به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، سیزده فروردین از دیرباز روز آشتی با طبیعت بوده و مردم ایران باستان به شکرانه پشت سر گذاشتن روزهای سرد و تیره زمستان پس از ۱۲ روز جشن و دید و بازدید نوروز در روز سیزدهم به دشت و صحرا می رفتند.

در ایران باستان روز سیزدهم «تیر» نام داشته و روز باران بوده زیرا پارسیان اعتقاد داشتند که در این روز «پری باران» بر «آپوش» دیو خشک سالی پیروز شده و آن را مبارک و فرخنده می دانستند برخلاف باور غلطی که ۱۳ فروردین را نحس می دانند.

مردمان ایران در این روز با حضور در دشت و صحرا خداوند یکتا را به شکرانه فرارسیدن فصل زندگی سپاس گفته و طلب باران می کردند؛ روزی که در فرهنگ قدیم ایران «سیزده به در» نام گرفته است.

این روز با سنت هایی همراه بوده که هنوز برخی از آن ها رایج است و خانواده ها با حضور دل طبیعت ضمن گذراندن اوقاتی خوش به احیای سنت ها اقدام می کنند.

در کهن دیار همدان هم آیین «۱۳ به در» اجرا می شده و باوجود گذشت قرن ها هنوز پابرجاست؛ سنت هایی چون گره زدن سبزه و انداختن به آب برای برآورده شدن آرزوها.

کوفته غذای ویژه «سیزده به در » در همدان

کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان دراین باره گفت: «۱۳ به در» رسم و سنتی ملی است و در همه شهرهای کشور اجرا می شده، اما در برخی موارد مانند غذا یا بازی آن روز متفاوت بوده است.

فریبا نعمتی در گفت وگو با «تسنیم» افزود: مردم استان همدان از دیرباز باوجود سردی هوا مانند دیگر شهرها در این روز از خانه بیرون زده، به دشت و صحرا یا باغ خود رفته و شادمانی می کردند.

وی بیان کرد: غذای روز سیزده در همدان نوعی کوفته بوده که با لپه تهیه می شده و داخلش تخم مرغ آب پز، پیاز، گردو و گوشت می گذاشتند.

نعمتی گفت: این کوفته به کوفته همدانی ها شهرت دارد و سالی یک بار و مخصوص روز ۱۳ فروردین در شهرها و روستاهای استان پخته می شده و هنوز هم برخی کدبانوها آن را تهیه می کنند.

سنت های زیبای نوروزی در پایتخت تاریخ و تمدن ایران؛ از«کوسه گلین» تا« سمنوپزان»

کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی استان همدان مطرح کرد: ۱۳ به در فرصتی برای دید و بازدید مجدد با فامیل بوده و نواختن ساز محلی و انجام بازی های بومی در این روز انجام می شده است.

نعمتی گفت: خوردن خوراکی های دست پخت بانوی خانه مانند عدس و گندم بو داده یا نقل، نخود و کشمش در این روز مرسوم بوده نه مانند امروز که شیرینی و آجیل از بیرون خریداری می شود.

وی بیان کرد: گره زدن سبزه به نیت باز شدن بخت یا بچه دار شدن از دیگر رسوم این روز بوده و موقع گره زدن نیت می کردند تا ۱۳ فروردین سال آینده ازدواج کنند یا افرادی که طالب فرزند بودند به هر تعداد که فرزند می خواستند به همان عدد گره می زدند.

بخت گشایی با سوار شدن بر شیر سنگی

از رسم های دیرینه ۱۳ فروردین بخت گشایی بوده و هر شهری روشی برای این کار داشته است؛ دختران شیرازی، شب سیزده نوروز، نخ تابیده هفت رنگ ابریشمی را به کمر خود می بستند و صبح روز سیزده ، پیش از طلوع آفتاب از پسربچه نابالغی می خواستند تا گره آن را باز کند تا بخت شان گشوده شده و به خانه شوهر روند.

در ساری، دختران صبح سحر از خواب بلند می شدند و به کنار نزدیک ترین جوی آب خانه شان می رفتند و هفت بار از آن می پرند. هر بار که از روی جوی می پریدند با خود می گفتند: «سال دیگر، خونه شوهر»

در اهواز دختران برای بخت گشایی صبح زود سیزده یک کوزه سفالین پر از آب شب مانده را پای در اتاق یا حیاط خانه می شکستند و دختران خراسانی به هنگام سبزه گره زدن رو به قبله می نشستند و بعد از آن که نیت می کردند، می گفتند: «سیزده به در، چارده به تو، سال دگه، خنه ی (خانه) شو، هاکوت کوتو، هاکوت کوتو.» سپس مقداری شیرینی در پای سبزه ای که گره زده بودند؛ ریخته و از آنجا دور می شدند.

در همدان هم دخترها پس از بازگشت از صحرا، به نیت بخت گشایی و یافتن شوهر بر مجسمه شیر سنگی معروف همدان سوار شده و به سر و تنش، شیره می مالیدند. البته این کارها به دلیل خرافه بودن امروزه منسوخ شده و کمتر پیش می آید که فردی به انجام آن ها پایبند باشد.

به گزارش تسنیم، هرچند امروزه بسیاری از سنت های «سیزده به در» کمرنگ شده و اجرا نمی شود، اما رفتن به طبیعت جزء جداناپذیر این روز است و در بین مردم محبوبیت دارد.

سنت های سیزده هرچه باشد مهم نیست؛ مهم این است که این روز فرصتی برای پیوند زندگی مدرن و ماشینی با طبیعت است؛ طبیعتی که امانتی در دست ما است و باید آن را به نسل های آینده بسپاریم.

گزارش از سمیه مظاهری

انتهای پیام/