به گزارش مشرق، امام کاظم علیه السلام در اواخر عمر شریفشان ضمن پاسخ به نامه ای که یکی از شیعیانشان به آن حضرت نوشت، به توصیه های مهمی دربارۀ ضرورت التزام عملی به ولایت عترت اشاره کردند.

امام خطاب به علی بن سوید نوشت: اولین خبری که به تو می دهم این است که من به زودی در همین شب ها از دنیا خواهم رفت، نه از این پیشامد ناراحتم و نه پشیمان، و نه تردیدی در مقدرات آینده و از قضای حتمی خداوند دارم. چنگ بزن به دستاویز دین یعنی آل محمد و عروة الوثقی، یعنی امام بعد از امام و راه مسالمت با آنها و رضایت نسبت به آنچه می گویند.

به دنبال کیش و آیین کسانی که با تو هم عقیده نیستند مرو، و دل به راه و روش آنها مبند که آنها با خدا و پیامبر و امانت های خویش خیانت کردند، می دانی چگونه امانت های خود را خیانت کردند، کتاب خدا را به امانت در اختیار ایشان گذاشتند خیانت کردند و تحریف و تغییر دادند و به نفع فرمانروایان خود کار کردند از آنها فاصله بگیرید خداوند ایشان را به لباس گرسنگی و ترس کند، به واسطه این کارها که انجام می دهند.

ائتمنوا علی کتاب الله فحرفوه و بدلوه و دلوا علی ولاة الأمر منهم فانصرفوا عنهم فأذاقهم «الله لباس الجوع و الخوف بما کانوا یصنعون». (نحل ۱۱۲)

طبق این فراز از حدیث، امام کاظم علیه السلام شیعیان را به سه رفتار دعوت می کنند و از یک رفتار پرهیز می دهند:

۱ تمسک به ریسمان دین آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) فاستمسک بعروة الدین آل محمد

۲ مسالمت و یا صلاح با عترت و تسلیم اوامر ایشان شدن و المسالمة لهم

۳ رضایت به آنچه می گویند و الرضا بما قالوا

۴ به دنبال کیش و آیین کسانی که با تو هم عقیده نیستند نرو و دل به راه و روش آنها نبند و لا تلتمس دین من لیس من شیعتکو لا تحبن دینهم

فراز چهارم حدیث، یعنی عدم دنباله روی از کسانی که هم آیین و هم مذهب شیعه نیستند، نزد امام کاظم از اهمیت زیادی برخوردار است، همچنان که امام در توصیف این افراد فرمود «فإنهم الخائنون». الخائنون در اینجا معرفه است و اشاره به افراد خاصی دارد. این فراز نشان دهندۀ این نکته است که در آن دوران، بودند مؤمنانی که دچار شک و دودلی نسبت به مسیر خود می شدند و یا گاهی به فرقه ها و نحله های متفرق روی می آوردند.

برای یافتن منظور امام کاظم می توان از آیۀ۲۷ سوره انفال استفاده کرد، آنجا که خداوند فرمود «یا أیها الذین آمنوا لا تخونوا الله و الرسول و تخونوا أماناتکم و أنتم تعلمون؛ ای کسانی که ایمان آورده اید، به خدا و پیامبر او خیانت نکنید و [نیز] در امانت های خود خیانت نورزید و خود می دانید.» ذیل این آیه، روایاتی حاکی از خیانت افرادی نسبت به امانت پیامبر (صلی الله علیه و آله) در بحث ولایت و نیز خیانت یهود نسبت به آن حضرت وجود دارد. در این باره امام محمد باقر ذیل آیه فرمود: فی آل محمد و أنتم تعلمون؛ یعنی امانات شما، همان آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) هستند. (حسکانی، ۱۴۱۱ق: ج۱، ۲۷۰)

بنابراین با توجه به سیاق کلام امام و آیات مربوطه می توان دریافت که منظور حضرت، عدم پیروی از آن دست افرادی بود که نسبت به پیامبر نقض عهد و خود را هم پیمان یهود و نصارا کردند. آیه۵۱ سوره مائده که در سیاق آیۀ ولایت و آیۀ «بلغ» قرار دارد، دیگر آیه ای است که گویای همین مسئله است، آنجا که فرمود «یا أیها الذین آمنوا لا تتخذوا الیهود و النصاری أولیاء بعضهم أولیاء بعض و من یتولهم منکم فإنه منهم إن الله لا یهدی القوم الظالمین؛ ای اهل ایمان، یهود و نصاری را سرپرستان و دوستان خود نگیرید که آنان در یک حزبند [ و تنها به روابط میان خود وفا دارند ] و هر کس از شما، یهود و نصاری را هم حزب خود گیرد، از زمره آنان است؛ بیتردید خدا گروه ستمکار را هدایت نمی کند.»

در این زمان این چالش مصداق می یابد. اکنون مشاهده می کنیم که سبک زندگی ما عمدتا مبتنی بر سبک زندگی غربی است؛ از ساختارهای اجتماعی گرفته تا ساختارهای علمی و برنامه های فرهنگی و سینما و تلویزیون و همچنین خوراک و پوشاک؛ یعنی جامعه ای که ضمن حفظ هویت اسلامی و شیعی، از فرهنگ غربی نیز تقلید می کند تا جایی که می توان اذعان داشت که صاحب فرهنگی التقاطی از آموزه های دینی و سبک زندگی غربی هستیم؛ از این جهت وقتی امام کاظم می فرمایند دنباله روی غیر شیعه نباشید و دین آنها را دوست نداشته باشید، در واقع به این معناست که از رفتار و روش اهل کتاب تبری جویید و ساختار و رفتار خود و جامعۀ خویش را مبتنی بر آموزه های قرآن و عترت قرار دهید.