مسئولیت ما در برابر بیانیه گام دوم / سنت تعلیقه نویسی را احیاکنیم
به گزارش خبرنگار مهر، متن زیر یادداشت مهدی جمشیدی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه ی اسلامی در مورد بیانیه گام دوم رهبر انقلاب است که در ادامه می خوانید؛
[۱]. «نحوه ی مواجهه»ی ما با بیانیه ی گام دوم، محتاج بازاندیشی است
ازجمله آفت ها و آسیب هایی که ممکن است بیانیه ی رهبر انقلاب با آن مواجه شود، برخوردهای «سطحی» و «کم مایه» و «بی ثمر» با آن است؛ یعنی چه بسا گفته ها و نوشته هایی منتشر شوند که هیچ گونه «ارزش افزوده» و «نتیجه» ای به دنبال نداشته باشند و تنها، درباره ی بیانیه و معطوف به آن باشند. روشن است که چنین مواجهه ای، نه فقط نافع نیست، بلکه حتی ممکن است مضر هم باشد؛ چون «منزلت» بیانیه در چشم و نظر مخاطبان، فرومی کاهد و «اعتبار» آن را مخدوش می سازد.
ازاین رو، باید دقت و تأمل کرد که چگونه باید به بیانیه ی رهبر انقلاب، مواجه شد و باید درباره ی آن چه گفت و چه کرد؟ آیا باید درباره ی آن، سخنان کلی و قشری گفت؟ آیا باید آن را ستود و به تجلیل و تکریم اندیشه ی رهبر انقلاب پرداخت؟ آیا باید بی اعتنا به جهت گیری ها رهبر انقلاب، نظرات خود را بازگفت؟ آیا به تلخیص بیانیه پرداخت؟ من براین باورم که هیچ یک از از نوع مواجهات، کارساز و کارپرداز نیست و نمی تواند گرهی را بگشاید و راهی را پیش روی ما باز کند. ما باید به گونه ای به بیانیه ی رهبر انقلاب بپردازیم که درخور شأن حکمی ایشان است، ولی افسوس که اغلب از این حقیقت، غافلیم و دل مشغولی های دیگری داریم.
[۲]. چگونگی عملیات، فرع بر شناخت «جغرافیای مسأله» است
برای این که بتوانیم نحوه ی مواجهه ی خود را با بیانیه ی رهبر انقلاب، صورت بندی کنیم، باید ابتدا «جغرافیای مسأله» را بشناسیم و بیابیم که بیانیه ی ایشان، در چه منطقه ای قرار داریم و چه موضع و موقعیتی دارد تا در اثر این شناخت، دریابیم که معطوف به آن، چه عملیاتی از ما ساخته است. در واقع، باید از «افق بالا» به بیانیه ی بنگریم و «مناسبات» و «موقعیت ها» را مشخص کنیم و درنهایت، تصمیم بگیریم که باید چه عملیاتی را در چه موقعیتی انجام دهیم. من برای این که چنین تصویری ارائه کنم، مفاهیم پنج گانه ای را مطرح می کنم:
[الف]. «سیاست های کلی»، که عبارت است از همین قبیل نوشته های رهبر انقلاب. درحقیقت، شأن و وظیفه ی ولی فقیه این است که سیاست های کلی نظام اسلامی را تعیین و به مسئولان ابلاغ کند و همگان نیز موظف هستند که خود را با این سیاست ها، منطبق و همسو گردانند. سیاست های کلی نظام اسلامی، اولا از سنخ «سیاست» هستند؛ یعنی متضمن «بایدها» و «تجویزها» و «هنجارها» هستند که از واقعیت ها و آرمان ها برمی خیزند. ثانیا «کلی» هستند؛ یعنی جهت گیری ها و رویکردهای «اساسی» و «بنیادی» را مشخص می کنند، نه جزئیات و موارد خرد را. ثالثا، ناظر به «نهادهای حکومتی» هستند و رفتارهای آن را طراحی و تعریف می کنند.
[ب]. «نظریه» که معطوف به سیاست های کلی است و مفاهیم و مقولات آن را، به زبان و ادبیات علمی، بازسازی می کند و جامه ی معرفت علمی بر آن می پوشاند. نخبگان معرفتی برجسته و خاص، چنین قدرتی دارند؛ آنها می تواند مطالبات و تجویزهای سیاست گذارانه ی رهبر انقلاب را، تئوریزه کند و در اختیار مسئولان و سایر نخبگان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی قرار دهند. مقصود از تبدیل کردن خواسته ها و جهت گیری های رهبر انقلاب به نظریه، این است که مواضع ایشان، به «مفاهیم نوآورانه» تبدیل شوند و برای آنها، «استدلال ها» اقامه شود و «مبسوط» و «مشروح» گردند و در هیأت اندیشه ی «منظومه وار» و «مکتب گونه» ظاهر شوند. این کارها و کارهای دیگری از این دست، نظریه را می آفرینند.
[ج]. «راهبردها» که مشابه سیاست های کلی و از یک سنخ و صنف هستند، اما از سیاست های کلی، جزئی تر و بخشی تر و خردتر هستند و بیشتر به سطح واقعیت تجربی، نزدیکند. ما باید برای تحقق یافتن هریک از سیاست های کلی، سلسله ای از راهبردها را ساخته وپرداخته کنیم. به این ترتیب، راهبردها عبارت هستند از «مسیرها» و «راهکارها» و «روش ها»یی که موجبات فعلیت یافتن سیاست های کلی را فراهم می آورند. به بیان دیگر، راهبردها نشان می دهند که چگونه می توان از «واقعیت ها»، به سوی «آرمان ها» حرکت کرد و از وضع موجود، به وضع مطلوب، گذار نمود.
[د]. «برنامه ها» در مقایسه با لایه های یاد شده، عملیاتی تر و عینی تر هستند و خود «واقعیت» را در آغوش می گیرند. این برنامه های عملیاتی، از متن راهبردها برمی خیزند، به طوری که ناظر به هر راهبرد، چندین برنامه ی خاص و جزئی، تعریف می شود.
[د]. «اقدام ها» که صورت محقق و خارجی برنامه ها هستند. ما به عنوان فعالان فکری و فرهنگی، نباید تصور کنیم که فقط حرکت در لایه های نظری و معرفتی را برعهده داریم، بلکه علاوه براین، باید وظایف مشخص «عینی» و «میدانی» را نیز به انجام برسانیم. پس این طور نیست که لایه ی اقدام ها، تنها کارگزاران و مردم را دربربگیرد و ما دراین باره، مسئولیتی برعهده نداشته باشیم.
[۳]. سنت «تعلیقه نویسی» را درباره ی بیانیه ی گام دوم، مستقر سازیم
در سنت معرفتی ما، نوع خاصی از کار فکری و پژوهشی رایج بوده که «تعلیقه نویسی» نام داشته است و مقصود از آن، شرح و توضیحی است که در حاشیه ی کتاب، نگاشته می شود. حاشیه نویسی، بدین صورت است که کسانی از اهل نظر و معرفت، پس از مطالعه ی آثار بزرگان و در ذیل آنها، گفته ها و نکته هایی در ذهن شان شکل می گیرد که که نسبت به متن اثر، وضع «تکمیلی» یا «اصلاحی» دارند. در واقع، چنین کسانی احساس می کردند که درباره ی مضامین اثری که آن را مطالعه می کردند، نظر مستقل اثباتی یا سلبی دارند و این طور نیست که فقط بیاموزند و «تحلیل» و «برداشت» متفاوتی نداشته باشند. ازاین رو، نوعی ارتباط دوجانبه و دوسویه با مؤلف برقرار می کردند و همچنان که می شنیدند، می گفتند. این سنت معرفتی حکیمانه و نافع، اکنون در میان نیروهای فکری، کم رنگ و رقیق شده است.
به همین واسطه، نسبتی که ما با گفته ها و نوشته های رهبر انقلاب برقرار می کنیم نیز، فارغ از آن است. ما باید ازاین پس، سنت تعلیقه نویسی را درباره ی مواضع و مطالبات رهبر انقلاب، برپا کنیم و از رهگذر این رویه، هم به بسط و تفصیل دیدگاه های ایشان همت گماریم، هم کارگزاران و مردم را به معیارها و منطق ایشان نزدیک گردانیم. باید به گونه ای عمل کنیم که مواضع رهبر انقلاب، دیده شود و به چشم آید و صدرنشین دغدغه ها و مسأله ها باشد و این ممکن نیست، جز با تشکیل یک «جبهه ی فکری و رسانه ای قوی و مؤمن» که نسبت به خطوط که ایشان مطرح می کنند، «واکنش بهنگام و فوری قلمی» نشان دهند. ما با تعلیقه نویسی می توانیم به مطالبات ایشان، «امتداد» دهیم و آنها را در سطوح مختلف سیاسی و اجتماعی، بارها «منعکس» و به شدت «تثبیت» کنیم.
[۴]. رهبر انقلاب، خواهان «گفتمان سازی» است، نه تحکم
آنچه که گفته شد، مبتنی بر «پیش فرض» بسیار مهمی است که نباید از آن غفلت کرد، و آن، عبارت از این است که منطق سیاسی اسلام، مبتنی بر ایجاد «شناخت» و «آگاهی» و «بصیرت» است و حالت مطلوب این است که همگان به صورت «آزادانه» و «ارادی»، حق را بپذیرند و آن را دنبال کنند. حکومت اسلامی، هرگز مبتنی بر «استبداد» و «تحکم» و «خفقان» نیست و ولی فقیه، نمی خواهد «شاهانه» و «خودمدارانه» با کارگزاران و مردم رفتار کند، بلکه می خواهد «معرفت» و «بصیرت» آنها را ارتقاء دهد تا آنها خودشان، به «باور» دست یابند و به حقیقت، وفادار باشند.
در غیراین صورت، نیازی به طراحی سازوکار برای عملیاتی کردن مطالبات رهبر انقلاب نبود و همه چیز، براساس رویکرد «آمرانه» و «دستوری»، تحقق می یافت و کسی هم امکان تخلف و سرپیچی نداشت. دولت اسلامی، چونان دولت های کمونیستی یا فاشیستی نیست که امور اجتماعی، «از بالا به پایین» و «بخش نامه ای» باشند و «اراده» و «انتخاب» و «آگاهی» و «معرفت» انسان ها، هیچ منزلت و ارزشی نداشته باشد، بلکه در منطق دولت اسلامی، بدنه ی اجتماعی و شناخت و ایمان و باورشان، عنصر تعیین کننده و اصلی است و دولت اسلامی باید بکوشد «قدرت تحلیلی و معرفتی مردم» را عمق دهد.
ازاین رو، رهبر انقلاب در بسیاری از مواردی که به ایشان، توصیه به تحکم و مواجهه ی قهری می شود، دعوت به «گفتمان سازی» می کنند و می گویند باید جهت گیری انقلابی، به «گفتمان» تبدیل شود و مردم، خود به آن باور، و نسبت به آن دغدغه داشته باشند؛ چراکه دراین صورت، «فضای سیاسی و حاکمیتی» نیز که متأثر از «فضای اجتماعی و مردمی» است، متناسب با آن شکل خواهد گرفت. گفتمان سازی، منطقی ست که دلالت آشکار بر فضیلت و تعیین کنندگی «امر اجتماعی» دارد و بر این مبنا استوار است که چنانچه اتفاق اجتماعی رخ دهد، اتفاق های سیاسی نیز در پی آن شکل خواهند گرفت.
[۵]. بیانیه ی گام دوم، سخنی «موقتی» و «موسمی» نیست
بیانیه ی گام دوم، سخنی موقتی و موسمی نیست که بتوان با چند نشست و گفتگو و یادداشت و کتاب، حق آن را ادا کرد، بلکه این بیانیه ی، سندی راهبردی و پهن دامنه که باید به مثابه «نقشه ی راه دهه های آینده» به آن نگریست و بسیار درباره اش تأمل کرد و گفت و نوشت. بنابراین، ما باید به دنبال «برنامه ریزی بلندمدت» باشیم و طرحی را برای «آینده های دور»، ساخته وپرداخته کنیم. از هم اکنون تا سال های سال، باید هریک از بندهای این بیانیه را در دستورکار خویش قرار دهیم و تمام مطالعات و فعالیت های خود را در راستای آن، صورت بندی نماییم و از حواشی و زوائد بپرهیزیم. اصل و اساس، این است و باقی، فرع و سطح. این خط فکری و راهبردی، چنانچه «تداوم» نیابد و «استمرار» نداشته باشد، انقلاب از وصول به هدف ها و آرمان هایش، بازخواهد ماند و گرفتار بیراهه ها خواهد شد.
[۶]. «زمینه ی اجتماعی» برای تحقق بیانیه ی گام دوم، هموار است
باید این خط را «برجسته» و «شاخص» کرد تا خطوط دیگر، جایگزین آن نشوند. کسانی هستند در درون و بیرون ساخت رسمی قدرت که می خواهند ذهن ها را به سمت وسوهای دیگری سوق دهند و «حواشی» را بر «متن»، غالب گردانند. ما باید با «تولید پرمایه و انبوه» خویش و با «تمرکز چشمگیر»مان، این اراده های شوم را زمین گیر کنیم تا همچون گذشته، وضع به طرف «گم گشتگی مطالبات ولی»، کشیده نشود و کج اندیشان تکنوکرات و لیبرال، عنان افکار عمومی را به دست نگیرند. امروز با شکست و ناکامی مطلق این دو جریان سیاسی، حقانیت و صدق منطق متقن رهبر انقلاب، بسیار بیش ازپیش، آشکار شده و «زمینه ی اجتماعی» برای تغییرهای بنیادی و تحقق جهت گیری های اصیل انقلابی، مساعد و هموار است. این فرصت درخشان تاریخی را قدر بدانیم.
[۱]. «نحوه ی مواجهه»ی ما با بیانیه ی گام دوم، محتاج بازاندیشی است
ازجمله آفت ها و آسیب هایی که ممکن است بیانیه ی رهبر انقلاب با آن مواجه شود، برخوردهای «سطحی» و «کم مایه» و «بی ثمر» با آن است؛ یعنی چه بسا گفته ها و نوشته هایی منتشر شوند که هیچ گونه «ارزش افزوده» و «نتیجه» ای به دنبال نداشته باشند و تنها، درباره ی بیانیه و معطوف به آن باشند. روشن است که چنین مواجهه ای، نه فقط نافع نیست، بلکه حتی ممکن است مضر هم باشد؛ چون «منزلت» بیانیه در چشم و نظر مخاطبان، فرومی کاهد و «اعتبار» آن را مخدوش می سازد.
ازاین رو، باید دقت و تأمل کرد که چگونه باید به بیانیه ی رهبر انقلاب، مواجه شد و باید درباره ی آن چه گفت و چه کرد؟ آیا باید درباره ی آن، سخنان کلی و قشری گفت؟ آیا باید آن را ستود و به تجلیل و تکریم اندیشه ی رهبر انقلاب پرداخت؟ آیا باید بی اعتنا به جهت گیری ها رهبر انقلاب، نظرات خود را بازگفت؟ آیا به تلخیص بیانیه پرداخت؟ من براین باورم که هیچ یک از از نوع مواجهات، کارساز و کارپرداز نیست و نمی تواند گرهی را بگشاید و راهی را پیش روی ما باز کند. ما باید به گونه ای به بیانیه ی رهبر انقلاب بپردازیم که درخور شأن حکمی ایشان است، ولی افسوس که اغلب از این حقیقت، غافلیم و دل مشغولی های دیگری داریم.
[۲]. چگونگی عملیات، فرع بر شناخت «جغرافیای مسأله» است
برای این که بتوانیم نحوه ی مواجهه ی خود را با بیانیه ی رهبر انقلاب، صورت بندی کنیم، باید ابتدا «جغرافیای مسأله» را بشناسیم و بیابیم که بیانیه ی ایشان، در چه منطقه ای قرار داریم و چه موضع و موقعیتی دارد تا در اثر این شناخت، دریابیم که معطوف به آن، چه عملیاتی از ما ساخته است. در واقع، باید از «افق بالا» به بیانیه ی بنگریم و «مناسبات» و «موقعیت ها» را مشخص کنیم و درنهایت، تصمیم بگیریم که باید چه عملیاتی را در چه موقعیتی انجام دهیم. من برای این که چنین تصویری ارائه کنم، مفاهیم پنج گانه ای را مطرح می کنم:
[الف]. «سیاست های کلی»، که عبارت است از همین قبیل نوشته های رهبر انقلاب. درحقیقت، شأن و وظیفه ی ولی فقیه این است که سیاست های کلی نظام اسلامی را تعیین و به مسئولان ابلاغ کند و همگان نیز موظف هستند که خود را با این سیاست ها، منطبق و همسو گردانند. سیاست های کلی نظام اسلامی، اولا از سنخ «سیاست» هستند؛ یعنی متضمن «بایدها» و «تجویزها» و «هنجارها» هستند که از واقعیت ها و آرمان ها برمی خیزند. ثانیا «کلی» هستند؛ یعنی جهت گیری ها و رویکردهای «اساسی» و «بنیادی» را مشخص می کنند، نه جزئیات و موارد خرد را. ثالثا، ناظر به «نهادهای حکومتی» هستند و رفتارهای آن را طراحی و تعریف می کنند.
[ب]. «نظریه» که معطوف به سیاست های کلی است و مفاهیم و مقولات آن را، به زبان و ادبیات علمی، بازسازی می کند و جامه ی معرفت علمی بر آن می پوشاند. نخبگان معرفتی برجسته و خاص، چنین قدرتی دارند؛ آنها می تواند مطالبات و تجویزهای سیاست گذارانه ی رهبر انقلاب را، تئوریزه کند و در اختیار مسئولان و سایر نخبگان و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی قرار دهند. مقصود از تبدیل کردن خواسته ها و جهت گیری های رهبر انقلاب به نظریه، این است که مواضع ایشان، به «مفاهیم نوآورانه» تبدیل شوند و برای آنها، «استدلال ها» اقامه شود و «مبسوط» و «مشروح» گردند و در هیأت اندیشه ی «منظومه وار» و «مکتب گونه» ظاهر شوند. این کارها و کارهای دیگری از این دست، نظریه را می آفرینند.
[ج]. «راهبردها» که مشابه سیاست های کلی و از یک سنخ و صنف هستند، اما از سیاست های کلی، جزئی تر و بخشی تر و خردتر هستند و بیشتر به سطح واقعیت تجربی، نزدیکند. ما باید برای تحقق یافتن هریک از سیاست های کلی، سلسله ای از راهبردها را ساخته وپرداخته کنیم. به این ترتیب، راهبردها عبارت هستند از «مسیرها» و «راهکارها» و «روش ها»یی که موجبات فعلیت یافتن سیاست های کلی را فراهم می آورند. به بیان دیگر، راهبردها نشان می دهند که چگونه می توان از «واقعیت ها»، به سوی «آرمان ها» حرکت کرد و از وضع موجود، به وضع مطلوب، گذار نمود.
[د]. «برنامه ها» در مقایسه با لایه های یاد شده، عملیاتی تر و عینی تر هستند و خود «واقعیت» را در آغوش می گیرند. این برنامه های عملیاتی، از متن راهبردها برمی خیزند، به طوری که ناظر به هر راهبرد، چندین برنامه ی خاص و جزئی، تعریف می شود.
[د]. «اقدام ها» که صورت محقق و خارجی برنامه ها هستند. ما به عنوان فعالان فکری و فرهنگی، نباید تصور کنیم که فقط حرکت در لایه های نظری و معرفتی را برعهده داریم، بلکه علاوه براین، باید وظایف مشخص «عینی» و «میدانی» را نیز به انجام برسانیم. پس این طور نیست که لایه ی اقدام ها، تنها کارگزاران و مردم را دربربگیرد و ما دراین باره، مسئولیتی برعهده نداشته باشیم.
[۳]. سنت «تعلیقه نویسی» را درباره ی بیانیه ی گام دوم، مستقر سازیم
در سنت معرفتی ما، نوع خاصی از کار فکری و پژوهشی رایج بوده که «تعلیقه نویسی» نام داشته است و مقصود از آن، شرح و توضیحی است که در حاشیه ی کتاب، نگاشته می شود. حاشیه نویسی، بدین صورت است که کسانی از اهل نظر و معرفت، پس از مطالعه ی آثار بزرگان و در ذیل آنها، گفته ها و نکته هایی در ذهن شان شکل می گیرد که که نسبت به متن اثر، وضع «تکمیلی» یا «اصلاحی» دارند. در واقع، چنین کسانی احساس می کردند که درباره ی مضامین اثری که آن را مطالعه می کردند، نظر مستقل اثباتی یا سلبی دارند و این طور نیست که فقط بیاموزند و «تحلیل» و «برداشت» متفاوتی نداشته باشند. ازاین رو، نوعی ارتباط دوجانبه و دوسویه با مؤلف برقرار می کردند و همچنان که می شنیدند، می گفتند. این سنت معرفتی حکیمانه و نافع، اکنون در میان نیروهای فکری، کم رنگ و رقیق شده است.
به همین واسطه، نسبتی که ما با گفته ها و نوشته های رهبر انقلاب برقرار می کنیم نیز، فارغ از آن است. ما باید ازاین پس، سنت تعلیقه نویسی را درباره ی مواضع و مطالبات رهبر انقلاب، برپا کنیم و از رهگذر این رویه، هم به بسط و تفصیل دیدگاه های ایشان همت گماریم، هم کارگزاران و مردم را به معیارها و منطق ایشان نزدیک گردانیم. باید به گونه ای عمل کنیم که مواضع رهبر انقلاب، دیده شود و به چشم آید و صدرنشین دغدغه ها و مسأله ها باشد و این ممکن نیست، جز با تشکیل یک «جبهه ی فکری و رسانه ای قوی و مؤمن» که نسبت به خطوط که ایشان مطرح می کنند، «واکنش بهنگام و فوری قلمی» نشان دهند. ما با تعلیقه نویسی می توانیم به مطالبات ایشان، «امتداد» دهیم و آنها را در سطوح مختلف سیاسی و اجتماعی، بارها «منعکس» و به شدت «تثبیت» کنیم.
[۴]. رهبر انقلاب، خواهان «گفتمان سازی» است، نه تحکم
آنچه که گفته شد، مبتنی بر «پیش فرض» بسیار مهمی است که نباید از آن غفلت کرد، و آن، عبارت از این است که منطق سیاسی اسلام، مبتنی بر ایجاد «شناخت» و «آگاهی» و «بصیرت» است و حالت مطلوب این است که همگان به صورت «آزادانه» و «ارادی»، حق را بپذیرند و آن را دنبال کنند. حکومت اسلامی، هرگز مبتنی بر «استبداد» و «تحکم» و «خفقان» نیست و ولی فقیه، نمی خواهد «شاهانه» و «خودمدارانه» با کارگزاران و مردم رفتار کند، بلکه می خواهد «معرفت» و «بصیرت» آنها را ارتقاء دهد تا آنها خودشان، به «باور» دست یابند و به حقیقت، وفادار باشند.
در غیراین صورت، نیازی به طراحی سازوکار برای عملیاتی کردن مطالبات رهبر انقلاب نبود و همه چیز، براساس رویکرد «آمرانه» و «دستوری»، تحقق می یافت و کسی هم امکان تخلف و سرپیچی نداشت. دولت اسلامی، چونان دولت های کمونیستی یا فاشیستی نیست که امور اجتماعی، «از بالا به پایین» و «بخش نامه ای» باشند و «اراده» و «انتخاب» و «آگاهی» و «معرفت» انسان ها، هیچ منزلت و ارزشی نداشته باشد، بلکه در منطق دولت اسلامی، بدنه ی اجتماعی و شناخت و ایمان و باورشان، عنصر تعیین کننده و اصلی است و دولت اسلامی باید بکوشد «قدرت تحلیلی و معرفتی مردم» را عمق دهد.
ازاین رو، رهبر انقلاب در بسیاری از مواردی که به ایشان، توصیه به تحکم و مواجهه ی قهری می شود، دعوت به «گفتمان سازی» می کنند و می گویند باید جهت گیری انقلابی، به «گفتمان» تبدیل شود و مردم، خود به آن باور، و نسبت به آن دغدغه داشته باشند؛ چراکه دراین صورت، «فضای سیاسی و حاکمیتی» نیز که متأثر از «فضای اجتماعی و مردمی» است، متناسب با آن شکل خواهد گرفت. گفتمان سازی، منطقی ست که دلالت آشکار بر فضیلت و تعیین کنندگی «امر اجتماعی» دارد و بر این مبنا استوار است که چنانچه اتفاق اجتماعی رخ دهد، اتفاق های سیاسی نیز در پی آن شکل خواهند گرفت.
[۵]. بیانیه ی گام دوم، سخنی «موقتی» و «موسمی» نیست
بیانیه ی گام دوم، سخنی موقتی و موسمی نیست که بتوان با چند نشست و گفتگو و یادداشت و کتاب، حق آن را ادا کرد، بلکه این بیانیه ی، سندی راهبردی و پهن دامنه که باید به مثابه «نقشه ی راه دهه های آینده» به آن نگریست و بسیار درباره اش تأمل کرد و گفت و نوشت. بنابراین، ما باید به دنبال «برنامه ریزی بلندمدت» باشیم و طرحی را برای «آینده های دور»، ساخته وپرداخته کنیم. از هم اکنون تا سال های سال، باید هریک از بندهای این بیانیه را در دستورکار خویش قرار دهیم و تمام مطالعات و فعالیت های خود را در راستای آن، صورت بندی نماییم و از حواشی و زوائد بپرهیزیم. اصل و اساس، این است و باقی، فرع و سطح. این خط فکری و راهبردی، چنانچه «تداوم» نیابد و «استمرار» نداشته باشد، انقلاب از وصول به هدف ها و آرمان هایش، بازخواهد ماند و گرفتار بیراهه ها خواهد شد.
[۶]. «زمینه ی اجتماعی» برای تحقق بیانیه ی گام دوم، هموار است
باید این خط را «برجسته» و «شاخص» کرد تا خطوط دیگر، جایگزین آن نشوند. کسانی هستند در درون و بیرون ساخت رسمی قدرت که می خواهند ذهن ها را به سمت وسوهای دیگری سوق دهند و «حواشی» را بر «متن»، غالب گردانند. ما باید با «تولید پرمایه و انبوه» خویش و با «تمرکز چشمگیر»مان، این اراده های شوم را زمین گیر کنیم تا همچون گذشته، وضع به طرف «گم گشتگی مطالبات ولی»، کشیده نشود و کج اندیشان تکنوکرات و لیبرال، عنان افکار عمومی را به دست نگیرند. امروز با شکست و ناکامی مطلق این دو جریان سیاسی، حقانیت و صدق منطق متقن رهبر انقلاب، بسیار بیش ازپیش، آشکار شده و «زمینه ی اجتماعی» برای تغییرهای بنیادی و تحقق جهت گیری های اصیل انقلابی، مساعد و هموار است. این فرصت درخشان تاریخی را قدر بدانیم.
پرسش و پاسخ در
مسئولیت ما در برابر بیانیه گام دوم / سنت تعلیقه نویسی را احیاکنیم
گفتگو با هوش مصنوعی