ثمره ۸ سال ویرانگری؛ از شکست متجاوزان تا ثبت بزرگترین دستاوردهای مقاومت یمن / فاجعه بارترین بحران قرن در ایستگاه پایانی؟- اخبار آسیای غربی - اخبار بین الملل تسنیم
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، امروز شنبه ۲۵ مارس ۲۰۲۳ برابر با ۵ فروردین ۱۴۰۲ جنگ ویرانگر یمن که بسیاری آن را بیهوده ترین جنگ قرن توصیف می کنند وارد هشتمین سالگرد خود شد؛ جنگی که بدون تحقق هیچ یک از اهداف آغازکنندگان آن اکنون در ایستگاه پایانی قرار گرفته است.
عربستان سعودی در چنین تاریخی در سال ۲۰۱۵ رهبری ائتلافی متشکل از چندین کشور عربی را برای حمله به یمن با ادعای بازگرداندن مشروعیت به این کشور به عهده گرفت. امارات مهمترین هم پیمان عربستان در این تجاوز محسوب می شد، البته اماراتی ها اهدافی متفاوت از سعودی ها دنبال می کردند و همین مسئله موجب بروز اختلافات میان دو طرف و فاصله گرفتن ابوظبی از ریاض در میانه جنگ شد.
انگیزه های عربستان از به راه انداختن جنگ ویرانگر یمن
این که غالبا از جنگ یمن به عنوان جنگ بیهوده یاد می شود، چند علت دارد که مهمترین آنها به فرسایشی و بی نتیجه بودن این جنگ برمی گردد، برای درک این موضوع بهتر است در وهله نخست به انگیزه های ائتلاف سعودی از به راه انداختن تجاوز ضدیمن نگاهی بیندازیم.
یمن به عنوان همسایه جنوبی عربستان همواره به عنوان حیاط خلوت این کشور تلقی می شده و مداخلات ریاض در یمن سابقه طولانی دارد و به دهه ۹۰ میلادی برمی گردد؛ جایی که سعودی ها با حمایت از «علی سالم البیض» معاون وقت رئیس جمهور یمن عملا در جنگ داخلی این کشور نقش آفرینی کردند.
این نوع مداخله در مارس ۲۰۱۵ نیز تکرار شد و عربستان به حمایت از «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری یمن پرداخت و مدعی شد که هدف آن بازگرداندن منصورهادی به قدرت است. اما در ادامه سعودی ها رئیس جمهور فراری یمن را تبدیل به یک مهره سوخته و او را رسما از معادلات یمن کنار زدند.
-مقابله با جریان های مقاومتی در کشورهای عربی اطراف عربستان یکی از اهداف دیرینه این کشور محسوب می گردد. به ویژه بعد از تحولاتی که در سال ۲۰۱۱ در کشورهای عربی از جمله بحرین رخ داد و زنگ خطر تسری انقلاب به دیگر کشورها به صدا درآمد؛ سعودی ها راهبرد تقابل و سرکوب را برای مهار گروه ها و جریان های مقاومتی در مناطق عربی پیش گرفتند که یکی از این گروه ها جنبش انصارالله یمن بود.
از اوایل دهه گذشته عربستان متوجه گسترش نفوذ شیعیان در یمن که همسایه نزدیک عربستان محسوب می گردد، شده بود و بعد از اعلام موجودیت انصارالله در سال ۲۰۱۴ نگرانی ریاض بیشتر شد و حمله نظامی به یمن را بهترین راهکار برای از بین بردن یا دست کم تضعیف این جنبش می دانست.
-اشغال مناطق راهبردی یمن و تسلط کامل بر این کشور و به دنبال آن تقویت جایگاه منطقه ای عربستان، دیگر عامل مهمی بود که مقامات سعودی را به سمت آغاز یک جنگ فاجعه بار سوق داد. در این میان موقعیت ژئوپولتیک یمن را نیز نباید نادیده گرفت. عربستان نفت خود را از طریق تنگه هرمز و باب المندب به خارج صادر می کند و در صورتی که تنگه های یادشده بسته شوند، صادرات نفت این کشور عملا قطع می شود. برای رفع این تنگنای ژئوپلیتیک، عربستان به جنوب چشم دوخته است. سیاست عربستان طی سالیان این بوده است که به هر نحو ممکن به دریای آزاد دسترسی پیدا نماید. در جنوب عربستان دریای عرب که دریایی آزاد است، واقع شده است و از طریق آن می توان به طور مستقیم به اقیانوس هند دسترسی پیدا کرد؛ اما استان های ظفار عمان و حضرموت یمن مانع اصلی دسترسی سعودی ها به دریای آزادند، لذا عربستان همواره تلاش کرده است تا این موانع را با تهاجم به یمن و اعمال فشارهای مختلف بر این کشور از میان بردارد.
قتل عام غیرنظامیان یمنی با سلاح های غرب و آمریکا
اما اهداف سیاسی عربستان در یمن یعنی بازگرداندن منصورهادی به قدرت و نابودی انصارالله، طبق تصور سعودی ها قرار بود طی چند هفته محقق شود؛ بدون اینکه ریاض و متحدانش مجبور باشند بهای زیادی در سطوح مختلف بپردازند. بنابراین رسیدن جنگ یمن به هشتمین سالگرد خود اولین دلیل بر شکست اهداف عربستان در این جنگ است.
آمریکا به عنوان طرفی که چراغ سبز تجاوز علیه یمن را به ائتلاف سعودی داد، نقش اصلی را در آغاز و ادامه این جنگ ویرانگر ایفا کرده است. کارخانه های اسلحه سازی در آمریکا مهمترین طرف سودبرنده از فاجعه یمن بودند و تنها در ۸ ماه ابتدایی جنگ یمن، دولت وقت آمریکا به ریاست باراک اوباما، بیش از ۲۰ میلیارد دلار به عربستان سلاح فروخت. سال گذشته شبکه المیادین در گزارشی اعلام کرد، خرید نظامی عربستان از منابع آمریکایی از زمان تجاوز به یمن تاکنون حدود ۶۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
آمریکا به عنوان بزرگترین صادرکننده سلاح در جهان یک سال بعد از آغاز جنگ یمن تا سال ۲۰۲۰ حدود ۳۷ درصد از صادرات سلاح خود را افزایش داد و آمار نشان می دهد که طی این سالها نزدیک به ۸۰ درصد تسلیحات عربستان برای حملات نظامی در یمن توسط آمریکا تامین شده است.
انگلستان نیز طی ماه های ابتدایی جنگ در سال ۲۰۱۵ از ژانویه تا سپتامبر ۲٫۸ میلیارد پوند(۳٫۲ میلیارد دلار) سلاح از جمله بمب های ۵۰۰ پوندی(حدود ۲۳۰ کیلوگرم) Paveway IV را به رژیم سعودی فروخت. طبق گزارشی که کمپین ضد تجارت اسلحه در انگلیس منتشر کرده، این کشور در ۵ سال ابتدایی جنگ دست کم ۱۶ میلیارد پوند سلاح به سعودی ها فروخته است.
در جولای ۲۰۱۵ (۴ماه پس از آغاز جنگ) فرانسه قراردادی ۱۲ میلیارد دلاری برای صادرات تسلیحات نظامی به عربستان امضا کرد. قراردادی که شامل ۲۳ بالگرد نظامی ایرباس H۱۴۵ و ۳۰ قایق گشتی نظامی می شد. همان زمان رویترز گزارش داد رژیم سعودی در حال عقد قراردادی به ارزش میلیاردها یورو با شرکت فرانسوی تالس(Thales Group) برای خرید تجهیزات مخابراتی و ماهواره های جاسوسی است. طبق گزارش دولت اسپانیا در ژوئن ۲۰۱۵ (سه ماه پس از آغاز جنگ) این کشور تا آن تاریخ ۸ مجوز صادرات سلاح به عربستان به ارزش ۲۸٫۹ میلیون دلار صادر کرده است. یازده ماه پس از شروع جنگ در فوریه ۲۰۱۶ نیز شرکت کشتی سازی دولتی اسپانیا(Navantia) قراردادی ۳٫۳ میلیارد دلاری برای ساخت پنج ناو نظامی آوانته ۲۲۰۰ Avante۲۲۰۰)) با عربستان سعودی به امضا رساند.
آلمان، بلژیک، چک، بلغارستان، فنلاند، دانمارک، هلند، ایتالیا و یونان از دیگر کشورهای اروپایی محسوب می گردند که در طول سال های جنگ یمن به عربستان سلاح فروختند و در رقم زدن بزرگترین بحران انسانی قرن، شریک بودند.
آمار خسارات فاجعه بار تجاوزات ائتلاف سعودی به زیرساخت های یمن
جنگ یمن تلخ ترین و شنیع ترین صحنه های ضد حقوق بشری را در تاریخ به نمایش گذاشت. می توان گفت که تقریبا همه زیرساخت های حیاتی یمن در طول این جنگ ویرانگر نابوده شده که آمار آن را می توان به این شکل مورد بررسی قرار داد:
-حمله به کارخانه لبنیات که در ۱۰۰ متری پادگان جنبش انصارالله قرار داشته و برای اهداف غیرنظامی استفاده می شد و نیز تجاوز به ۳۵۵ کارخانه دیگر.
- مورد هدف قرار دادن ۷۸۱۹ تاسیسات تجاری.
-حمله به ۷۷۴ انبار مواد غذایی.
-حمله به ۴۱۳۴ زمین کشاورزی.
-بمباران بیمارستان صرواح الریفی در استان مارب.
-بمباران ۱۳۰ باشگاه و تاسیسات ورزشی.
-حمله به سیلوهای گندم.
-حمله به زیرساخت های غیرنظامی از جمله نیروگاه برق صنعا.
-حمله به فرودگاه بین المللی صنعا و مورد هدف قرار دادن هواپیماهای مسافربری آن به منظور جلوگیری از ارسال کمک های خارجی به یمن.
-مورد هدف قرار دادن خطوط گاز و نفت و بنادر دریایی یمن.
-حمله به ۱۷۶ تاسیسات دانشگاهی و ۹۱۴ مدرسه و مراکز آموزشی.
- تخریب زیرساخت های تاریخی یمن در شهر صعده.
-تجاوز به ۳۴۴ تاسیسات بهداشتی و پزشکی.
-تجاوزات هوایی دشمن منجر به نابودی کامل ۶۷۱ بازار مرکزی، سوختن ۱۰۹۹۸ فروشگاه تجاری مواد غذایی و ۳۵۰۰ مزرعه یمن شده است.
- مورد هدف قرار دادن بیش از ۱۸۶۸ تاسیسات آبی و ۱۳۳۸ پمپ و شبکه آبی نیز موجب شده تا بیش از ۱۴ میلیون یمنی به آب آشامیدنی پاکیزه دسترسی نداشته باشند.
- در بخش شیلات نیز ائتلاف متجاوز دشمن بیش از ۱۰۰ مرکز نگهداری ماهی را تخریب کرده و بیش از ۴۰ هزار ماهیگیر یمنی از ادامه فعالیت برای گذران زندگی محروم شده اند؛ همچنین اینکه بیش از ۵۰۰ ماهیگیر نیز در سواحل یمن هنگام کار در حملات دشمن شهید شدند.
- ائتلاف سعودی با حمله به بیش از ۴۸۳ مرکز بهداشتی و ۹۲ آمبولانس، موردهدف قرار دادن تاسیسات مذهبی و آثار باستانی و تخریب بیش از ۴۱۷ اثر تاریخی و باستانی و بیش از ۱۳۲۴ همه عرف و هنجارهای بین المللی را زیر پا گذاشته است.
-مرکز حقوق بشری «عین الانسانیه» یمن اخیرا گزارش داد که بر اثر حملات ائتلاف سعودی ۱۵ فرودگاه، ۱۶ بندر، ۴۷۶۴ جاده وپل، ۳۰۷ نیروگاه و مولد برق، ۵۵۱ شبکه و مرکز ارتباطی، ۲۲۲۸ منبع آب آشامیدنی هدف قرار گرفته است.
-طی ۸ سال بیش از ۶۰۰ هزار منزل و ۲۰۰ مرکز دانشگاهی، ۱۴۱۳ مسجد، ۳۶۷ مرکز گردشگری و ۳۹۰ بیمارستان و مرکز درمانی هدف قرار گرفته است.
-حمله به زندان مرکزی صعده با ده ها جان باخته و حدود ۲۰۰ زخمی.
-طی این سال ها ۲۰۹۱ تأسیسات متعلق به دولت، ۶۷۴۳ جاده و پل و ۶۰۹ شبکه ارتباطات و ایستگاه ارتباطی و ۲۷۹۹ منبع و شبکه آب تخریب شده است.
-در هفت سال گذشته ۶۰۴۰۳۵ تأسیسات خدمات رسانی، از جمله ۵۹۰۰۶۹ خانه تخریب شده یا آسیب دیده و ۱۸۲ تأسیسات دانشگاهی و ۱۶۱۲ مسجد و ۳۷۵ تأسیسات گردشگری و ۴۱۰ بیمارستان و کلینیک پزشکی و ۱۲۱۴ مدرسه و آموزشگاه و ۱۳۹ ورزشگاه و تأسیسات ورزشی و ۹۷۲۱ مزرعه زراعی تخریب شده است.
سرنوشت تلخ کودکان یمنی در بزرگترین بحران انسانی قرن
در این میان کودکان یمنی بزرگترین قربانی جنگ ویرانگر ائتلاف سعودی-آمریکایی محسوب می گردند. طبق آخرین آماری که طی روزهای گذشته سازمان حمایت از کودکان در سازمان ملل (یونیسف) منتشر کرد بیش از ۲ میلیون کودک یمنی دچار سوءتغذیه شدید هستند و نیاز به درمان دارند. همچنین ۱۹ میلیون یمنی از ابتدای جنگ در معرض گرسنگی قرار گرفته اند. از آن گذشته در سایه نابودی همه زیرساخت های بهداشتی و پزشکی یمن هر ۵ دقیقه یک کودک جان خود را از دست می دهد. بر اساس جدیدترین گزارش یونیسف، ۱۱ میلیون کودک در یمن نیاز به کمک های فوری بشردوستانه دارند.
سازمان بهداشت جهانی در گزارشی به این منظور اعلام کرد که بحران انسانی یمن بدترین نوع در جهان است و بیماری ها شمار زیادی از ساکنان را به آستانه مرگ کشانده و حدود ۷۰۰ هزار نفر نیز به وبا مبتلا شده اند که کودکان زیر پنج سال ۲۵ درصد از این کل را شامل می شوند.
بیش از ۳۰۰۰ کودکی که در یمن به دنیا می آیند دارای بیماری قلبی هستند. این در حالی است که کشورهای عضو ائتلاف متجاوز ورود تجهیزات پزشکی برای بیماران قلبی در یمن را ممنوع کرده اند و هزاران بیماری که مبتلا به بیماری های قلبی هستند از جمله کودکان به راحتی جان خود را از دست می دهند. تبعات ویرانگر جنگ یمن همچنین منجر به شیوع انواع بیماری ها مزمن و لاعلاج میان یمنی ها شده که سرطان رایج ترین آنهاست.
هفته گذشته وزارت حقوق بشر دولت نجات ملی یمن در بیانیه ای مطبوعاتی با عنوان «۸ سال تجاوز، محاصره، توطئه و تبانی بین المللی» اعلام کرد: تعداد کل کشته ها و زخمی ها در طول هشت سال از ۴۹۰۰۰ نفر فراتر رفته است که شامل بیش از ۸۷۰۰ کودک و بیش از ۵۴۰۰ زن می شود. طی این مدت، یک میلیون و ۴۸۳ هزار غیرنظامی نیز به طور غیرمستقیم در نتیجه شیوع بیماری های مزمن، مسمومیت با مواد شیمیایی سلاح های ممنوعه، سوء تغذیه و … جان خود را از دست داده اند. همچنین در نتیجه تعطیلی فرودگاه بین المللی صنعا بیش از ۱۲۰ هزار نفر بیمار و نزدیک به یک میلیون بیمار که برای درمان نیاز فوری به سفر داشتند، جان باختند.
دستاوردهای یمنی ها در ۸ سال مقاومت در برابر دشمن
اما تغییر معادلات درگیری، برخلاف چیزی که ائتلاف سعودی انتظار داشت، یکی از بارزترین نتایج جنگ یمن بود؛ جایی که یمنی ها با مقاومتی باور نکردنی مانع از تسلیم کشور خود در برابر دشمن شدند. یمن از ۴ سال گذشته توانسته در زمینه تولید سلاح های هوایی به پیشرفت قابل توجهی برسد که پیروزی های ارتش و درماندگی دفاع هوایی عربستان را به دنبال داشته است.
سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن هفته گذشته با اشاره به دستاوردهایی که ارتش و کمیته های مردمی یمن در جنگ مقابل دشمن رقم زده اند اعلام کرد، نیروهای مسلح به افزایش ذخایر راهبردی موشک ها به عنوان یک نیروی بازدارنده که اثربخشی آن ثابت شده، ادامه می دهند. نیروی موشکی ما مجهز به سامانه های موشکی متعددی از جمله بالستیک و بالدار است. نیروی پهپادی یمن طی هشت سال نبرد، ۱۲۰۰۹ عملیات از جمله ۳۲۶۴ عملیات تهاجمی و ۸۷۴۵ عملیات اطلاعاتی انجام دادند. پهپادهای یمن ۲۲۶۷ عملیات در داخل اراضی یمن و ۹۹۷ عملیات در خارج از کشور انجام دادند. نیروی پهپادی یمن نقش مهمی در موفقیت بسیاری از عملیات های ویژه نظامی ایفا کرده است. مجموع عملیات های هوایی یمن طی هشت سال نبرد به ۴۵۸۵ عملیات می رسد که ۲۰۲۲ عملیات برای سرنگونی پرنده های دشمن و خسارت وارد کردن به آن و ۲۵۶۵ عملیات برای کنترل و مهار تجاوز هوایی آن صورت گرفته است.
به گفته یحیی سریع، نیروی هوایی یمن موفق به سرنگونی ۱۶۵ هواپیمای شناسایی و جنگی شده است. از این میان ۱۳ جنگنده، ۱۰ بالگرد تهاجمی آپاچی و ۶ بالگرد ترابری از جمله بلک هاوک بودند. ۴۸ پهپاد نیروی هوایی آمریکا و ۱۲۳ پهپاد جاسوسی دیگری سرنگون شده است. همچنین رزمندگان یمنی در طول جنگ، بیش از ۱۳۲۲۹ عملیات نظامی انجام داده اند که از این میزان، ۶۷۰۲ عملیات تهاجمی و ۶۵۲۷ عملیات برای مهار و شکست حملات تهاجمی و پیشروی های دشمن صورت گرفته است.
بر اساس این گزارش، نیروی موشکی یمن ۱۸۲۸ عملیات نظامی انجام داد که از این میزان، طی ۱۲۳۷ عملیات، مواضع دشمن در داخل خاک یمن هدف قرار گرفت. ۵۸۹ عملیات موشکی نیز برای هدف قرار دادن اهداف دشمن در خارج از جغرافیای یمن و در عمق خاک سعودی و اماراتی صورت گرفت. مجموع عملیات های یگان های زمینی یمن با تمام بخش های آن به ۲۵۰۰۰۰ عملیات و مجموع عملیات های تک تیراندازی به ۷۱۱۲۸ عملیات می رسد. شمار عملیات های تک تیراندازی در طول سال هشتم به ۵۲۱۳ عملیات می رسد که ۲۲۷۴ عملیات با صدا و تصویر ثبت شده است. نیروی دریایی و گارد ساحلی یمن نیز طی هشت سال، ۳۸ عملیات ویژه علیه نیروهای ائتلاف سعودی و اماراتی انجام دادند. همچنین یگان های مهندسی نیروهای مسلح یمن، ۲۲۸۵۴ عملیات علیه مکان های تجمع دشمن انجام دادند که ۲۴۹۰۷ عملیات آن تهاجمی و دفاع بود. یگان توپخانه ای یمن نیز طی هشت سال نبرد ۸۵۶۳۴ عملیات انجام داد.
جنگ یمن در ایستگاه پایانی؟
بعد از ۸ سال جنگ فرسایشی و بیهوده، ائتلاف سعودی که از دو سال قبل به شکل جدی در اندیشه راهی برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن است، سعی دارد از تحولات منطقه ای و بین المللی اخیر به عنوان فرصتی برای تحقق این هدف استفاده کند.
هفته گذشته دور جدید از مذاکرات یمن در ژنو با نظارت سازمان ملل انجام شد و «محمد عبدالسلام» سخنگوی رسمی انصارالله برای رسیدن به یک توافق جامع آتش بس ابراز امیدواری کرده و گفت: در دور جدید گفت وگوها در ژنو توافق شد ۷۰۰ زندانی یمنی متشکل از زنان و غیرنظامیان، در مقابل آزادی ۱۵ اسیر جنگی عربستان سعودی و ۳ اسیر سودانی و غیره آزاد شوند.
درباره اینکه جنگ یمن قبل از ۹ سالگی به پایان می رسد یا نه، سیگنال های موجود حاکی از پیشرفت تلاش ها برای اعلام آتش بس دائمی در یمن است؛ به ویژه بعد از مذاکراتی که اخیرا بین دو طرف اصلی جنگ انجام شده و نیز ورود مستقیم روسیه به خط میانجیگری در این پرونده.
اما برخی طرف ها برای آتش بس قطعی در یمن، روی توافقی که اخیرا عربستان سعودی و ایران برای احیای مناسبات دیپلماتیک بعد از ۷ سال انجام داده اند، حساب باز می کنند و معتقدند در سایه آرام شدن فضای منطقه می توان شرایط مساعدی برای رسیدگی به پرونده یمن ایجاد کرد.
همانطور که دو طرف سعودی و ایرانی بارها تاکید کرده اند نوع تعاملات بین دو کشور جدا از هر پرونده ای در منطقه بوده و نمی توان نتیجه گرفت که توافق میان آنها تاثیر مستقیم بر مسائل منطقه داشته باشد.اما مسلما ازسرگیری مناسبات عربستان و ایران به عنوان دو کشور مهم منطقه ای فضای آرام و مناسبی برای رسیدگی به پرونده های مختلف به وجود می آورد.علاوه بر آن بعد از امضای توافق تهران و ریاض، منابع یمنی از آمادگی یک هیئت عالی رتبه دیپلماتیک اماراتی برای سفر به صنعا خبر دادند و باید منتظر تحولات نهایی درباره پرونده جنگ یمن در آینده نزدیک باشیم.
انتهای پیام/
عربستان سعودی در چنین تاریخی در سال ۲۰۱۵ رهبری ائتلافی متشکل از چندین کشور عربی را برای حمله به یمن با ادعای بازگرداندن مشروعیت به این کشور به عهده گرفت. امارات مهمترین هم پیمان عربستان در این تجاوز محسوب می شد، البته اماراتی ها اهدافی متفاوت از سعودی ها دنبال می کردند و همین مسئله موجب بروز اختلافات میان دو طرف و فاصله گرفتن ابوظبی از ریاض در میانه جنگ شد.
انگیزه های عربستان از به راه انداختن جنگ ویرانگر یمن
این که غالبا از جنگ یمن به عنوان جنگ بیهوده یاد می شود، چند علت دارد که مهمترین آنها به فرسایشی و بی نتیجه بودن این جنگ برمی گردد، برای درک این موضوع بهتر است در وهله نخست به انگیزه های ائتلاف سعودی از به راه انداختن تجاوز ضدیمن نگاهی بیندازیم.
یمن به عنوان همسایه جنوبی عربستان همواره به عنوان حیاط خلوت این کشور تلقی می شده و مداخلات ریاض در یمن سابقه طولانی دارد و به دهه ۹۰ میلادی برمی گردد؛ جایی که سعودی ها با حمایت از «علی سالم البیض» معاون وقت رئیس جمهور یمن عملا در جنگ داخلی این کشور نقش آفرینی کردند.
این نوع مداخله در مارس ۲۰۱۵ نیز تکرار شد و عربستان به حمایت از «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور فراری یمن پرداخت و مدعی شد که هدف آن بازگرداندن منصورهادی به قدرت است. اما در ادامه سعودی ها رئیس جمهور فراری یمن را تبدیل به یک مهره سوخته و او را رسما از معادلات یمن کنار زدند.
-مقابله با جریان های مقاومتی در کشورهای عربی اطراف عربستان یکی از اهداف دیرینه این کشور محسوب می گردد. به ویژه بعد از تحولاتی که در سال ۲۰۱۱ در کشورهای عربی از جمله بحرین رخ داد و زنگ خطر تسری انقلاب به دیگر کشورها به صدا درآمد؛ سعودی ها راهبرد تقابل و سرکوب را برای مهار گروه ها و جریان های مقاومتی در مناطق عربی پیش گرفتند که یکی از این گروه ها جنبش انصارالله یمن بود.
از اوایل دهه گذشته عربستان متوجه گسترش نفوذ شیعیان در یمن که همسایه نزدیک عربستان محسوب می گردد، شده بود و بعد از اعلام موجودیت انصارالله در سال ۲۰۱۴ نگرانی ریاض بیشتر شد و حمله نظامی به یمن را بهترین راهکار برای از بین بردن یا دست کم تضعیف این جنبش می دانست.
-اشغال مناطق راهبردی یمن و تسلط کامل بر این کشور و به دنبال آن تقویت جایگاه منطقه ای عربستان، دیگر عامل مهمی بود که مقامات سعودی را به سمت آغاز یک جنگ فاجعه بار سوق داد. در این میان موقعیت ژئوپولتیک یمن را نیز نباید نادیده گرفت. عربستان نفت خود را از طریق تنگه هرمز و باب المندب به خارج صادر می کند و در صورتی که تنگه های یادشده بسته شوند، صادرات نفت این کشور عملا قطع می شود. برای رفع این تنگنای ژئوپلیتیک، عربستان به جنوب چشم دوخته است. سیاست عربستان طی سالیان این بوده است که به هر نحو ممکن به دریای آزاد دسترسی پیدا نماید. در جنوب عربستان دریای عرب که دریایی آزاد است، واقع شده است و از طریق آن می توان به طور مستقیم به اقیانوس هند دسترسی پیدا کرد؛ اما استان های ظفار عمان و حضرموت یمن مانع اصلی دسترسی سعودی ها به دریای آزادند، لذا عربستان همواره تلاش کرده است تا این موانع را با تهاجم به یمن و اعمال فشارهای مختلف بر این کشور از میان بردارد.
قتل عام غیرنظامیان یمنی با سلاح های غرب و آمریکا
اما اهداف سیاسی عربستان در یمن یعنی بازگرداندن منصورهادی به قدرت و نابودی انصارالله، طبق تصور سعودی ها قرار بود طی چند هفته محقق شود؛ بدون اینکه ریاض و متحدانش مجبور باشند بهای زیادی در سطوح مختلف بپردازند. بنابراین رسیدن جنگ یمن به هشتمین سالگرد خود اولین دلیل بر شکست اهداف عربستان در این جنگ است.
آمریکا به عنوان طرفی که چراغ سبز تجاوز علیه یمن را به ائتلاف سعودی داد، نقش اصلی را در آغاز و ادامه این جنگ ویرانگر ایفا کرده است. کارخانه های اسلحه سازی در آمریکا مهمترین طرف سودبرنده از فاجعه یمن بودند و تنها در ۸ ماه ابتدایی جنگ یمن، دولت وقت آمریکا به ریاست باراک اوباما، بیش از ۲۰ میلیارد دلار به عربستان سلاح فروخت. سال گذشته شبکه المیادین در گزارشی اعلام کرد، خرید نظامی عربستان از منابع آمریکایی از زمان تجاوز به یمن تاکنون حدود ۶۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
آمریکا به عنوان بزرگترین صادرکننده سلاح در جهان یک سال بعد از آغاز جنگ یمن تا سال ۲۰۲۰ حدود ۳۷ درصد از صادرات سلاح خود را افزایش داد و آمار نشان می دهد که طی این سالها نزدیک به ۸۰ درصد تسلیحات عربستان برای حملات نظامی در یمن توسط آمریکا تامین شده است.
انگلستان نیز طی ماه های ابتدایی جنگ در سال ۲۰۱۵ از ژانویه تا سپتامبر ۲٫۸ میلیارد پوند(۳٫۲ میلیارد دلار) سلاح از جمله بمب های ۵۰۰ پوندی(حدود ۲۳۰ کیلوگرم) Paveway IV را به رژیم سعودی فروخت. طبق گزارشی که کمپین ضد تجارت اسلحه در انگلیس منتشر کرده، این کشور در ۵ سال ابتدایی جنگ دست کم ۱۶ میلیارد پوند سلاح به سعودی ها فروخته است.
در جولای ۲۰۱۵ (۴ماه پس از آغاز جنگ) فرانسه قراردادی ۱۲ میلیارد دلاری برای صادرات تسلیحات نظامی به عربستان امضا کرد. قراردادی که شامل ۲۳ بالگرد نظامی ایرباس H۱۴۵ و ۳۰ قایق گشتی نظامی می شد. همان زمان رویترز گزارش داد رژیم سعودی در حال عقد قراردادی به ارزش میلیاردها یورو با شرکت فرانسوی تالس(Thales Group) برای خرید تجهیزات مخابراتی و ماهواره های جاسوسی است. طبق گزارش دولت اسپانیا در ژوئن ۲۰۱۵ (سه ماه پس از آغاز جنگ) این کشور تا آن تاریخ ۸ مجوز صادرات سلاح به عربستان به ارزش ۲۸٫۹ میلیون دلار صادر کرده است. یازده ماه پس از شروع جنگ در فوریه ۲۰۱۶ نیز شرکت کشتی سازی دولتی اسپانیا(Navantia) قراردادی ۳٫۳ میلیارد دلاری برای ساخت پنج ناو نظامی آوانته ۲۲۰۰ Avante۲۲۰۰)) با عربستان سعودی به امضا رساند.
آلمان، بلژیک، چک، بلغارستان، فنلاند، دانمارک، هلند، ایتالیا و یونان از دیگر کشورهای اروپایی محسوب می گردند که در طول سال های جنگ یمن به عربستان سلاح فروختند و در رقم زدن بزرگترین بحران انسانی قرن، شریک بودند.
آمار خسارات فاجعه بار تجاوزات ائتلاف سعودی به زیرساخت های یمن
جنگ یمن تلخ ترین و شنیع ترین صحنه های ضد حقوق بشری را در تاریخ به نمایش گذاشت. می توان گفت که تقریبا همه زیرساخت های حیاتی یمن در طول این جنگ ویرانگر نابوده شده که آمار آن را می توان به این شکل مورد بررسی قرار داد:
-حمله به کارخانه لبنیات که در ۱۰۰ متری پادگان جنبش انصارالله قرار داشته و برای اهداف غیرنظامی استفاده می شد و نیز تجاوز به ۳۵۵ کارخانه دیگر.
- مورد هدف قرار دادن ۷۸۱۹ تاسیسات تجاری.
-حمله به ۷۷۴ انبار مواد غذایی.
-حمله به ۴۱۳۴ زمین کشاورزی.
-بمباران بیمارستان صرواح الریفی در استان مارب.
-بمباران ۱۳۰ باشگاه و تاسیسات ورزشی.
-حمله به سیلوهای گندم.
-حمله به زیرساخت های غیرنظامی از جمله نیروگاه برق صنعا.
-حمله به فرودگاه بین المللی صنعا و مورد هدف قرار دادن هواپیماهای مسافربری آن به منظور جلوگیری از ارسال کمک های خارجی به یمن.
-مورد هدف قرار دادن خطوط گاز و نفت و بنادر دریایی یمن.
-حمله به ۱۷۶ تاسیسات دانشگاهی و ۹۱۴ مدرسه و مراکز آموزشی.
- تخریب زیرساخت های تاریخی یمن در شهر صعده.
-تجاوز به ۳۴۴ تاسیسات بهداشتی و پزشکی.
-تجاوزات هوایی دشمن منجر به نابودی کامل ۶۷۱ بازار مرکزی، سوختن ۱۰۹۹۸ فروشگاه تجاری مواد غذایی و ۳۵۰۰ مزرعه یمن شده است.
- مورد هدف قرار دادن بیش از ۱۸۶۸ تاسیسات آبی و ۱۳۳۸ پمپ و شبکه آبی نیز موجب شده تا بیش از ۱۴ میلیون یمنی به آب آشامیدنی پاکیزه دسترسی نداشته باشند.
- در بخش شیلات نیز ائتلاف متجاوز دشمن بیش از ۱۰۰ مرکز نگهداری ماهی را تخریب کرده و بیش از ۴۰ هزار ماهیگیر یمنی از ادامه فعالیت برای گذران زندگی محروم شده اند؛ همچنین اینکه بیش از ۵۰۰ ماهیگیر نیز در سواحل یمن هنگام کار در حملات دشمن شهید شدند.
- ائتلاف سعودی با حمله به بیش از ۴۸۳ مرکز بهداشتی و ۹۲ آمبولانس، موردهدف قرار دادن تاسیسات مذهبی و آثار باستانی و تخریب بیش از ۴۱۷ اثر تاریخی و باستانی و بیش از ۱۳۲۴ همه عرف و هنجارهای بین المللی را زیر پا گذاشته است.
-مرکز حقوق بشری «عین الانسانیه» یمن اخیرا گزارش داد که بر اثر حملات ائتلاف سعودی ۱۵ فرودگاه، ۱۶ بندر، ۴۷۶۴ جاده وپل، ۳۰۷ نیروگاه و مولد برق، ۵۵۱ شبکه و مرکز ارتباطی، ۲۲۲۸ منبع آب آشامیدنی هدف قرار گرفته است.
-طی ۸ سال بیش از ۶۰۰ هزار منزل و ۲۰۰ مرکز دانشگاهی، ۱۴۱۳ مسجد، ۳۶۷ مرکز گردشگری و ۳۹۰ بیمارستان و مرکز درمانی هدف قرار گرفته است.
-حمله به زندان مرکزی صعده با ده ها جان باخته و حدود ۲۰۰ زخمی.
-طی این سال ها ۲۰۹۱ تأسیسات متعلق به دولت، ۶۷۴۳ جاده و پل و ۶۰۹ شبکه ارتباطات و ایستگاه ارتباطی و ۲۷۹۹ منبع و شبکه آب تخریب شده است.
-در هفت سال گذشته ۶۰۴۰۳۵ تأسیسات خدمات رسانی، از جمله ۵۹۰۰۶۹ خانه تخریب شده یا آسیب دیده و ۱۸۲ تأسیسات دانشگاهی و ۱۶۱۲ مسجد و ۳۷۵ تأسیسات گردشگری و ۴۱۰ بیمارستان و کلینیک پزشکی و ۱۲۱۴ مدرسه و آموزشگاه و ۱۳۹ ورزشگاه و تأسیسات ورزشی و ۹۷۲۱ مزرعه زراعی تخریب شده است.
سرنوشت تلخ کودکان یمنی در بزرگترین بحران انسانی قرن
در این میان کودکان یمنی بزرگترین قربانی جنگ ویرانگر ائتلاف سعودی-آمریکایی محسوب می گردند. طبق آخرین آماری که طی روزهای گذشته سازمان حمایت از کودکان در سازمان ملل (یونیسف) منتشر کرد بیش از ۲ میلیون کودک یمنی دچار سوءتغذیه شدید هستند و نیاز به درمان دارند. همچنین ۱۹ میلیون یمنی از ابتدای جنگ در معرض گرسنگی قرار گرفته اند. از آن گذشته در سایه نابودی همه زیرساخت های بهداشتی و پزشکی یمن هر ۵ دقیقه یک کودک جان خود را از دست می دهد. بر اساس جدیدترین گزارش یونیسف، ۱۱ میلیون کودک در یمن نیاز به کمک های فوری بشردوستانه دارند.
سازمان بهداشت جهانی در گزارشی به این منظور اعلام کرد که بحران انسانی یمن بدترین نوع در جهان است و بیماری ها شمار زیادی از ساکنان را به آستانه مرگ کشانده و حدود ۷۰۰ هزار نفر نیز به وبا مبتلا شده اند که کودکان زیر پنج سال ۲۵ درصد از این کل را شامل می شوند.
بیش از ۳۰۰۰ کودکی که در یمن به دنیا می آیند دارای بیماری قلبی هستند. این در حالی است که کشورهای عضو ائتلاف متجاوز ورود تجهیزات پزشکی برای بیماران قلبی در یمن را ممنوع کرده اند و هزاران بیماری که مبتلا به بیماری های قلبی هستند از جمله کودکان به راحتی جان خود را از دست می دهند. تبعات ویرانگر جنگ یمن همچنین منجر به شیوع انواع بیماری ها مزمن و لاعلاج میان یمنی ها شده که سرطان رایج ترین آنهاست.
هفته گذشته وزارت حقوق بشر دولت نجات ملی یمن در بیانیه ای مطبوعاتی با عنوان «۸ سال تجاوز، محاصره، توطئه و تبانی بین المللی» اعلام کرد: تعداد کل کشته ها و زخمی ها در طول هشت سال از ۴۹۰۰۰ نفر فراتر رفته است که شامل بیش از ۸۷۰۰ کودک و بیش از ۵۴۰۰ زن می شود. طی این مدت، یک میلیون و ۴۸۳ هزار غیرنظامی نیز به طور غیرمستقیم در نتیجه شیوع بیماری های مزمن، مسمومیت با مواد شیمیایی سلاح های ممنوعه، سوء تغذیه و … جان خود را از دست داده اند. همچنین در نتیجه تعطیلی فرودگاه بین المللی صنعا بیش از ۱۲۰ هزار نفر بیمار و نزدیک به یک میلیون بیمار که برای درمان نیاز فوری به سفر داشتند، جان باختند.
دستاوردهای یمنی ها در ۸ سال مقاومت در برابر دشمن
اما تغییر معادلات درگیری، برخلاف چیزی که ائتلاف سعودی انتظار داشت، یکی از بارزترین نتایج جنگ یمن بود؛ جایی که یمنی ها با مقاومتی باور نکردنی مانع از تسلیم کشور خود در برابر دشمن شدند. یمن از ۴ سال گذشته توانسته در زمینه تولید سلاح های هوایی به پیشرفت قابل توجهی برسد که پیروزی های ارتش و درماندگی دفاع هوایی عربستان را به دنبال داشته است.
سرتیپ «یحیی سریع» سخنگوی نیروهای مسلح یمن هفته گذشته با اشاره به دستاوردهایی که ارتش و کمیته های مردمی یمن در جنگ مقابل دشمن رقم زده اند اعلام کرد، نیروهای مسلح به افزایش ذخایر راهبردی موشک ها به عنوان یک نیروی بازدارنده که اثربخشی آن ثابت شده، ادامه می دهند. نیروی موشکی ما مجهز به سامانه های موشکی متعددی از جمله بالستیک و بالدار است. نیروی پهپادی یمن طی هشت سال نبرد، ۱۲۰۰۹ عملیات از جمله ۳۲۶۴ عملیات تهاجمی و ۸۷۴۵ عملیات اطلاعاتی انجام دادند. پهپادهای یمن ۲۲۶۷ عملیات در داخل اراضی یمن و ۹۹۷ عملیات در خارج از کشور انجام دادند. نیروی پهپادی یمن نقش مهمی در موفقیت بسیاری از عملیات های ویژه نظامی ایفا کرده است. مجموع عملیات های هوایی یمن طی هشت سال نبرد به ۴۵۸۵ عملیات می رسد که ۲۰۲۲ عملیات برای سرنگونی پرنده های دشمن و خسارت وارد کردن به آن و ۲۵۶۵ عملیات برای کنترل و مهار تجاوز هوایی آن صورت گرفته است.
به گفته یحیی سریع، نیروی هوایی یمن موفق به سرنگونی ۱۶۵ هواپیمای شناسایی و جنگی شده است. از این میان ۱۳ جنگنده، ۱۰ بالگرد تهاجمی آپاچی و ۶ بالگرد ترابری از جمله بلک هاوک بودند. ۴۸ پهپاد نیروی هوایی آمریکا و ۱۲۳ پهپاد جاسوسی دیگری سرنگون شده است. همچنین رزمندگان یمنی در طول جنگ، بیش از ۱۳۲۲۹ عملیات نظامی انجام داده اند که از این میزان، ۶۷۰۲ عملیات تهاجمی و ۶۵۲۷ عملیات برای مهار و شکست حملات تهاجمی و پیشروی های دشمن صورت گرفته است.
بر اساس این گزارش، نیروی موشکی یمن ۱۸۲۸ عملیات نظامی انجام داد که از این میزان، طی ۱۲۳۷ عملیات، مواضع دشمن در داخل خاک یمن هدف قرار گرفت. ۵۸۹ عملیات موشکی نیز برای هدف قرار دادن اهداف دشمن در خارج از جغرافیای یمن و در عمق خاک سعودی و اماراتی صورت گرفت. مجموع عملیات های یگان های زمینی یمن با تمام بخش های آن به ۲۵۰۰۰۰ عملیات و مجموع عملیات های تک تیراندازی به ۷۱۱۲۸ عملیات می رسد. شمار عملیات های تک تیراندازی در طول سال هشتم به ۵۲۱۳ عملیات می رسد که ۲۲۷۴ عملیات با صدا و تصویر ثبت شده است. نیروی دریایی و گارد ساحلی یمن نیز طی هشت سال، ۳۸ عملیات ویژه علیه نیروهای ائتلاف سعودی و اماراتی انجام دادند. همچنین یگان های مهندسی نیروهای مسلح یمن، ۲۲۸۵۴ عملیات علیه مکان های تجمع دشمن انجام دادند که ۲۴۹۰۷ عملیات آن تهاجمی و دفاع بود. یگان توپخانه ای یمن نیز طی هشت سال نبرد ۸۵۶۳۴ عملیات انجام داد.
جنگ یمن در ایستگاه پایانی؟
بعد از ۸ سال جنگ فرسایشی و بیهوده، ائتلاف سعودی که از دو سال قبل به شکل جدی در اندیشه راهی برای خروج آبرومندانه از باتلاق یمن است، سعی دارد از تحولات منطقه ای و بین المللی اخیر به عنوان فرصتی برای تحقق این هدف استفاده کند.
هفته گذشته دور جدید از مذاکرات یمن در ژنو با نظارت سازمان ملل انجام شد و «محمد عبدالسلام» سخنگوی رسمی انصارالله برای رسیدن به یک توافق جامع آتش بس ابراز امیدواری کرده و گفت: در دور جدید گفت وگوها در ژنو توافق شد ۷۰۰ زندانی یمنی متشکل از زنان و غیرنظامیان، در مقابل آزادی ۱۵ اسیر جنگی عربستان سعودی و ۳ اسیر سودانی و غیره آزاد شوند.
درباره اینکه جنگ یمن قبل از ۹ سالگی به پایان می رسد یا نه، سیگنال های موجود حاکی از پیشرفت تلاش ها برای اعلام آتش بس دائمی در یمن است؛ به ویژه بعد از مذاکراتی که اخیرا بین دو طرف اصلی جنگ انجام شده و نیز ورود مستقیم روسیه به خط میانجیگری در این پرونده.
اما برخی طرف ها برای آتش بس قطعی در یمن، روی توافقی که اخیرا عربستان سعودی و ایران برای احیای مناسبات دیپلماتیک بعد از ۷ سال انجام داده اند، حساب باز می کنند و معتقدند در سایه آرام شدن فضای منطقه می توان شرایط مساعدی برای رسیدگی به پرونده یمن ایجاد کرد.
همانطور که دو طرف سعودی و ایرانی بارها تاکید کرده اند نوع تعاملات بین دو کشور جدا از هر پرونده ای در منطقه بوده و نمی توان نتیجه گرفت که توافق میان آنها تاثیر مستقیم بر مسائل منطقه داشته باشد.اما مسلما ازسرگیری مناسبات عربستان و ایران به عنوان دو کشور مهم منطقه ای فضای آرام و مناسبی برای رسیدگی به پرونده های مختلف به وجود می آورد.علاوه بر آن بعد از امضای توافق تهران و ریاض، منابع یمنی از آمادگی یک هیئت عالی رتبه دیپلماتیک اماراتی برای سفر به صنعا خبر دادند و باید منتظر تحولات نهایی درباره پرونده جنگ یمن در آینده نزدیک باشیم.
انتهای پیام/
گفتگو با هوش مصنوعی
💬 سلام! می‌خوای درباره‌ی «ثمره ۸ سال ویرانگری؛ از شکست متجاوزان تا ثبت بزرگترین دستاوردهای مقاومت یمن / فاجعه بارترین بحران قرن در ایستگاه پایانی؟- اخبار آسیای غربی - اخبار بین الملل تسنیم» بیشتر بدونی؟ من اینجام که راهنماییت کنم.