ لا إیمان لمن لا حیاء له (الکافی (ط - الإسلامیة)، ج۲، ص۱۰۶) و یا امام محمد باقر(ع) ایمان و حیاء را دو رشته متصل به یکدیگر معرفی کرده و فرمود: «حیا و ایمان در یک رشته و هم دوشند، چون یکی از آن دو رفت، دیگری هم در پی آن برود؛ الحیاء و الإیمان مقرونان فی قرن، فإذا ذهب أحدهما تبعه صاحبه». (کافی (ط - دار الحدیث)، ج۳، ص۲۷۵) در دیگر روایت امام صادق (ع) این صفت را در کنار عفت، از نشانه های ایمان معرفی کرده و فرمود: «حیا، عفت پیشگی و کوتاهی و کم گویی از نشانه های ایمان است؛ الحیاء والعفاف والعی أعنی عی اللسان لا عی القلب من الایمان» و یا در جایی دیگر فرمود « حیا جزوی از ایمان است و ایمان (مکانش) در بهشت است؛ الحیاء من الإیمان و الإیمان فی الجنه …».

این روایات همگی گویای آن است که حیا و عفاف یکی از شاخص ها و معیارهای تشخیص درجه ایمان افراد محسوب می شود و کاربرد آن به این صورت است فردی که دغدغه رشد معنوی و دستیابی به درجات بالای ایمانی دارد، با توجه به این شاخصه می تواند خود را مورد مراقبه و محاسبه نفس قرار دهد. به این ترتیب، فردی که احساس می کند از حیای کم تری برخوردار است، سعی خود را در تقویت ایمانیات خویش به کار می گیرد. در هر صورت هرکس به صورت ذاتی می داند که مسیر رستگاری و کمال معنوی در گام اول در گروی التزام به این خصلت های نیکوست؛ چرا که وجود دو عنصر حیا و عفاف به هر فردی تعالی روح و عزت نفس می بخشد و در مقابل، هر مقدار از این عناصر در انسان کاهش یابد، موجب تضعیف ایمانیات، تنزل روحی و شخصیتی وی می شود. با این تعریف، فهم موارد حیا و عفاف و نیز یافتن ثمرات آن امری ضروری می شود. روایات ما عزت و سرافرازی، آمرزش گناهان، تضعیف شهوت، رشد و تزکیه را از ثمرات عفاف و حیاء برشمرده اند. به عنوان نمونه امیرالمؤمنین(ع) در روایتی فرمود: «به هرکس عفت و قناعت هدیه داده شود، عزت و سربلندی با او هم قسم می شود؛ من اتحف العفة و القناعة حالفه العز» (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص۲۵۶) و یا درباره تأثیر عفت بر تزکیه انسان فرمود: « به وسیله عفت اعمال پاکیزه می شود؛ بالعفاف تزکوا الاعمال».

عفاف و حجاب از بروز آسیب های اجتماعی جلوگیری می کند

انتهای پیام/